Thể loại Giáo án bài giảng Ngữ văn
Số trang 1
Ngày tạo 10/15/2008 7:38:14 PM +00:00
Loại tệp doc
Kích thước 0.82 M
Tên tệp giaoannguvanlop10 doc
Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 10 TrÇn Nam Chung
Ngµy so¹n:
Ngµy d¹y:
TiÕt sè:1-2
Tæng quan v¨n häc viÖt nam
A. Môc tiªu bµi häc.
Gióp HS :
- N¾m ®îc nh÷ng kiÕn thøc chung nhÊt,tæng qu¸t nhÊt vÒ hai bé phËn cña v¨n häc ViÖt Nam vµ sù vËn ®éng ph¸t triÓn cña cña v¨n häc ViÖt Nam
- N¾m v÷ng hÖ thèng vÊn ®Ò vÒ :
+ ThÓ lo¹i cña v¨n häc ViÖt Nam
+ Con ngêi trong v¨n häc ViÖt Nam
- Tù hµo vÒ truyÒn thèng v¨n ho¸ cña d©n téc qua di s¶n v¨n häc. Tõ ®ã cã lßng say mª ®èi víi v¨n häc Viªt Nam
B. ChuÈn bÞ- ph¬ng tiÖn
- Gi¸o viªn: + Nghiªn cøu sgk, sgv,vµ c¸c tµi liÖu tham kh¶o kh¸c vÒ v¨n häc ViÖt Nam
+ ThiÕt kÕ bµi d¹y
- Hsinh : + §äc Sgk, tr¶ lêi c¸c c©u hái gîi ý cu¶ Sgk
C.Néi dung - tiÕn tr×nh
Ho¹t ®éng cña GV & HS |
Néi dung cÇn ®¹t |
Ho¹t ®éng 1 ( æn ®Þnh tæ chøc ) - Giíi thiÖu bµi häc: LÞch sö v¨n häc cña bÊt cø d©n téc nµo ®Òu lµ lÞch sö cña t©m hån d©n téc Êy. §Ó nhËn thøc ®îc nh÷ng nÐt lín vÒ v¨n häc níc nhµ, chóng ta t×m hiÓu bµi tæng quan v¨n häc ViÖt Nam.
(?)Em hiÓu thÕ nµo lµ tæng quan VHVN? -Häc sinh ®äc SGK tõ : “Tr¶i qua hµng ngµn n¨m… tinh thÇn Êy”. (?)Néi dung cña phÇn nµy lµ g×? Theo em ®ã lµ phÇn nµo cña bµi tæng quan v¨n häc?
Ho¹t ®éng 2 ( T×m hiÓu c¸c bé phËn ) -HS ®äc phÇn I SGK (?)V¨n häc ViÖt Nam gåm mÊy bé phËn lín? - Hs ®äc sgk, suy nghÜ, tr×nh bµy |
- Lµ c¸ch nh×n nhËn ®¸nh gi¸ mét c¸ch tæng qu¸t nh÷ng nÐt lín cña VHVN.
+ Néi dung SGK: Tr¶i qua qu¸ tr×nh lao ®éng, chiÕn ®Êu x©y dùng b¶o vÖ ®Êt níc, nh©n d©n ta ®· s¸ng t¹o ra nh÷ng gi¸ trÞ tinh thÇn. VHVN lµ b»ng chøng cho sù s¸ng t¹o tinh thÇn Êy. §©y lµ phÇn ®Æt vÊn ®Ò cña bµi tæng quan VHVN.
I. C¸c bé phËn hîp thµnh cña v¨n häc ViÖt Nam -V¨n häc ViÖt Nam gåm 2 bé phËn lín: +V¨n häc d©n gian. +V¨n häc viÕt . |
1
Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 10 TrÇn Nam Chung
- HS ®äc phÇn 1 (?) H·y tr×nh bµy nh÷ng nÐt lín cña VHDG. - HS tãm t¾t nÐt lín: kh¸i niÖm thÓ lo¹i ®Æc trng
-HS ®äc phÇn 2 (?)SGK tr×nh bµy néi dung g×? H·y tr×nh bµy kh¸i qu¸t vÒ néi dung ®ã? - Hs tr¶ lêi kh¸i qu¸t theo nh÷ng vÊn ®Ò: kh¸i niÖm h×nh thøc v¨n tù hÖ thèng thÓ lo¹i
Ho¹t ®éng 3 ( T×m hiÓu qu¸ tr×nh ph¸t triÓn)
- HS ®äc sgk (?) Nh×n tæng qu¸t, v¨n häc VN ph¸t triÓn qua mÊy thêi kú?
|
1. V¨n häc d©n gian. Kh¸i niÖm V¨n häc d©n gian: Lµ nh÷ng s¸ng t¸c tËp thÓ cña nh©n d©n lao ®éng ®îc truyÒn miÖng tõ ®êi nµy sang ®êi kh¸c. Nh÷ng trÝ thøc cã thÓ tham gia s¸ng t¸c. Song nh÷ng s¸ng t¸c ®ã ph¶i tu©n theo ®Æc trng cña VHDG vµ trë thµnh tiÕng nãi, t×nh c¶m chung cña nh©n d©n. * ThÓ lo¹i: - TruyÖn cæ d©n gian: thÇn tho¹i, sö thi, truyÒn thuyÕt, truyÖn cæ tÝch, truyÖn cêi, truyÖn ngô ng«n. - Th¬ ca d©n gian: tôc ng÷, c©u ®è, ca dao, vÌ, truyÖn th¬. - S©n khÊu d©n gian: chÌo, tuång, c¶i l¬ng. * §Æc trng: VHDG mang tÝnh truyÒn miÖng, tÝnh tËp thÓ vµ tÝnh thùc hµnh trong c¸c sinh ho¹t kh¸c nhau cña ®êi sèng céng ®ång.
2. V¨n häc viÕt * Kh¸i niÖm: V¨n häc viÕt: Lµ nh÷ng s¸ng t¸c cña trÝ thøc ®îc ghi l¹i b»ng ch÷ viÕt, lµ s¸ng t¹o cña c¸ nh©n, v¨n häc viÕt mang dÊu Ên cña t¸c gi¶. a) H×nh thøc v¨n tù: V¨n häc viÕt dïng 3 thø ch÷: ch÷ H¸n, ch÷ N«m, ch÷ Quèc ng÷. Mét sè Ýt b»ng ch÷ Ph¸p. Ch÷ H¸n lµ v¨n tù cña ngêi H¸n. Ch÷ N«m dùa vµo ch÷ H¸n mµ ®Æt ra. Ch÷ Quèc ng÷ sö dông ch÷ c¸i La-tinh ®Ó ghi ©m tiÕng ViÖt. Tõ thÕ kØ XX trë l¹i ®©y VHVN chñ yÕu viÕt b»ng ch÷ Quèc ng÷. b) HÖ thèng thÓ lo¹i: Ph¸t triÓn theo tõng thêi k×. * Tõ thÕ kØ X =>thÕ kØ XIX. - Ch÷ H¸n gåm v¨n xu«i tù sù (truyÖn kÝ, v¨n chÝnh luËn, tiÓu thuyÕt ch¬ng håi ). Th¬ cã th¬ cæ phong, §êng luËt, tõ khóc. V¨n biÒn ngÉu cã phó, c¸o, v¨n tÕ. - Ch÷ N«m cã th¬ N«m §êng luËt, truyÖn th¬, ng©m khóc, h¸t nãi. * Tõ thÕ kØ XX ®Õn nay cã sù ph©n ®Þnh râ rµng. Tù sù cã: truyÖn ng¾n, tiÓu thuyÕt, kÝ (bót kÝ, nhËt kÝ, tuú bót, phãng sù). Tr÷ t×nh cã: th¬, trêng ca. KÞch cã: kÞch nãi, kÞch th¬.
II. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña v¨n häc viÕt ViÖt Nam. - V¨n häc VN cã 3 thêi k× ph¸t triÓn: +Tõ thÕ kØ X => hÕt thÕ kØ XIX. + Tõ ®Çu thÕ kØ XX => C¸ch m¹ng th¸ng T¸m 1945. + Tõ sau CMT8 – 1945 => hÕt tk XX.
|
1
Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 10 TrÇn Nam Chung
(?) NÐt lín cña truyÒn thèng thÓ hiÖn trong vhVN lµ g×? (ThÓ hiÖn ë 2 nÐt lín: ®ã lµ chñ nghÜa yªu níc vµ chñ nghÜa nh©n ®¹o.)
(?)Tõ tk X => tk XIX nÒn VhVN cã ®iÓm g× ®¸ng chó ý? -HS ®äc SGK ,tr¶ lêi - Gv gîi ý: (?) V× sao nÒn Vh tõ tk X => hÕt tk XIX cã sù ¶nh hëng cña v¨n häc Trung Quèc? (?) H·y chØ ra nh÷ng TP tiªu biÓu cña Vh trung ®¹i? (?) Nh÷ng TP viÕt b»ng ch÷ H¸n? (?) Nh÷ng TP viÕt b»ng ch÷ N«m? (?) Em cã nhËn xÐt g× vÒ sù ph¸t triÓn th¬ N«m cña Vh trung ®¹i?
TiÕt 2
-HS ®äc SGK (?) V¨n häc ViÖt Nam tõ thÕ kØ XX ®Õn nay ®îc gäi b»ng nÒn v¨n häc g×? T¹i sao l¹i cã tªn gäi Êy? |
1. Thêi k× V¨n häc trung ®¹i. (tõ tk X =>hÕt tk XIX ) - Vh tõ thÕ kØ X => thÕ kØ XIX gäi lµ Vh trung ®¹i. Thêi k× Vh nµy h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn theo mèi quan hÖ cña v¨n häc khu vùc §«ng ¸ vµ §«ng Nam ¸, cã mèi quan hÖ víi Vh Trung Quèc…. - Tõ tk X => hÕt tk XIX , VhVN cã ®iÓm ®¸ng chó ý lµ: §©y lµ nÒn v¨n häc viÕt b»ng ch÷ H¸n vµ ch÷ N«m. - Nã ¶nh hëng cña nÒn v¨n häc trung ®¹i t¬ng øng. §ã lµ v¨n häc trung ®¹i Trung Quèc. - V× c¸c triÒu ®¹i phong kiÕn ph¬ng B¾c lÇn lît sang x©m lîc níc ta. §©y còng lµ lÝ do ®Ó quyÕt ®Þnh v¨n häc viÕt b»ng ch÷ H¸n. + “ Th¸nh T«ng di th¶o” cña Lª Th¸nh T«ng. + “TruyÒn k× m¹n lôc” cña NguyÔn D÷. + “ViÖt ®iÖn u linh tËp” cña LÝ TÕ Xuyªn. + “Thîng kinh kÝ sù” cña H¶i Thîng L·n ¤ng. + “Vò trung tuú bót” cña Ph¹m §×nh Hæ. + “Nam triÒu c«ng nghiÖp diÔn chÝ” cña NguyÔn Khoa Chiªm. + “Hoµng Lª nhÊt thèng chÝ” cña Ng« gia v¨n ph¸i (tiÓu thuyÕt ch¬ng håi ) - VÒ th¬ ch÷ H¸n: + NguyÔn Tr·i víi “øc Trai thi tËp” + NguyÔn BØnh Khiªm víi “B¹ch V©n thi tËp” + NguyÔn Du víi “B¾c hµnh t¹p lôc” vµ “Nam trung t¹p ng©m” + VÒ th¬ ch÷ H¸n cña Cao B¸ Qu¸t. - VÒ ch÷ N«m: + NguyÔn Tr·i víi “Quèc ©m thi tËp” + NguyÔn BØnh Khiªm víi “B¹ch V©n quèc ng÷ thi tËp” + Lª Th¸nh T«ng víi “Hång §øc quèc ©m thi tËp” + Th¬ N«m §êng luËt cña Hå Xu©n H¬ng, Bµ HuyÖn Thanh Quan. + “TruyÖn KiÒu” cña NguyÔn Du. + “S¬ kÝnh t©n trang” cña Ph¹m Th¸i. + NhiÒu truyÖn N«m khuyÕt danh nh: “Ph¹m T¶i Ngäc Hoa”, “Tèng Tr©n Cóc Hoa”, “Ph¹m C«ng Cóc Hoa”… => Sù ph¸t triÓn cña th¬ N«m g¾n liÒn víi sù trëng thµnh vµ nh÷ng nÐt truyÒn thèng cña v¨n häc trung ®¹i. §ã lµ lßng yªu níc, tinh thÇn nh©n ®¹o vµ hiÖn thùc. Nã thÓ hiÖn tinh thÇn ý thøc d©n téc ®· ph¸t triÓn cao.
2. Thêi k× v¨n häc hiÖn ®¹i. (tõ ®Çu thÕ kØ XX ®Õn nay) - V¨n häc tõ ®Çu tk XX ®Õn nay ®îc gäi lµ nÒn v¨n häc hiÖn ®¹i. T¹i v× nã ph¸t triÓn trong thêi ®¹i mµ quan hÖ s¶n xuÊt chñ yÕu dùa vµo hiÖn ®¹i ho¸. MÆt kh¸c nh÷ng luång t tëng tiÕn bé |
1
Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 10 TrÇn Nam Chung
- Hs suy nghÜ tr¶ lêi
(?) V¨n häc thêi k× nµy ®îc chia lµm mÊy giai ®o¹n vµ cã ®Æc ®iÓm g×? -Gäi HS thay nhau ®äc SGK. - Tõ ®Çu thÕ kØ XX ®Õn n¨m 1930 - Tõ 1930 ®Õn 1945 - Tõ 1945 ®Õn 1975 - Tõ 1975 ®Õn nay. Mçi phÇn cho HS tr¶ lêi: (?) Nªu ®Æc ®iÓm v¨n häc cña thêi k× võa ®äc (nh÷ng nÐt lín). (?) Giai ®o¹n sau so víi giai ®o¹n tríc cã g× kh¸c biÖt? (?)VÒ thÓ lo¹i v¨n häc ViÖt Nam tõ ®Çu thÕ kØ XX ®Õn nay cã g× ®¸ng chó ý?
(?) Tõ 1945 ®Õn 1975 cã nh÷ng sù kiÖn v¨n häc nµo ®¸ng chó ý?
|
nh nh÷ng luång giã míi thæi vµo ViÖt Nam lµm thay ®æi nhËn thøc, c¸ch nghÜ, c¸ch c¶m vµ c¶ c¸ch nãi cña con ngêi ViÖt Nam. Nã chÞu ¶nh hëng cña v¨n häc ph¬ng T©y. - V¨n häc thêi k× nµy ®îc chia lµm 4 giai ®o¹n: + Tõ ®Çu thÕ kØ XX ®Õn n¨m 1930 + Tõ 1930 ®Õn 1945 + Tõ 1945 ®Õn 1975 + Tõ 1975 ®Õn nay.
- §Æc ®iÓm v¨n häc ViÖt Nam ë tõng thêi k× cã kh¸c nhau. * Tõ ®Çu thÕ kØ XX ®Õn n¨m 1930, VHVN ®· bíc vµo quü ®¹o Vh TG hiÖn ®¹i, cô thÓ tiÕp xóc víi Vh Ch©u ¢u. §ã lµ nÒn Vh tiÕng ViÖt viÕt b»ng ch÷ quèc ng÷. Do ®ã nã cã nhiÒu c«ng chóng b¹n ®äc. - Nh÷ng t¸c gi¶ tiªu biÓu lµ: T¶n §µ, Hoµng Ngäc Ph¸ch, Hå BiÓu Ch¸nh, Ph¹m Duy Tèn . * Tõ 1930 ®Õn 1945 xuÊt hiÖn nhiÒu tªn tuæi lín nh: Th¹ch Lam, NguyÔn Tu©n, Xu©n DiÖu, Vò Träng Phông, Huy CËn, Nam Cao, Hµn M¹c Tö, ChÕ Lan Viªn… => V¨n häc thêi k× nµy võa kÕ thõa tinh hoa cña v¨n häc d©n gian vµ v¨n häc trung ®¹i, võa tiÕp nhËn ¶nh hëng cña VHTG ®Ó hiÖn ®¹i ho¸. BiÓu hiÖn lµ cã nhiÒu thÓ lo¹i míi vµ ngµy cµng hoµn thiÖn. * Tõ 1945 ®Õn 1975 cã nh÷ng sù kiÖn lÞch sö vÜ ®¹i nh CMT8- 1945, ®¹i th¾ng mïa xu©n 30-4-1975 ®· më ra nhiÒu triÓn väng cho VHVN. NhiÒu nhµ v¨n, nhµ th¬ ®· sèng vµ chiÕn ®Êu cho C¸ch m¹ng d©n téc nh: Nam Cao, TrÇn §¨ng, Th©m T©m, Nguyªn Thi, Lª Anh Xu©n, D¬ng ThÞ Xu©n Quý, Hå ChÝ Minh, Tè H÷u, Sãng Hång, Quang Dòng, ChÝnh H÷u, NguyÔn §×nh Thi, Vò Cao, Nguyªn Ngäc (NguyÔn Trung Thµnh), NguyÔn Minh Ch©u, Ph¹m TiÕn DuËt, H÷u ThØnh, TrÇn §¨ng Khoa… - VÒ thÓ lo¹i: Th¬, v¨n xu«i nghÖ thuËt, v¨n xu«i chÝnh luËn viÕt b»ng ch÷ quèc ng÷ cã mét sè t¸c phÈm cã mét sè t¸c phÈm më ®Çu. - C«ng cuéc hiÖn ®¹i ho¸ vÒ th¬, truyÖn vµo giai ®o¹n 1930. - §Õn 1945 tiÕp tôc ®Èy m¹nh ph¸t triÓn c¸c thÓ lo¹i sau: Th¬ míi, tiÓu thuyÕt Tù lùc v¨n ®oµn, v¨n xu«i hiÖn thùc phª ph¸n, th¬ kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p, chèng MÜ, truyÖn vµ tiÓu tiÓu thuyÕt vÒ ®Ò tµi chiÕn tranh lµ nh÷ng thµnh tùu lín cña Vh níc ta thÕ kØ XX. |
1
Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 10 TrÇn Nam Chung
(?) Tõ 1975 ®Õn nay vÒ thÓ lo¹i cña v¨n häc cã g× ®¸ng chó ý?
(?) Nh×n mét c¸ch kh¸i qu¸t ta rót ra nh÷ng quy luËt g× vÒ v¨n häc ViÖt Nam?
Ho¹t ®éng 4 ( T×m hiÓu con ngêi VN qua v¨n häc)
-HS ®äc phÇn më ®Çu vµ phÇn1 SGK
(?) Mèi quan hÖ gi÷a con ngêi víi thÕ giíi tù nhiªn ®îc thÓ hiÖn nh thÕ nµo? (Nªu nh÷ng nÐt chÝnh). - HS suy nghÜ tr¶ lêi theo sgk - Gv nhËn xÐt,bæ sung : Con ngêi VN vèn yªu thiiªn nhiªn, sèng g¾n bã voÝ thiªn nhiªn vµ ®· t×m thÊy ë thiªn nhiªn nh÷ng h×nh tîng nghhÖ thuËt ®Ó thÓ hiÖn chÝnh m×nh
-HS ®äc phÇn 2 SGK (?) Mèi quan hÖ gi÷a con ngêi víi quèc gia d©n téc thÓ hiÖn nh thÕ nµo? (?) Nªu TP, TG tiªu biÓu? - Hs suy nghÜ theo Sgk, tr¶ lêi c¸ nh©n
|
- Tõ 1975 ®Õn nay, c¸c nhµ v¨n, nhµ th¬ ph¶n ¸nh s©u s¾c c«ng cuéc x©y dùng XHCN, c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc, nh÷ng vÊn ®Ò míi mÎ cña thêi ®¹i më cöa, héi nhËp quèc tÕ. Hai m¶ng ®Ò tµi lín lµ lÞch sö vµ cuéc sèng, con ngêi trong bèi c¶nh x©y dùng nÒn kinh tÕ thÞ trêng theo ®Þnh híng XHCN. - §Ò tµi lÞch sö viÕt vÒ chiÕn tranh chèng Ph¸p vµ chèng MÜ hµo hïng víi nhiÒu bµi häc. => V¨n häc ViÖt Nam ®¹t ®îc gi¸ trÞ ®Æc s¾c vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt víi nhiÒu t¸c gi¶ ®îc c«ng nhËn lµ danh nh©n v¨n ho¸ thÕ giíi nh: NguyÔn Tr·i, NguyÔn Du, Hå ChÝ Minh. NhiÒu t¸c phÈm ®· dÞch ra nhiÒu thø tiÕng trªn thÕ giíi. VHVN víi nh÷ng kh¶ n¨ng vµ sù s¸ng t¹o ®· x©y dùng ®îc vÞ trÝ riªng trong v¨n häc nh©n lo¹i.
III. Con ngêi ViÖt Nam qua v¨n häc 1. Con ngêi ViÖt Nam trong quan hÖ víi thÕ giíi tù nhiªn. - Trong VHDG, con ngêi víi t duy huyÒn tho¹i, ®· kÓ l¹i qu¸ tr×nh nhËn thøc, c¶i t¹o, chinh phôc thÕ giíi tù nhiªn hoang d·. - Víi con ngêi, thiªn nhiªn lµ ngêi b¹n th©n thiÕt. H×nh ¶nh nói, s«ng, b·i mÝa, n¬ng d©u, ®ång lóa c¸nh cß, vÇng tr¨ng, dßng suèi... tÊt c¶ ®Òu g¾n bã víi con ngêi. T×nh yªu thiªn nhiªn ®· trë thµnh néi dung quan träng cña VHVN. - Trong VHT§, h×nh ¶nh thiªn nhiªn thêng g¾n liÒn víi lÝ tëng ®¹o ®øc thÈm mÜ. H×nh ¶nh tïng, tróc, cóc, mai lµ tùng trng cho nh©n c¸ch cao thîng cña nhµ Nho. C¸c ®Ò tµi ng, tiÒu, canh, môc thÓ hiÖn lÝ tëng thanh tao cña con ngêi mai danh Èn tÝch, l¸nh ®ôc t×m trong, kh«ng mµng danh lîi. - Trong VH hiÖn ®¹i lµ TY thiªn nhiªn quª h¬ng, ®Êt níc, lµ sãng biÓn d¹t dµo mïa h¹, mïa xu©n hoa l¸, lµ heo may mïa thu, lµ c¸i rÐt ®Çu ®«ng...
2. Con ngêi ViÖt Nam trong quan hÖ quèc gia, d©n téc. - Con ngêi ViÖt Nam sím cã ý thøc x©y dùng quèc gia d©n téc cña m×nh. - Khi d©n téc cã giÆc ngo¹i x©m, th× hä ®ång lßng ®øng lªn ®¸nh ®uæi giÆc ®Ó giµnh l¹i tù do. |
1
Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 10 TrÇn Nam Chung
(HS ®äc phÇn 3 SGK) + Mèi quan hÖ gi÷a con ngêi víi con ngêi ®îc thÓ hiÖn nh thÕ nµo trong VHVN?
(HS ®äc phÇn 4 SGK) (?) V¨n häc ViÖt Nam ph¶n ¸nh ý thøc vÒ b¶n th©n nh thÕ nµo?
(?) Trªn hai ph¬ng diÖn nµy c¸c t«n gi¸o lín , v¨n häc gi¶i quyÕt ra sao?
(?) Trong VHVN cã xu híng x©y dùng h×nh mÉu lÝ tëng kh«ng?
|
- Khi ®Êt níc hoµ b×nh th× hä ®ång t©m x©y dùng mét ®Êt níc giµu ®Ñp, tiÕn bé vµ v¨n minh. + TP tiªu biÓu: Nam quèc s¬n hµ, HÞch tíng sÜ, B×nh Ng« ®¹i c¸o, V¨n tÕ nghÜa sÜ CÇn Giuéc,Tuyªn ng«n ®éc lËp. + TG tiªu biÓu: NguyÔn Tr·i, NguyÔn §×nh ChiÓu, Phan Béi Ch©u, Hå ChÝ Minh, Tè H÷u...®· x©y dùng mét hÖ thèng t tëng yªu níc hoµn chØnh. §Æc biÖt, nÒn VHVN ë thÕ kØ XX lµ nÒn v¨n häc tiªn phong chèng ®Õ quèc. Chñ nghÜa yªu níc lµ néi dung tiªu biÓu gi¸ trÞ quan träng cña VHVN.
3. Con ngêi ViÖt Nam trong quan hÖ x· héi.
- Trong VHDG giai cÊp thèng trÞ tµn b¹o bÞ kÕt ¸n. Giai cÊp bÞ trÞ th× ®îc th«ng c¶m chia sÎ tríc nh÷ng ¸p bøc, bãc lét ë trong c¸c thÓ lo¹i nh: truyÖn cæ tÝch, truyÖn cêi, ca dao, tôc ng÷. - Trong VHT§ con ngêi víi con ngêi quan hÖ víi nhau trªn nÒn t¶ng ®¹o lÝ Nho gi¸o: tam c¬ng(qu©n, s, phô) , ngò thêng (nh©n, nghÜa, lÔ, chÝ, tÝn), tam tßng(t¹i gia tßng phô, xuÊt gi¸ tßng phu, phu tö tßng tö), tø ®øc (c«ng, dung, ng«n, h¹nh). - Trong Vh hiÖn ®¹i: c¸c nhµ v¨n, nhµ th¬ quan t©m ®Õn ®êi sèng cña nh©n d©n, ®ßi quyÒn sèng cho con ngêi. C¸c t¸c gi¶ tiªu biÓu nh: Ng« TÊt Tè, Nam Cao, Vò Träng Phông... mét nÒn v¨n häc giµu tÝnh nh©n v¨n vµ tinh thÇn nh©n ®¹o. - C¶m høng x· héi s©u ®Ëm lµ tiÒn ®Ò quan träng cho sù h×nh thµnh chñ nghÜa hiÖn thùc vµ chñ nghÜa nh©n ®¹o trong v¨n häc d©n téc. 4. Con ngêi ViÖt Nam vµ ý thøc vÒ b¶n th©n.
- ë mçi con ngêi lu«n lu«n tån t¹i hai ph¬ng diÖn: + Th©n vµ t©m lu«n lu«n song song vµ tån t¹i nhng kh«ng ®ång nhÊt. + ThÓ x¸c vµ t©m hån. + B¶n n¨ng vµ v¨n ho¸. + T tëng vÞ kØ vµ t tëng vÞ tha. + ý thøc c¸ nh©n vµ ý thøc céng ®ång. - C¸c t«n gi¸o lín nh: Nho – PhËt - L·o gi¸o ®Òu ®Ò ra nguyªn t¾c xö lÝ mqh gi÷a hai ph¬ng diÖn nµy. VHVN ®· ghi l¹i qu¸ tr×nh ®Êu tranh, lùa chän ®Ó kh¼ng ®Þnh mét ®¹o lÝ lµm ngêi trong sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a hai ph¬ng diÖn. + Khi ®Êt níc cã giÆc ngo¹i x©m, ý thøc céng ®ång, tr¸ch nhiÖm x· héi ®îc coi träng. |
1
Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 10 TrÇn Nam Chung
Ho¹t ®éng 5 ( Cñng cè híng dÉn,dÆn dß ) * Cñng cè bµi häc. Häc bµi tæng quan ta cÇn nhí nh÷ng vÊn ®Ò kh¸i qu¸t nµo? * DÆn dß HS: ¤n tËp bµi cò vµ chuÈn bÞ bµi míi: “Ho¹t ®éng giao tiÕp b¨ng ng«n ng÷”. * Gv rót kinh nghiÖm bµi d¹y:
|
+ Khi ®Êt níc thanh b×nh, ý thøc c¸ nh©n ®îc ®Ò cao. + Nh÷ng t¸c phÈm næi bËt ®Ò cao ý thøc c¸ nh©n: th¬ Hå Xu©n H¬ng, “Chinh phô ng©m khóc” cña §Æng TrÇn C«n, “Cung o¸n ng©m khóc” cña NguyÔn Gia ThiÒu vµ ®Ønh cao lµ “TruyÖn KiÒu” cña NguyÔn Du (VHT§). Thêi k× 1930-1945, 1975 ®Õn nay cã c¸c t¸c phÈm nh “T¾t ®Ìn” cña Ng« TÊt Tè, truyÖn ng¾n vµ tiÓu thuyÕt cña Nam Cao, truyÖn cña Th¹ch Lam... - VHVN lu«n cã xu híng x©y dùng mét ®¹o lÝ lµm ngêi víi nh÷ng phÈm chÊt tèt ®Ñp nh: nh©n ¸i, thuû chung, t×nh nghÜa, vÞ tha, x¶ th©n v× chÝnh nghÜa.
**********
- C¸c bé phËn hîp thµnh VHVN. - TiÕn tr×nh lÞch sö VHVN. - Mét sè néi dung chñ yÕu cña VVHVN. - Lu ý : Mçi giai ®o¹n cÇn nhí c¸c t¸c gi¶ t¸c phÈm tiªu biÓu.
|
1
Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 10 TrÇn Nam Chung
Ngµy so¹n: TuÇn d¹y :
Ngµy day: Líp daþ :
TiÕt 3 ppct.
Ho¹t ®éng giao tiÕp b»ng ng«n ng÷
A. Môc tiªu bµi häc.
Gióp HS
-N¾m ®îc kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ ho¹t ®éng giao tiÕp b»ng ng«n ng÷, vÒ c¸c nh©n tè giao tiÕp, vÒ 2 qu¸ tr×nh trong ho¹t ®éng giao tiÕp
- N©ng cao kÜ n¨ng t¹o lËp, ph©n tÝch lÜnh héi trong giao tiÕp.
- Cã th¸i ®é hµnh vi phï hîp trong ho¹t ®éng giao tiÕp b»ng ng«n ng÷
B. C¸ch thøc tiÕn hµnh.
GV tæ chøc giê d¹y häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c h×nh thøc trao ®æi th¶o luËn vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái.
C.Néi dungvµ tiÕn tr×nh d¹y häc.
Ho¹t ®éng cña GV & HS |
Néi dung cÇn ®¹t |
Ho¹t ®éng 1 ( æn ®Þnh tæ chøc- kiÓm tra bµi cò) -Gi¸o viªn giíi thiÖu vµo bµi míi Trong cuéc sèng hµng ngµy, con ngêi giao tiÕp víi nhau b»ng ph¬ng tiÖn v« cïng quan träng ®ã lµ ng«n ng÷. Kh«ng cã ng«n ng÷ th× kh«ng thÓ cã kÕt qu¶ cao cña bÊt cø hoµn c¶nh giao tiÕp nµo. Bëi v× giao tiÕp lu«n lu«n phô thuéc vµo hoµn c¶nh vµ nh©n vËt giao tiÕp. §Ó thÊy ®îc ®iÒu ®ã, chóng ta t×m hiÓu bµi ho¹t ®éng giao tiÕp b»ng ng«n ng÷. Ho¹t ®éng 2 ( T×m hiÓu kh¸i qu¸t vÒ h®gt b»ng ng2)
-Gäi HS ®äc vµ nh¾c c¶ líp theo dâi phÇn v¨n b¶n SGK - HS trao ®æi th¶o luËn, lÇn lît tr¶ lêi (?) C¸c nh©n vËt giao tiÕp nµo tham gia trong ho¹t ®éng giao tiÕp? Hai bªn cã c¬ng vÞ vµ quan hÖ víi nhau nh thÕ nµo? (?) Ngêi nãi nhê ng«n ng÷ biÓu ®¹t néi dung t tëng t×nh c¶m cña m×nh th× ngêi ®èi tho¹i lµm g× ®Ó lÜnh héi ®îc néi dung ®ã? Hai bªn lÇn lît ®æi vai giao tiÕp cho nhau nh thÕ nµo? (?) Ho¹t ®éng giao tiÕp ®ã diÔn ra trong hoµn c¶nh nµo? (ë ®©u? vµo lóc nµo? khi ®ã ë níc ta cã sù kiÖn lÞch sö x· héi g×?) (?) Ho¹t ®éng giao tiÕp ®ã híng vµo néi dung g×? §Ò cËp tíi vÊn ®Ò g×? |
I. ThÕ nµo lµ ho¹t ®éng giao tiÕp b»ng ng«n ng÷ 1. §äc v¨n b¶n vµ tr¶ lêi c©u hái: * VD: V¨n b¶n “ Héi nghÞ Diªn Hång”
- Vua vµ c¸c b« l·o trong héi nghÞ lµ nh©n vËt tham gia giao tiÕp. Mçi bªn cã c¬ng vÞ kh¸c nhau. Vua cai qu¶n ®Êt níc, dÉn d¾t tr¨m hä. C¸c b« l·o lµ nh÷ng ngêi tuæi cao ®· tõng gi÷ nh÷ng träng tr¸ch nay vÒ nghØ, hoÆc ®îc vua mêi ®Õn tham dù héi nghÞ. - Ngêi tham gia giao tiÕp chó ý l¾ng nghe ®Ó lÜnh héi nh÷ng néi dung mµ ngêi nãi ph¸t ra. C¸c b« l·o nghe Nh©n T«ng hái, néi dung c©u hái: LiÖu tÝnh nh thÕ nµo khi qu©n M«ng Cæ trµn ®Õn. Hai bªn lÇn lît ®æi vai giao tiÕp. C¸c b« l·o tranh nhau nãi. Lóc Êy vua l¹i lµ ngêi nghe. - Ho¹t ®éng giao tiÕp diÔn ra ë §iÖn Diªn Hång. Lóc nµy qu©n Nguyªn M«ng kÐo 50 v¹n qu©n å ¹t sang x©m lîc níc ta. - Ho¹t ®éng giao tiÕp ®ã híng vµo néi dung: hoµ hay ®¸nh, nã ®Ò cËp tíi vÊn ®Ò hÖ träng cßn hay mÊt cña quèc gia d©n téc, m¹ng sèng cña con ngêi. |
1
Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 10 TrÇn Nam Chung
(?) Môc ®Ých cña giao tiªp lµ g×? Cuéc giao tiÕp ®ã cã ®¹t ®îc môc ®Ých ®ã hay kh«ng?
- Häc sinh ®äc SGK, trao ®æi th¶o luËn: (?). Qua bµi “Tæng quan vÒ VHVN”. H·y cho biÕt: a. C¸c nh©n vËt giao tiÕp trong bµi nµy? b. Ho¹t ®éng giao tiÕp ®ã diÔn ra trong hoµn c¶nh nµo? c. Néi dung giao tiÕp. VÒ ®Ò tµi g×? Bao gåm nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n nµo? d. Môc ®Ých cña giao tiÕp lµ g×? e. Ph¬ng tiÖn giao tiÕp ®îc thÓ hiÖn nh thÕ nµo? - Hs tr¶ lêi theo ®¹i diÖn nhãm - Gv nhËn xÐt,tæng hîp
* KÕt kuËn. Qua bµi häc ta cã thÓ rót ra kÕt kuËn g× vÒ qu¸ tr×nh giao tiÕp b»ng ng«n ng÷?
Ho¹t ®éng 3 ( Cñng cè- dÆn dß-rót kinh nghiÖm) - Gv yªu cÇu häc sinh nh¾c l¹i c¸c kh¸i niÖm c¬ b¶n - Gv dÆn dß híng dÉn häc sinh chuÈn bÞ bµi “ Kh¸i qu¸t v¨n häc d©n gian” - Gv rót kinh nghiÖm bµi d¹y:
|
- Môc ®Ých cña giao tiÕp: LÊy ý kiÕn cña mäi ngêi, th¨m dß lßng d©n ®Ó h¹ ®¹t mÖnh lÖnh quyÕt t©m gi÷ g×n ®Êt níc trong hoµn c¶nh l©m nguy. Cuéc giao tiÕp ®ã ®· ®¹t ®îc môc ®Ých.
2. V¨n b¶n“Tæng quan vÒ VHVN”.
- Nh©n vËt giao tiÕp: Ngêi viÕt SGK vµ gi¸o viªn, häc sinh toµn quèc ®Òu tham gia. Hä cã ®é tuæi tõ 65 trë xuèng ®Õn 15 tuæi. Tõ gi¸o s, tiÕn sÜ ®Õn häc sinh líp 10 THPT. - Hoµn c¶nh giao tiÕp: Hoµn c¶nh cã tæ chøc gi¸o dôc, ch¬ng tr×nh quy ®Þnh chung hÖ thèng trêng phæ th«ng. - NDGT: C¸c bé phËn cÊu thµnh cña VHVN. §ång thêi ph¸c ho¹ tiÕn tr×nh ph¸t triÓn cña lÞch sö v¨n häc, thµnh tùu cña nã. V¨n b¶n giao tiÕp cßn nhËn ra nh÷ng nÐt lín vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt cña VHVN. - M§GT: Ngêi so¹n s¸ch muèn cung cÊp tri thøc cÇn thiÕt cho ngêi häc. Ngêi häc nhê v¨n b¶n giao tiÕp ®ã hiÓu ®îc kiÕn thøc c¬ b¶n cña nÒn VHVN. - PTGT: Sö dông ng«n ng÷ cña v¨n b¶n khoa häc. §ã lµ khoa häc gi¸o khoa. V¨n b¶n cã bè côc râ rµng. Nh÷ng ®Ò môc cã hÖ thèng, lÝ lÏ vµ dÉn chøng tiªu biÓu.
3. kÕt luËn: 1. Ho¹t ®éng giao tiÕp ph¶i cã nh©n vËt giao tiÕp, hoµn c¶nh giao tiÕp vµ ph¬ng tiÖn giao tiÕp. 2. Giao tiÕp ph¶i thùc hiÖn mét môc ®Ých nhÊt ®Þnh. 3. Mçi ho¹t ®éng giao tiÕp gåm hai qu¸ tr×nh: Mét lµ t¹o lËp v¨n b¶n, hai lµ thùc hiÖn lÜnh héi v¨n b¶n.
|
1
Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 10 TrÇn Nam Chung
Ngµy so¹n: TuÇn d¹y:
Ngµy d¹y: Líp d¹y :
TiÕt 4 ppct.
Kh¸i qu¸t v¨n häc d©n gian viÖt nam
A. Môc tiªu bµi häc.
Gióp HS:
1. HiÓu ®îc kh¸i niÖm vÒ VHDG vµ ba ®Æc trng c¬ b¶n.
2. §Þnh nghÜa vÒ tiÓu lo¹i VHDG.
3. Vai trß cña VHDG ®èi víi VH viÕt vµ ®êi sèng v¨n ho¸ d©n téc.
4. Gi¸o dôc t tëng ®¹o ®øc, th¸i ®é tr©n träng ®èi víi nh÷ng di s¶n v¨n ho¸ d©n gian
B. Ph¬ng tiÖn thùc hiÖn:
- SGK, SGV, thiÕt kÕ bµi häc, tuyÓn tËp VHDG vµ c¸c t liÖu kh¸c.
C. C¸ch thøc tiÕn hµnh.
- GV tæ chøc giê d¹y häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c h×nh thøc trao ®æi th¶o luËn vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái.
D. TiÕn tr×nh d¹y häc.
Ho¹t ®éng 1
1. æn ®Þnh tæ chøc: KiÓm tra sÜ sè líp.
2. KiÓm tra bµi cò: Em h·y kÓ tªn nh÷ng TPVHDG mµ em ®· ®îc häc vµ ®äc thªm ë ch¬ng tr×nh THCS? Em thÝch TP nµo nhÊt, t¹i sao vµ nã thuéc thÓ lo¹i nµo ?.
3. Giíi thiÖu vµ gi¶ng d¹y bµi míi:
§äc nh÷ng c©u th¬ cña L©m ThÞ Mü D¹:
T«i yªu truyÖn cæ níc t«i
Võa nh©n hËu l¹i võa tuyÖt vêi s©u xa
Th¬ng ngêi råi míi th¬ng ta
Yªu nhau c¸ch mÊy nói xa còng t×m
ë hiÒn th× l¹i gÆp hiÒn
Ngêi ngay l¹i gÆp ngêi tiªn ®é tr×
Cho ®Õn nh÷ng c©u ca dao nµy:
“Trªn ®ång c¹n díi ®ång s©u
Chång cµy vî cÊy con tr©u ®i bõa”
Tõ truyÖn cæ ®Õn ca dao, d©n ca tôc ng÷, c©u ®èi, s©n khÊu chÌo, tuång, c¶i l¬ng. tÊt c¶ lµ biÓu hiÖn cô thÓ cña VHDG. §Ó t×m hiÓu râ vÊn ®Ò nµy mét c¸ch cã hÖ thèng, chóng ta cïng t×m hiÓu v¨n b¶n kh¸i qu¸t VHDGVN.
Ho¹t ®éng cña GV &HS |
Néi dung cÇn ®¹t |
(?) Nh¾c l¹i kh¸i niÖm VHDG ®· häc trong bµi tæng quan vÒ v¨n häc VN? - Hs nh¾c l¹i kiÕn thøc ®· häc
Ho¹t ®éng 2 ( T×m hiÓu nh÷ng ®Æc trng c¬ b¶n)
-(HS ®äc tõng phÇn) (?) VHDG cã nh÷ng ®Æc trng c¬ b¶n nµo? (?) Em hiÓu thÕ nµo lµ tÝnh truyÒn miÖng? |
* Lµ nh÷ng t¸c phÈm nghÖ thuËt ng«n tõ truyÒn miÖng ®îc tËp thÓ s¸ng t¹o nh»m môc ®Ých phôc vô trùc tiÕp cho nh÷ng sinh ho¹t kh¸c nhau trong ®êi sèng céng ®ång.
I. §Æc trng cña v¨n häc d©n gian. - VHDG cã ba ®Æc trng c¬ b¶n: + TÝnh truyÒn miÖng + TÝnh s¸ng t¸c tËp thÓ + TÝnh thùc hµnh 1. VHDG lµ nh÷ng Tp nghÖ thuËt ng«n tõ truyÒn miÖng (tÝnh truyÒn miÖng) |
1
Gi¸o ¸n Ng÷ v¨n 10 TrÇn Nam Chung
(?) Em hiÓu thÕ nµo lµ tÝnh tËp thÓ?
(?) Em hiÓu thÕ nµo lµ tÝnh thùc hµnh cña VHDG?
Ho¹t ®éng 3 ( T×m hiÓu hÖ thèng thÓ lo¹i ) -HS ®äc tõng phÇn vµ tr¶ lêi c©u hái (?) ThÕ nµo lµ thÇn tho¹i?
|
- Kh«ng lu hµnh b»ng ch÷ viÕt, truyÒn tõ ngêi nä sang ngêi kia, ®êi nµy qua ®êi kh¸c, tÝnh truyÒn miÖng cßn biÓu hiÖn trong diÔn xíng d©n gian (ca h¸t chÌo, tuång, c¶i, l¬ng). TÝnh truyÒn miÖng lµm nªn sù phong phó, ®a d¹ng nhiÒu vÎ cña VHDG. TÝnh truyÒn miÖng lµm nªn nhiÒu b¶n gäi lµ dÞ b¶n.
2. VHDG lµ s¶n phÈm cña qu¸ tr×nh s¸ng t¸c tËp thÓ (tÝnh tËp thÓ).
- Nã kh¸c víi v¨n häc viÕt. Vh viÕt do c¸ nh©n s¸ng t¸c cßn VHDG do tËp thÓ s¸ng t¸c. Qu¸ tr×nh s¸ng t¸c tËp thÓ diÔn ra nh sau: c¸ nh©n khëi xíng, tËp thÓ hëng øng tham gia, truyÒn miÖng trong d©n gian. Qu¸ tr×nh truyÒn miÖng l¹i ®îc tu bæ, söa ch÷a, thªm bít cho hoµn chØnh. V× vËy s¸ng t¸c d©n gian mang ®Ëm tÝnh tËp thÓ. - Mäi ngêi cã quyÒn tham gia bæ sung söa ch÷a s¸ng t¸c d©n gian.
3. VHDG g¾n bã vµ phôc vô trùc tiÕp cho c¸c sinh ho¹t kh¸c nhau trong ®êi sèng céng ®ång (tÝnh thùc hµnh).
- TÝnh thùc hµnh cña VHDG biÓu hiÖn: + Nh÷ng s¸ng t¸c d©n gian phôc vô trùc tiÕp cho tõng ngµnh nghÒ: bµi ca nghÒ nghiÖp, bµi ca nghi lÔ. - VHDG gîi c¶m høng cho ngêi trong cuéc dï ë ®©u, lµm g×. H·y nghe ngêi n«ng d©n t©m sù: Ra ®i anh ®· dÆn dß Ruéng s©u cÊy tríc, ruéng gß cÊy sau. Ruéng s©u cÊy tríc ®Ó lóa cng c¸p lªn cao tr¸nh ®îc ma ngËp lôt. Ta nhËn ra ®ã lµ lêi ca cña ngêi n«ng d©n trång lóa níc. Chµng trai n«ng th«n tÕ nhÞ vµ duyªn d¸ng mîn h×nh ¶nh l¸ xoan ®µo ®Ó biÓu thÞ lßng m×nh: L¸ nµy l¸ xoan ®µo T¬ng t th× gäi thÕ nµo hìi em? II. HÖ thèng thÓ lo¹i cña v¨n häc d©n gian ViÖt Nam
1. ThÇn tho¹i. - ThÇn tho¹i lµ lo¹i h×nh tù sù d©n gian, thêng kÓ vÒ c¸c vÞ thÇn xuÊt hiÖn chñ yÕu ë thêi c«ng x· nguyªn thuû. Nh»m gi¶i thÝch c¸c hiÖn tîng tù nhiªn, thÓ hiÖn kh¸t väng chinhh phôc tù nhiªn, qu¸ tr×nh s¸ng t¹o v¨n ho¸ cña ngêi viÖt cæ. - Do quan niÖm cña ngêi ViÖt cæ, mçi hiÖn tîng tù nhiªn lµ mét vÞ thÇn cai qu¶n nh: thÇn s«ng, thÇn nói, thÇn biÓn…Nh©n vËt trong thÇn tho¹i lµ nh÷ng vÞ thÇn kh¸c h¼n nh÷ng vÞ thÇn trong thÇn tÝch, thÇn ph¶. |
1
© 2024 - nslide
Website chạy thử nghiệm. Thư viện tài liệu miễn phí mục đích hỗ trợ học tập nghiên cứu , được thu thập từ các nguồn trên mạng internet ... nếu tài liệu nào vi phạm bản quyền, vi phạm pháp luật sẽ được gỡ bỏ theo yêu cầu, xin cảm ơn độc giả