Giáo an Nguvan 10, 11,12 Cb tron bo

HOAÏT ÑOÄNG CUÛA THAÀY VAØ TROØ

YEÂU CAÀU CAÀN ÑAÏT

HOAÏT ÑOÄNG 1: Caùc boä phaän hôïp thaønh cuûa vaên hoïc Vieät Nam:

-HS quan saùt caùc muïc lôùn trong SGK, xaùc ñònh boá cuïc baøi hoïc, troïng taâm vaán ñeà …

-Em hieåu theá naøo laø toång quan vaên hoïc Vieät Nam ?

-Vaên hoïc Vieät Nam goàm maáy boä phaän lôùn?

*Hoaït ñoäng nhoùm:

-Nhoùm 1,2: Trình baøy hieåu bieát veà vaên hoïc daân gian .

-Nhoùm 3,4: Trình baøy hieåu bieát veà vaên hoïc vieát.

-Nhoùm 5,6: Minh hoïa veà caùc loaïi hình vaên hoïc daân gian vaø vaên hoïc vieát .

I.Caùc boä phaän hôïp thaønh cuûa vaên hoïc Vieät Nam.

1-Vaên hoïc daân gian:

-Khaùi nieäm: Laø nhöõng saùng taùc taäp theå vaø truyeàn mieäng cuûa nhaân daân lao. Nhöõng trí thöùc coù theå tham gia saùng taùc. Song nhöõng saùng taùc ñoù phaûi tuaân thuû ñaëc tröng cuûa vaên hoïc daân gian vaø trôû thaønh tieáng noùi, tình caûm  chung cuûa nhaân daân.

-Caùc theå loaïi cuûa vaên hoïc daân gian: thaàn thoaïi, söû thi, truyeàn thuyeát, truyeän coå tích, truyeän nguï ngoân, truyeän cöôøi, tuïc ngöõ , caâu ñoá, ca dao, veø, truyeän thô, cheøo.

-Ñaëc tröng cuûa vaên hoïc daân gian: tính truyeàn mieäng, tính taäp theå vaø söï gaén boù vôùi caùc sinh hoaït khaùc nhau  trong ñôøi soáng coäng ñoàng.

2-Vaên hoïc vieát: laø saùng taùc cuûa trí thöùc ñöôïc ghi laïi baèng chöõ vieát, laø saùng taïo cuûa caù nhaân, taùc phaåm vaên hoïc vieát mang daáu aán cuûa taùc giaû.

a-Chöõ vieát :

-Hình thöùc vaên töï cuûa vaên hoïc vieát ñöôïc ghi laïi baèng ba thöù chöõ, Haùn, Noâm, Quoác ngöõ. Moät soá ít baèng chöõ Phaùp. Chöõ Haùn laø vaên töï cuûa ngöôøi Haùn. Chöõ Noâm döïa vaøo chöõ Haùn maø ñaët ra. Chöõ quoác ngöõ söû duïng chöõ caùi La tinh ñeå ghi aâm tieáng Vieät. Töø theá kæ XX trôû laïi ñaây vaên hoïc Vieät Nam chuû yeáu vieát baèng chöõ quoác ngöõ.

HOAÏT ÑOÄNG CUÛA THAÀY VAØ TROØ

YEÂU CAÀU CAÀN ÑAÏT

HOAÏT ÑOÄNG 1: Caùc boä phaän hôïp thaønh cuûa vaên hoïc Vieät Nam:

-HS quan saùt caùc muïc lôùn trong SGK, xaùc ñònh boá cuïc baøi hoïc, troïng taâm vaán ñeà …

-Em hieåu theá naøo laø toång quan vaên hoïc Vieät Nam ?

-Vaên hoïc Vieät Nam goàm maáy boä phaän lôùn?

*Hoaït ñoäng nhoùm:

-Nhoùm 1,2: Trình baøy hieåu bieát veà vaên hoïc daân gian .

-Nhoùm 3,4: Trình baøy hieåu bieát veà vaên hoïc vieát.

-Nhoùm 5,6: Minh hoïa veà caùc loaïi hình vaên hoïc daân gian vaø vaên hoïc vieát .

I.Caùc boä phaän hôïp thaønh cuûa vaên hoïc Vieät Nam.

1-Vaên hoïc daân gian:

-Khaùi nieäm: Laø nhöõng saùng taùc taäp theå vaø truyeàn mieäng cuûa nhaân daân lao. Nhöõng trí thöùc coù theå tham gia saùng taùc. Song nhöõng saùng taùc ñoù phaûi tuaân thuû ñaëc tröng cuûa vaên hoïc daân gian vaø trôû thaønh tieáng noùi, tình caûm  chung cuûa nhaân daân.

-Caùc theå loaïi cuûa vaên hoïc daân gian: thaàn thoaïi, söû thi, truyeàn thuyeát, truyeän coå tích, truyeän nguï ngoân, truyeän cöôøi, tuïc ngöõ , caâu ñoá, ca dao, veø, truyeän thô, cheøo.

-Ñaëc tröng cuûa vaên hoïc daân gian: tính truyeàn mieäng, tính taäp theå vaø söï gaén boù vôùi caùc sinh hoaït khaùc nhau  trong ñôøi soáng coäng ñoàng.

2-Vaên hoïc vieát: laø saùng taùc cuûa trí thöùc ñöôïc ghi laïi baèng chöõ vieát, laø saùng taïo cuûa caù nhaân, taùc phaåm vaên hoïc vieát mang daáu aán cuûa taùc giaû.

a-Chöõ vieát :

-Hình thöùc vaên töï cuûa vaên hoïc vieát ñöôïc ghi laïi baèng ba thöù chöõ, Haùn, Noâm, Quoác ngöõ. Moät soá ít baèng chöõ Phaùp. Chöõ Haùn laø vaên töï cuûa ngöôøi Haùn. Chöõ Noâm döïa vaøo chöõ Haùn maø ñaët ra. Chöõ quoác ngöõ söû duïng chöõ caùi La tinh ñeå ghi aâm tieáng Vieät. Töø theá kæ XX trôû laïi ñaây vaên hoïc Vieät Nam chuû yeáu vieát baèng chöõ quoác ngöõ.

HOAÏT ÑOÄNG CUÛA THAÀY VAØ TROØ

YEÂU CAÀU CAÀN ÑAÏT

HOAÏT ÑOÄNG 1: Caùc boä phaän hôïp thaønh cuûa vaên hoïc Vieät Nam:

-HS quan saùt caùc muïc lôùn trong SGK, xaùc ñònh boá cuïc baøi hoïc, troïng taâm vaán ñeà …

-Em hieåu theá naøo laø toång quan vaên hoïc Vieät Nam ?

-Vaên hoïc Vieät Nam goàm maáy boä phaän lôùn?

*Hoaït ñoäng nhoùm:

-Nhoùm 1,2: Trình baøy hieåu bieát veà vaên hoïc daân gian .

-Nhoùm 3,4: Trình baøy hieåu bieát veà vaên hoïc vieát.

-Nhoùm 5,6: Minh hoïa veà caùc loaïi hình vaên hoïc daân gian vaø vaên hoïc vieát .

I.Caùc boä phaän hôïp thaønh cuûa vaên hoïc Vieät Nam.

1-Vaên hoïc daân gian:

-Khaùi nieäm: Laø nhöõng saùng taùc taäp theå vaø truyeàn mieäng cuûa nhaân daân lao. Nhöõng trí thöùc coù theå tham gia saùng taùc. Song nhöõng saùng taùc ñoù phaûi tuaân thuû ñaëc tröng cuûa vaên hoïc daân gian vaø trôû thaønh tieáng noùi, tình caûm  chung cuûa nhaân daân.

-Caùc theå loaïi cuûa vaên hoïc daân gian: thaàn thoaïi, söû thi, truyeàn thuyeát, truyeän coå tích, truyeän nguï ngoân, truyeän cöôøi, tuïc ngöõ , caâu ñoá, ca dao, veø, truyeän thô, cheøo.

-Ñaëc tröng cuûa vaên hoïc daân gian: tính truyeàn mieäng, tính taäp theå vaø söï gaén boù vôùi caùc sinh hoaït khaùc nhau  trong ñôøi soáng coäng ñoàng.

2-Vaên hoïc vieát: laø saùng taùc cuûa trí thöùc ñöôïc ghi laïi baèng chöõ vieát, laø saùng taïo cuûa caù nhaân, taùc phaåm vaên hoïc vieát mang daáu aán cuûa taùc giaû.

a-Chöõ vieát :

-Hình thöùc vaên töï cuûa vaên hoïc vieát ñöôïc ghi laïi baèng ba thöù chöõ, Haùn, Noâm, Quoác ngöõ. Moät soá ít baèng chöõ Phaùp. Chöõ Haùn laø vaên töï cuûa ngöôøi Haùn. Chöõ Noâm döïa vaøo chöõ Haùn maø ñaët ra. Chöõ quoác ngöõ söû duïng chöõ caùi La tinh ñeå ghi aâm tieáng Vieät. Töø theá kæ XX trôû laïi ñaây vaên hoïc Vieät Nam chuû yeáu vieát baèng chöõ quoác ngöõ.

HOAÏT ÑOÄNG 2 ( Tìm hieåu phaàn II: Quaù trình phaùt trieån cuûa vaên hoïc vieát )

*HS suy luaän, thaûo luaän, traû lôøi theo nhoùm:

-Theo em, vieäc phaân chia ba thôøi kì phaùt trieån cuûa vaên hoïc vieát ñaõ phuø hôïp chöa? Taïi sao?

-Trình baøy quaù trình du nhaäp chöõ Haùn vaøo Vieät Nam , vai troø cuûa noù ñoái vôùi vaên hoïc trung ñaïi.

@ Chöõ Haùn du nhaäp vaøo Vieät Nam töø ñaàu coâng nguyeân nhöng ñeán theá kyû X, khi daân toäc Vieät Nam giaønh ñöôïc ñoäc laäp thì vaên hoïc vieát môùi thaät söï hình thaønh. Chöõ Haùn laø caàu noái ñeå daân toäc ta tieáp nhaän caùc hoïc thuyeát Nho, Phaät, Laõo, saùng taïo caùc theå loaïi treân cô sôû aûnh höôûng caùc theå loaïi vaên hoïc Trung Quoác.

- Trình baøy quaù trình phaùt trieån cuûa chöõ Noâm vaø vaên thô chöõ Noâm cuûa ngöôøi Vieät.

 @Chöõ Noâm ra ñôøi theá kyû XII, ñöôïc saùng taùc vaên hoïc töø theá kyû XV vôùi "Quoác aâm thi taäp" (Nguyeãn Traõi) vaø "Hoàng Ñöùc quoác aâm thi taäp" (Leâ Thaùnh Toâng), phaùt trieån ñeán ñænh cao ôû cuoái theá kyû XVIII ñaàu TK XIX vôùi Nguyeãn Du, Hoà Xuaân Höông, Baø Huyeän Thanh Quan, Nguyeãn Khuyeán …

b-Heä thoáng theå loaïi: Phaùt trieån theo töøng thôøi kyø.

*Vaên hoïc töø theá kæ X ñeán heát theá kæ XIX goàm vaên xuoâi (truyeän, kí, tieåu thuyeát chöông hoài…). Thô ( thô coå phong, Ñöôøng luaät, töø khuùc…), Vaên bieàn ngaãu ( phuù, caùo, vaên teá…). ÔÛ vaên hoïc chöõ Noâm phaàn lôùn caùc theå loaïi laø thô ( thô Noâm Ñöôøng luaät, truyeän thô, ngaâm khuùc, haùt noùi ) vaø vaên bieàn ngaãu.

*Vaên hoïc töø ñaàu theá kæ XX trôû laïi ñaây ranh giôùi roõ raøng. Töï söï coù: Truyeän ngaén tieåu thuyeát, kí (Buùt kí, nhaät kí, tuyø buùt, phoùng söï). Tröõ tình coù: Thô, tröôøng ca. Kòch coù: kòch noùi, kòch thô, …

II-Quaù trình phaùt trieån cuûa vaên hoïc vieát Vieät Nam

-Vaên hoïc Vieät Nam coù ba thôøi kì phaùt trieån.

+Töø theá kæ X ñeán heát theá kæ XIX

+Töø ñaàu theá kæ XX ñeán Caùch maïng thaùng Taùm naêm 1945.

+Töø sau Caùch maïng thaùng Taùm naêm 1945 ñeán heát theá kyû XX.

1-Vaên hoïc trung ñaïi ( Vaên hoïc töø theá kæ X ñeán heát theá kæ XIX )

-Ñaây laø neàn vaên hoïc vieát baèng chöõ Haùn vaø chöõ Noâm.

*Caùc taùc phaåm chöõ Haùn tieâu bieåu:

+"Truyeàn kyø maïn luïc" cuûa Nguyeãn Döõ

+"Vieät ñieän u linh taäp" cuûa Lí Teá Xuyeân.

+"Thöôïng kinh kí söï" Haûi Thöôïng Laõn OÂng

+"Hoaøng Leâ nhaát thoáng chí" cuûa Ngoâ gia vaên phaùi: tieåu thuyeát chöông hoài.

+Nguyeãn Traõi vôùi "ÖÙc Trai thi taäp"

+Nguyeãn Bænh Khieâm "Baïch Vaân thi taäp"

+Nguyeãn Du vôùi "Baéc haønh taïp luïc","Nam trung taïp ngaâm".

+Nguyeãn Traõi vôùi "Quoác aâm thi taäp"

+Leâ Thaùnh Toâng vôùi "Hoàng Ñöùc quoác aâm thi taäp".

*Chöõ Noâm:

+Thô Noâm Ñöôøng luaät cuûa Nguyeãn Traõi, Nguyeãn Bænh Khieâm, Hoà Xuaân Höông, Baø Huyeän Thanh Quan, …

+"Truyeän Kieàu" cuûa Nguyeãn Du.

+"Sô kính taân trang " cuûa Phaïm Thaùi.

+Nhieàu truyeän Noâm khuyeát danh nhö: "Toáng Traân Cuùc Hoa", "Phaïm Coâng Cuùc Hoa"…

*Söï phaùt trieån cuûa thô Noâm gaén lieàn vôùi söï tröôûng thaønh vaø nhöõng neùt truyeàn thoáng cuûa vaên hoïc trung ñaïi. Ñoù laø loøng yeâu nöôùc, tinh thaàn nhaân ñaïo vaø hieän thöïc. Noù theå hieän tinh thaàn yù thöùc daân toäc ñaõ phaùt trieån cao.

@-Vaên hoïc töø ñaàu theá kæ XX ñeán nay ñöôïc goïi laø neàn vaên hoïc hieän ñaïi: Sôû dó coù teân nhö vaäy vì noù phaùt trieån trong thôøi ñaïi maø quan heä saûn xuaát chuû yeáu döïa vaøo hieän ñaïi hoaù. Maët khaùc nhöõng luoàng tö töôûng tieán boä nhö nhöõng luoàng gioù môùi thoåi vaøo Vieät Nam laøm thay ñoåi nhaän thöùc, caùch nghó, caùch caûm vaø caû caùch noùi cuûa con ngöôøi Vieät Nam. Noù chòu aûnh höôûng cuûa vaên hoïc phöông Taây.

@GV nhaán maïnh söï lieân quan vaø khaùc bieät caùc moác phaân chia giai ñoaïn vaø caùc moác lòch söû Vieät Nam.

*HS thaûo luaän vaø phaùt bieåu:

-HS keå teân caùc taùc giaû, taùc phaåm tieâu bieåu trong töøng giai ñoaïn maø baûn thaân ñaõ ñöôïc hoïc ôû THCS.

-Trình baøy caùc ñaëc ñieåm cuûa neàn vaên hoïc hieän ñaïi.

-Vai troø cuûa Caùch maïng thaùng Taùm ñoái vôùi söï phaùt trieån cuûa vaên hoïc hieän ñaïi.

-Vai troø cuûa ñaïi thaéng muøa xuaân 1975 vaø söï nghieäp ñoåi môùi do Ñaûng laõnh ñaïo ñaõ coù aûnh höôûng nhö theá naøo ñeán söï phaùt trieån cuûa vaên hoïc Vieät Nam ñöông ñaïi.

HOAÏT ÑOÄNG 3: Con ngöôøi Vieät Nam qua vaên hoïc  

-Vaên hoïc theå hieän moái quan heä giöõa con ngöôøi vôùi theá giôùi töï nhieân, tröôùc heát laø theå hieän quaù trình tö töôûng, tình caûm naøo? Daãn chöùng minh hoïa.

-Taïi sao chuû nghóa yeâu nöôùc laïi trôû thaønh moät trong nhöõng noäi dung quan troïng vaø noåi baät nhaát cuûa vaên hoïc vieát Vieät Nam ?

-Nhöõng ñaëc ñieåm noäi dung cuûa chuû nghóa yeâu nöôùc trong vaên hoïc Vieät Nam laø gì?

2-Vaên hoïc hieän ñaïi ( vaên hoïc töø ñaàu theá kæ XX ñeán heát theá kyû XX )

a-Caùc giai ñoaïn : Vaên hoïc thôøi kì naøy ñöôïc chia laøm 4 giai ñoaïn.

-Töø ñaàu theá kæ XX ñeán naêm 1930

-Töø 1930 ñeán 1945

-Töø 1945 ñeán 1975

-Töø 1975 ñeán heát theá kyû XX

b-Ñaëc ñieåm:

-Veà taùc giaû: ñaõ xuaát hieän ñoäi nguõ nhaø vaên, nhaø thô chuyeân nghieäp, laáy vieäc vieát vaên, saùng taùc thô laøm ngheà nghieäp.

-Veà ñôøi soáng vaên hoïc: nhôø coù baùo chí vaø kyõ thuaät in aán hieän ñaïi, taùc phaåm vaên hoïc ñi vaøo ñôøi soáng nhanh hôn, moái quan heä qua laïi giöõa ñoäc giaû vaø taùc giaû maät thieát hôn, ñôøi soáng vaên hoïc soâi noåi, naêng ñoäng hôn.

-Veà theå loaïi: thô môùi, tieåu thuyeát, kòch noùi, … daàn thay theá heä thoáng theå loaïi cuõ, tuy moät vaøi theå loaïi cuõ cuûa vaên hoïc trung ñaïi vaãn tieáp tuïc toàn taïi, song khoâng coøn ñoùng vai troø chuû ñaïo.

-Veà thi phaùp: heä thoáng thi phaùp môùi daàn thay theá heä thoáng thi phaùp cuõ.

III-Con ngöôøi Vieät Nam qua vaên hoïc
1- Con ngöôøi Vieät Nam trong quan heä vôùi theá giôùi töï nhieân:

-Nhaän thöùc, caûi taïo, chinh phuïc theá giôùi töï nhieân ( thaàn thoaïi, truyeàn thuyeát )

-Thieân nhieân laø ngöôøi baïn thaân thieát (hình aûnh nuùi, soâng, baõi mía, nöông daâu, ñoàng luùa, caùnh coø, vaàng traêng, doøng suoái…).

-Thieân nhieân gaén lieàn vôùi lyù töôûng ñaïo ñöùc, thaåm myõ cuûa nhaø nho (tuøng, cuùc, truùc, mai… )

-Tình yeâu thieân nhieân laø moät noäi dung quan troïng.

2- Con ngöôøi Vieät Nam trong quan heä vôùi quoác gia, daân toäc

-Sôùm coù yù thöùc xaây döïng quoác gia daân toäc cuûa mình.

-Nhieàu laàn ñaáu tranh vaø chieán thaéng nhieàu theá löïc xaâm löôïc hung baïo ñeå baûo veä neàn ñoäc laäp töï chuû.

-Bôûi vaäy coù moät doøng vaên hoïc yeâu nöôùc noåi baät vaø xuyeân suoát lòch söû vaên hoïc Vieät Nam ( tình yeâu laøng xoùm queâ höông, caêm gheùt moïi theá löïc xaâm löôïc, yù thöùc saâu saéc veà quoác gia , daân toäc , truyeàn thoáng vaên hoïc laâu ñôøi, tinh thaàn xaû thaân vì ñaát nöôùc … ).

-Nhöõng bieåu hieän noäi dung cuûa moái quan heä naøy trong vaên hoïc laø gì? Phaân tích moät vaøi daãn chöùng minh hoïa trong chöông trình THCS.

-Trình baøy nhöõng hieåu bieát cuûa caùc em veà vaán ñeà naøy, minh hoïa cuï theå.

HOAÏT ÑOÄNG 4: Cuûng coá – Luyeän taäp

*Nhoùm 1,2 trình baøy sô ñoà heä thoáng hoùa , lôùp nhaän xeùt, goùp yù.

-Keå teân 5 taùc giaû vaø taùc phaåm vaên hoïc trung ñaïi tieâu bieåu nhaát.

-Keå teân 5 taùc giaû vaø taùc phaåm vaên hoïc hieän tieâu bieåu nhaát.

-Chuû nghóa yeâu nöôùc, chuû nghóa nhaân ñaïo vaø hieän thöïc thaám nhuaàn trong caùc taùc phaåm naøo maø em ñaõ ñoïc hoaëc ñaõ hoïc? Phaân tích.

3- Con ngöôøi Vieät Nam trong quan heä xaõ hoäi:

-Toá caùo, pheâ phaùn caùc theá löïc chuyeân quyeàn vaø theå hieän söï thoâng caûm vôùi nhöõng ngöôøi bò aùp böùc ñau khoå.

-Mô öôùc veà moät xaõ hoäi coâng baèng, toát ñeïp.

-Nhaän thöùc, pheâ phaùn, caûi taïo xaõ hoäi

-Chuû nghóa nhaân ñaïo-caûm höùng xaõ hoäi tieàn ñeà hình thaønh chuû nghóa hieän thöïc.

-Phaûn aùnh coâng cuoäc xaây döïng xaõ hoäi môùi, cuoäc soáng môùi sau 1954,1975.

4-Con ngöôøi Vieät Nam vaø yù thöùc veà baûn thaân

-Vaên hoïc Vieät Nam ghi laïi quaù trình löïa choïn, ñaáu tranh ñeå khaúng ñònh ñaïo lyù laøm ngöôøi trong söï keát hôïp haøi hoøa giöõa hai phöông dieän yù thöùc caù thaân vaø yù thöùc coäng ñoàng (thaân vaø taâm, phaàn baûn naêng vaø phaàn vaên hoaù ).

-Trong hoaøn caûnh ñaáu tranh choáng ngoaïi xaâm, caûi taïo thieân nhieân khaéc nghieät, con ngöôøi Vieät Nam thöôøng ñeà cao yù thöùc coäng ñoàng maø xem nheï yù thöùc caù nhaân, nhaân vaät trung taâm thöôøng noåi baät yù thöùc traùch nhieäm xaõ hoäi, hy sinh caùi toâi caù nhaân ( vaên hoïc choáng Phaùp, choáng Myõ vôùi caûm höùng söû thi).

-Trong hoaøn caûnh khaùc, caùi toâi caù nhaân ñöôïc ñeà cao (TK XVIII, giai ñoaïn 30-45). Con ngöôøi nghó ñeán quyeàn soáng caù nhaân , quyeàn höôûng tình yeâu töï do, haïnh phuùc …

-Xu höôùng chung cuûa vaên hoïc Vieät Nam laø xaây döïng moät ñaïo lyù laøm ngöôøi vôùi nhöõng phaåm chaát toát ñeïp nhö nhaân aùi, thuyû chung, tình nghóa, vò tha, saün saøng xaû thaân  vì söï nghieäp chính nghóa, ñaáu tranh choáng chuû nghóa khaéc kæ cuûa toân giaùo, ñeà cao quyeàn soáng con ngöôøi caù nhaân nhöng khoâng chaáp nhaän chuû nghóa caù nhaân .

IV-Toång keát – Luyeän taäp

HOAÏT ÑOÄNG CUÛA THAÀY VAØ TROØ

YEÂU CAÀU CAÀN ÑAÏT

HOAÏT ÑOÄNG 1: Tìm hieåu ngöõ lieäu

-HS ñoïc kyõ vaên baûn ôû muïc I.1 trong SGK, traû lôøi 5 caâu hoûi (trang 14, 15)

@GV gôïi daãn ñeå HS trao ñoåi, thaûo luaän, trình baøy:

a-Hoaït ñoäng giao tieáp dieãn ra :

+Nhaân vaät giao tieáp : vua nhaø Traàn vaø caùc vò boâ laõo.

+Cöông vò: vua laø ngöôøi ñöùng ñaàu trieàu ñònh, laø beà treân, caùc vò boâ laõo laø thaàn daân, beà döôùi.

b-Ngöôøi ñoái thoaïi chuù yù laéng nghe vaø “xoân xao tranh nhau noùi”. Hai beân laàn löôït ñoåi vai.

c-Hoaït ñoäng giao tieáp ñoù dieãn ra trong hoaøn caûnh :

+Ñòa ñieåm: ñieän Dieân Hoàng

+Thôøi ñieåm: quaân Nguyeân xaâm löôïc nöôùc ta laàn 2       ( laàn 1: 1257, laàn 2: 1285, laàn 3: 1288 )

d- Hoaït ñoäng giao tieáp ñoù nhaèm:

+baøn veà nguy cô cuûa moät cuoäc chieán tranh xaâm löôïc ñaõ ôû vaøo tình traïng khaån caáp.

+Ñeà caäp ñeán vaán ñeà: neân hoøa hay neân ñaùnh

e-Muïc ñích cuûa cuoäc giao tieáp : nhaèm “thoáng nhaát yù chí vaø haønh ñoäng” ñeå cheán ñaáu baûo veä toå quoác .

HOAÏT ÑOÄNG 2: Vaän duïng keát quaû cuûa hoaït ñoäng 1

@GV gôïi daãn ñeå HS tìm hieåu, trao ñoåi, thaûo luaän, trình baøy 5 caâu hoûi SGK ( trang 15 )

I-THEÁ NAØO LAØ HOAÏT ÑOÄNG GIAO TIEÁP BAÈNG NGOÂN NGÖÕ ?

1-Khaùi nieäm: Hoaït ñoäng giao tieáp laø hoaït ñoäng trao ñoåi thoâng tin cuûa con ngöôøi trong xaõ hoäi, ñöôïc tieán haønh chuû yeáu baèng phöông tieän ngoân ngöõ (daïng noùi hoaëc daïng vieát), nhaèm thöïc hieän nhöõng muïc ñích veà nhaän thöùc, tình caûm, haønh ñoäng, … ( Ví duï: giao tieáp giöõa ngöôøi mua vaø ngöôøi baùn ôû chôï, giöõa caùc hoïc sinh trong giôø nghæ, … )

2-Hai quaù trình trong hoaït ñoäng giao tieáp baèng ngoân ngöõ

Moãi hoaït ñoäng giao tieáp goàm hai quaù trình: taïo laäp vaên baûn ( do ngöôøi noùi, ngöôøi vieát thöïc hieän ) vaø lónh hoäi vaên baûn (do ngöôøi nghe, ngöôøi ñoïc thöïc hieän). Hai quaù trình naøy dieãn ra trong quan heä töông taùc.

3-Caùc nhaân toá cuûa hoaït ñoäng giao tieáp baèng ngoân ngöõ

Trong hoaït ñoäng giao tieáp coù söï chi phoái cuûa caùc nhaân toá : nhaân vaät giao tieáp, hoaøn caûnh giao tieáp, noäi dung giao tieáp, muïc ñích giao tieáp , phöông tieän vaø caùch thöùc giao tieáp .

HOAÏT ÑOÄNG 3 : Heä thoáng hoùa kieán thöùc

-Theá naøo laø hoaït ñoäng giao tieáp baèng ngoân ngöõ?

-Caùc quaù trình cuûa hoaït ñoäng giao tieáp?

-Caùc nhaân toá cuûa hoaït ñoäng giao tieáp?

HOAÏT ÑOÄNG 4: Luyeän taäp

1-Haõy keå nhöõng phöông tieän khaùc maø con ngöôøi duøng ñeå giao tieáp ( ví duï: bieån chæ daãn treân ñöôøng giao thoâng). So vôùi nhöõng phöông tieän ñoù thì ngoân ngöõ coù nhöõng öu theá nhö theá naøo trong giao tieáp cuûa con ngöôøi?

2-Phaân tích caùc nhaân toá giao tieáp trong baøi ca dao sau:

Caøy ñoàng ñang buoåi ban tröa,

Moà hoâi thaùnh thoùt nhö möa ruoäng caøy.

Ai ôi böng baùt côm ñaày,

Deûo thôm moät haït ñaéng cay muoân phaàn.

HOAÏT ÑOÄNG CUÛA THAÀY VAØ TROØ

YEÂU CAÀU CAÀN ÑAÏT

HOAÏT ÑOÄNG 1 (Tìm hieåu phaàn I)

*HS ñoïc saùch GK trang 16, phaân tích caùch hieåu cuûa mình veà khaùi nieäm vaên hoïc daân gian .

-Töø khaùi nieäm treân, haõy neâu ñònh nghóa vaên hoïc daân gian Vieät Nam.

-Em hieåu theá naøo laø taùc phaåm ngoân töø ngheä thuaät? Ví duï

-Taïo sao vaên hoïc daân gian coøn ñöôïc goïi laø vaên hoïc truyeàn mieäng?

-Em hieåu nhö theá naøo veà caâu:

Traêm naêm bia ñaù thì moøn

Nghìn naêm bia mieäng haõy coøn trô trô!

-Quaù trình saùng taùc vaø hoaøn chænh moät taùc phaåm vaên hoïc daân gian dieãn ra nhö theá naøo ?

-Phaân bieät VHDG vôùi taùc phaåm khuyeát danh .

HOAÏT ÑOÄNG 2 (Tìm hieåu phaàn II )

*GV höôùng daãn hoïc sinh laäp baûng heä thoáng theå loaïi VHDG, ñieàn noäi dung thích hôïp.

HOAÏT ÑOÄNG 3 ( Tìm hieåu phaàn III )

*Thaûo luaän, trình baøy nhoùm:

Phaân tích vaø chöùng minh caùc giaù trò cô baûn cuûa vaên hoïc daân gian Vieät Nam  ( moãi nhoùm thaûo luaän 3’ vaø trình baøy 3’, caùc ví duï minh hoïa khoâng ñöôïc truøng nhau ).

I.Ñaëc tröng co baûn cuûa vaên hoïc daân gian

1-Vaên hoïc daân gian laø nhöõng taùc phaåm ngoân töø truyeàn mieäng ( tính truyeàn mieäng )

-Truyeàn mieäng laø ñaëc tính cô baûn haøng ñaàu cuûa vaên hoïc daân gian. Truyeàn mieäng khi saùng taùc khi löu truyeàn, trong thôøi gian vaø trong khoâng gian töø ñôøi naøy sang ñôøi khaùc, töø nôi naøy qua nôi khaùc. Khi chöa coù chöõ vieát, phöông thöùc saùng taùc vaø löu truyeàn laø duy nhaát vaø taát yeáu.

2-Quaù trình truyeàn mieäng laø saûn phaåm cuûa quaù trình saùng taùc taäp theå ( tính taäp theå )

-Luùc ñaàu moät ngöôøi khôûi xöôùng, taùc phaåm hình thaønh vaø ñöôïc taäp theå tieáp nhaän, sau ñoù nhöõng ngöôøi khaùc tieáp tuïc löu truyeàn vaø saùng taùc laïi laøm cho taùc phaåm bieán ñoåi daàn, phong phuù hôn, hoaøn thieän hôn.

-Vaên hoïc daân gian daàn daàn ñaõ trôû thaønh taøi saûn chung cuûa taäp theå.

-Tính truyeàn mieäng vaø tính taäp theå laø nhöõng ñaëc tröng cô baûn, chi phoái, xuyeân suoát quaù trình saùng taïo laø löu truyeàn taùc phaåm vaên hoïc daân gian .

II-Heä thoáng theå loaïi cuûa vaên hoïc daân gian Vieät Nam :

Caùc theå loaïi truyeän      Caùc theå loaïi        Caùc theå loaïi        Caùc theå loaïi ca kòch

                                 caâu noùi coù vaàn        thô ca                  ( saân khaáu )

1-Thaàn thoaïi              7-Tuïc ngöõ           9-Ca dao                   12-Cheøo

2-Söû thi                   8-Caâu ñoá             10-Veø                       

3-Truyeàn thuyeát                                 11-Truyeän thô

4-Truyeän coå tích

5-Nguï ngoân

6-Truyeän cöôøi

III-Nhöõng giaù trò cô baûn cuûa vaên hoïc daân gian Vieät Nam 

1-Vaên hoïc daân gian laø kho tri thöùc voâ cuøng phong phuù veà ñôøi soáng caùc daân toäc

-Tri thöùc trong vaên hoïc daân gian thuoäc ñuû moïi lónh vöïc cuûa ñôøi soáng: töï nhieân, xaõ hoäi vaø con ngöôøi.

-Vieät Nam  coù 54 toäc ngöôøi. Moãi toäc ngöôøi coù moät kho taøng vaên hoïc daân gian rieâng, vì theá voán tri thöùc cuûa toaøn daân toäc voâ cuøng phong phuù vaø ña daïng.

2-Vaên hoïc daân gian coù giaù trò giaùo duïc saâu saéc veà ñaïo lyù laøm ngöôøi.

-Giaùo duïc con ngöôøi tinh thaàn nhaân ñaïo vaø laïc quan

-Goùp phaàn hình thaønh nhöõng phaåm chaát toát ñeïp cuûa daân toäc .

3-Vaên hoïc daân gian coù giaù trò thaåm myõ voâ cuøng to lôùn, goùp phaàn quan troïng taïo neân baûn saéc rieâng cho neàn vaên hoïc daân toäc

.

-Vaên hoïc daân gian ñöôïc chaét loïc, maøi giuõa qua thôøi gian neân ñaõ trôû thaønh nhöõng maãu möïc veà ngheä thuaät.

-Vaên hoïc daân gian laø nguoàn nuoâi döôõng, laø cô sôû cuûa vaên hoïc vieát, phaùt trieån song haønh cuøng vaên hoïc vieát, laøm cho neàn vaên hoïc Vieät Nam  trôû neân phong phuù, ña daïng vaø ñaäm ñaø baûn saéc daân toäc .

HOAÏT ÑOÄNG CUÛA THAÀY VAØ TROØ

YEÂU CAÀU CAÀN ÑAÏT

HOAÏT ÑOÄNG 1: Reøn luyeän kyõ naêng phaân tích caùc tình huoáng giao tieáp

*GV höôùng daãn trao ñoåi, thaûo luaän vaø trình baøy theo nhoùm ( nhoùm 1: caâu 1, nhoùm 2: caâu 2, nhoùm 3: caâu 3, nhoùm 4: caâu 4, nhoùm 5,6: caâu 5 )

1-Phaân tích caùc nhaân toá giao tieáp theå hieän trong caâu ca dao:

Ñeâm traêng thanh anh môùi hoûi naøng:

-Tre non ñuû laù ñan saøng neân chaêng?

2-Ñoïc ñoaïn ñoái thoaïi ( giöõa moät em nhoû _ A Coå – vôùi moät oâng giaø) vaø traû lôøi caâu hoûi.

3-Ñoïc baøi thô “Baùnh troâi nöôùc” cuûa Hoà Xuaân Höông vaø traû lôøi caâu hoûi.

4-Haõy vieát moät thoâng baùo ngaén cho caùc baïn hoïc sinh toaøn tröôøng bieát veà hoaït ñoäng laøm saïch moâi tröôøng nhaân Ngaøy Moâi tröôøng theá giôùi.

5-Khi vieát thö caàn chuù yù nhöõng nhaân toá giao tieáp naøo?

6-Phaân tích nhöõng nhaân toá giao tieáp qua böùc thö Baùc Hoà göûi hoïc sinh caû nöôùc nhaân ngaøy khai giaûng naêm hoïc ñaàu tieân cuûa nöôùc Vieät Nam  Daân chuû Coäng hoøa thaùng 9 naêm 1945.

HOAÏT ÑOÄNG 2: Cuûng coá

-Theá naøo laø hoaït ñoäng giao tieáp baèng ngoân ngöõ ?

-Nhöõng ñieàu caàn löu yù khi giao tieáp baèng ngoân ngöõ ?

I-LUYEÄN TAÄP

1-Phaân tích caùc nhaân toá giao tieáp theå hieän trong caâu ca dao:

a-Nhaân vaät giao tieáp : chaøng trai ( xöng “anh”), coâ gaùi ( “naøng”) ñeàu ôû ñoä thanh xuaân.

b-Thôøi gian giao tieáp : buoåi toái, “ñeâm traêng thanh”

c-Muïc ñích: chaøng trai muoán öôùm hoûi coâ gaùi coù öng thuaän cho anh ta cöôùi luoân hay khoâng?

d-caùch noùi cuûa nhaân vaät “anh” raát phuø hôïp vôùi noäi dung vaø muïc ñích giao tieáp.

2- Ñoïc ñoaïn ñoái thoaïi ( giöõa moät em nhoû _ A Coå – vôùi moät oâng giaø) vaø traû lôøi caâu hoûi.

-Caùc nhaân vaät giao tieáp ñaõ thöïc hieän baèng ngoân ngöõ noùi : Chaùu chaøo oâng aï? (noùi coù muïc ñích “chaøo” ), A Coå haû? ( hình thöùc hoûi, nhöng muïc ñích chaøo laïi), Lôùn töôùng roài nhæ? (hình thöùc hoûi, nhöng muïc ñích khen )

-Caùc nhaân vaät coù tình caûm chaân thaønh, gaén boù; coù thaùi ñoä toân troïng laãn nhau theo ñuùng cöông vò giao tieáp , coù quan heä thaân maät, gaàn guõi …

II-TOÅNG KEÁT