giao an tin 8

Hoạt động của giáo viên và học sinh

Nội dung ghi bảng

Hoạt động 1: Giới thiệu phần mềm + Màn hình chính của phần mềm

* GV giới thiệu:

-         HS lắng nghe.

* GV yêu cầu HS quan sát trên màn hình và chỉ trên màn hình desktop.

- HS quan sát

* GV: Giống như khởi động những chương trình đã học ở các lớp trước, em hãy trình bày cách khởi động phần mềm này, thực hiện trên máy ?

-HS: Nháy đúp chuột lên biểu tượng trên.

- HS thực hành trên máy.

* GV yêu cầu HS quan sát màn hình chính của phần mềm.

- HS quan sát.

* GV: Em hãy cho biết có những thành phần gì trên màn hình của chương trình?

HS: - Hình bàn phím, khung trống, các lệnh ở khung bên phải.

* GV giới thiệu thêm và chỉ rõ trên màn hình để HS quan sát:  Hình bàn phím ở vị trí trung tâm với các phím như trên bàn phím. Các phím được tô màu ứng với các ngón tay trên bàn phím. Khung trống là khu vực chơi. Khung bên phải chứa các lệnh và thông tin của lượt chơi. Tại ô Level ta có thể chọn các mức độ khác nhau của trò chơi: Bắt đầu (Beginner), Trung bình ( Intermediate), Nâng cao (advanced).

HS lắng nghe và ghi nội dung.

1. Giới thiệu phần mềm:

Tên phần mềm: FINGER BREAKOUT do công ty Giletech sản xuất.

Chức năng: luyện gõ phím nhanh.

2. Giới thiệu màn hình chính:

a)     Khởi động phần mềm:

Nháy đúp chuột lên biểu tượng trên màn hình.

b) Giới thiệu màn hình chính:

• Hình bàn phím
• Khung trống để chơi
• Khung bên phải chứa các nút lệnh và thông tin của lượt chơi.

b)     Thoát khỏi phần mềm:

Kích nút trên thanh công cụ hoặc nhấn Alt_F4.

- HS lắng nghe và ghi nội dung.

* GV giới thiệu: Các màu của bàn phím tương ứng với các ngón như sau:

Xanh da trời: Ngón út

Vàng nhạt: Ngón áp út

Cam nhạt: ngón giữa

Xanh lá cây nhạt: ngón trỏ

Tím nhạt: ngón cái.

* GV: Các em hãy cho biết cách thoát khỏi phần mềm trên ( Gợi ý: tương tự như các phần mềm khác) ?

- HS: Kích nút trên thanh công cụ hoặc nhấn Alt_F4.

GV: Trước thao tác đó nên bấm nút Stop để dùng trò chơi.

Hoạt động 2: Hướng dẫn sử dụng

GV:- Các em hãy nhìn khung bên phải, theo em để bắt đầu trò chơi ta nên chọn nút lệnh nào. Thực hiện trên máy v?

HS: Nút Start.

GV: Sau đó các em sẽ thấy hộp thoại thông báo các phím sẽ được luyện gõ trong lần chơi đó, ấn nút SPACE để chơi.

GV: thực hiện các thao tác trên và yêu cầu HS quan sát màn hình chơi xuất hiện.

HS quan sát.

GV: Nhiệm vụ của người chơi là bắn phá các khối ô trên bằng cách di chuyển quả cầu va vào chúng. Nếu phá hết em sẽ thắng.

GV: yêu cầu HS quan sát thanh ngang có 3 kí tự trên màn hình, và yêu cầu HS đoán xem để di chuyển thanh ngang ta làm như thế nào ?

HS: Để di chuyển qua phải ta gõ phím bên phải thanh ngang ( chữ h), Để di chuyển qua trái ta gõ phím bên trái thanh ngang (chữ o)

GV bổ sung: Các chữ trên thanh ngang sẽ thay đổi sau mỗi lần gõ. Gõ phím giữa để bắn quả cầu nhỏ lên.

GV thực hành, HS quan sát.

1. Hướng dẫn sử dụng:

(SGK)

GV gọi 1 vài HS lên thực hiện.

GV giới thiệu thêm: trong trò chơi còn có thể còn có các quả cầu lớn sẽ giúp người chơi thắng nhanh hơn. Và có những con vật lạ xuất hiện nếu đụng vào thanh ngang các em sẽ bị mất lượt chơi.

HS lắng nghe.

Hoạt động 3: Củng cố - Hướng dẫn về nhà.

GV yêu cầu HS: khởi động chương trình FINGER BREAKOUT và thực hiện chơi.

Yêu cầu HS về nhà:

-         Học thuộc nội dung đã học.

-         Chuẩn bị cho Tiết 2: Thực hành, LUYỆN GÕ PHÍM NHANH VỚI FINGER BREAKOUT

Hoạt động của giáo viên và học sinh

Nội dung ghi bảng

Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ

* GV yêu cầu HS lên máy thực hành:

-          Mở chương trình Microsoft Word. Gõ 2 câu thơ:

Nam quốc sơn hà nam đế cư

Tuyệt nhiên định phận tại thiên thư

-          Lưu chương trình với tên là KTBC và đóng chương trình.

- HS thực hiện trên máy.

* GV dẫn dắt vấn đề: Các thao tác mà bạn đã thực hiện ở KTBC là bạn đã ra lệnh cho máy tính làm việc theo yêu cầu của chúng ta. Để hiểu rõ hơn vấn đề này nội dung của bài học hôm nay sẽ giúp chúng ta.

- HS: lắng nghe.

Hoạt động 2: Con người ra lệnh cho máy tính như thế nào?

* GV: Chúng ta đã biết rằng máy tính là công cụ trợ giúp con người để xử lí thông tin một cách rất hiệu quả. Tuy nhiên, máy tính thực chất chỉ là một thiết bị điện tử vô tri vô giác. Để máy tính có thể thực hiện một công việc theo mong muốn của mình, con người phải đưa ra những chỉ dẫn thích hợp cho máy tính.

* GV yêu cầu HS liệt kê lại các thao tác mà bạn đã thực hiện ở phần KTBC ?

- HS: Nháy đúp chuột lên biểu tượng của một phần mềm trên màn hình, phần mềm sẽ được khởi động, gõ chữ trên bàn phím, lưu, đóng chương trình.

* GV giới thiệu: Những thao tác mà bạn vừa làm trên chính là bạn đã ra lệnh cho máy tính làm việc.

1.  Con người ra lệnh cho máy tính như thế nào?

Để chỉ dẫn máy tính thực hiện một công việc nào đó, con người đưa cho máy tính một hoặc nhiều lệnh, máy tính sẽ lần lượt thực hiện các lệnh này theo đúng thứ tự nhận được.

Vậy để chỉ dẫn cho máy tính làm việc con người làm như thế nào ?

- HS: để chỉ dẫn máy tính thực hiện một công việc nào đó, con người đưa cho máy tính một hoặc nhiều lệnh, máy tính sẽ lần lượt thực hiện các lệnh này theo đúng thứ tự nhận được.

HS ghi nội dung.

Hoạt động 3: Ví dụ: Robot nhặt rác

* GV hỏi: các em biết gì về robot ?

- HS trả lời:…, là một loại máy có thể thực hiện những công việc một cách tự động thông qua sự điều khiển của con người.

* GV: Bây giờ chúng ta sẽ tìm hiểu cách ra lệnh cho máy tính thông qua một ví dụ về một rô-bốt có thể thực hiện được các thao tác cơ bản như tiến một bước, quay phải, quay trái, nhặt rác và bỏ rác vào thùng.

- HS lắng nghe.

* GV chiếu hình vẽ như trong SGK lên màn hình và giới thiệu: giả sử có một đống rác và một rô-bốt ở các vị trí như hình 1 dưới đây. Từ vị trí hiện thời của rô-bốt, ta cần ra các lệnh nào để chỉ dẫn rô-bốt nhặt rác và bỏ rác vào thùng rác để ở nơi quy định.

- HS dự đoán trả lời: 

1. Rẽ phải 3 bước.

2. Tiến 1 bước

3. Nhặt rác

4. Rẽ phải 3 bước.

5. Tiến 3 bước

6. Bỏ rác vào thùng

GV: Các lệnh trên được viết và lưu trong một tệp với tên "Hãy nhặt rác ". Khi đó ta chỉ cần ra lệnh "Hãy nhặt rác", các lệnh trong tệp đó sẽ điều khiển rô-bốt tự động thực hiện lần lượt các lệnh nói trên.

HS lắng nghe.

2.  Ví dụ: Robot nhặt rác

(SGK)

Giả sử có một đống rác và một rô-bốt ở các vị trí như hình 1 dưới đây. Từ vị trí hiện thời của rô-bốt, ta cần ra các lệnh nào để chỉ dẫn rô-bốt nhặt rác và bỏ rác vào thùng rác để ở nơi quy định.

1. Rẽ phải 3 bước.

2. Tiến 1 bước

3. Nhặt rác

4. Rẽ phải 3 bước.

5. Tiến 3 bước

6. Bỏ rác vào thùng

Hoạt động 3: Viết chương trình – ra lệnh cho máy tính làm việc

GV giảng: Trong ví dụ nói trên, việc viết các lệnh để điều khiển rô-bốt về thực chất cũng có nghĩa là viết chương trình.

3. Viết chương trình – ra lệnh cho máy tính làm việc

Chương trình máy tính là một dãy các lệnh mà máy tính có thể hiểu và thực hiện được.

Tương tự, để điều khiển máy tính làm việc, chúng ta phải làm gì ?

HS: Viết chương trình máy tính.

* GV: Từ ví dụ trên  em nào có thể phát biểu chương trình máy tính là gì ?

- HS: Chương trình máy tính là một dãy các lệnh mà máy tính có thể hiểu và thực hiện được.

* GV giảng: Khi thực hiện chương trình, máy tính sẽ thực hiện các lệnh có trong chương trình một cách tuần tự, nghĩa là thực hiện xong một lệnh sẽ thực hiện lệnh tiếp theo, từ lệnh đầu tiên đến lệnh cuối cùng.

- HS lắng nghe.

* GV chiếu lại các lệnh để ra lệnh cho Robot ở ví dụ trên và giải thích minh họa ví dụ về 1 chương trình:

Khi thực hiện chương trình, máy tính sẽ thực hiện các lệnh có trong chương trình một cách tuần tự, nghĩa là thực hiện xong một lệnh sẽ thực hiện lệnh tiếp theo, từ lệnh đầu tiên đến lệnh cuối cùng.

Hình 2: Ví dụ về chương trình:

* GV: Để giải 1 bài toán phức tạp với 1 lệnh em có thể ra lệnh cho máy tính thực hiện được không ?

- HS: Không, một lệnh đơn giản không đủ để chỉ dẫn cho máy tính. Vì thế người ta cần viết nhiều lệnh và tập hợp lại trong một chương trình.

Hoạt động 4: Chương trình và ngôn ngữ lập trình

* GV giới thiệu cho HS hiểu về Ngôn ngữ máy: là ngôn ngữ dành cho máy tính, dùng để chỉ dẫn cho máy tính những công việc cần làm.

- HS lắng nghe.

* GV giới thiệu: Tuy nhiên việc viết chương trình bằng ngôn ngữ máy rất khó khăn và mất nhiều thời gian. Người ta mong muốn có thể sử dụng các từ có nghĩa, dể hiểu và dể nhớ để viết các câu lệnh thay cho những dãy bit khô khan. Từ đó Ngôn ngữ lập trình ra đời.

- HS lắng nghe.

* GV hỏi: Vậy Ngôn ngữ lập trình là gì ?

- HS: Ngôn ngữ lập trình là ngôn ngữ dùng để viết các chương trình cho máy tính, tạo ra các chương trình.

* GV: Tuy nhiên để máy tính có thể hiểu các chương trình được viết bằng ngôn ngữ lập trình thì cần phải có chương trình dịch tương ứng.

* GV: Vậy để tạo ra chương trình máy tính gồm các bước nào ?

- HS: 2 bước: B1: Viết chương trình bằng ngôn ngữ lập trình. B2: Dịch chương trình thành ngôn ngữ máy để máy tính có thể hiểu được.

* GV: Vậy kết quả của Bước 1 là gì, của bước 2 là gì?

- HS: B1: cho kết quả là danh sách các lệnh. B2: cho kết quả là 1 tệp có thể thực hiện trên máy tính.

* GV giới thiệu: 2 môi trường lập trình chủ yếu là Free Pascal hoặc Turbo Pascal.

Các ngôn ngữ lập trình phổ biến khác là : C, Java, Basic, Pascal…vv

- HS lắng nghe

Hoạt động : Củng cố - BTVN

* GV yêu cầu HS làm bài tập 2 SGK / 8.

- HS trả lời: Lí do: Điều khiển máy tính tự động thực hiện các công việc đa dạng và phức tạp mà một lệnh đơn giản không đủ để chỉ dẫn.

* GV yêu cầu HS làm bài tập 3 SGK / 8.

- HS trả lời: Các ngôn ngữ lập trình bậc cao được phát triển để khắc phục các yếu điểm trên của ngôn ngữ máy: khó sử dụng, khó nhớ. Ngôn ngữ lập trình sử dụng các cụm từ tự nhiên nên dễ nhớ, dễ học.

* GV yêu cầu HS:

- Học bài và làm bài tập 1;4 SGK/ 8.

- Đọc trước bài 2: Làm quen với chương trình và ngôn ngữ lập trình.

Hoạt động của giáo viên và học sinh

Nội dung ghi bảng

Hoạt động 1: KTBC

* GV yêu cầu HS trả lời:

1/ Lí do cần phải viết chương trình để điều khiển máy tính ?

2/ Chương trình dịch là gì ?

- HS trả lời.

Hoạt động 2: Ví dụ về chương trình

* GV chiếu Hình 6 lên màn hình để HS quan sát và giới thiệu:

1. Ví dụ về chương trình

* GV: y là minh hoạ việc viết và chạy một chương trình cụ thể trong môi trường lập trình Turbo Pascal.

Sau khi dịch chương trình sẽ in ra màn hình dòng chữ ‘Chao cac ban’.

- HS lắng nghe. Ghi nội dung

* GV hỏi: Chương trình trên gồm bao nhiêu câu lệnh? HS: 5 câu lệnh.

* GV: Trong thực tế có những chương trình có hàng nghìn câu lệnh. Và các câu lệnh được viết như thế nào chúng ta sẽ tìm hiểu ở các phần tiếp theo.

Hoạt động 3: Ngôn ngữ lập trình gồm những gì

* GV: Các em thấy các lệnh trên được tạo nên bởi các kí tự nhất định. Các em hãy cho biết các kí tự trên được lấy từ đâu ?

- HS: Bảng chữ cái tiếng Anh.

*GV: Đúng vậy các lệnh trên được viết từ các chữ cái trong bảng chữ cái của ngôn ngữ lập trình.

Bảng chữ cái của các ngôn ngữ lập trình là bảng chữ cái tiếng Anh,, một số kí hiệu khác như các phép toán, dấu đóng mở ngoặc, dấu nháy…

Nói chung, hầu hết các kí tự xuất hiện trên bàn phím đều có trong ngôn ngữ lập trình.

- HS: nghe giảng

* GV: các lệnh trong chương trình trên ta có thể đảo các từ hoặc có thể chỉnh sửa lại một cách tùy tiện không ?

-HS: Không, phải viết cho đúng quy tắc của nó và phải có ý nghĩa nhất định để cho máy tính thực hiện đúng yêu cầu của bài toán.

* GV: Tóm lại, em nào có thể nêu được ngôn ngữ lập trình gồm những gì?

- HS: Bảng chữ cái, các quy tắc để viết các câu lệnh có ý nghĩa xác định.

1. Ngôn ngữ lập trình gồm những gì?

Bảng chữ cái, các quy tắc để viết các câu lệnh có ý nghĩa xác định

Hoạt động 4: Từ khóa và tên

* GV: chiếu lại đoạn chương trình ở mục 1 cho HS quán sát.

* GV: các em hãy tìm những từ có dấu hiệu giống nhau ?

- HS: có những từ in đậm như: Program, uses crt, begin, end. Các từ còn lại là bình thường.

* GV: các từ in đậm đó, ta gọi là từ khóa. Đó là những từ dành riêng, không được sử dụng ngoài mục đích NNLT quy định.

*GV lấy ví dụ: Program: là từ khóa dùng để khai báo tên chương trình, Uses là từ khóa khai báo các thư viện. Begin và end dùng để chỉ ra điểm bắt đầu và kết thúc thân chương trình.

- HS lắng nghe, và ghi nội dung.

* GV giới thiệu: Ngoài những từ khóa, trong chương trình trên còn có các từ CT_Dau_tien, Crt…vv.

Khi viết chương trình để giải các bài toán, ta thường thực hiện tính toán với những đại lượng khác nhau, ví dụ như so sánh chiều cao, tính điểm trung bình,... Các đại lượng này đều phải được đặt tên. Tên do người lập trình đặt và phải tuân thủ các quy tắc của ngôn ngữ lập trình cũng như của chương trình dịch.

      Hai đại lượng khác nhau phải có tên khác nhau.

      Tên không được trùng với các từ khoá.

Chương trình trên Hình 6 có một tên, CT_dau_tien, dùng để đặt tên cho chương trình.

Tên trong chương trình được dùng để phân biệt và nhận biết. Tuy có thể đặt tên tùy ý, nhưng để dễ sử dụng nên đặt tên sao cho

3. Từ khóa và tên

Từ khóa là những từ dành riêng, không được sử dụng ngoài mục đích NNLT quy định.

Ví dụ: Program, uses crt, begin, end.

Tên do người lập trình đặt và phải tuân thủ các quy tắc của ngôn ngữ lập trình cũng như của chương trình dịch.

Tên trong chương trình được dùng để phân biệt và nhận biết. Tuy có thể đặt tên tùy ý, nhưng để dễ sử dụng nên đặt tên sao cho ngắn gọn, dễ nhớ và dễ hiểu.

Tên hợp lệ trong ngôn ngữ lập trình Pascal không được bắt đầu bằng chữ số và không chứa dấu cách (kí tự trống). Do vậy chúng ta có thể đặt tên STamgiac để lưu kết quả tính diện tích hình tam giác, hoặc đặt tên ban_kinh nhập bán kính của hình tròn,...

ngắn gọn, dễ nhớ và dễ hiểu.

Tên hợp lệ trong ngôn ngữ lập trình Pascal không được bắt đầu bằng chữ số và không chứa dấu cách (kí tự trống). Do vậy chúng ta có thể đặt tên STamgiac để lưu kết quả tính diện tích hình tam giác, hoặc đặt tên ban_kinh nhập bán kính của hình tròn,...

- HS nghe giảng.

* GV yêu cầu HS phân biệt trong các tên sau tên nào là hợp lệ:

1) Tugiac 2)ban kinh 3) 8Hinhtron 4)abc

- HS trả lời: Hợp lệ: 1;4

Hoạt động 5: Cấu trúc chung của chương trình

* GV giới thiệu :

Cấu trúc của chương trình gồm:

             Phần khai báo thường gồm các câu lệnh dùng để:

• Khai báo tên chương trình;
• Khai báo các thư viện (chứa các lệnh viết sẵn cần sử dụng trong chương trình) và một số khai báo khác.

             Phần thân của chương trình gồm các câu lệnh mà máy tính cần thực hiện. Đây là phần bắt buộc phải có.

- Hs lắng nghe & ghi nội dung ghi bảng vào vở.

* GV giới thiệu: Phần khai báo có thể có hoặc không. Tuy nhiên, nếu có phần khai báo phải được đặt trước phần thân chương trình.

* GV chiếu lại chương trình trong Hình 6. Yêu cầu HS dự đoán phần khai báo và phần thân chương trình trong đoạn chương trình trên.

- HS1: Phần khai báo gồm hai lệnh khai báo tên chương trình là CT_dau_tien với từ khoá program và khai báo thư viện crt với từ khoá uses.

- HS2: Phần thân gồm các từ khoá begin và end. cho biết điểm bắt đầu và điểm kết thúc phần thân chương trình. Phần thân chỉ có một câu lệnh là writeln('Chao Cac Ban')

Hình 7

GV nhận xét và khẳng định tri thức.

4. Cấu trúc chung của chương trình

Cấu trúc của chương trình gồm:

- Phần khai báo thường gồm các câu lệnh dùng để:

• Khai báo tên chương trình;
• Khai báo các thư viện (chứa các lệnh viết sẵn cần sử dụng trong chương trình) và một số khai báo khác.

- Phần thân của chương trình gồm các câu lệnh mà máy tính cần thực hiện. Đây là phần bắt buộc phải có.

Hoạt động 6 : Ví dụ về ngôn ngữ lập trình

* GV giới thiệu: trong phần này chúng ta sẽ làm quen với một ngôn ngữ lập trình cụ thể, ngôn ngữ Pascal. Để lập trình bằng ngôn ngữ Pascal, ta cần có môi trường lập trình trên ngôn ngữ này được cài đặt trên máy tính.

Dưới đây là minh hoạ việc viết và chạy một chương trình cụ thể trong môi trường lập trình Free Pascal.

- HS lắng nghe.

* GV yêu cầu HS quan sát lên màn hình theo dõi.

5. Ví dụ về ngôn ngữ lập trình

(SGK)