Giáo án ngữ văn 10 nâng cao

Líp

10

10

Ngµy D¹y

SÜ sè

Ho¹t ®éng cña GV-HS

Yªu cÇu cÇn ®¹t

GV: H­íng dÉn häc sinh ®äc SGK trang 5 ?

Cho biÕt ND phÇn võa ®äc

HS: Th¶o LuËn tr¶ lêi

GV: VHVN Gåm nh÷ng bé phËn nµo

HS: Tr¶ lêi

GV: Yªu cÇu hs nªu ®Æc ®iÓm tõng bé phËn vh. ®¸nh gi¸ vÞ trÝ cña mçi bé phËn trong qu¸ tr×nh pt VHDT

HS: Th¶o luËn nhãm

A. T×m hiÓu chung

+ §©y lµ phÇn më ®Çu , phÇn ®Æt vÊn ®Ò cho bµi tæng quan nÒn VH

+ T¸c gi¶ SGK nhÊn m¹nh søc sèng bÒn bØ m·nh liÖt cña nÒn VHDT

-         H×nh thµnh kh¸ sím, tr¶i qua nhiÒu thö th¸ch ¸c liÖt cña lÞch sö chèng ngo¹i x©m

-         V¨n häc ph¸t triÓn kh«ng  ngõng -> xøng ®¸ng lµ nÒn v¨n häc tiªn phong chèng ®Õ quèc

-         D©n téc nµo trªn §N còng cã nÒn VH riªng -> t¹o nÒn v¨n häc ®a s¾c mµu , song lÊy s¸ng t¸c cña ng­êi kinh lµm bé phËn chñ ®¹o

I. CÊu t¹o cña nÒn v¨n häc

NÒn VHVN gåm 2 bé phËn v¨n häc ph¸t triÓn song song vµ ¶nh h­ëng qua l¹i s©u s¾c: VHDG - VH ViÕt

1. V¨n häc d©n gian.

+ Ra ®êi tõ xa x­a , do ng­êi lao ®éng (ng­êi b×nh d©n) s¸ng t¸c, phæ biÕn theo lèi truyÒn miÖng

+ Khi ch­a cã ch÷ viÕt : VHDG gãp phÇn mµi dòa , g×n gi÷ , ph¸t triÓn ng«n ng÷ DT, nu«i d­ìng t©m hån ND cã t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn sù h×nh thµnh vµ pt v¨n häc viÕt

2. V¨n häc viÕt .

+ Ra ®êi kho¶ng TK X, do tÇng líp trÝ th­c s¸ng t¹o nªn t¹o b­íc nh¶y vät cña tiÕn tr×nh LSVHDT

GV: Gi÷a VHDG- VH viÕt cã mèi quan hÖ ra sao

HS: Ph©n tÝch - gi¶i thÝch

GV: HD hs ®äc SGK theo tõng thêi kú lÞch sö

HS: §äc sgk- Nªu ng¾n gän ®Æc ®iÓm tõng thêi kú

GV: VH tõ 1945-> XX cã ®Æc ®iÓm g×? Chia thµnh mÊy giai ®äan?

HS: HS Theo dâi sgk- th¶o luËn tr¶ lêi

+ C¸c thµnh phÇn cña VH viÕt :

-         VH viÕt b»ng ch÷ H¸n ( VH H¸n) . ChÞu ¶nh h­ëng nÆng nÒn VH H¸n , c¨n b¶n vÉn ®Ëm ®µ tÝnh DT ( diÔn t¶ hiÖn thùc t©m hån con ng­êi VN..)

-         VH viÕt b»ng ch÷ N«m ( VH n«m ) Ra ®êi muén ( TK XIII) Nã tr­ëng thµnh nhanh chãng cã nhiÒu TG- TP lín ®Æc biÖt lµ th¬ ca

-         VH viÕt b»ng ch÷ quèc ng÷ : XuÊt hiÖn ®Çu TK XX. Ng­êi s¸ng t¸c vµ ®éi ngò th­ëng thøc ngµy cµng t¨ng->  Gãp phÇn tÝch cùc cho sù ph¸t triÓn VHDT

3. Mèi quan hÖ gi÷a 2 bé phËn VH

- VHDG - VH viÕt cã t¸c dông qua l¹i víi nhau

- Khi tinh hoa cña 2 bé phËn kÕt tinh ë c¸ tÝnh s¸ng t¹o trong ®iÒu kiÖn lÞch sö nhÊt ®Þnh th× xuÊt hiÖn thiªn tµi víi nh÷ng ¸ng v¨n bÊt hñ

II. C¸c thêi kú ph¸t triÓn cña nÒn v¨n häc( 3 thêi kú lín)

1. Thêi kú tõ TK X ®Õn hÕt TK XIX

+ VHVN ph¸t triÓn d­íi c¸c triÒu ®¹i PK . Gåm 2 bé phËn VHDG vµ VHViÕt ( H¸n - N«m)

-         V¨n häc viÕt b»ng ch÷ H¸n gi÷ vai trß chÝnh thèng

-         V¨n häc viÕt = ch÷ N«m ngµy cµng ph¸t triÓn , cã vÞ trÝ quan träng

+ VH viÖt nam g¾n liÒn víi ®Êu tranh gi÷ n­íc , chÞu ¶nh h­ëng thi ph¸p VH trung ®¹i ( Nho gi¸o, phËt gi¸o, ®¹o gi¸o) ®Æc biÖt VH Trung hoa

2.Thêi kú v¨n häc ®Çu XX - T8/1945

+ §êi sèng x· héi , v¨n ho¸ cã nhiÒu thay ®æi -> VHVN b­íc vµo thêi kú hiÖn ®¹i víi nhiÒu cuéc c¸ch t©n s©u s¾c vÒ h×nh thøc vµ thÓ lo¹i

+ T×nh h×nh VH nãi chung phøc t¹p (nhiÒu tr­êng ph¸i, xu h­íng kh¸c nhau ...) ®Ó l¹i nhiÒu thµnh tùu xuÊt s¾c

3. Thêi kú VH tõ sau 1945- > hÕt TK XX

+ VH thèng nhÊt vÒ t­ t­ëng , ph¸t triÓn d­íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng

+ Chia thµnh 2 giai ®o¹n

a, Tõ 1945- 1975

- V¨n häc ph¸t triÓn trong hoµn c¶nh chiÕn tranh gi¶i phãng d©n téc -> §Æt nhiÖm vô phôc vô chÝnh trÞ , cæ vò chiÕn ®Êu lªn hµng ®Çu

b, Tõ 1975 -> hÕt TK XX

 - V¨n häc thùc sù chuyÓn m×nh sau §H §¶ng ( 1986)

- V¨n häc cã nhiÒu ®æi míi vµ ®Õn nay ®· ®¹t nhiÒu thµnh tùu ®¸ng ghi nhËn trªn mäi thÓ lo¹i

Líp

10

10

Ngµy D¹y

SÜ sè

Ho¹t ®éng cña GV-HS

Yªu cÇu cÇn ®¹t

GV:  §êi sèng t©m hån con  ng­êi VN ®­îc biÓu hiÖn ë nh÷ng khÝa c¹nh nµo - Lý gi¶i?

HS: §äc s¸ch gi¸o khoa , chØ ra c¸c biÓu hiÖn ®êi sèng T©m hån

( LÊy vÝ dô nh÷ng t¸c phÈm ë ch­¬ng tr×nh c¬ së )

GV: HS lÊy vÝ dô CM t×nh c¶m thÈm mü cña con ng­êi VN nghiªng vÒ c¸i ®Ñp nhá nh¾n, xinh x¾n

HS: §­a ra ®­îc VD

III. Mét sè nÐt ®Æc s¾c truyÒn thèng cña VHVN.

1. VHVN thÓ hiÖn mét c¸ch s©u s¾c t©m hån con ng­êi ViÖt Nam

+ Lßng yªu n­íc , niÒm tù hµo d©n téc: BiÓu hiÖn ë nhiÒu d¹ng thøc kh¸c nhau

-         T×nh quª h­¬ng ®Êt n­íc , g¾n bã víi thiªn nhiªn , con ng­êi VN

-         G¾n bã víi phong tôc cæ truyÒn

-         Tù hµo vÒ truyÒn thèng DT

+ Yªu n­íc g¾n liÒn víi lßng nh©n ¸i . Th¬ v¨n nãi nhiÒu ®Õn nh©n nghÜa , t×nh yªu, th©n phËn con ng­êi, ®Æc biÖt lµ ng­êi phô n÷

+ Con ng­êi VN lu«n yªu ®êi , tin vµo chÝnh nghÜa , c¸i thiÖn ( kh«ng ph¶i l¹c quan dÔ d·i ) TiÕng c­êi nhiÒu cung bËc vµ kh«ng mÊy khi døt h¼n.

+ T×nh c¶m thÈm mü cña con ng­êi VN nghiªng vÒ c¸i ®Ñp nhá nh¾n , xinh x¾n h¬n lµ c¸i ®Ñp hoµnh tr¸ng ®å sé

2.VHVN cã nhiÒu thÓ lo¹i ®Æc s¾c

GV: Søc sèng dÎo dai m·nh liÖt cña d©n téc ®­îc biÓu hiÖn ntn?

HS: Th¶o luËn, tr¶ lêi

GV: HD hs ®äc sgk(13) Tãm t¾t ý chÝnh

HS: §äc sgk - Tr¶ lêi

GV: HS lµm bµi tËp 1- SGK?

- Th¬ ca cã truyÒn thèng l©u ®êi

_ V¨n xu«i TV ra ®êi muén nh­ng tèc ®é PT mau lÑ víi c¸c thÓ lo¹i cã thÓ s¸nh víi nÒn VHTG

3.VHVN s½n sµng tiÕp thu cã chän läc tinh hoa cña nh©n lo¹i -> NÒn VH §«ng- T©y , Kim- Cæ vÉn gi÷ b¶n s¾c d©n téc

4.NÒn VH cã søc sèng dÎo dai m·nh liÖt

Tr¶i qua nhiÒu thiªn tai , dÞch ho¹ triÒn miªn , C§ phong kiÕn kÐo dµi  ©m m­u ®ång ho¸ chiÕn tranh... VHVN kh«ng bÞ tiªu diÖt mµ tr¸i l¹i ngµy cµng ph¸t triÓn phong phó h¬n, cµng ®Ëm ®µ b¶n s¾c DT

B.KÕt luËn

- VHVN lu«n g¾n bã chÆt chÏ víi vËn mÖnh DT , vËn mÖnh ND vµ th©n phËn con ng­êi

- Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kh«ng ngõng hiÖn ®¹i ho¸ song vÉn gi÷ g×n , ph¸t huy b¶n s¾c DT

C. Bµi tËp

Bµi tËp 1 Ph©n tÝch 1 sè TP Lµm næi bËt 1 sè nÐt ®Æc s¾c cña VHVN

1 “ §¹i c¸o b×nh ng«” ( NguyÔn Tr·i )

- ThÓ hiÖn Tinh thÇn nh©n nghÜa: yªu n­íc , th­¬ng d©n

- ThÓ hiÖn tinh thÇn quyÕt chiÕn quyÕt th¾ng , søc m¹nh cña chiÕn tranh nh©n d©n, c¸ch c­ xö nh©n nghÜa víi kÎ thï

2. “ TruyÖn KiÒu “ (ND)

Lµ kiÖt t¸c vÒ chñ nghÜa nh©n ®¹o: ®ång c¶m chia sÎ víi nçi bÊt h¹nh cña con ng­êi , ®ång t×nh kh¸t väng gp

-         Kh¼ng ®Þnh gi¸ trÞ tèt ®Ñp cña con ng­êi

-         Lªn ¸n nh÷ng hµnh ®éng v« nh©n ®¹o cña XHPK

Bµi tËp2 ( BT n©ng cao SGK 14)

1 MÆt sao ®Çy gÝo d¹n s­¬ng (giã s­¬ng dµy d¹n)

2. Th©n sao b­ím ch¸n ong ch­êng bÊy th©n (Ong b­ím ch¸n ch­êng)

3.D¹ ®µi c¸ch mÆt khuÊt lêi ( c¸ch mÆt khuÊt lêi)

Líp

10

10

Ngµy D¹y

SÜ sè

Ho¹t ®éng cña GV-HS

Yªu cÇu cÇn ®¹t

GV: HS ®äc sgk, cho biÕt thÕ nµo lµ v¨n b¶n

HS: Tr×nh bµy KN

GV: §­a ra 1sè v¨n b¶n: Th­ cña CT NguyÔn Minh TriÕt..KhÈu hiÖu , bøc ®iÖn th«ng b¸o ®Ó HS ®­a ra lêi nhËn xÐt vÒ h×nh thøc thÓ lo¹i

HS: Quan s¸t mµu, NxÐt

GV: §­a v¨n b¶n"Néi qui HS" h­íng dÉn häc sinh cÊu t¹o v¨n b¶n; v¨n b¶n viÕt  cho ai ? viÕt c¸i g×? viÕt ®Ó lµm g×? NTN?

HS: Th¶o luËn tr¶ lêi vµ

Rót ra kÕt luËn

GV: nhê ®©u mµ chóng ta ngµy nay biÕt ®­îc suy nghÜ cña «ng cha ta ngµy tr­íc ? biÕt ®­îc cuéc sèng cña ng­êi viÕt x­a?

I Kh¸i qu¸t v¨n b¶n

1. Kh¸i niÖm

Trong giao tiÕp b»ng ng«n ng÷ nãi ph¶i thµnh lêi , viÕt thµnh bµi .Lêi nãi , bµi viÕt ®ã lµ v¨n b¶n.

-         VB th­êng do nhiÒu c©u kÕt hîp t¹o thµnh . cã thÓ rÊt ng¾n ( Tôc ng÷ , khÈu hiÖu ) cã thÓ rÊt dµi ( TruyÖn kiÒu )

-         VB cã nhiÒu lo¹i ( ®a d¹ng ) :Th­, ®iÖn b¸o , giÊy mêi , Th¬... -> V¨n b¶n hiÖn diÖn kh¾p n¬i trong cuéc sèng cã ®é dµi ng¾n kh¸c nhau nh­ng ph¶i thèng nhÊt vµ hoµn chØnh

2. Yªu cÇu khi t¹o lËp v¨n b¶n

Ng­êi viÕt v¨n b¶n cÇn x¸c ®Þnh râ

+ Môc ®Ých cña v¨n b¶n

+ §èi t­îng tiÕp nhËn v¨n b¶n

+ Néi dung th«ng tin mµ ng­êi viÕt cÇn biÓu ®¹t

+ ThÓ thøc cÊu t¹o vµ qui t¾c ®­îc vËn dông

3. Vai trß cña v¨n b¶n ®èi víi sù ph¸t triÓn v¨n ho¸ d©n téc

- Nhê cã v¨n b¶n in, kh¾c , viÕt ->  Mµ c¸c thµnh tùu v¨n ho¸ DT ®­îc l­u gi÷ vµ ph¸t triÓn

- Sù phong phó , ®a d¹ng cña 1 nÒn v¨n ho¸ phô thuéc nhiÒu vµo sè l­îng v¨n b¶n cßn l­u gi÷ ®­îc -> ph¶i ®äc ®Ó t¨ng hiÓu biÕt , lµm giµu thªm vèn v¨n ho¸ cña b¶n th©n

GV: Yªu cÇu HS ®äc l¹i "Néi qui HS" ThÊy ®­îc sù thèng nhÊt cña v¨n b¶n?

HS: ThÊy ®­îc môc ®Ých, t­ t­ëng, t×nh c¶m, cña ng­êi viÕt v¨n b¶n.

GV: L­u ý HS tuú ho¹t ®éng giao tiÕp mµ nãi (viÕt) ph¶i kh¸c nhau  (ChuyÖn chµng ngèc)

HS: Tù ®äc sgk- tù tãm t¾t

II. §Æc ®iÓm cña v¨n b¶n

1 v¨n b¶n cã tÝnh thèng nhÊt vÒ ®Ò tµi, vÒ t­ t­ëng, t×nh c¶m, môc ®Ých

- VB nµo còng cã 1 ®Ò tµi cô thÓ ( sù viÖc , hiÖn t­îng , con ng­êi p/c  trong cuéc sèng ) C¸c tõ ng÷ c©u v¨n ®Òu ph¶i b¸m s¸t ®Ò tµi , lµm næi râ NDVB

- VB cßn thÓ hiÖn t­ t­ëng , t×nh c¶m cña ng­êi t¹o lËp víi ®èi t­îng ®­îc ®Ò cËp

- VB nµo còng cã mét môc ®Ých t¸c ®éng vµo ng­êi ®äc , nghe ®Ó ®¹t ®­îc yªu cÇu x¸c ®Þnh tr­íc

2.V¨n b¶n cã tÝnh hoµn chØnh vÒ h×nh thøc

+ VB th­êng cã bè côc 3 phÇn:  MB ,TB, KL( hoÆc theo mét thÓ thøc ®­îc qui ®Þnh chÆt chÏ )

+ C¸c c©u trong tõng ®o¹n ®­îc s¾p xÕp theo mét tr×nh tù hîp lÝ

+ C¸c ®o¹n v¨n ®­îc nèi tiÕp nhau vµ hé øng nhau cã ph­¬ng tiÖn liªn kÕt thÝch hîp

+ Dïng tõ chÝnh x¸c , s¾p xÕp tõ ng÷ hîp lÝ gîi c¶m

3.V¨n b¶n cã t¸c gi¶

- VB thuéc c¸c lo¹i ®Òu ph¶i cã tªn t¸c gi¶

- X¸c ®Þnh vµ hiÓu t¸c gi¶ cã t¸c dông lín ®Ó hiÓu v¨ b¶n, ®Æc biÖt  v¨n b¶n NT ( v¨n ch­¬ng ) v× lo¹i v¨ b¶n nµy mang ®Ëm dÊu Ên T¸cgi¶

Líp

10

10

Ngµy D¹y

SÜ sè

Ho¹t ®éng cña GV-HS

Yªu cÇu cÇn ®¹t

GV: ë THCS ®· häc nh÷ng kiÓu v¨n b¶n nµo?

HS: HS nhí l¹i kiÕn th­c, tr×nh bµy

GV: yªu cÇu HS ®äc SGK(18) chØ ra kiÓu v¨n b¶n t­¬ng øng?

HS: Theo dâi SGK- Th¶o luËn tr¶ lêi.

GV: HD hs ®äc kü ®o¹n v¨n, ph©n tÝch chØ ra ph­¬ng thøc biÓu ®¹t ®­îc sö dông

HS: §äc ®o¹n v¨n - th¶o luËn, tr¶ lêi

GV: Gi¶ sö kh«ng cã ®äan v¨n miªu t¶ khu«n mÆt L·o H¹c th× viÖc kÓ chuyÖn b¸n chã cña l·o sÏ ¶nh h­ëng ntn?

GV: ë ®o¹n 2 p thøc biÓu ®¹t nµo ®­îc dïng lµ chñ yÕu ?

HS: Trao ®æi , ph¸t biÓu

GV: HD hs ®äc 2 v¨n b¶n (1920) Mçi vb viÕt theo ph­¬ng thøc nµo?

HS: Theo dâi sgk - Tr¶ lêi

I ¤n l¹i néi dung TLV ë bËc THCS

1KiÓu v¨n b¶n::

6 kiÓu : Miªu t¶ , Tù sù .

            BiÓu c¶m, §iÒu hµnh,

            ThuyÕt minh, LËp luËn

2.X¸c ®Þnh ph­¬ng thøc biÓu ®¹t cho tõng kiÓu vb

II Bµi tËp

1 Bµi tËp 2 SGK Tr 18

a, §o¹n 1: - NC kÕt hîp gi÷a 2 ph­¬ng thøc biÓu ®¹t lµ tù vµ miªu t¶ . Trong ®ã Tù sù lµ chÝnh v× ®o¹n v¨n chñ yÕu kÓ l¹i sù viÖc .

NÕu kh«ng cã ®o¹n miªu t¶ khu«n mÆt ®au khæ cña L·o H¹c-> ViÖc b¸n cho chØ lµ bÊt ®¾c dÜ .

b, §o¹n 2

- Mai V¨n T¹o ®· kÕt hîp 3 ph­¬ng thøc biÓu ®¹t trong ®o¹n v¨n : ThuyÕt minh , miªu t¶ vµ biÓu c¶m

- Ph­¬ng thøc biÓu ®¹t chÝnh : ThuyÕt minh ,t¸c gi¶ giíi thiÖu vÒ 1 lo¹i c©y tr¸i quÝ hiÕm ë Nam Bé -> §Æc ®iÓm c¬ b¶n cña c©y sÇu riªng ( Qu¶ , Hoa, H×nh d¸ng ... )

2. Bµi tËp3 (19)

* VB1 B¸nh tr«i n­íc

- ViÕt theo ph­¬ng thøc thuyÕt minh : Giíi thiÖu c¸ch lµm b¸nh tr«i

- Xen vµo ®ã miªu t¶ chiÕc b¸nh : Trßn , tr¾ng , mÞn , ch×m næi...

* VB2 B¸nh tr«i n­íc (HXH)

GV: H·y nhËn xÐt vÒ ®iÓm gièng vµ kh¸c nhau gi÷a 2 v¨n b¶n?

HS: Th¶o luËn- Tr¶ lêi

- ViÕt theo ph­¬ng thøc biÓu c¶m kÕt hîp miªu t¶ , song biÓu c¶m lµ chÝnh.

* §iÓm gièng nhau vµ kh¸c nhau gi÷a 2 v¨n b¶n

+ Gièng nhau 

-         Cïng viÕt vÒ mét ®èi t­îng : ChiÕc b¸nh tr«i

-         HiÓu theo nghÜa ®en ta thÊy c¶ 2 v¨n b¶n ®Òu miªu t¶ chiÕc b¸nh h×nh trßn , cã mµu s¾c tr¾ng , ®­îc ®un s«i trong n­íc, khi næi khi ch×m

+ Kh¸c nhau :

-         ChiÕc b¸nh (VB1) hoµn toµn hiÓu theo nghÜa ®en -> miªu t¶ kh¸ch quan

-         ChiÕc b¸nh (VB2) chØ lµ c¸i cí t¸c gi¶ m­în ®Ó thÓ hiÖn phÈm chÊt cña ng­êi phô n÷ trong x· héi phong kiÕn.

=>§iÓm qua mét sè nÐt tiªu biÓu cña sù vËt ®Ó nh©n ®ã mµ ph¸t  biÓu suy nghÜ , ThÓ hiÖn t×nh c¶m cña ng­êi viÕt .

• KÕt luËn;

VB 1 Lµ kiÓu v¨n b¶n ThuyÕt minh

VB 2 Lµ kiÓu v¨n b¶n biÓu c¶m kÕt hîp víi miªu t¶

Líp

10

10

Ngµy D¹y

SÜ sè

Ho¹t ®éng cña GV-HS

Yªu cÇu cÇn ®¹t

GV: KNVHDG nãi lªn ®Æc tr­ng nµo c¬ b¶n nhÊt cña bé phËn v¨n häc nµy?

GV: HD h/s ®äc sgk - V× sao VHDG Lµ v¨n häc VN cña quÇn chóng Lao §éng

HS: HDHS ®äc phÇn2 (21) v× sao VHDG lµ v¨n häc cña ng­êi d©n téc?

HS: §äc phÇn 2- Trao ®æi - Ph¸t biÓu

GV: HD h/s ®äc phÇn 3(22)

Gi¶i thÝch kh¸i niÖm: VHDG ®­îc ®¸nh gi¸ nh­"SGKvÒ cuéc sèng "?

HS: §äc SGK- Th¶o luËn- Tr¶ lêi

GV: T¹i sao VHDG l¹i cã ph­¬ng thøc s¸ng t¸c vµ L­u truyÖn lµ truyÒn miÖng?

I V¨n häc d©n gian trong tiÕn tr×nh VHDT

VHDG Lµ VH l­u truyÒn cña d©n téc - tÇng líp t¹o thµnh nÒn t¶ng XH

KNVH b×nh d©n nhÊn m¹nh tÇng líp thÊp cña XH cã ph©n ho¸ giai cÊp

1. V¨n häc DG lµ VH cña quÇn chóng L§

- Lµ nh÷ng s¸ng t¸c VH do quÇn chóng L§ t¹o ra ThÓ hiÖn sù g¾n bã víi ®/s t­ t­ëng , t/c cña q/c Lao ®éng ®«ng ®¶o cña XH . ThÓ hiÖn ý thøc céng ®ång cña c¸c tÇng líp d©n chóng

2. VHDGVN lµ v¨n häc cña DT

C¸c DT anh em trªn ®Êt n­íc ( 54 DT)  DT nµo còng cã VHDG mang b¶n s¾c riªng ®ãng gãp vµo kho tµng VHDG-> sù phong phó , ®a d¹ng VHDG c¶ n­íc

-         Ng­êi kinh : TruyÒn thuyÕt , ca dao , d©n ca

-         M­êng : Sö thi “ §Î ®Êt ®Î n­íc”

-         E ®ª, Ba na  ( T Nguyªn ) cã sö thi

-         Th¸i , Tµy , Nïng : TruyÖn th¬

3.Mét sè gÝa trÞ c¬ b¶n cña VHDGVN

VHDG Lµ “ SGK vÒ c/s “ S¸ch d¹y Lµm ng­êi , TiÕp nhËn VHDG Lµ tiÕp nhËn bµi häc d¹y lµm ng­êi tõ c/ sèng

-         Cung cÊp nh÷ng tri thøc h÷u Ých vÒ tù nhiªn vµ x· héi gãp phÇn q träng vµo sù h×nh thµnh nh©n c¸ch con ng­êi VN

-         B¶o tån vµ ph¸t huy truyÒn thèng tèt ®Ñp Yªu N­íc , trong nh©n nghÜa, h­íng thiÖn

-         Chøa ®ùng kho tµng truyÒn thèng N thuËt DT

II. Mét sè ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña VHDGVN

1. TÝnh truyÒn miÖng vµ tÝnh tËp thÓ cña VHDG

a, TruyÒn miÖng:

+ Do hoµn c¶nh x· héi - Ra ®êi khi ch­a cã ch÷ viÕt

-         khi cã ch÷ viÕt , ®a sè ND kh«ng ®­îc häc hµnh kh«ng biÕt ch÷

GV: Yªu cÇu HS ®äc SGK (24) Tãm t¾t ND chÝnh

HS: §äc - Tãm t¾t

GV: Yªu cÇu HS ®äc SGK nhËn xÐt ng«n ng÷ vµ nghÖ thuËt cña VHDG víi VH viÕt

HS: §äc SGK (25)- Th¶o luËn

+ Do nhu cÇu v¨n ho¸ : VH viÕt kh«ng thÓ hiÖn ®­îc ®Çy ®ñ t­ t­ëng t×nh c¶m  .. ThÞ hiÕu vµ thãi quen sinh ho¹t NT cña ND ( gi¸n tiÕp , trùc tiÕp) -> TÝnh truyÒn miÖng khiÕn cho TPVHDG Th­êng ng¾n , cã nhiÒu dÞ b¶n

b, TËp thÓ

+ VHDG lóc ®Çu do c¸ nh©n s¸ng t¸c . Sau ®ã tËp thÓ nhí l­u truyÒn qua nhiÒu ng­êi kh¸c nhau -> TPVHDG cã thÓ tiÕp thu nh÷ng yÕu tè s¸ng t¸c míi -> Së h÷u tËp thÓ

+ §Æc ®iÓm

-         H×nh thøc tån t¹i : TPVHDG cã nhiÒu dÞ b¶n

-         Néi dung : VHDG chØ quan t©m ®Õn nh÷ng g× chung cho c¶ 1 céng ®ång ng­êi -> TiÕng nãi chung cña céng ®ång

2. VÒ ng«n ng÷ NT cña VHDG

a, VÒ ng«n ng÷ : Gi¶n dÞ , gi÷ l¹i nhiÒu ®Æc ®iÓm cña ng­êi nãi ( Lêi nãi - tôc ng÷; Lêi h¸t - Ca dao Lêi kÓ - TruyÖn d©n gian)

b, VÒ c¸ch nhËn thøc vµ ph¶n ¸nh hiÖn thùc 1 c¸ch kú ¶o . NghÜa lµ m« t¶ nh÷ng sù kiÖn chØ cã trong t­ëng t­îng

Líp

10

10

Ngµy D¹y

SÜ sè

Ho¹t ®éng cña GV-HS

Yªu cÇu cÇn ®¹t

GV: Yªu cÇu h/s nh¾c l¹i kh¸i niÖm tõng thÓ lo¹i. mçi thÓ lo¹i lÊy 1 vÝ dô

HS: Theo dâi SGK, nh¾c l¹i  KN, LÊy vÝ dô minh ho¹

GV: Em h·y kÓ l¹i 1 c©u chuyÖn c­êi DG mµ em biÕt

HS: KÓ theo trÝ nhí

GV: YcÇu mçi h/s t×m 1->2 c©u tôc ng÷

HS: §äc c¸c c©u t×m ®­îc

III. Nh÷ng thÓ lo¹i chÝnh cña VHDG ViÖt Nam

1. ThÇn tho¹i : Tù sù = v¨n xu«i 

     KÓ l¹i sù tÝch vÞ thÇn s¸ng t¹o thÕ giíi tù nhiÖn vµ v¨n ho¸ , p/a nhËn thøc , c¸ch h×nh dung cña thêi cæ vÒ nguån gèc cña TG vµ ®./ sèng con ng­êi

VD: ThÇn mÆt trêi

2. sö thi

      Tù sù b»ng v¨n vÇn hoÆc v¨n xu«i kÕt hîp v¨n vÇn . KÓ L¹i nh÷ng sù kiÖn lín , ý nghÜa quan träng ®èi víi sè phËn céng ®ång.

VD: §am san

3. TruyÒn thuyÕt  : Tù sù = v¨n xu«i

      Th­êng kÓ l¹i c¸c sù kiÖn vµ nh©n vËt cã liªn quan víi LS ®Þa ph­¬ng DT , dïng yÕu tè t­ëng t­îng ®Ó lÝ t­ëng ho¸ c¸c sù kiÖn vµ nh©n vËt ®­îc kÓ, thÓ hiÖn ý thøc LS cña ND

VD: Th¸nh giãng, AD vµ Mþ Ch©u- Träng Thuû

4. Cæ tÝch :  Tù sù = v¨n xu«i

      KÓ vÒ sè phËn NV bÊt h¹nh , ng­êi th«ng minh tµi giái nguån gèc-> ThÓ hiÖn quan niÖm ®¹o ®øc , m¬ ­íc ND vÒ c/s c«ng b»ng , hp

VD: TÊm C¸m, Chµng Ngèc

5. TruyÖn c­êi : Tù sù b»ng v¨n xu«i

      KÓ l¹i c¸c hiÖn t­îng g©y c­êi nh»m gi¶i trÝ, pp c¸i ®¸ng c­êi trong XH

VD: Tam ®¹i con gµ

6. TruyÖn ngô ng«n

      KÓ l¹i nh÷ng c©u chuyÖn trong ®ã n/v chñ yÕu lµ ®éng vËt, ®å vËt, ngu ý nªu lªn kinh nghiÖm sèng , bµi häc lu©n lÝ , triÕt lÝ nh©n sinh.

VD: KÐo c©y lóa lªn

7. Tôc ng÷ : Lêi nãi cã tÝnh nghÖ thuËt , ®óc kÕt KN cña Nd vÒ TG tù nhiªn vµ ®êi sèng con ng­êi

VD ; ë bÇu th× trßn , ë èng th× dµi

8. C©u ®è : Lêi nãi cã tÝnh NT- Lêi nãi ¸m chØ-> rÌn kü n¨ng suy ®o¸n

VD : B»ng c¸i l¸ ®a

§i xa ®i gÇn (Lµ c¸i g×)?

9. Ca dao, d©n ca : ThÓ lo¹i tr÷ t×nh b»ng v¨n vÇn , diÔn t¶ ®/s néi t©m cña con ng­êi