Ñaïi  löôïng  tæ  leä  thuaän

Ñai löôïng  tæ leä nghòch

Ñònh mghóa

Neáu  hai  ñaïi  löôïng  y lieân  heä vôùi   ñaïi löôïng x  theo  coâng  thöùc y  = kx  (  vôùi k laø haèng soá 0 ) thì ta noùi y tæ  leä thuaän vôùi  x theo  heä soá tæ  leä k

Neáu ñaïi  löôïng y lieân  heä  vôùi ñaïi  löôïng x theo coâng  thöùc y =  hay xy = a ( a laø haèng soá  o ) thì ta noùi y tæ leä nghòch vôùi x theo heä soá tæ  leä a

Chuù yù

Khi  y tæ leä   thuaän vôùi x theo  heä tæ k ( k khaùc 0 ) thì  xtæ leä thuaän vôùi  y theo heä  soá  tæ

Khi y tæ   leä nghòch vôùi x theo heä  soá tæ   a ( a  khaùc 0 ) thì ta noùi  x tæ leä nghòch vôùi y  theo heä  soá tæ   laø a

Ví duï

Chu  vi y  cuûa   tam giaùc ñeàu tæ leä  thuaän  vôùi ñoä daøi caïnh x cuûa tam giaùc ñeàu  , y = 3x

Dieän  tích  cuûa 1 hình chöõ nhaät laø a .  Ñoä daøi  hai caïnh laø x vaø y cuûa hình  chöõ  nhaät  tæ leä   nghòch vôù hau xy =  a

x 

x1

x2

x3 

…….

x 

x1

x2

x3 

……

y

y1

y2

y3

……

y

y1

y2

y3

…….

Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân vaø hoïc sinh

Phaàn ghi baûng

           Hoaït ñoäng   2 : Giaûi  baøi  toaùn veà  ñaïi löôïng tæ leä  thuaän   ñaïi löôïng tæ leä nghòch (28’)

– Baøi toaøn 1 :  Giaùo vieân cho hoïc sinh laøm  baøi taäp  naøy . Cho x vaø  y laø hai  ñaïi  löôïng tæ leä  thuaän 

– Ñieàn  vaøo choã  troáng  trong  baûng sau

– Gíao vieân :  Höôùng daãn hoïc sinh   tính  cho ñöôïc heä soá  tæ  leä k  ? Ñeå  töø ñoù ñieàn  vaøo  oâ troáng caàn  thieát trong  baûng . Baøi taäp 2

– Baøi taäp 3 : Chia soá 156  thaønh  3 phaàn

a) Tæ leä  thuaän vôùi 3 ,4 ,6

b) Tæ leä nghòch vôùi 3 ,4 ,6 

– Gíao vieân : Nhaán maïnh vieäc chuyeån töø baøi toaùn tæ leä nghòch  sang baøi toaùn tæ leä thuaän baèng caùch chia tæ leä thuaän vôùi soá nghòch ñaûo cuûa noù .

– Gíao vieân : Cho hoïc sinh laøm theâm baøi taäp 48 , trang 76 saùch giaùo khoa

– Gíao vieân :  Yeâu caàu hoïc sinh toùm taét baøi toaùn

( Ñoåi ra cuøng 1 ñôn vò gam )

– Aùp duïng tính chaát baøi toaùn tæ leä thuaân  ñeå laøm baøi taäp naøy

– Baøi taäp 15 trang 44 saùch baøi taäp.

– Tam giaùc ABC coù soá ño caùc  goùc A,  B ,C tæ leä vôùi 3 ,5 ,7

– Haõy tính soá ño caùc goác ñoù

– Baøi taäp 49  trang  76 saùch giaùo khoa  

– Gíao vieân: Höôùng daãn hoïc sinh toùm taét baøi toùan

– Hoûi : Thanh saét vaø thanh chì coù khoái löôïng nhö theá naøo : ( Baèng nhau )  vaäy theå tích vaø khoái  löôïng rieâng cuûa chuùng nhö theá naøo ? ( laø hai ñaïi löôïng tæ leä nghòch  . Vaäy ta coù coâng thöùc nhö theá naøo ?

– Baøi taäp  50  trang 77 saùch giaùo khoa

– Gíao vieân: Haõy neâu coâng thöùc tính V cuùa beå ?

( V = S. h  vôùi S : Dieän tích ñay   , h laø chieàu cao )

– Khi V khoâng ñoûi vaäy S vaø h  qua n  heä nhö theá naøo ? ( S vaø hlaø hai ñaïi löôïng tæ leä nghòch )

– Neáu caû chieàu daøi vaø chieàu roäng ñaùy beå ñeàu giaûm ñi 1 nöõa thì S ñaùy thay ñoâi nhö theá naøo ? ( S ñaùy giaûm ñi 4 laàn ) Vaäy h phaûi thay ñoåi nhö theá naøo ? ( h phaûi taêng 4 laàn)

           Baøi toaøn 1 : 

– Ta coù  k= = = -2 . Töø ñoù tính  ñöôïc caùc giaù trò  

           Baøi  toaùn 2 : Cho x vaø y laø hai ñaïi löôïng tæ leä nghòch . Taù coù:

a = (-5).(-6) = 30. Töø ñoù ta coù caùc giaù trò sau

           Baøi taäp 3 : Chia soá 156 thaønh 3 phaàn

a/ Tæ leõ thuaän  vôùi 3,4,6

Giaûi

– Goïi 3 soá caàn tìm laø a, b , c ta coù : a+b+c = 156 vaø

=====12

vaäy:

a = 12.3 =36   ;                 

b =  12.4 = 48  ;              

c =  12.6 =72

b) Tæ leä nghòch vôùi 3 , 4 ,6

– Goïi 3 soá caàn tìm laø x , y ,z  ta phaûi chia soá 156 thaønh 3 phaàn tæ leä nghòch vôùi 3,4,6:

x.3 = y.4 = z.6 vaø x+y+z = 156

=== =

=208

x = 208.= ;     

y  =  ;     

z =

           Baøi taäp 48 , trang 76 saùch giaùo khoa:

1000000g nöôùc bieån coù 25000g muoái

250 g nöôùc bieån coù x (g) muoái

      Suy ra:         x = 6,25 g

           Baøi taäp  15 trang  44  Saùch baøi taäp

Ñaùp soá :

– Goùc A : 36 ( Ñoä )

– Goùc B = 60  (Ñoä )

– Goùc C = 84 (Ñoä )

– Baøi taäp 49 trang 76 saùch giaùo khoa  

Ta coù :

V1.D1 = V2 .D2      Suy ra :

               =

– Vaäy theå tích cuùa thanh saét lôùn hôn vaø lôùn hôn gaàn baèng 1,45 laàn theå tích cuûa thanh chì

Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân vaø hoïc sinh

Phaàn ghi baûng

           Hoaït  ñoäng 1: Kieåm  tra baøi (8 phuùt):

•      Hoïc sinh 1:

– Khi naøo  ñaïi löôïng y  tæ leä thuaän vôùi  x ?

– Söûa Baøi taäp  63  trang  57 saùch baøi taäp 

(  Hoïc sinh  traû lôøi  theo  yeâu  caâu cuûa giaùo vieân )

•      Hoïc sinh 2:

– Khi  naøo ñaïi löôïng y  tæ leä  nghòch vôùi ñaïi  löôïng x 

– Chia  soá 124 thaønh  3  phaàn tæ  leänghòch vôùi  2, 3 ,5

(  Hoïc sinh  traû lôøi  theo  yeâu  caâu cuûa giaùo vieân )

           Hoaït  ñoäng 2 : OÂn taäp khaùi nieäm haøm  soá vaø ñoà thò haøm soá  (6 phuùt)

1) Haøm  soá laø gì?

– Cho ví du ?  (Hoïc sinh   traû lôøi  theo yeâu caàu cuûa giaùo vieân   )

2) Ñoà thò  cuûa haøm soá y – f (x) laø gì ?

– Hoïc sinh traû lôøi: Traû  lôøi  theo  ñònh nghóa trong saùch giaùo khoatrang 69  )

3)  Ñoà  thò haøm  soá y = ax  (  a khaùc 0 ) coù  ñaïng   nhö theá  naøo ?

(   HS : traû lôøi theo SGK /70 )

           Hoaït ñoäng  3  :  Luyeä n taäp ( 30 phuùt) 

– Baøi taäp 51 trang 77 Saùch giaùo khoa

– Baøi taäp 52 trang 77 Saùch giaùo khoa

– Veõ tam giaùc ABC bieát  A  ( 3; 5  ) B ( 3 ,-1 ) ;

C ( -5  ; -1 ) Tam giaùc ABC laø tam  gíac gì?

– Giaùo vieân höôùng daån nhö baøi taäp 51

– Baøi taäp 53 trang 77 Saùch giaùo khoa

– Gíao vieân :Höôùng daãn hoïc sinh laäp coâng thöùc tính quaõng ñöôøng y theo chuyeån ñoäng thôøi gian x

– Quaõng ñöôøng daøi 140 km , vaõy thôøi gian ñi cuûa vaän ñoäng vieân laø bao nhieâu ? 

– Gíao vieân ; Höôùng daãn hoïc sinh veõ ñoà thò chuyeån ñoäng vôùi quy öôùc : Treân truïc hoaønh 1 ñôn vò öùng vôùi 1 h treân truïc tung 1 ñôn vò öùng vôùi 20 km

– Duøng  ñoà thò cho bieát neáu x = 2 (h) thì y baèng bao nhieâu  km ?

– BT 54 trang  77 saùch giaùo khoa

– Gíao vieân  :Yeâu caàu hoïc sinh nhaéc laïi caùch veõ ñoà thò y = ax ( a khaùc 0 ) roài goïi laàn löôïc 3 hoïc sinh leân baûng veõ 3 ñoà thò ñoù

– BT 69  trang 58 saùch baøi taäp

– Veõ treân heä truïc toïa ñoä caùc  haøm soá sau ;

a)  y = x   ; y= 2x ; y = -2 x

Caùnh tieán haønh töông töï nhö baøi baøi taäp 54 saùch giaùo khoa

– Baøi taäp 55  trang 77 saùch gíao khoa

– Gíao vieân : Muoán bieát ñieåm A coù thuoäc ñoà thò haøm soá y = 3x – 1 hay khoâng ta laøm  nhö theá naøo ?

– Baøi taäp 71 trang 58 saùch baøi taäp

a) Neáu A coù hoaønh ñoä  laø 2  /3 thì tung  ñoä  laø bao nhieâu  ?

b) Hoaønh ñoä  cuûa  B laø maáy neáu  tung  ñoï  laø maáy ?

– Gíao vieân : Vaäy muoán  ñieåm thuoäc ñoà thò haøm soá 

Y  = f (x  ) khi naøo ? 

(  HS : Moät ñieåm  thuoäc ñoà thò haøm  soá  neáu  coù hoaønh  ñoï thoûa   maõn doâng thöùc cuûa    haøm soá  )

           Söûa Baøi taäp  63  trang  57 saùch baøi taäp 

1 00000 g nöôøc  bieån chöùa 2500 g muoái

300 g nöôùc bieån chöùa x g  muoái  ?

x  = 7,5  g

– Vaäy trong  300 g  nöôùc bieån  chöùa  7,5 g muoái

           Baøi taäp 51 trang 77 Saùch giaùo khoa :

– Vieát toïa ñoä caùc  ñieåm  coù trong maët phaúng toïa ñoä

A (  -2   ; 2 ) ; B ( -4 ;  0 ) ;

C  ( 1 ;0  ) ;  D ( 2 ; 4  )

E  ( 3 ;-2 ) F ( 0  ; -2 ) G ( -3 ;  -2 )

                                y             

                                         D

                               4      

                               3

            A                2

                               1

  -4    -3  -2   -1     0   1   2   3   4     x                         

B                     -1 C

                     F  -2               E

     G                  -3 

                         -4

           Baøi taäp 52 trang 77 Saùch giaùo khoa:

– Traû lôøi : Tam giaùc ABC laø tam giaùc vuoâng

           BT 53  trang 77 Saùch giaùo khoa

– Goïi thôøi gian ñi cuûa vaän ñoäng vieân laø x (h )

– ÑK ; x > 0  ( Hoaëc x = 0 )

Ta  coù y =  35  x

y = 140 (  km )           x  =  4  ( h  )

– Bieåu dieãn baèng  ñoà thò haøm  soá  :

           Baøi taäp 54 trang  77 saùch giaùo khoa

– Veõ treân cuøng maët phaúng toïa ñoä caùc ñoà thò haøm soá sau :

a) y = -x  . A ( 2 ;-2 )

b) y=  1 / 2  x   , B ( 2 , 1 )

c) y = - 1 / 2  x  ; C ( 2 ; -1 )

           Baøi taäp  69  trang 58  saùch baøi taäp

– Ñieåm A ( -; 0 ) Ta thay

x = -vaø  y = 0 vaøo haøm soá

y=  3x – 1

Ta coù 

0 = 3 (  -1 / 3 ) -  1  = 0-2 ( sai  ) 

– Vaäy ñieåm A  khoâng thuoäc doà thò haøm soá treân

– Töông töï   caùc  ñieåm B  vaø D thuoäc ñoà thò haøm soá , Coøn ñieåm C  khoâng thuoäc .

           Baøi taäp 71 trang 58 saùch baøi taäp

– Cho haøm soá y =  3x + 1

Giaûi

a) Ta thay  x =  2 /3  vaøo

coâng thöùc  y = 3x  +  1 . Töø  ñoù tính  ñöôïc y  = 3 

– Vaäy tung  ñoä laø 3

b) Thay  y =  -8 vaøo coâng thöùc

Ta tính ñöôïc x = -3

Vaäy hoaønh ñoä laø –3

x

-3

-1

0

y

3

-6

-15

x

-6

-3

-2

4

y

-12

2

Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân vaø hoïc sinh

Phaàn ghi baûng

           Hoaït ñoäng 1 :OÂn taäp veà ñaïi löôïng tæ  leä thuaän tæ leä nghich (28 phuùt)

– Gíao vieân: Khi naøo hai ñaïi löôïng y  vaø x laø 2 ñaïi löôïng tæ leä thuaän nhau ? cho ví duï ( khi naøo hai ñaïi löôïng y  vaø x laø 2 ñaïi löôïng tæ leä nghòch  nhau ? cho ví duï

– Baøi 1 :

Chia soá 310 thaønh 3 phaàn

a) Tæ leä thuaän vôùi 2, 3,  5  

b) Tæ leä nghòch vôùi 2 ,5 .3      _Hoïc sinh caû lôùp laøm bt , hai hs leân gbaûng laøm bt naøy

– Gíao vieân :treo baøi taäp  leân baûng cho hoïc sinh caû lôùp laøm baøi taäp naøy 

– Baøi Taäp 2  :

– Bieát 100 kg thoùc thì cho 60 kg gaïo . Hoûi 20 bao thoùc , moãi bao naëng 60 kg cho bao nhieäu kg gaïo ? _Gíao vieân : höôùng daãn

– Haõy tính 20 bao thoùc coù bao nhieâu kg thoùc :

Baøi taäp 3 :

– Gíao vieân : ñöa baøi taäp  : leân baûng

– Ñaøo  1  con möông  caàn  30  ngöôøi laøm trong 8 giôø  . Neáu  taêng theâm  10 ngöôøi thì thôøi gian giaûm ñöôïc maáy giôø  ? ( Giaû  söû  naêng suaát laøm vieäc cuûa moãi ngöôøi  nhö nhau vaø khoâng ñoåi )

– Gíao vieân : cuøng 1 coâng vieäc soá ngöôøi vaø thôøi gian laøm laø hai ñaïi löôïng nhö theá naøo ?( hoïc sinh : laø hai ñaïi löôïng  tæ leä nghòch .)

– Gíao vieân : goïi tieáp 1 hoïc sinh leân baûng laøm  tieáp  baøi taäp naøy .

– Baøi taäp 4:

– Gíao vieân : cho hoïc sinh laøm baøi taäp  daïng hoaït ñoäng nhoùm

– Hai oâ toâ cuøng ñi töø A ñeán B . VaÄn toác xe 1 laø 60 km /h , vaän toác  xe 2 laø 40 km / h thôøi gian xe 1 ñi ít hôn xe 2 laø 30 phuùt . Tính thôøi gian moãi xe .ñi töø A ñeán B vaø qchieàu daøi quaõng ñöôøng AB  

– Gíao vieân :  kieåm tra vaøi  nhoùm  cho ñieåm

           Hoaït ñoäng 2 : OÂn taäp veà ñoà thò haøm soá  (15 phuùt)

– Gíao vieân : Ñoà thò haøm soá  y = ax ( a khaùc 0 ) coù daïng nhö theá naøo ?

( Hoïc sinh laø ñuôûng thaúng qua goác  toïa  ñoä )

– Baøi taäp 5 : ( ñöa baøi taäp leân baûng )

– Cho haøm soá : y =  -2x

a) Bieát ñieåm  A ( 3  , y0 ) thuoäc ñoà thò haøm soá treân . tính y0.

b) Ñieåm  B ( 1,5 ,3 ) coù thuoäc  ñoà  thò haøm soá

y = -2x hay khoâng ? taïi sao ?

           Ví duï:

– Trong chuyeån ñoäng ñeàu quaûng ñöôøng vaø thôûi gian laø 2 ñaïi löôïng TLT nhau

           Ví duï 2:

– Cuøng 1 coâng vieäc , soá ngöôøi vaø laøm vaø thôøi  gian laø 2 ñaïi löôïng tæ leä nghòch nhau

           Baøi 1 :

Giaûi

a) goïi 3 soá caàn tìm laàn löôït laø a, b, c        

ta coù : 

a= 31.2 = 62

b= 31.3 = 93

c= 31.5 = 155

b) Goïi 3 soá laø a, b , c ta coù

Chia 310 thaønh 3 phaàn tæ leä nghich vôùi 2 ,3 ,5

           Baøi Taäp 2 

Suy ra: a = 150  , b = 100 ., c = 60

Gæai

100kg thoùc    ………….. coù : 60 kg  gaïo

1200kgthoùc ………………..coù : x kg gaïo  ?

– Vì soá thoùc vaø soá gaïo laø hai ñaïi löïong tæ leä thuaän ta coù :

x = 1200* 60 / 100 = 720 (kg )

           Baøi Taäp 3: 

Toùm taét :

30 ngöôøi laøm heát 8 giôø

40 ngöôi laøm heát x giôø ?

giaûi .

= x = 6  giôø

_Vaäy thôøi gian giaûm ñuôïc laø 8  - 6 = 2 giôø

           Baøi Taäp 4: 

– Goïi thôøi gian xe I laø x (h )

Vaø thôøi gian xe 2 laø y ( h)

– Cuøng 1 ñöôøng vaän toác vaø thôøi gian  vaø hai ñaïi löôïng tæ leä nghòch nhau neân ta coù :

= vaø  y– x=

= vaø y– x=

– Suy ra : x = 1(h) ;y = 1,5 9( h) 

           Baøi taäp 5 :

giaûi  :

a) vì  A ( 3  , y0 ) thuoäc ñoà thò haøm soá y= -2x

ta thay x= 3 vaø y= y0 vaøo  y= -2x ta  coù :

y0  =  -2. 3 = -6

b) Xeùt ñieåm B (1.5 3 )

Ta thay   x = 1.5 vaø y = 3 vaøo coâng  thöùc  y= -2x

ta coù :

3=  -2 . 1,5

3        = -3 ( sai )

vaäy B khoâng thuoäc haøm soá  treân .

GV – HS

Ghi baûng

Hoaït ñoäng 1: (25 phuùt)

Giaùo vieân neâu vaán ñeà: Hai lôùp cuøng laøm moät ñeà kieåm tra. Muoán bieát keát quaû lôùp naøo toát hôn ta laøm theá naøo?  Baøi môùi.

Hoïc sinh laøm ?1 , ?2

Giaùo vieân hoûi: Muoán tính trung bình coäng cuûa 40 soá naøy moät caùch nhanh nhaát, ta laøm theá naøo? (thay pheùp coäng caùc soá gioáng nhau baèng pheùp nhaân)

Ta nhaân giaù trò vôùi soá naøo? (giaù trò nhaân taàn soá cuûa noù)

Soá caùc giaù trò baèng gì? (baèng toång caùc taàn soá)

 Hoïc sinh töï tính ra keát quaû.

Giaùo vieân hoûi:

Daáu hieäu ôû ñaây laø gì?

Soá trung bình coäng cuûa daáu hieäu laø bao nhieâu?

Hoïc sinh töï xaây döïng coâng thöùc baèng lôøi.

Giaùo vieân vieát coâng thöùc vaø giaûi thích roõ caùc chæ soá döôùi i.

Hoïc sinh laøm ?3 döôùi hình thöùc phieáu hoïc taäp.

Sau khi hoïc sinh laøm xong ?3 giaùo vieân yeâu caàu hoïc sinh so saùnh keát quaû laøm baøi kieåm tra cuûa hai lôùp 7A vaø 7C.

Hoaït ñoäng 2: (10 phuùt)

Giaùo vieân toång keát laïi yù nghóa cuûa soá trung bình coäng, ñoàng thôøi neâu ra moät soá ví duï ñeå chöùng toû söï haïn cheá cuûa vai troø ñaïi dieän cuûa soá trung bình coäng.

Hoaït ñoäng 3: (5 phuùt)

Giaùo vieân neâu: Chuùng ta haõy laøm quen vôùi moät giaù trò ñaëc bieät cuûa daáu hieäu.

Giaùo vieân neâu nhö trong saùch giaùo khoa.

Giaùo vieân coù theå laáy theâm ví duï trong thöïc teá.

1)     Soá trung bình coäng cuûa daáu hieäu ()

a)   Baøi toaùn: (saùch giaùo khoa/17)

Daáu hieäu: ñieåm kieåm tra cuûa lôùp

Soá trung bình cuûa daáu hieäu laø: 6,25

b)   Coâng thöùc:

: soá trung bình coäng cuûa daáu hieäu

x1, x2, …, xk: caùc giaù trò khaùc nhau cuûa daáu hieäu

n1, n2, …, nk: caùc taàn soá töông öùng.

N: soá caùc giaù trò

2)     YÙ nghóa cuûa soá trung bình coäng: (saùch giaùo khoa/19)

Chuù yù: (saùch giaùo khoa trang 19)

3)     Moát cuûa daáu hieäu (Mo)

Moát cuûa daáu hieäu laø giaù trò coù taàn soá lôùn nhaát trong baûng taàn soá.

Kí hieäu: Mo

GV – HS

Ghi baûng

Hoaït ñoäng 1: (15 phuùt)

HS1: Vieát coâng thöùc tính trung bình coäng cuûa moät daáu hieäu. Baøi taäp 14/20:

HS2: Moát cuûa moät daáu hieäu laø gì? Baøi taäp 15/20

Hoaït ñoäng 2: (25 phuùt)

Hoïc sinh neâu roõ coù neân tính trung bình coäng cuûa daáu hieäu khoâng? Vì sao?

Baøi 17/20: Hoïc sinh laøm treân phieáu hoïc taäp. Giaùo vieân cho hoïc sinh nhaän xeùt moät soá baøi, caû lôùp ñi ñeán keát luaän ñuùng.

Hoïc sinh neâu roõ söï khaùc nhau giöõa baûng taàn soá ôû baøi 18 so vôùi nhöõng baûng taàn soá ñaõ hoïc.

Tính trung bình coäng theo ñuùng söï höôùng daãn cuûa saùch giaùo khoa.

Kieåm tra baøi cuõ:

Baøi 14/20

    =

     7,26 (ph)

Baøi 15/20:

Daáu hieäu: tuoåi thoï cuûa boùng ñeøn.

Moát cuûa daáu hieäu: 1180 (giôø)

LUYEÄN TAÄP

Baøi 16/20:

Khoâng neân duøng trung bình coäng laøm ñaïi dieän.

Vì khoaûng caùch giöõa caùc giaù trò quaù lôùn.

Baøi 17/20:

     7,68 (ph)

Mo = 8

Baøi 18/21:

     132,68 (cm)

Kieán thöùc

•   Daáu hieäu.
•   Giaù trò cuûa daáu hieäu.
•   Taàn soá.

Kó naêng

•   Xaùc ñònh daáu hieäu.
•   Laäp baûng soá lieäu ban ñaàu.
•   Tìm caùc giaù trò khaùc nhau trong daõy.
•   Tìm taàn soá cuûa moãi giaù trò.

Kieán thöùc

•   Caáu taïo baûng taàn soá
•   Tieän lôïi baûng taàn soá.

Kó naêng

•   Laäp baûng taàn soá.

N: toång caùc taàn soá baèng soá caùc giaù trò.

•   Nhaän xeùt töø baûng taàn soá:

Giaù trò nhoû nhaát, lôùn nhaát.

Giaù trò naøo coù taàn soá lôùn nhaát.

Soá caùc giaù trò, coù bao nhieâu giaù trò khaùc nhau.

Kieán thöùc

•   Coâng thöùc tính trung bình coäng.
•   YÙ nghóa cuûa trung bình coäng.
•   YÙ nghóa cuûa moát.

Kó naêng

Khi söï cheânh leäch giöõa caùc giaù trò quaù lôùn. Ta khoâng duøng

Mo: moát laø giaù trò laøm ñaïi dieän cho daáu hieäu coù taàn soá cao nhaát.

x

20

25

30

35

40

45

50

n

1

3

7

9

6

4

1

N = 31

10

5

9

5

7

8

8

8

9

8

10

9

9

9

9

7

8

9

8

10

10

9

7

5

14

14

5

8

8

14

32

32

36

30

30

32

32

31

32

31

36

45

28

28

30

31

31

31

28

32

28

30

32

45

45

GV – HS

Ghi baûng

Hoaït ñoäng 1: (5 phuùt)

Giaùo vieân ñöa ra moät soá bieåu thöùc ñôn giaûn maø hoïc sinh ñaõ töøng gaëp.

Hoïc sinh laøm ?1

Hoaït ñoäng 2: (10 phuùt)

Giaùo vieân giôùi thieäu nhö trong saùch giaùo khoa.

Hoïc sinh laøm ?2 , ?3

Giaùo vieân löu yù hoïc sinh: caùc pheùp toaùn thöïc hieän treân caùc chöõ cuõng coù tính chaát gioáng vôùi caùc pheùp toaùn thöïc hieän treân soá.

Trong chöông naøy chöa xeùt ñeán caùc bieåu thöùc coù chöõ ôû maãu.

Hoaït ñoäng 3: (25 phuùt)

Hoïc sinh töï laøm baøi 1/26.

Giaùo vieân löu yù hoïc sinh: chuù yù ñaët daáu ngoaëc sao cho ñuùng vôùi thöù töï thöïc hieän caùc pheùp tính trong bieåu thöùc.

Hoïc sinh neâu laïi coâng thöùc tính dieän tích hình thang ñaõ hoïc ôû lôùp 5.

Sthang = x ñöôøng cao

Hoïc sinh thay coâng thöùc baèng caùc chöõ a, b, h.

Giaùo vieân veõ saün ra baûng phuï vaø hoïc sinh leân baûng thöïc hieän theo yeâu caàu cuûa ñeà baøi.

1)     Nhaéc laïi veà bieåu thöùc:

Ví duï:

12 : 6 + 7 ; 43.5 – 9

3.(2 + 3)

Nhöõng bieåu thöùc treân goïi laø bieåu thöùc soá.

2)     Khaùi nieäm veà bieåu thöùc ñaïi soá:

Ví duï: 4x; 2(5 + a); laø caùc bieåu thöùc ñaïi soá

Caùc chöõ: x, a laø bieán soá (bieán)

LUYEÄN TAÄP

Baøi 1/26

a)   x + y

b)   x.y

c)   (x + y).(x – y)

Baøi 2/26:

Sh.thang =

Baøi 3/26

GV – HS

Ghi baûng

Hoaït ñoäng 1: (7 phuùt) Kieåm tra baøi cuõ

HS1: baøi taäp 4/27

HS2: baøi taäp 5/27

Giaùo vieân kieåm tra vieäc laøm baøi taäp cuûa hoïc sinh döôùi lôùp.

Hoaït ñoäng 2: (20 phuùt)

Hoïc sinh laøm ví duï 1.

Giaùo vieân löu yù hoïc sinh: 2m = 2.m

Khi thay soá vaøo bieåu thöùc ñeå tính thì caàn ghi roõ pheùp nhaân giöõa caùc soá.

Töông töï ví duï 1: hoïc sinh laøm ví duï 2 vaø traû lôøi.

Hoaït ñoäng 3: (15 phuùt)

Hai hoïc sinh leân baûng laøm ?1 , ?2

Baøi 6/28

Giaùo vieân taïo saün baûng phuï. Hoïc sinh hoaït ñoäng nhoùm, ñaïi dieän nhoùm leân ñieàn vaøo baûng. Ñaùp soá: LEÂ VAÊN THIEÂM

Giaùo vieân sô löôïc tieåu söû nhaø toaùn hoïc Leâ Vaên Thieâm.

1)     Giaù trò cuûa moät bieåu thöùc ñaïi soá:

Ví duï 1: 2m + n ; m = 9 ; n = 0,5

= 2.9 + 0,5

= 18,5

Ta noùi:

Taïi m = 9, n = 0,5 giaù trò cuûa bieåu thöùc
2m + n = 18,5

Ví duï 2:

Giaù trò cuûa bieåu thöùc

3x2 – 5x + 1 taïi x = -1 laø

3.(-1)2 – 5.(-1) + 1

= 3 + 5 + 1 = 9

2)     AÙp duïng:

?1

Giaù trò cuûa bieåu thöùc 3x2 – 9x taïi x = 1 laø:

3.12 – 9.1 = 3 – 9 = -6

?2 Giaù trò cuûa bieåu thöùc x2y taïi x = -4; y = 3 laø:

(-4)23 = 16.3 = 48

Baøi 6/28

LEÂ VAÊN THIEÂM

GV – HS

Ghi baûng

Hoaït ñoäng 1: (7 phuùt) kieåm tra baøi cuõ

HS1: baøi taäp 7/29 b/

HS2: baøi taäp 9/29

Gaùio vieân kieåm tra taäp hoïc sinh döôùi lôùp.

Hoaït ñoäng 2: (5 phuùt)

Hoïc sinh hoaït ñoäng nhoùm laøm ?1

Hoïc sinh nhaän xeùt caùc bieåu thöùc ôû nhoùm 2

Hoïc sinh keát luaän: theá naøo laø ñôn thöùc.

Hoïc sinh cho ví duï veà ñôn thöùc.

Giaùo vieân neâu löu yù.

Hoaït ñoäng 3: (15 phuùt)

Giaùo vieân neâu nhö trong saùch giaùo khoa.

Hoïc sinh nhaän xeùt: theá naøo laø ñôn thöùc thu goïn.

Hoïc sinh cho ví duï veà ñôn thöùc thu goïn vaø chæ roõ heä soá, phaàn bieán.

Giaùo vieân hoûi: caùc ñôn thöùc sau ñaõ thu goïn chöa?

5x2yzx; x2y. z vì sao?

Giaùo vieân neâu chuù yù.

Hoaït ñoäng 4: (10 phuùt)

Thoâng qua ví duï, giaùo vieân giôùi thieäu caùch tìm baäc cuûa ñôn thöùc, nhaän hai ñôn thöùc.

Hoïc sinh laøm ?3

Baøi 7/29

b/ 7m + 2n – 6 taïi m = -1; n = 2

= 7.(-1) + 2.2 – 6

= -7 + 4 – 6

= -9

Baøi 9/29:

x2y3 + xy taïi x = 1; y =

= 12. + 1.

=1. +

= +

=

1)     Ñôn thöùc: (saùch giaùo khoa/30)

Ví duï: 9; ; ; ; x2yxy; xy2x3y2x laø nhöõng ñôn thöùc.

Chuù yù: soá 0 goïi laø ñôn thöùc khoâng.

2)     Ñôn thöùc thu goïn: (saùch giaùo khoa/31)

Ví duï: 3x; -y; x2y laø nhöõng ñôn thöùc thu goïn soá: heä soá.

Phaàn chöõ: bieán.

     Chuù yù:

Moät soá laø moät ñôn thöùc thu goïn.

Soá ñöùng tröôùc, caùc chöõ caùi xeáp theo thöù töï.

Muõ cuûa caùc bieán phaûi nguyeân döông.

Töø nay khi noùi ñeán ñôn thöùc, ta hieåu ñoù laø ñôn thöùc thu goïn.

3)     Baäc cuûa ñôn thöùc: (saùch giaùo khoa/31):

Ví duï: 2x3y2z baäc 6 (= 3 + 2+ 1)

Soá khaùc 0: baäc 0

Soá 0: khoâng coù baäc.

4)     Nhaân hai ñôn thöùc:

Ví duï: (2x2y).(-3xy3)

         = 2.(-3).(x2.x).(y.y3)

         = -6x3y4

?3  (-x3).(-8xy2)

   = -.(-8).(x3.x).y2

   = 2x4y2

GV - HS

Ghi baûng

Hoaït ñoäng 1: (5 phuùt) kieåm tra baøi cuõ

HS1: cho ñôn thöùc 3x2yz; -7x2yz; -5x2yz; 6x2y; -3x2yz; -xz

Caùc ñôn thöùc naøy ñaõ thu goïn chöa?

Neâu roõ heä soá, phaàn bieán.

Hoaït ñoäng 2: (10 phuùt)

Hoïc sinh laøm ?1 treân caùc ví duï ôû phaàn kieåm tra baøi cuõ.

Giaùo vieân giôùi thieäu: caùc ñôn thöùc ôû caâu a/ laø ñoàng daïng vôùi 3x2yz.

Caùc ñôn thöùc ôû caâu b/ laø khoâng ñoàng daïng vôùi 3x2yz.

Hoïc sinh neâu nhaän xeùt theá naøo laø hai ñôn thöùc ñoàng daïng.

Giaùo vieân neâu chuù yù trong saùch giaùo khoa.

Hoïc sinh laøm ?2

Hoaït ñoäng 3: (15 phuùt)

Giaùo vieân höôùng daãn hoïc sinh thöïc hieän nhö saùch giaùo khoa.

Töø ví duï, hoïc sinh neâu caùch coäng tröø ñôn thöùc ñoàng daïng.

Löu yù hoïc sinh: khi ñôn thöùc khoâng ghi phaàn heä soá thì coù nghóa laø heä soá baèng 1.

?3 Hoïc sinh hoïat ñoäng nhoùm theo yeâu caàu cuûa saùch giaùo khoa.

Hoaït ñoäng 4: (15 phuùt) cuûng coá

Hoïc sinh töï laøm

Baøi 18/35: Hoaït ñoäng nhoùm.

1)     Ñôn thöùc ñoàng daïng: (saùch giaùo khoa/33)

Ví duï: 3x2yz; -5x2yz; x2yz laø caùc ñôn thöùc ñoàng daïng.

     Chuù yù: Caùc soá khaùc 0 laø caùc ñôn thöùc ñoàng daïng.

2)     Coäng, tröø caùc ñôn thöùc ñoàng daïng: (saùch giaùo khoa/34)

VD1: 2x2y + x2y

     = 2x2y + 1x2y

     = (2+1)x2y

     = 3x2y

VD2: 3xy2 – 7xy=

      = (3 – 7)xy=

      = -4xy2

Baøi 15/34:

a/ x2y; -x2y; x2y; -x2y

b/ xy2; -2xy2; xy2

Baøi 18/35:

LEÂ VAÊN HÖU

Hoaït ñoäng cuûa thaày vaø troø

Ghi baûng

     Hoaït ñoäng 1 : OÂn taäp khaùi nieäm veà bieåu thöùc ñaïi soá, ñôn thöùc, ña thöùc.(20’)

        GV : Bieåu thöùc ñaïi soá laø gì ?

        HS : Bieåu thöùc ñaïi soá ;aø nhöõng bieåu thöùc maø trong ñoù ngoaøi caùc soá, caùc kí hieäu pheùp toaùn coáng, tröø, nhaân, chia, luyõ thöøa coøn coù caùc chöõ (ñaïi dieän cho caùc soá.

        HS : Töï cho ví duï

I. Bieåu thöùc ñaïi soá :

Ví duï :

        GV : Ñôn thöùc laø gì ?

        HS : Ñôn thöùc laø bieåu thöùc ñaïi soá chæ goàm moät soá, hoaëc moät bieán hoaëc moät tích giöõa caù soá vaø caùc bieán.

        HS : Töï cho ví duï.

        Gv : Baäc cuûa ñôn thöùc laø gì ?

        HS : Baäc cuûa ñôn thöùc coù heä soá khaùc 0 laø toång soá muõ cuûa taát caû caùc bieán coù trong ñôn thöùc ñoù.

        GV : Theá naøo laø hai ñôn thöùc ñoàng daïng ?

        HS : Hai ñôn thöùc ñoàng daïng laø hai ñôn thöùc coù heä soá khaùc 0 vaø coù cuøng phaàn bieán soá.

        HS : Töï cho ví duï.

II. Ñôn thöùc :

        Ví duï 1 : 2x2y ; xy3 ; -2x4y2

        Ví duï 2 : Haõy tìm baäc cuûa caùc ñôn thöùc sau :

2x2y ; xy3 ; -2x4y2 ; x ; ; 0

2x2y laø ñôn thöùc baäc 3

xy3 laø ñôn thöùc baäc 4

-2x4y2 laø ñôn thöùc baäc 6

x laø ñôn thöùc baäc 1

laø ñôn thöùc baäc 0

Soá 0 ñöôïc coi laø ñôn thöùc khoâng coù baäc.

        Ví duï 3 :

        GV : Ña thöùc laø gì ?

        HS : Ña thöùc laø moät toång cuûa nhöõng ñôn thöùc

        GV : Haõy vieát moät ña thöùc cuûa moät bieán x coù 4 haïng töû, trong ñoù heä soá sao nhaát laø -2 vaø heä soá töï do laø 3

        GV : Baäc cuûa ña thöùc laø gì?

        HS : Baäc cuûa ña thöùc laø baäc cuûa haïng töû coù baäc cao nhaát trong daïng thu goïn cuûa ña thöùc ñoù.

        HS : Tìm baäc cuûa ña thöùc vöøa vieát.

III. Ña thöùc :

        Ví duï 1 : -2x3 + x2 - x + 3

Coù baäc laø 3

     Hoaït ñoäng 2 : Luyeän taäp (24’)

        Hai HS leân baûng laøm baøi, caùc HS khaùc laøm vaøo vôû baøi taäp.

     Bt 58/ 49 SGK

a) Thay x = 1; y = -1 ; z = -2 vaøo bieåu thöùc :

2.1.(-1).[5.12 + 3.1 – (-2)]

= -2.[-5 + 3 + 2]

= 0

b) Thay x = 1 ; y = -1 ; z = -2 vaøo bieåu thöùc :

1.(-1) + (-1)2.(-2)3 + (-2)3.14

= 1.1 + 1.(-8) + (-8).1

= 1 – 8 – 8 = -15

        HS : ñoïc ñeà roài toùm taét ñeà baøi.

     BT 60 / 49 SGK

        HS : Hoaït ñoäng nhoùm

        GV : Hai tích vöøa tìm ñöôïc coù phaûi laø hai ñôn thöùc ñoàng daïng khoâng ? Taïi sao?

Tính giaù trò moãi tích treân taïi x = -1 ; y = 2 ; z =

     BT 61 / 50 SGK

a) . Ñôn thöùc baäc 9, heä soá laø

b) 6x3y4z2. Ñôn thöùc baäc 9, heä soá laø 6

     Hoaït ñoäng 3 : Höôùng daãn veà nhaø

OÂn taäp quy taéc coäng, tröø hai ñôn thöùc ñoàng daïng; coäng, tröø hai ña thöùcm nghieäm cuûa ña thöùc.

Laøm bt 59, 62, 63, 65 / 50, 51 SGK

Hoaït ñoäng cuûa thaày vaø troø

Ghi baûng

     Hoaït ñoäng 1 : Kieåm tra (8’)

        HS 1 : Ñôn thöùc laø gì? Ña thöùc laø gì?

        Söûa bt  59 / 49 SGK

        HS 2 : Theá naøo laø hai ñôn thöùc ñoàng daïng? Cho ví duï. Phaùt bieåu quy taéc coäng caùc ñôn thöùc ñoàng daïng.

        Söûa bt 63 (a, b) trang 50 SGK

     BT 59 / 49 SGK

5xyz . 15x3y2z = 75x3y3z2

5xyz . 25x4yz = 125x5y2z2

5xyz . (-x2yz) = -5x3y2z2

5xyz . (xy3z) = x2y4z2

     BT 63 / 50 SGK

a) M(x)= x4 + 2x2 + 1

b) M(1) = 4

M(-1) = 4

     Hoaït ñoäng 2 : OÂn taäp – Luyeän taäp (36’)

        2 HS leân baûng, moãi HS thu goïn vaø saép xeáp 1 ña thöùc.

        Hai HS leân baûng, moãi HS laøm moät phaàn (neân cho HS coäng, tröø 2 ña thöùc theo coät doïc)

         

        GV : Khi naøo thì x = a ñöôïc goïi laø nghieäm cuûa ña thöùc P(x)?

        HS : x = a ñöôïc goïi laø nghieäm cuûa P(x) neáu taïi x = a thì ña thöùc P(x) coù giaù trò baèng 0 (hay P(a) = 0)

        GV : Trong bt 63 c. M = x4 + 2x2 + 1. Haõy chöùng toû ña thöùc khoâng coù nghieäm.

     BT 62 / 50 SGK

a) P(x) = x5 +7x4 – 9x3 – 2x2 – x

Q(X) = -x5 +5x4 – 3x3 + 4x2 –

b) P(x) + Q(x) = 12x4 – 12x3 + 2x2 – x –

P(x) – Q(x) = 2x5 + 2x4 – 6x3 – 6x2 – x +

c) x = 0 laø nghieäm cuûa P(x) vì

P(0) = 05 + 7.04 – 9.03 – 2.02 – .0 = 0

     Bt 63c / 50 SGK

Ta coù : x4  0 vôùi moïi x

2x2  0 vôùi moïi x

 Mx4 + 2 x2 + 1 > 0 vôùi moïi x

Vaäy ña thöùc M khoâng coù nghieäm.

        GV : Löu yù cho HS coù theå laøm 2 caùch : Thay laàn löôït caùc soá ñaõ cho vaøo ña thöùc roài tính giaù trò ña thöùc hoaëc tìm x ñeå ña thöùc baèng 0.

        HS : Hoaït ñoäng nhoùm.

     BT 65/ 51 SGK

a) A(x) = 2x - 6

Caùch 1 : 2x – 6 = 0

2x = 6

x = 3

Caùch 2 : Tính

A(-3) = 2.(-3) – 6 = -12

A(0) = 2.0 – 6 = -6

A(3) = 2.3 – 6 = 0

Vaäy x = 3 laø nghieäm cuûa A(x)

b) x =

c) x = 1 hay x = 2

d) x = 1 hay x = -6

e) x = 0 hay x = -1

        HV : muoán tìm ña thöùc M(x) ta phaûi laøm theá naøo?

        HS : Muoán tìm ña thöùc M(x) ta phaûi chuyeån ña thöùc (3x3 + 4x2 + 2) sang veá phaûi.

        HS : Laøm vaøo vôû

     Baøi taäp

Cho M(x) + (3x3 + 4x2 + 2) = 5x2 + 3x3 – x + 2

a) Tìm ña thöùc M(x)

b) Tìm nghieäm cuûa M(x)

     Hoaït ñoäng 3 : Höôùng daãn veà nhaø

        OÂn caùc caâu hoûi lí thuyeát, caùc keáin thöùc cô baûn cuûa chöông, caùc daïng baøi taäp.

        Tieát sau kieåm tra 1 tieát.

Hoaït ñoäng cuûa thaày vaø troø

Ghi baûng

     Hoaït ñoäng 1 : duøng maùy tính giaûi toaùn thoáng keâ

     Baøi toaùn 1 :cho baûng ñieåm sau :

Haõy tính ñeåm trung bình baèng maùy tính

Thöïc hieän :

Nhaán Mode .

Nhaán  5 + M+ ñeå nhaäp soá lieäu

Töông töï cho ñeán soá cuoái cuøng

Nhaán Shift +

     Hoaït ñoäng 2 : Tính giaù trò cuûa bieåu thöùc ñaïi soá

     Baøi toaùn 2 :

Tính gaùi trò cuûa bieåu thöùc

x2y3 + xy taïi x = 4 vaø y =

Thöïc hieän :

4  x SHIFT xy 2 x 1 2 SHIFT xy 3 + 4      x 1 2 =

     Hoaït ñoäng 3 : Höôùng daãn veà nhaø

        OÂn laïi baøi hoïc

        Soaïn 10 caâu hoûi oân taäp cuoái naêm maø GV cho cheùp

Hoaït ñoäng cuûa thaày vaø troø

Ghi baûng

     Hoaït ñoäng 1 : OÂn taäp veà soá höõu tæ, soá thöïc (20’)

        GV : Theá naøo laø soá höõu tæ?

         

        GV :Khi vieát döôùi daïng thaäp phaân, soá höõu tæ ñöôïc bieåu dieãn döôùi daïng naøo ?

        HS : Moãi soá höõu tæ ñöôïc bieåu dieãn döôùi daïng soá thaäp phaân höõu haïnhoaëc voâ haïng tuaàn hoaøn. Ngöôïc laïi, moãi soá thaäp phaân höõu haïn hoaëc voâ haïn tuaàn hoaøn bieåu dieãn moät soá höõu tæ.

VD : = 0,4 ; =  – 0,(3)

        GV : Theá naøo laø soá voâ tæ? Cho ví duï?

        GV : Soá thöïc laø gì?

        GV : Neâu moái quan heä giöõa taäp Q, taäp I vaø taäp R

         

        GV : Giaù trò tuyeät ñoái cuûa moät soá x ñöôïc xaùc ñònh nhö theá naøo?

        GV : Yeâu caàu HS neâu thöù töï thöïc hieän caùc pheùp tính trong töøng bieåu thöùc, nhaéc laïi caùch ñoåi soá thaäp phaân ra phaân soá.

        Cho 2 HS leân baûng laøm caâu b, d

I. Soá höõu tæ, soá thöïc :

Soá höõu tæ laø soá vieát ñöôïc döôùi daïng vôùi a, b  Z, b  0

VD : ;

Soá voâ tæ laø soá vieát döôïc döôùi daïng soá thaäp phaân voâ haïn khoâng tuaàn hoaøn.

VD : = 1,4142135623…

Soá höõu tæ vaø soá voâ tæ ñöôïc goïi chung laø soá thöïc.

Q  I = R

     BT 1 / 88 SGK

b)

=

=

= = = =

d)

=

=

= 120 + = 121

     Hoaït ñoäng 2 : OÂn taäp veà tæ leä thöùc – chia tæ leä (10’)

II. Tæ leä thöùc :

        GV : Tæ leä thöùc laø gì?

        GV : Phaùt bieåu tính chaát cô baûn cuûa tæ leä thöùc ?

         

        GV : Vieát coâng thöùc theå hieän tính chaát caûu daõy tæ soá baèng nhau.

        Moät HS ñoïc ñeà baøi vaø leân baûng laøm baøi.

Tæ leä thöùc laø ñaúng thöùc cuûa hai tæ soá.

Neáu thì ad = bc

     BT 4/89 SGK

Goïi soá laõi cuûa ba ñôn vò ñöôïc chia laàn löôït laø a, b, c (trieäu ñoàng)

ta coù : vaø a + b + c = 560

 a = 2.40 = 80 (trieäu ñoàng)

b = 5.40 = 200 (trieäu ñoàng)

c = 7.40 = 140 (trieäu ñoàng)

     Hoaït ñoäng 3 : OÂn taäp veà haøm soá, ñoà thò cuûa haøm soá (13’)

III. Haøm soá :

        GV : Khi naøo ñaïi löôïng y tæ leä thuaän vôùi ñaïi löôïng x?

        GV : Khi naøo ñaïi löôïng y tæ leä nghòch vôùi ñaïi löôïng x?

        GV : Ñoà thò cuûa haøm soá y = ax (a  0) coù daïng nhö theá naøo?

        HS : Laøm nhoùm

Neáu ñaïi löôïng y lieân heä vôùi ñaïi löôïng x theo coâng thöùc y = kx (vôùi k laø haèng soá khaùc 0) thì y tæ leä thuaän vôùi x theo heä soá tæ leä k.

Neáu ñaïi löôïng y lieân heä vôùi ñaïi löôïng x theo coâng thöùc y = (vôùi a laø haèng soá khaùc 0) thì y tæ leä nghòch vôùi x theo heä soá tæ leä k.

Ñoà thò cuûa haøm soá y = ax (a  0) laø moät ñöôøng thaúng ñi qua goác toaï ñoä.

     Baøi taäp

Cho haøm soá y = -1,5x

a) Veõ ñoà thò cuûa haøm soá

b) Caùc ñieåm sau ñaây coù thuoäc ñoà thò haøm soá khoâng ?

E(2 ; 3) ; F(3 ; -4,5) ; M(-2 ; 3) ; N(4 ; 6)

     Hoaït ñoäng 4 : Höôùng daãn veà nhaø (2’)

Yeâu caàu HS laøm tieáp 5 caâu hoûi oân taäp Ñaïi soá (töø caâu 6 ñeán caâu 10) vaø caùc baøi taäp oân taäp cuoái naêm töø baøi 7 ñeán baøi 13 /89, 90, 91

GV – HS

Ghi baûng

Hoaït ñoäng 1: (35 phuùt)

HS1: Theá naøo laø ñôn thöùc ñoàng daïng?

Muoán tính toång caùc ñôn thöùc ñoàng daïng ta laøm theá naøo? Baøi taäp 20/36.

Giaùo vieân yeâu caàu hoïc sinh tìm baäc cuûa ñôn thöùc toång.

Baøi 19/36: löu yù hoïc sinh khi thay soá aâm vaøo bieåu thöùc thì soá aâm neân cho vaøo trong ngoaëc vì:

(-1)2 = 1

-12 = -1

Moät hoïc sinh leân baûng laøm hoïc sinh döôùi lôùp laøm vaøo vôû.

Baøi 21/36: hoïc sinh laøm vaøo phieáu hoïc taäp. Giaùo vieân cho caû lôùp nhaän xeùt moät soá baøi laøm. Hoïc sinh ñoïc keát quaû ñuùng.

Giaùo vieân yeâu caàu hoïc sinh neâu roõ heä soá, phaàn bieán vaø baäc cuûa ñôn thöùc toång.

Baøi 23/36: hoïc sinh hoaït ñoäng nhoùm. Giaùo vieân treo baûng phuï.

Caùc nhoùm laøm xong, leân baûng ñieàn ñôn thöùc thích hôïp vaøo oâ vuoâng.

Löu yù: caâu c/ coù nhieàu ñaùp soá.

LUYEÄN TAÄP

Baøi 20/36:

-2x2y + 5x2y + x2y + 2x2y

= (-2 + 5 + 1 + 1)x2y

= 6x2y     baäc 3

Baøi 19/36:

16x2y5 – 2x3y2 ; x = 0,5; y = -1

= 16.0,52.(-1)5 – 2.0,53.(-1)2

= 16.0,25.(-1) – 2.0,125.1

=- 4 – 0,25

= -4,25

Baøi 21/36:

xyz2 + xyz2 + -xyz2

= ( + - ) xyz2

= 1 xyz2

heä soá: 1

phaàn bieán: xyz2

baäc: 4

Baøi 23/36:

a/ 3x2y + 2x2y = 5x2y

b/ -5x2 – 2x2 = -7x2

c/ 2x5 + 3x5 + -4x5 = x5

GV – HS

Ghi baûng:

Hoaït ñoäng 1: (5 phuùt) kieåm tra baøi cuõ

Vieát bieåu thöùc tín hdieän tích hình vuoâng coù caïnh laø x; coù caïnh laø y. Dieän tích tam giaùc vuoâng coù hai caïnh goùc vuoâng laø x; y.

Hoaït ñoäng 2: (7 phuùt)

Giaùo vieân yeâu caàu hoïc sinh tính toång 3 dieän tích ôû phaàn kieåm tra baøi cuõ.

Giaùo vieân cho theâm ví duï veà ña thöùc.

Hoïc sinh neâu nhaän xeùt veà ña thöùc.

 ñoïc khaùi nieäm trong saùch giaùo khoa/37.

Hoïc sinh laáy ví duï veà ña thöùc.

Giaùo vieân löu yù hoïc sinh: moãi haïng töû laø moät ñôn thöùc.

Moãi ñôn thöùc cuõng ñöôïc coi laø moät ña thöùc.

Hoïc sinh laøm ?1

Hoaït ñoäng 3: (20 phuùt)

Giaùo vieân ñöa ra moät ña thöùc chöa thu goïn. Hoûi:

•     Trong ña thöùc naøy coù nhöõng haïng töû naøo laø ñôn thöùc ñoàng daïng khoâng?
•     Haõy tính toång caùc ñôn thöùc ñoàng daïng ñoù?
•     Ña thöùc sau cuøng khoâng coøn hai haïng töû naøo ñoàng daïng ta goïi laø ña thöùc ñaõ ñöôïc thu goïn.

Hoïc sinh laøm ?2

Giaùo vieân yeâu caàu hoïc sinh tìm baäc cuûa moãi haïng töû cuûa ña thöùc ví duï.

Giaùo vieân neâu: Baäc cao nhaát trong caùc baäc ñoù laø 7. Ta noùi baäc cuûa ña thöùc naøy laø 7.

Hoûi: baäc cuûa moät ña thöùc laø gì?

Giaùo vieân neâu chuù yù.

Hoïc sinh laøm ?3 ñeå cuûng coá cho chuù yù thöù hai.

1)     Ña thöùc: (saùch giaùo khoa/37)

Ví duï: x2 + y2 + xy

    2x2y + x – x2y + x

2)     Thu goïn ña thöùc:

Ví duï: N = x2y – 3xy + 3x2y – 3 + xy

= x2y + 3x2y - 3xy + xy – 3

= 4x2y – 2xy – 3

?2

Q = 5x2y – 3xy + x2y – xy + 5xy - x + + x -

= (5 + )x2y + (-3 – 1 + 5)xy + ( - )x + -

= x2y + xy + x +

3)     Baäc cuûa ña thöùc: (saùch giaùo khoa/38)

Ví duï: M = x2y5 – xy4 + y6 + 1  baäc 7.

     Chuù yù:

Soá 0 laø ña thöùc khoâng coù baäc.

Tröôùc tieân phaûi thu goïn ña thöùc roài môùi tìm baäc.