Hoạt động của thầy và  trò

Nội dung cần đạt

1. Nửa mặt phẳng bờ a

- Phương pháp: Đàm thoại, thuyết trình, luyện tập thực hành. Hđ nhóm

- Kĩ thuật: Đặt câu hỏi, động não, thảo luận nhóm

- Năng lực: Năng lực tự học, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực tư duy sáng tạo, năng lực tự quản lí, năng lực hợp tác,

- Phẩm chất: Tự lập, tự tin, tự chủ

GV:Các em hãy gấp một tờ giấy theo một nếp gấp nào đó, sau đó mở ra: Mỗi phần cùng với nếp gấp gọi là một nửa mặt phẳng

HS:Làm theo sự hướng dẫn của GV

-         Vẽ lên bảng đường thẳng a

-         Vẽ vào vở đường thẳng a

? Quan sát hình vẽ và trả lời câu hỏi: Đường thẳng a chia mặt phẳng thành mấy phần ?

HS:Hai phần riêng biệt.

- Mỗi phần đó cùng với đường thẳng a là một nửa mặt phẳng bờ a.

? Thế nào là một nửa mặt phẳng bờ a ?

Hs:Suy nghĩ - Trả lời.

HS: Đọc định nghĩa (SGK - Tr. 72)

- Trong hình vẽ sau thì hai nửa mặt phẳng (I) và (II) gọi là hai nửa mặt phẳng đối nhau

? Vậy thế nào là hai nửa mặt phẳng đối nhau ?

 Định nghĩa: SGK - Tr. 72

      (I)                            a

 Hai nửa mặt phẳng có chung bờ được gọi là 2 nửa mặt phẳng đối nhau.

? Khi vẽ bất kì 1 đường thẳng trên mặt phẳng nó là bờ của2 nửa mặt phẳng bờ  nào ?

GV:Trước đây ta đã biết tính chất về quan hệ giữa trên đường thẳng: Mỗi điểm trên đường thẳng là gốc chung của hai tia đối nhau. Tương tự như vậy ta có thể rút ra tính chất cho mỗi đường thẳng trên mặt phẳng như thế nào ?

GV:Hướng dẫn HS cách phân biệt 2 nửa mặt phẳng bị chia ra bởi đường thẳng a.

HS:Quan sát hình 2 (SGK - Tr. 72). Tô xanh nửa mp (I), tô đỏ nửa mp (II).

? Cho biết những điểm nào thuộc nửa mp (I), nửa mp (II) ?

GV:Gọi nửa mặt phẳng (I) là nửa mặt phẳng bờ a chứa N . Gọi nửa mặt phẳng (II) là nửa mặt phẳng bờ a chứa P hoặc nửa mặt phẳng bờ a không chứa N.

GV:Chốt lại: Cách gọi tên nửa mặt phẳng, phần đầu có tên bờ - phần sau có chứa hoặc không chứa một điểm nào của mặt phẳng

? Hãy làm bài tập ?1

? 2 điểm M, N nằm ở vị trí nào thì cắt bờ a? Không cắt bờ a ?

HS HĐ nhóm trả lời câu hỏi

GV:Chốt lại: Đoạn thẳng ng thuộc 1 nửa mặt phẳng bờ a thì không cắt đường thẳng a.

Đoạn thẳng có 2 đầu không nằm trên a nhưng thuộc 2 nửa mặt phẳng có bờ a thì

 Tính chất: Bất kì đường thẳng nào nằm trên mặt phẳng cũng là bờ chung của 2 nửa mặt phẳng

                .

                                                         a

P.

 (II)

 ?1     SGK - Tr. 72

Giải

a) - Nửa mặt phẳng (I) còn gọi

là nửa mặt phẳng bờ a chứa M.

hoặc là nửa mặt phẳng bờ a chứa N, hoặc là nửa mặt phẳng  bờ a không chứa P.

   - Nửa mặt phẳng (II) còn gọi là: Nửa mặt phẳng bờ a chứa điểm P hoặc nửa mặt phẳng bờ a không chứa M hoặc nửa mặt phẳng bờ a không chứa N.

b) Đoạn thẳng MN không cắt đường thẳng a.

  Đoạn thẳng MP cắt đường thẳng a.

cắt đường thẳng a

GV:Đối với ba điểm thẳng hàng ta có khái niệm điểm nằm giữa hai điểm còn lại. Đối với ba tia chung gốc, ta cũng có khái niệm tia nằm giữa hai tia khác.

- GV: Vẽ hình 3a lên bảng.

? Trên hình có mấy tia ? Có chung gốc không?

- HS: 3 tia Ox, Oz, Oy cùng chung gốc O

? Lấy M  Ox, N  Oy (M  0, N  0). Tia Oz có cắt đoạn thẳng MN không ?

GV:Ta nói tia Oz nằm giữa 2 tia Ox, Oy.

? Khi nào thì tia Oz nằm giữa 2 tia Ox và Oy ?

HS: Khi tia Oz cắt đoạn thẳng MN tại một điểm nằm giữa M và N với M  Ox, N  Oy

2. Tia nằm giữa hai tia (8’)

 Hình 3a (SGK - Tr. 72)

Tia Oz nằm giữa hai tia Ox và Oy

  ?2   SGK - Tr. 73

                    Trả lời

Gv:Điền vào chỗ trống trong các phát biểu sau:

(Treo bảng phụ)

- HS lên bảng điền

? Đề bài cho biết gì ? Yêu cầu gì ?

Hs:Trả lời

 Bài tập 3 (SGK - Tr. 73)

Giải

a) Bất kì đường thẳng nào nằm trên mặt phẳng cũng là bờ chung của 2 nửa mặt phẳng đối nhau.

b) Cho 3 điểm không thẳng hàng O, A, B. Tia Ox  giữa 2 tia OA, OB khi tia Ox cắt đoạn thẳng AB tại 1 điểm nằm giữa A và B.

 Bài tập 5 (SGK - Tr. 73)

Giải

Hs:Lên bảng vẽ hình theo yêu cầu của bài và trình bày lời giải

Gv chốt kiến thức.

Tia OM nằm giữa hai tia OA, OB vì tia OM cắt đoạn thẳng AB

Hoạt động của Thầy trò

Nội dung cần đạt

1. Góc   (12 phút)

- Phương pháp: Đàm thoại, thuyết trình, luyện tập thực hành

- Kĩ thuật: Đặt câu hỏi, động não

- Năng lực: Năng lực tự học, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực tư duy sáng tạo

- Phẩm chất: Tự lập, tự tin, tự chủ

GV:Ở tiểu học các em cũng đã bước đầu làm quen với góc. Các em hãy tìm

trong thức tế xung quanh ta có những đồ vật cho ta hình ảnh của góc

HS:Góc giữa hai kim đồng hồ - Góc giữa hai lưỡi kéo - Chiếc com pa

GV:Treo bảng phụ hình 4 (SGK - Tr. 74)

GV:Trên hình ta có ba góc. Đặc điểm chung của chúng là gì ? (Hoặc mỗi hình có mấy tia ? hai tia có chung điểm nào ?)

? Góc là gì ?

GV:Các em hãy đọc nội dung trong SGK - Tr. 74 để tìm hiểu xem thế nào là đỉnh của góc, thế nào là cạnh của góc, cách gọi tên góc, kí hiệu góc.

- Nhìn hình 4, xác định đỉnh, cạnh của góc ?

 GV:Treo bảng phụ hình vẽ sau: Hãy cho biết các hình vẽ có phải là là hình vẽ của một góc hay không ? Vì sao                 

 GV:Hãy vẽ một góc đỉnh C và tự đặt tên cho hai cạnh của góc  - Hãy vẽ thêm chỉ một tia vào hình đã có để trong hình mới có ba góc. Kể tên các góc đó

 Định nghĩa:

    Góc là hình gồm 2 tia chung gốc.

   Gốc chung của 2 tia gọi là đỉnh của góc.

 Góc có 2 cạnh là Ox, Oy gọi là góc xOy hoặc góc yOx hoặc góc O.

- Kí hiệu tương ứng là: xOy; yOx; O.

- Khi M thuộc tia Ox, N thuộc tia Oy thì  xOy còn gọi là MON.

Gv:Quay cho kim phút của một chiếc đồng hồ thẳng hàng với kim giờ và giới thiệu với học sinh góc giữa hai kim là góc bẹt  - Tương tự với chiếc com pa ta cũng làm như vậy và ta có hình ảnh của góc bẹt

- Để nói một góc là góc bẹt thì góc đó phải có đặc điểm gì ?

 GV:Đó cũng chính là định nghĩa góc bẹt

HS:Nhắc lại

- Nêu 1 số hình  ảnh của góc, của góc bẹt trong thực tế ?

HS thảo luận cặp đôi nêu

Góc bẹt là góc có hai cạnh là hai tia đối nhau

GV:Cho HS nghiên cứu nội dung mục 3 và cho biết để vẽ góc ta cần biết các yếu tố nào ?

GV:Yêu cầu HS: Vẽ 2 tia chung gốc trong một số trường hợp: Đặt tên góc và viết kí hiệu cho các góc tương ứng.

HS:Một em lên bảng thực hiện - Dưới lớp vẽ vào vở.

? Hãy quan sát hình 5 (SGK - Tr. 74). ?Viết kí hiệu khác ứng với O1; O2?

O1 hay xOy. O2hay tOy.

GV:Lưu ý: Sử dụng đường cung nhỏ nối 2 cạnh của góc để dễ thấy góc mà ta đang xét tới.

GV:Vẽ xOykhông phải là góc bẹt và lấy hai điểm M, N như hình vẽ sau

GV:Ta nói điểm M nằm trong xOy còn điểm N nằm ngoài xOy

- Có thể căn cứ vào dấu hiệu nào để nói một điểm nằm trong (Hay nằm ngoài) xOy ?

GV:Gợi ý: Hãy dùng khái niệm tia nằm giữa hai tia để nói một điểm nằm trong xOy

HS:Nếu tia OM nằm giữa hai tia Ox và Oy thì điểm M nằm trong xOy

Gv:Ta chỉ xét điểm nằm trong góc xOy khi 2 tia Ox, Oy không đối nhau. Khái niệm: Điểm nằm trong sẽ không có nghĩa khi 2 tia Ox, Oy đối nhau.

- Khi 2 tia Ox, Oy không đối nhau, điểm M là điểm nằm bên trong xOy nếu tia OM nằm giữa hai tia Ox và Oy

Khi xOy khác góc bẹt:

Điểm M nằm trong xOy 

Tia OM nằm giữa hai tia Ox, Oy

GV:Treo bảng phụ nội dung bài tập 6

Hs:Lên điền vào chỗ trống

HS:Lên bảng - Dưới lớp trình bày vào vở.

HS:Nhận xét

- Đọc tên các góc trong hình vẽ ?

- HS hoạt động theo nhóm

GV:Trong hình có 3 góc là: BAD; BAC

 Bài tập 6 (SGK - Tr. 75)

Giải

a, Hình gồm hai tia chung gốc Ox, Oy là góc xOy. Điểm O là đỉnh. Hai tia Ox, Oy là 2 cạnh của góc xOy.

b, Góc RST có đỉnh là S, có hai cạnh là SR; ST.

c, Góc bẹt là góc có hai cạnh là hai tia đối nhau

 Bài tập 8 (SGK - Tr. 75)

Giải

và CAD.

GV:Trong hình có góc bẹt không ? Nếu có thì là góc nào ?

Trong hình có 3 góc là: BAD; BAC và CAD.

Hoạt động của Thầy trò

Nội dung cần đạt

1. Đo góc  (16 phút)

- Phương pháp: Đàm thoại, thuyết trình, luyện tập thực hành.