Giáo án tổng hợp bai giang sxsh ths nguyen minh ky pdf

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

M ở đầ u.............................................................................................................................................................. iii

M ục tiêu ............................................................................................................................................................ iv

Thu ậ t ng ữ vi ế t t ắ t................................................................................................................................................v

Danh m ục các hình, biể u b ả ng.......................................................................................................................... vi

CHƯƠNG 1 . T Ổ NG QUAN V Ề S Ả N XU Ấ T S ẠCH HƠN ...........................................................................1

1

.1. Hoꢀt đꢁng BVMT ở Viꢂt Nam vꢃ thế giꢄi ...................................................................................................1

.2. Khái niꢂm SXSH ..........................................................................................................................................1

.3. M ục tiêu vꢃ ꢅ nghĩa cꢆa SXSH ....................................................................................................................5

.4. Nguyên tắ c th ự c hi ꢂ n SXSH........................................................................................................................5

.5. Chu trình/tổ h ợ p SXSH (Cleaner Production Circle: CPC).........................................................................7

.6. Th ự c tr ꢀng áp dụ ng SXSH...........................................................................................................................8

.7. K ế ho ꢀch hꢃnh đꢁ ng S ả n xu ấ t s ꢀch hơn trong công nghiꢂp trên địa bꢃn tỉnh Gia Lai đến năm 2015 .........9

CHƯƠNG 2 . PHƯƠNG PHꢀP VÀ KỸ THU ẬT THꢁC HIꢂN SXSH .....................................................12

2

.1. Khái quát ....................................................................................................................................................12

.2. Phương pháp luậ n th ự c hi ꢂ n SXSH ...........................................................................................................12

.3. Quy trình th ự c hi ꢂ n s ả n xu ấ t s ꢀch hơn .......................................................................................................14

2

.3.1. T ổ ng quan ...........................................................................................................................................14

.3.2. N ꢁ i dung chi ti ế t 18 nhi ꢂ m v ụ .............................................................................................................15

2

.4. K ỹ thu ậ t/gi ải pháp thự c hi ꢂ n SXSH...........................................................................................................30

2

.4.1. Gi ải pháp giả m th ả i t ꢀ i ngu ồ n.............................................................................................................30

.4.2. Gi ải pháp tuần hoꢃn – tái sử d ụ ng.......................................................................................................32

.4.3. Gi ải pháp cả i ti ến/đổ i m ꢄ i s ả n ph ẩ m...................................................................................................32

CHƯƠNG 3 . Sꢃ DꢄNG HIꢂU QUẢ NĂNG LƯꢅNG TRONG SXSH ...................................................34

3

.1. Mục đꢇch, ꢅ nghĩa ......................................................................................................................................34

.2. Khái niꢂm kiểm toán năng lượng ...............................................................................................................35

.3. Các dꢀng kiểm toán năng lượng .................................................................................................................36

.4. Phương pháp luậ n ......................................................................................................................................38

.5. C hi phꢇ vꢃ l ợi ꢇch ........................................................................................................................................39

.6. Gi ꢄ i thi ꢂ u D ự án s ử d ụng năng lượ ng hi ꢂ u qu ả vꢃ SXSH phổ bi ế n ..........................................................40

.7. Tuyên ngôn Davos về Thúc đẩ y Hi ꢂ u qu ả Tꢃi nguyên vꢃ Sả n xu ấ t S ꢀch hơn (RECP) tꢀi các nưꢄc đang

phát triể n ...........................................................................................................................................................40

CHƯƠNG 4 . ĐꢀNH GIꢀ VÒNG ĐỜ I S Ả N PH Ẩ M LCA .........................................................................44

4

.1. Thu ậ t ng ữ vꢃ định nghĩa ............................................................................................................................44

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

i

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

4

.2 . Khái quát ....................................................................................................................................................44

.3. Phương pháp luận đánh giá vòng đờ i s ả n ph ẩ m ........................................................................................46

.4. Ưu nhược điể m c ꢆ a LCA...........................................................................................................................50

.5. M ối liên hꢂ gi ữa LCA vꢃ sả n xu ấ t s ꢀch hơn ..............................................................................................50

.6. G ợi ꢅ hưꢄ ng d ẫ n th ự c hi ꢂn LCA đơn giả n.................................................................................................51

CHƯƠNG 5. HƯỚ NG D Ẫ N TH ꢁ C HI ꢂN TRƯỜ NG H ꢅP ꢀP Dꢄ NG SXSH ......................................54

5

.1. Các điển hình áp dụ ng SXSH ....................................................................................................................54

.2. M ꢁ t s ố lưu ꢅ thự c hi ꢂ n SXSH....................................................................................................................54

.3. C ấu trúc báo cáo đánh giá SXSH ...............................................................................................................55

.4. Các vấn đề tr ọng tâm cần lưu ꢅ ..................................................................................................................55

PH ꢄ L ꢄ C .........................................................................................................................................................61

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

ii

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

Mở đầu

Trong bối cảnh khan hiếm các nguồn tài nguyên thiên nhiên và chịu sự tác động tiêu

cực của biến đổi khí hậu đòi hỏi sự chung tay của toàn thể cộng đồng

từ nhà sản xuất- kinh doanh, cơ quan quản lý, giới khoa học cho tới

ý thức của người dân. Nhu cầu phát triển kinh tế gắn liền bảo vệ môi

trường là xu thế của thời đại và là động thực thúc đẩy tiến bộ xã hội.

Trong khi, các hoạt động sản xuất thường xuyên không tận dụng tối

đa nguồn lực và sự lãng phí nguyên vật liệu trong suốt qúa trình hoạt

động. Do đó, hơn bao giờ hết việc nghiên cứu áp dụng các giải pháp

có tính hệ thống, tiếp cận phòng ngừa như công nghệ sản xuất sạch

hơn là rất cần thiết. Sản xuất sạch hơn là một quá trình liên tục có

tính chiến lược phòng ngừa nhằm thực hiện các giải pháp bảo vệ môi trường thông qua thực

hiện tổng hợp các biện pháp can thiệp và tác động vào hoạt động sản xuất – kinh doanh với

mục đích làm giảm tác động xấu đến môi trường và sức khỏe.

Tập tài liệu nhỏ này ra đời với mong muốn cung cấp cho sinh viên ngành Quản lý Tài

nguyên và Môi trường một góc nhìn mới về các giải pháp cắt giảm sử dụng tài nguyên, tiết

kiệm năng lượng, nâng cao chất lượng sản phẩm và hiệu quả trong các hoạt động sản xuất

nhằm bảo vệ môi trường.

Cuốn tài liệu này được ra đời trên cơ sở tham khảo, sử dụng các tài liệu của quý đồng

nghiệp trong và ngoài trường. Do lần đầu ra mắt nên không thể tránh khỏi sai sót, rất mong

nhận được sự quan tâm góp ý để tập tài liệu được hoàn thiện hơn trong thời gian tới.

Tác giả

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

iii

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

Mục tiêu

Mục tiêu tổng quát

•

Thực hiꢂn giảm chất thải tꢀi nguồn vꢃ sử dụng năng lượng hiꢂu quả trong:

•

Sản xuất

Dịch vụ

Sản phẩm

Mục tiêu cụ thể

•

Phương pháp vꢃ cách tiếp cận mꢄi cꢈ tꢇnh phòng ngꢉa ô nhiꢊm môi trường vꢃ tăng

hiꢂu quả kinh tế trong hoꢀt đꢁng phát triển kinh tế

•

Khả năng tổ chꢋc thực hiꢂn SXSH trong các đơn vị sản xuất vꢃ dịch vụ

Tiếp cận doanh nghiꢂp vꢃ thực hiꢂn sản xuất sꢀch hơn

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

iv

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

Thuật ngữ viết tắt

BAT: Best Available Technology

BCN: Bꢁ Công thương

BVMT: Bảo vꢂ môi trường

CEO: Tổng giám đốc

CECP: Centre of Excellence in Cleaner Production

CGKTNL: Chuyên gia kiểm toán năng lượng

CP: Cleaner production

CPC: Cleaner Production Circle

DESIRE: Demonstrations In Small Industries for Reducing waste

DPP: Tiêu chuẩn thời gian thu hồi vốn cꢈ chiết khấu (Discounted Payback Period)

EMS: Hꢂ thống quản lꢅ môi trường

EPA: Cục Bảo vꢂ môi trường Mỹ

IRR: Tiêu chuẩn tỷ suất thu nhập nꢁi bꢁ (Interal Rate of Return)

KTNLSB: Kiểm toán năng lượng sơ bꢁ

LCA: Đánh giá vòng đời cꢆa sản phẩm (life cycle assessment)

LCI: Phân tꢇch kiểm kê vòng đời cꢆa sản phẩm (life cycle inventory analysis)

LCIA: Đánh giá tác đꢁng cꢆa vòng đời sản phẩm (life cycle impacts assessment)

NPV: Tiêu chuẩn hiꢂn giá thuần (Net Present Value)

O&M: Duy trì vꢃ vận hꢃnh

PI: Tiêu chuẩn chỉ số sinh lợi (Profitable Index)

PBP: Tiêu chuẩn thời gian thu hồi vốn (Payback Period)

PDCD: Plan – Do – Check – Act

QLNV: Quản lꢅ nꢁi vi

QLMT : Quản lꢅ môi trường

SDNLHQ: Sử dụng năng lượng hiꢂu quả

SXSH: Sản xuất sꢀch hơn

TW: Trung ương

UNIDO: Tổ chꢋc phát triển công nghiꢂp Liên hợp quốc

UNEP: Tổ chꢋc môi trường thế giꢄi

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

v

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

Danh mục các hình, biểu bảng

Hình 1.1. Tiến trình nhận thꢋc bảo vꢂ môi trường

Hình 1.2. Cleaner Production vs. End-of-Pipe

Hình 2.1. Overview of the Cleaner Production assessment methodology

Hình 2.2. Quy trình kiểm toán giảm thiểu chất thải DESIRE

Hình 2.3. Material and energy balances

Hình 2.4. Phân tꢇch hꢂ thống sản xuất

Hình 2.5. Trường hợp điển hình cân bằng vật chất (nhꢃ máy thuꢁc da)

Hình 3.1. Inputs and Outputs of Energy audit

Hình 4.1. Vꢇ dụ mô tác đánh giá vòng đời sản phẩm

Hình 4.1a. Phases of an LCA

Hình 4.1b. Vꢇ dụ xác định phꢀm vi đánh giá LCA – hoꢀt đꢁng xây dựng

Hình 4.1c. Inventory analysis (ISO 14041)

Hình 5.1. Sơ đồ cân bằng vật chất

Hình 5.2. Vꢇ dụ tổn thất nhiꢂt tꢀi lò hơi

Hình 5.3. Chi phꢇ dòng thải

Hình 5.4. Vꢇ dụ cách thꢋc xác định nguyên nhân dòng thải

Hình 5.5. Các giải pháp thực hiꢂn SXSH

Bảng 2.1. Methodologies for undertaking a Cleaner Production assessment

Bảng 2.2. Hưꢄng dẫn đánh giá khả thi về mặt kỹ thuật các giải pháp

Bảng 2.3. Hưꢄng dẫn đánh giá khả thi bằng ma trận

Bảng 2.4. Vꢇ dụ đánh giá khả thi giải pháp sản xuất sꢀch hơn

Bảng 4.1. Environmental Impacts - Wood Products

Bảng 4.2. The MECO matrix used for the Life Cycle Check

Bảng 5.1. Phân tꢇch nguyên nhân vꢃ giải pháp

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

vi

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

CHƯƠNG 1

TỔNG QUAN VỀ SẢN XUẤT SẠCH HƠN

1

.1. Hoꢆt đꢇng BVMT ở Viꢈt Nam vꢉ thế giꢊi



Thụ đꢁng

o Pha loãng

Dùng nưꢄc nguồn để pha loãng nưꢄc thải trưꢄc khi thải bỏ

o Phát tán

.

Nâng chiều cao ống khꢈi để phát tán khꢇ thải



Đối phꢈ – Tuân thꢆ

o Tiếp cận cuối đường ống

o Tái chế tꢀi chỗ (mꢁt phần)

Hình 1.1. Tiến trình nhận thꢋc bảo vꢂ môi trường



Chꢆ đꢁng

o Cleaner Production

.2. Khái niꢈm SXSH

Tiếp cận

Xử lꢅ cuối đường ống

1

•

–

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

1

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

–

Sản xuất sꢀch hơn

•

Chiến lược phòng ngꢉa

Biꢂn pháp

–

Tuần hoꢃn/Tái sử dụng

Giảm thiểu

Ngăn ngꢉa ô nhiꢊm

Sinh thái công nghiꢂp

•

Cleaner Production is the continuous application of an

integrated, preventive environmental strategy towards

processes, products and services in order to increase overall

efficiency and reduce damage and risks for humans and the

environment.

Sản xuất sꢀch hơn lꢃ sự áp dụng liên tục mꢁt chiến lược phòng

ngꢉa môi trường tổng hợp đối vꢄi các quá trình sản xuất, các

sản phẩm vꢃ các dịch vụ nhằm lꢃm giảm tác đꢁng xấu đến con người vꢃ môi trường

(

UNEP, 1994).

•

Đối với các quá trình sản xuất, SXSH bao gồm viꢂc bảo toꢃn nguyên liꢂu, nưꢄc vꢃ

năng lượng, loꢀi trꢉ các nguyên liꢂu đꢁc hꢀi vꢃ lꢃm giảm khối lượng, đꢁc tꢇnh cꢆa các

chất thải vꢃo nưꢄc vꢃ khꢇ quyển.

Đối với các sản phẩm, chiến lược SXSH nhắm vꢃo mục đꢇch lꢃm giảm tất cả các tác

đꢁng đến môi trường trong toꢃn bꢁ vòng đời cꢆa sản phẩm, tꢉ khâu khai thác nguyên

liꢂu đến khâu thải bỏ cuối cùng.

•

Đối với các dịch vụ, SXSH lꢃ sự lồng ghép các mối quan tâm về môi trường vꢃo trong

viꢂc thiết kế vꢃ cung cấp các dịch vụ.

In other words, CP is a tool to answer 3 questions:

–

CP is a method and tool to identify where and why a company are losing

resources in the form of waste and pollution, and how these losses can be

minimized.

•

CP assessment

CP options

 CP options

 Less waste

Less waste

 Improved productivity

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

2

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

•

Giải pháp xử lꢅ cuối đường ống cũng đồng thời lꢃ giải pháp SXSH chỉ đúng trong

trường hợp giải pháp đꢈ giúp nâng cao hiꢂu quả sử dụng tꢃi nguyên vꢃ năng lượng, vꢇ

dụ như:

–

Xử lꢅ nưꢄc thải sản xuất giấy bằng phương pháp tuyển nổi để thu hồi bꢁt giấy

trong nưꢄc thải vꢃ sử dụng lꢀi cho quá trình sản xuất

–

Hꢂ thống lọc bụi trong nhꢃ máy sản xuất xi măng kết hợp thu hồi bꢁt xi măng

•

Các giải pháp quản lꢅ cũng sẽ mang tꢇnh chất “sản xuất sꢀch hơn” nếu gꢈp phần nâng

cao hiꢂu quả sử dụng tꢃi nguyên/năng lượng vꢃ giảm tác đꢁng tiêu cực tꢄi môi trường.

Hình 1.2. Cleaner Production vs. End-of-Pipe

Mꢇt số thuật ngữ liên quan cần chú ý

•

Công nghꢂ sꢀch (Clean technology)

Clean technology (clean tech) is a general term used to describe products, processes or

services that reduce waste and require as few non-renewable resources as possible.

Công nghꢂ sꢀch được hiểu lꢃ bất kỳ biꢂn pháp kỹ thuật nꢃo được áp dụng để giảm thiểu

hay loꢀi bỏ quá trình phát sinh chất thải hay ô nhiꢊm tꢀi nguồn vꢃ tiết kiꢂm nguyên liꢂu

vꢃ năng lượng.

•

Công nghꢂ tốt nhất hiꢂn cꢈ (Best Available Technology - BAT)

The best available technology (BAT) is the technology approved for limiting pollutant

discharges with regard to an abatement strategy.

Công nghꢂ tốt nhất hiꢂn cꢈ lꢃ công nghꢂ hiꢂu quả nhất hiꢂn tꢀi đang được áp dụng

trong viꢂc bảo vꢂ môi trường.

Kiểm soát ô nhiꢊm (Pollution control)

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

3

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

Pollution control is the process of reducing or eliminating the release of pollutants

contaminants, usually human-made) into the environment.

(

Kiểm soát ô nhiꢊm lꢃ quá trình phòng ngꢉa, phát hiꢂn, ngăn chặn vꢃ xử lꢅ ô nhiꢊm.

Năng suất xanh (Green productivity)

•

Green Productivity (GP) is a strategy for enhancing productivity and environmental

performance for overall socio-economic development.

Năng suất xanh lꢃ mꢁt chiến lược nhằm nâng cao năng suất vꢃ chất lượng môi trường

cho các hoꢀt đꢁng phát triển kinh tế - xã hꢁi tổng thể.

Sinh thái công nghiꢂp (Industrial ecology)

Industrial Ecology – a multidisciplinary systems approach to the flow of materials and

energy between industrial processes and the environment.

Sinh thái công nghiꢂp lꢃ hꢂ thống sản xuất công nghiꢂp cꢈ tꢇnh tuần hoꢃn vꢃ dựa trên

cơ sở đầu ra cꢆa quá trình nꢃy trở thꢃnh đầu vꢃo cꢆa quá trình khác để qua đꢈ giảm

thiểu lượng chất thải phát sinh.

International Declaration On Cleaner Production (Tuyên ngôn quốc tế về sản xuất sꢆch

hơn)

We recognize that achieving sustainable development is a collective responsibility.

Action to protect the global environment must include the adoption of improved sustainable

production and consumption practices.

We believe that Cleaner Production and other preventive strategies such as Eco-

efficiency, Green Productivity and Pollution Prevention are preferred options. They require

the development,

support

and implementation of

appropriate

measures.

We understand Cleaner Production to be the continuous application of an integrated,

preventive strategy applied to processes, products and services in pursuit of economic, social,

health, safety and environmental benefits.

To this end we are committed to:

LEADERSHIP: using our influence

-

to encourage the adoption of sustainable production and consumption practices

through our relationships with stakeholders.

AWARENESS, EDUCATION AND TRAINING: building capacity

-

by developing and conducting awareness, education and training programmes within

our organization;

-

by encouraging the inclusion of the concepts and principles into educational curricula

at all levels.

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

4

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

INTEGRATION: encouraging the integration of preventive strategies

-

into all levels of our organization;

within environmental management systems;

by using tools such as environmental performance evaluation, environmental

accounting, and environmental impact, life cycle, and cleaner production assessments.

RESEARCH AND DEVELOPMENT: creating innovative solutions

-

by promoting a shift of priority from end-of-pipe to preventive strategies in our

research and development policies and activities;

by supporting the development of products and services which are environmentally

-

efficient and meet consumer needs.

COMMUNICATION: sharing our experience

-

by fostering dialogue on the implementation of preventive strategies and informing

external stakeholders about their benefits.

IMPLEMENTATION: taking action to adopt Cleaner Production

-

by setting challenging goals and regularly reporting progress through established

management systems;

-

by encouraging new and additional finance and investment in preventive technology

options, and promoting environmentally-sound technology cooperation and transfer between

countries;

-

through cooperation with UNEP and other partners and stakeholders in supporting

this declaration and reviewing the success of its implementation.

.3. Mục tiêu vꢉ ý nghĩa cꢋa SXSH

1

•

Mục tiêu hưꢄng tꢄi cꢆa SXSH lꢃ nâng cao hiꢂu quả sử dụng tꢃi nguyên/năng lượng vꢃ

giảm các tác đꢁng tiêu cực tꢄi môi trường.

•

Cleaner production should be the No.1. option in solving pollution related problems!

Các đặc trưng cơ bản cꢋa SXSH

-

Tꢇnh phòng ngꢉa

Tꢇnh hꢂ thống vꢃ liên tục

Tꢇnh đổi mꢄi/cải tiến

Tꢇnh phổ biến (cꢈ thể áp dụng vꢄi mọi quy mô, lĩnh vực)

1

.4. Nguyên tắc thực hiꢈn SXSH

(

1) Tiếp cận hꢂ thống

2) Tập trung vꢃo các biꢂn pháp phòng ngꢉa

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

5

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

(

3) Thực hiꢂn thường xuyên vꢃ cải tiến liên tục

4) Huy đꢁng sự tham gia cꢆa mọi người

(1) Tiếp cận hệ thống

•

Nguyên tắc định hưꢄng

Nhằm mục đꢇch  trả lời các câu hỏi:

–

Chất thải sinh ra ở giai đoꢀn/công đoꢀn nꢃo?

Lượng chất thải như thế nꢃo, bao nhiêu?

Nguyên nhân/tꢀi sao lꢀi phát sinh chất thải?

•

Thực hiꢂn SXSH vꢄi chu trình PDCD (Plan – Do – Check – Act): Lập kế hoꢀch – Thực

hiꢂn – Kiểm tra/đánh giá – Cải tiến

(

2) Tập trung vào các biện pháp phòng ngừa

•

Đảm bảo các giải pháp cải tiến luôn theo đúng tiếp cận SXSH

Hiꢂu quả kinh tế - môi trường cho doanh nghiꢂp

3) Thực hiện thường xuyên và cải tiến liên tục

•

Đảm bảo sự bền vững trong viꢂc áp dụng SXSH

Không ngꢉng nâng cao hiꢂu quả sản xuất

4) Huy động sự tham gia của mọi người

•

Đưa ra điều kiꢂn cho viꢂc thực hiꢂn thꢃnh công SXSH

Sự tham gia cꢆa mọi người, mọi cấp được phản ánh thông qua:

–

Cam kết cꢆa lãnh đꢀo cao nhất

Nhận thꢋc vꢃ hꢃnh đꢁng cꢆa người lao đꢁng

Lợi ích áp dụng CP

-

Nâng cao hiệu quả sử dụng tài nguyên và năng lượng

Các quá trình sản xuất được kiểm soát chặt chẽ

Tăng năng suất

Ổn định chất lượng sản phẩm

Tăng cường năng lực quản lý

Từng bước cải tiến thiết bị, công nghệ

Cải thiện môi trường làm việc

Giảm chi phí xử lý môi trường và tăng cường khả năng tuân thủ các yêu cầu pháp lý

về môi trường

Nâng cao hình ảnh/giá trị doanh nghiệp

-

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

6

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

Rꢉo cản thực hiꢈn CP

Bên trong

>

Traditional philosophy of CEOs (low awareness)

Internal organisation and communication (initial constraints)

Limited information, data and expertise on waste and emissions

Focus on end of pipe solutions and short term profits

Inadequate cost/profit calculations CP options

Missing, outdated or unreliable process instrumentation

No or limited support of middle management

No EMS to achieve continual improvement

Bên ngoꢉi

>

Availability of investment capital

Availability of CP technologies

SXSH vꢉ các quy định pháp lý liên quan

•

Các quy định pháp lꢅ về tꢃi nguyên & năng lượng: các luật vꢃ văn bản hưꢄng dẫn thi

hꢃnh luật liên quan đến hoꢀt đꢁng khai thác vꢃ sử dụng tꢃi nguyên, năng lượng

•

Các quy định pháp lꢅ liên quan đến môi trường lao đꢁng

Các quy định pháp lꢅ vꢃ tiêu chuẩn phát thải khꢇ, nưꢄc thải vꢃ chất thải rắn

Các quy định liên quan đến sản phẩm (vꢇ dụ: Thông tư số 08/2006/TT-BCN ngꢃy

1

6/11/2006 hưꢄng dẫn trình tự, thꢆ tục dán nhãn tiết kiꢂm năng lượng đối vꢄi các sản

phẩm sử dụng năng lượng..)

Sản xuất sꢆch hơn vꢉ quản lý môi trường

SXSH cũng được xây dựng trên nền tảng chu trình PDCA vꢄi 4 nguyên tắc quản lꢅ môi

trường:



Quản lꢅ hꢂ thống

Tiếp cận theo quá trình

Chiến lược phòng ngꢉa

Cải tiến liên tục

1

.5. Chu trình/tổ hợp SXSH (Cleaner Production Circle: CPC)

•

Lꢃ sự phối hợp triển khai đồng thời các chương trình SXSH tꢀi mꢁt nhꢈm gồm các

doanh nghiꢂp sản xuất cꢈ địa bꢃn tương đối gần nhau, cꢈ quy mô gần giống nhau, cꢈ

quy trình sản xuất vꢃ tꢀo ra những sản phẩm vꢃ các chất thải gần tương tự như nhau

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

7

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

•

Xét về mặt tổng thể, bằng cách phối hợp như vậy thì hiꢂu quả cꢆa SXSH sẽ tăng cao

hơn nhiều

Phương pháp luận thực hiꢈn CPC

•

Nhận diꢂn nhꢈm công nghiꢂp

Thiết lập CPC

Vận hꢃnh CPC

Nhận diꢂn nhꢈm công nghiꢂp

Nhꢈm công nghiꢂp được lựa chọn phải cꢈ những đặc điểm

•

–

Các doanh nghiꢂp nꢃy nên cꢈ quy mô gần giống nhau

Sản phẩm, quá trình sản xuất cꢆa các doanh nghiꢂp phải tương tự nhau

Thiết lập CPC

Mở rꢁng tư tưởng vꢃ tiếp thu để đảm bảo

•

–

Công bằng

Tự do

Hiꢂu quả

Vận Hꢃnh CPC

•

Chấp nhận thực hiꢂn chương trình CP giữa các thꢃnh viên trong nhꢈm CPC

Bao gồm các hoꢀt đꢁng:

-

Thông tin về tꢉng nhꢈm CP

Tiến hꢃnh cuꢁc gặp gỡ giữa các thꢃnh viên trong nhꢈm

Nhận diꢂn vꢃ đưa ra những giải pháp CP khả thi

Thực hiꢂn các giải pháp CP

Hỗ trợ nhau về kỹ thuật giữa các thꢃnh viên trong nhꢈm

1

.6. Thực trꢆng áp dụng SXSH

Khá hꢀn chế

Viꢈt Nam

•

TW

–

CP phê duyꢂt Chiến lược sản xuất sꢀch hơn trong công nghiꢂp đến năm 2020

Các tỉnh:

–

Chương trình hꢃnh đꢁng áp dụng sản xuất sꢀch hơn

Kế hoꢀch hꢃnh đꢁng sản xuất sꢀch hơn trong công nghiꢂp

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

8

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

•

Liên hꢂ ở Gia Lai

Kế hoꢀch hꢃnh đꢁng sản xuất sꢀch hơn trong công nghiꢂp trên địa bꢃn tỉnh Gia

Lai đến năm 2015

.7. Kế hoꢆch hꢉnh đꢇng Sản xuất sꢆch hơn trong công nghiꢈp trên địa bꢉn tỉnh Gia Lai

–

1

đến năm 2015 (Phần đọc thêm)

a. Cơ sở pháp lꢅ xây dựng kế hoꢀch hꢃnh đꢁng SXSH trong công nghiꢂp

-

Căn cꢋ Quyết định số 1419/QĐ-TTg ngꢃy 07 tháng 9 năm 2009 cꢆa Thꢆ tưꢄng Chꢇnh

phꢆ phê duyꢂt “Chiến lược Sản xuất sꢀch hơn trong công nghiꢂp đến năm 2020”.

Căn cꢋ Chỉ thị số 08/CT-BCN ngꢃy 10 tháng 7 năm 2007 cꢆa Bꢁ Công Nghiꢂp (nay

lꢃ Bꢁ Công Thương) về viꢂc áp dụng sản xuất sꢀch hơn trong các cơ sở sản xuất công nghiꢂp.

Căn cꢋ Thông tư liên tịch số 31/2009/TTLT-BCT-BTNMT ngꢃy 04 tháng 11 năm

009 về viꢂc hưꢄng dẫn phối hợp giữa Sở Công Thương vꢄi Sở Tꢃi nguyên vꢃ Môi trường

-

2

thực hiꢂn nꢁi dung quản lꢅ nhꢃ nưꢄc về bảo vꢂ môi trường trong lĩnh vực công thương.

b. Mục tiêu

*

-

Mục tiêu tổng quát

Áp dụng sản xuất sꢀch hơn trong các cơ sở sản xuất công nghiꢂp nhằm nâng cao hiꢂu

quả sử dụng các nguồn tꢃi nguyên thiên nhiên, giảm thiểu phát thải, bảo vꢂ vꢃ cải thiꢂn môi

trường, đảm bảo sꢋc khỏe con người.

-

Tăng cường khả năng cꢀnh tranh vꢃ sử dụng hiꢂu quả nguồn lực trong công nghiꢂp

trên địa bꢃn, đẩy mꢀnh công nghiꢂp hoá theo hưꢄng bền vững.

Lồng ghép viꢂc thực hiꢂn áp dụng sản xuất sꢀch hơn vꢃo chương trình phát triển kinh

-

tế - xã hꢁi cꢆa tỉnh vꢃ lồng ghép trong các cơ sở sản xuất công nghiꢂp vꢄi áp dụng xây dựng

hꢂ thống quản lꢅ môi trường theo tiêu chuẩn ISO 14000 nhằm nâng cao hiꢂu quả sản xuất,

đồng thời gꢈp phần tꢇch cực vꢃo viꢂc bảo vꢂ môi trường.

-

Tuyên truyền, phổ biến nâng cao nhận thꢋc vꢃ năng lực cho cán bꢁ, công nhân tꢀi các

cở sở, doanh nghiꢂp về nꢁi dung sản xuất sꢀch hơn vꢃ tꢉng bưꢄc thực hiꢂn viꢂc áp dụng sản

xuất sꢀch hơn vꢃo trong các hoꢀt đꢁng sản xuất vꢃ cải tiến công nghꢂ thiết bị cꢆa đơn vị.

*

-

Mục tiêu cụ thể

80% các cấp quản lꢅ trên địa bꢃn tỉnh được phổ biến vꢃ nhận thꢋc được lợi ꢇch về

SXSH trong công nghiꢂp, 90% cơ sở sản xuất công nghiꢂp trong Khu công nghiꢂp, cụm công

nghiꢂp; 50% cơ sở sản xuất nằm ngoꢃi khu cụm công nghiꢂp trên địa bꢃn tỉnh được phổ biến

vꢃ nhận thꢋc được lợi ꢇch cꢆa áp dụng SXSH trong công nghiꢂp; Cꢈ 30% doanh nghiꢂp cꢈ

cán bꢁ chuyên trách, kiêm nhiꢂm về SXSH.

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

9

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

-

25% cơ sở sản xuất công nghiꢂp trong Khu công nghiꢂp, cụm công nghiꢂp; cꢈ 10%

cơ sở sản xuất nằm ngoꢃi khu cụm công nghiꢂp trên địa bꢃn tỉnh áp dụng sản xuất sꢀch hơn.

Các cơ sở công nghiꢂp áp dụng sản xuất sꢀch hơn, tiết kiꢂm được tꢉ 5% – 8% tiêu thụ năng

lượng, nguyên liꢂu trên mꢁt đơn vị sản phẩm.

-

Hoꢃn thiꢂn bꢁ máy tổ chꢋc, bổ sung nhiꢂm vụ tập huấn, hưꢄng dẫn, tuyên truyền,

chuyển giao công nghꢂ cho Trung tâm Khuyến công vꢃ Xúc tiến thương mꢀi - Sở Công

Thương; Bổ sung nhiꢂm vụ kiểm soát cho thanh tra Sở Công Thương; Xây dựng đầu mối hỗ

trợ, thực hiꢂn vꢃ giám sát áp dụng SXSH tꢀi cấp huyꢂn.

c. Nhiꢂm vụ cꢆa kế hoꢀch hꢃnh đꢁng SXSH trong công nghiꢂp

*

-

Nâng cao nhận thꢋc vꢃ năng lực áp dụng sản xuất sꢀch hơn trong công nghiꢂp

Tuyên truyền nâng cao nhận thꢋc về sản xuất sꢀch hơn trên các phương tiꢂn thông tin

đꢀi chúng: Đꢃi Phát thanh vꢃ Truyền hình tỉnh, Báo Gia Lai.

-

In các tꢃi liꢂu tuyên truyền về sản xuất sꢀch hơn: Tờ rơi, tranh cổ đꢁng...

Thực hiꢂn chương trình hꢁi thảo truyền thông về sản xuất sꢀch hơn:

-

+

Xây dựng chương trình hꢁi thảo truyền thông về giꢄi thiꢂu, phổ biến về sản xuất sꢀch

hơn, giꢄi thiꢂu các mô hình trình diꢊn theo các ngꢃnh công nghiꢂp cꢆa tỉnh (hỏi đáp trên truyền

hình, báo...).

+

Thực hiꢂn các chương trình hꢁi thảo truyền thông về giꢄi thiꢂu, phổ biến về sản xuất

sꢀch hơn, giꢄi thiꢂu các mô hình trình diꢊn theo các ngꢃnh công nghiꢂp cꢆa tỉnh (hỏi đáp trên

truyền hình, báo...).

-

Xây dựng giáo trình, tꢃi liꢂu tập huấn về sản xuất sꢀch hơn: giáo trình cho đối tượng

cꢈ vai trò hỗ trợ, phổ biến, hưꢄng dẫn tư vấn thực hiꢂn sản xuất sꢀch hơn.

Tổ chꢋc tập huấn về sản xuất sꢀch hơn: Nâng cao năng lực cho các đối tượng cꢈ vai

trò hỗ trợ, phổ biến, hưꢄng dẫn tư vấn thực hiꢂn sản xuất sꢀch hơn.

-

*

-

Hỗ trợ kỹ thuật về áp dụng sản xuất sꢀch hơn tꢀi các cơ sở sản xuất công nghiꢂp

Hỗ trợ kỹ thuật xây dựng thꢇ điểm áp dụng sản xuất sꢀch hơn: đánh giá sản xuất sꢀch

hơn; hỗ trợ các cơ sở điển hình xây dựng mô hình thꢇ điểm sản xuất sꢀch hơn; hỗ trợ về nghiên

cꢋu, ꢋng dụng công nghꢂ, kỹ thuật về SXSH; hỗ trợ thuê chuyên gia SXSH.

-

Hỗ trợ nhân rꢁng mô hình về áp dụng SXSH: xây dựng vꢃ phổ biến hưꢄng dẫn kỹ

thuật về SXSH; tham quan, học tập các mô hình thꢇ điểm về áp dụng SXSH.

*

-

Hoꢃn thiꢂn mꢀng lưꢄi tổ chꢋc hỗ trợ sản xuất sꢀch hơn trong công nghiꢂp

Bổ sung nhiꢂm vụ tập huấn, hưꢄng dẫn, tuyên truyền, chuyển giao công nghꢂ cho

Trung tâm Khuyến công vꢃ Xúc tiến thương mꢀi - Sở Công Thương; Bổ sung nhiꢂm vụ kiểm

soát cho thanh tra Sở Công Thương; Triển khai các hoꢀt đꢁng.

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

10

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

*

Xây dựng vꢃ vận hꢃnh cơ sở dữ liꢂu vꢃ trang thông tin điꢂn tử về SXSH trong công

nghiꢂp.

-

Xây dựng trang thông tin sản xuất sꢀch hơn trong trang thông tin cꢆa Sở.

Vận hꢃnh trang thông tin.

-

*

-

Hoꢃn thiꢂn cơ chế, chꢇnh sách thúc đẩy áp dụng sản xuất sꢀch hơn trong công nghiꢂp.

Xây dựng các văn bản pháp luật về sản xuất sꢀch hơn: xây dựng các cơ chế, chꢇnh

sách hỗ trợ doanh nghiꢂp áp dụng SXSH.

Hưꢊng dẫn ôn tập

1

2

3

4

5

6

7

. Tiến trình nhận thꢋc hoꢀt đꢁng bảo vꢂ môi trường?

. Phân tꢇch khái niꢂm sản suất sꢀch hơn? Vꢇ dụ minh họa?

. Phân biꢂt sản xuất sꢀch hơn vꢃ xử lꢅ cuối đường ống?

. Các đặc trưng cơ bản cꢆa sản xuất sꢀch hơn?

. Nguyên tắc thực hiꢂn sản xuất sꢀch hơn?

. Phân tꢇch những lợi ꢇch vꢃ rꢃo cản thực hiꢂn sản xuất sꢀch hơn? Vꢇ dụ?

. Tổ hợp sản xuất sꢀch hơn lꢃ gì? Vꢇ dụ minh họa?

-

Hết-

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

11

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

CHƯƠNG 2

PHƯƠNG PHꢀP VÀ KỸ THUẬT THꢁC HIꢂN SXSH

2

.1. Khái quát

•

Hiểu về quá trình sản xuất

Khꢇa cꢀnh môi trường

Giải pháp kiểm soát vꢃ bảo vꢂ môi trường

.2. Phương pháp luận thực hiꢈn SXSH

•

1989: UNEP khởi xưꢄng “Chương trình sản xuất sꢀch hơn”

SXSH trong công nghiꢂp

1998: UNEP "Tuyên ngôn Quốc tế về sản xuất sꢀch hơn“

Thuật ngữ SXSH được chꢇnh thꢋc sử dụng

Bảng 2.1. Methodologies for undertaking a Cleaner Production assessment

Source: CECP, 2001)

–

•

–

(

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

12

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

Hình 2.1. Overview of the Cleaner Production assessment methodology (UNEP, 1996)

Lược sử phương pháp luận đánh giá SXSH

•

EPA, 1988: Đánh giá cơ hꢁi giảm thiểu chất thải

Bꢁ Kinh tế Hꢃ Lan, 1991: Cẩm nang PREPARE cho phòng ngꢉa chất thải vꢃ phát thải

UNEP/UNIDO, 1991: Cẩm nang kiểm toán vꢃ giảm thiểu các chất thải vꢃ phát thải

công nghiꢂp

•

EPA, 1992: Hưꢄng dẫn phòng ngꢉa ô nhiꢊm

UB Năng suất quốc gia Ấn Đꢁ, 1994: Quy trình kiểm toán chất thải DESIRE

Bꢁ Kinh tế Đꢋc, 1996: Sổ tay chuẩn bị phòng ngꢉa chất thải vꢃ dòng thải

UNEP, 1996: Sổ tay thẩm định lꢃm giảm dòng thải vꢃ chất thải công nghiꢂp

UNEP, 1996: Các tꢃi liꢂu hưꢄng dẫn cho các Trung tâm SXSH

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

13

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

Hình 2.2. Quy trình kiểm toán giảm thiểu chất thải DESIRE

.3. Quy trình thực hiꢈn sản xuất sꢆch hơn

.3.1. Tổng quan

6 bưꢄc - 18 nhiꢂm vụ

Giai đoꢆn 1. Khởi đꢇng

2



-

Nhiꢂm vụ 1: Thꢃnh lập đꢁi sản xuất sꢀch hơn

Nhiꢂm vụ 2: Xác định trọng tâm đánh giá

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

14

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

-

Nhiꢂm vụ 3: Lập sơ đồ quá trình sản xuất

Giai đoꢆn 2. Phân tích các công đoꢆn

-

Nhiꢂm vụ 4: Lập cân bằng vật chất vꢃ năng lượng

Nhiꢂm vụ 5: Xác định các tꢇnh chất dòng thải

Nhiꢂm vụ 6: Xác định chi phꢇ dòng thải vꢃ tổn thất

Nhiꢂm vụ 7: Xác định nguyên nhân dòng thải vꢃ tổn thất

Giai đoꢆn 3. Đề xuất các cơ hꢇi SXSH

-

Nhiꢂm vụ 8: Hình thꢃnh/Đề xuất các cơ hꢁi SXSH

Nhiꢂm vụ 9: Sꢃng lọc các cơ hꢁi SXSH

Giai đoꢆn 4. Lựa chọn các giải pháp SXSH

-

Nhiꢂm vụ 10: Đánh giá khả thi về kỹ thuật

Nhiꢂm vụ 11: Đánh giá khả thi về kinh tế

Nhiꢂm vụ 12: Đánh giá các khꢇa cꢀnh về môi trường

Nhiꢂm vụ 13: Lựa chọn các giải pháp để thực hiꢂn

Giai đoꢆn 5. Thực thi giải pháp SXSH

-

Nhiꢂm vụ 14: Chuẩn bị thực hiꢂn

Nhiꢂm vụ 15: Thực hiꢂn các giải pháp SXSH

Nhiꢂm vụ 16: Giám sát vꢃ đánh giá kết quả

Giai đoꢆn 6. Duy trì giải pháp SXSH

-

Nhiꢂm vụ 17: Duy trì các giải pháp SXSH

Nhiꢂm vụ 18: Xác định các dòng thải vꢃ tổn thất mꢄi

2

.3.2. Nꢇi dung chi tiết 18 nhiꢈm vụ

Nhiꢈm vụ 1: Thꢉnh lập đꢇi sản xuất sꢆch hơn

Thꢃnh phần điển hình cꢆa nhꢈm SXSH:

•

Cấp lãnh đꢀo doanh nghiꢂp (Ban Giám đốc)

Phụ trách các bꢁ phận sản xuất (xꢇ nghiꢂp, phân xưởng)

Đꢀi diꢂn các bꢁ phận liên quan (tꢃi chꢇnh, vật tư, kỹ thuật,…)

Các chuyên gia SXSH

Các công viꢂc cꢆa nhꢈm SXSH:

•

Xây dựng kế hoꢀch đánh giá SXSH vꢄi các mục tiêu, lꢁ trình rõ rꢃng

Công bố chꢇnh sách vꢃ phổ biến kế hoꢀch đến toꢃn thể doanh nghiꢂp

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

15

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

•

Thu thập các thông tin sản xuất cơ bản như: sản phẩm chꢇnh, công suất thiết kế,..

Lượng hiꢂn tꢀi, lượng tiêu thụ nguyên liꢂu chꢇnh vꢃ nưꢄc, năng lượng mỗi năm,…

Nhiꢈm vụ 2: Xác định trọng tâm đánh giá

•

Đánh giá diꢂn rꢁng để nhận diꢂn các công đoꢀn, các khâu cꢈ phát sinh chất thải, lãng

phꢇ vꢃ tổn thất nguyên liꢂu vꢃ năng lượng điển hình, tꢉ đꢈ đặt trọng tâm đánh giá vꢃo

mꢁt hay mꢁt số công đoꢀn sản xuất

•

Công viꢂc thực hiꢂn:

–

Liꢂt kê các công đoꢀn sản xuất (chú ꢅ đặc biꢂt đến các hoꢀt đꢁng theo chu kỳ)

Thu thập số liꢂu để xác định các định mꢋc vꢃ tổn thất, lãng phꢇ (công suất sản

phầm, lượng tiêu thụ nguyên liꢂu, nưꢄc, năng lượng,...); cần thiết phải đi khảo

sát thực tế để bổ sung, kiểm tra số liꢂu vꢃ phát hiꢂn tổn thất

–

Tꢇnh toán các định mꢋc (benchmark) cho mỗi công đoꢀn hay cả quy trình sản

xuất, vꢇ dụ: mꢋc tiêu thụ nguyên vật liꢂu/đơn vị sản phẩm

So sánh các định mꢋc tꢇnh được vꢄi định mꢋc cꢆa BAT (Best Available

Technology) hoặc cꢆa các doanh nghiꢂp khác để ưꢄc tꢇnh tiềm năng SXSH.

•

Các tiêu chꢇ xác định trọng tâm đánh giá:

–

Cꢈ các định mꢋc phát thải cao

Cꢈ các định mꢋc tiêu thụ nguyên liꢂu, năng lượng cao

Cꢈ tổn thất nguyên liꢂu, năng lượng đáng kể

Cꢈ sử dụng các hꢈa chất đꢁc hꢀi

Được lựa chọn bởi đa số các thꢃnh viên trong nhꢈm SXSH

Nhiꢈm vụ 3: Lập sơ đồ quá trình sản xuất

•

Bưꢄc quan trọng trong phân tꢇch đánh giá SXSH

Sơ đồ bao gồm các khối hình hꢁp lꢃ các công đoꢀn hay bưꢄc sản xuất được nối vꢄi

nhau theo trình tự sản xuất, ở mỗi khối cꢈ các dòng vꢃo (in put) - dòng ra (out put)

Nhiꢈm vụ 4: Cân bằng vật chất vꢉ năng lượng

•

Mục đꢇch

–

Định lượng sơ đồ dòng vꢃ nhận ra các tổn thất cũng như chất thải trong quá

trình sản xuất

–

Giám sát viꢂc thực hiꢂn các giải pháp SXSH sau nꢃy

•

Nꢁi dung phương pháp

Cân bằng cho toꢃn bꢁ hꢂ thống hay cân bằng cho tꢉng công đoꢀn, tꢉng thiết bị

–

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

16

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

–

Cân bằng cho tất cả nguyên liꢂu hay cân bằng cho tꢉng thꢃnh phần nguyên liꢂu

•

Lưu ý: Thực hiện cân bằng cho từng công đoạn, từng khu vực trước sau đó cho toàn

bộ quá trình sản xuất

Hình 2.3. Material and energy balances

Nguyên tắc cân bằng ở mỗi công đoꢀn, thiết bị hay cả quá trình:

•

Vật chất:

Nguyên vật liệu đầu vào = Đầu ra (sản phẩm, chất thải) + Rò rỉ

Năng lượng:

Cung cấp = Tiêu thụ hữu ích (nhiệt hơi, nhiệt lạnh) + Tổn thất

•

Hình 2.4. Phân tꢇch hꢂ thống sản xuất

Case Study: Material Balance for Tanning in Leather Treatment

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

17

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

Hình 2.5. Trường hợp điển hình cân bằng vật chất (nhꢃ máy thuꢁc da)

Nguồn thông tin quan trọng lập cân bằng vật chất

•

Số liꢂu phân tꢇch, đo đꢀc lưu lượng các dòng vꢃo, sản phẩm vꢃ các dòng thải

Số liꢂu ghi chép mua nguyên liꢂu

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

18

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

•

Kiểm kê nguyên liꢂu

Kiểm kê nguồn thải

Lꢃm sꢀch thiết bị

Các đặc tꢇnh cꢆa sản phẩm

Bảng cân bằng vật chất khi thiết kế

Các số liꢂu ghi chép về sản xuất

Nhật kꢅ vận hꢃnh

Quy trình vận hꢃnh chuẩn vꢃ các tꢃi liꢂu hưꢄng dẫn vận hꢃnh

Nhiꢈm vụ 5: Xác định các tính chất dòng thải

•

Đánh giá được tải lượng ô nhiꢊm đi vꢃo môi trường vꢃ hꢂ số phát thải, tꢉ đꢈ giúp xác

định được chi phꢇ dòng thải (xử lꢅ vꢃ thải bỏ).

•

Yêu cầu: Tiến hꢃnh đo đꢀc, lấy mẫu vꢃ phân tꢇch các thông số đặc trưng

Nhiꢈm vụ 6: Xác định chi phí dòng thải vꢉ tổn thất

•

Chi phꢇ dòng thải bao gồm chi phꢇ chi cho viꢂc xử lꢅ hay thải bỏ chất thải (chi phꢇ hữu

hình) vꢃ các chi phꢇ cho nguyên liꢂu, năng lượng, nhân công,… nằm trong phần sản

phẩm mất theo dòng thải (chi phꢇ ẩn)

Nhiꢈm vụ 7: Xác định nguyên nhân dòng thải vꢉ tổn thất

•

Tìm ra các nguyên nhân trực tiếp hay sâu xa gây ra các dòng thải hay tổn thất, tꢉ đꢈ

cꢈ thể đề xuất các cơ hꢁi SXSH phù hợp

•

Mỗi dòng thải hay tổn thất cꢈ thể cꢈ nhiều hơn 1 nguyên nhân

Gợi ꢅ hưꢄng dẫn

–

Tꢀi sao tồn tꢀi dòng chất thải nꢃy?

Tꢀi sao tiêu thụ nguyên liꢂu, hꢈa chất vꢃ năng lượng cao như vậy?

Tꢀi sao tổn thất nhiꢂt cao như vậy? ....

Nhiꢈm vụ 8: Đề xuất các cơ hꢇi SXSH

•

Các cơ hꢁi SXSH lꢃ tất cả các giải pháp cꢈ thể cꢈ để khắc phục nguyên nhân dòng thải

hay tổn thất.

•

Mỗi nguyên nhân cꢈ thể cꢈ mꢁt hay vꢃi cơ hꢁi SXSH.

Nhiꢈm vụ 9: Sꢉng lọc các cơ hꢇi SXSH

•

Loꢀi bỏ trường hợp không thực tế (không cꢈ tꢇnh khả thi)

Sꢃng lọc  lựa chọn giải pháp SXSH

Nhiꢈm vụ 10: Đánh giá tính khả thi về kỹ thuật

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

19

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

•

Đánh giá tác đꢁng cꢆa cơ hꢁi SXSH dự kiến đến quá trình sản xuất, sản phẩm, tốc đꢁ

sản xuất, đꢁ an toꢃn

Danh mục các yếu tố kỹ thuật để đánh giá:

§

Mꢋc tiêu thụ nguyên liꢂu vꢃ năng lượng

Năng suất vꢃ chất lượng sản phẩm

Yêu cầu về diꢂn tꢇch

Thời gian ngꢉng sản xuất để lắp đặt

Tꢇnh tương thꢇch vꢄi các thiết bị đang dùng

Các yêu cầu về vận hꢃnh vꢃ bảo dưỡng

Nhu cầu huấn luyꢂn kỹ thuật

Khꢇa cꢀnh an toꢃn vꢃ sꢋc khỏe nghề nghiꢂp

Vꢇ dụ:

Bảng 2.2. Hưꢄng dẫn đánh giá khả thi về mặt kỹ thuật các giải pháp

Nhiꢈm vụ 11: Đánh giá tính khả thi về kinh tế

•

Dòng tiền (cash flow)

Chiết khấu

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

20

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

•

Thời gian hoꢃn vốn (Payback Period)

…

Dòng tiền (cash flow)

•

Dòng tiền (Lưu chuyển tiền tꢂ): Lꢃ sự chuyển đꢁng cꢆa tiền vꢃo hoặc ra khỏi mꢁt doanh

nghiꢂp, dự án, hoặc sản phẩm tꢃi chꢇnh.

•

Nꢈ thường được đo trong mꢁt khoảng thời gian quy định hữu hꢀn, thời gian.

Dòng tiền cꢆa dự án lꢃ các khoản chi vꢃ thu kỳ vọng xuất hiꢂn tꢀi các mốc thời gian

khác nhau trong suốt chu kỳ cꢆa dự án.

Dòng tiền ròng = Dòng tiền vào – Dòng tiền ra

•

Dòng tiền vꢃo  Khoản thu (lợi nhuận ròng, khấu hao, thanh lꢅ…)

Dòng tiền ra  Khoản chi (vốn đầu tư, vốn huy đꢁng bổ sung, chi phꢇ sửa chữa…)

Chiết khấu

•

Chiết khấu lꢃ quy trình xác định giá trị hiꢂn tꢀi cꢆa mꢁt lượng tiền tꢂ tꢀi mꢁt thời điểm

trong tương lai vꢃ viꢂc thanh toán tiền dựa trên cơ sở các tꢇnh toán giá trị thời gian cꢆa

tiền tꢂ.

•

Tỷ lꢂ chiết khấu hay còn gọi lꢃ chiết suất, sử dụng trong các tꢇnh toán tꢃi chꢇnh thông

thường được chọn tương đương vꢄi chi phꢇ vốn.

Tiêu chuẩn thẩm định dự án đầu tư

•

Tiêu chuẩn hiꢂn giá thuần – Net Present Value (NPV)

Tiêu chuẩn tỷ suất thu nhập nꢁi bꢁ – Interal Rate of Return (IRR)

Tiêu chuẩn chỉ số sinh lợi – Profitable Index (PI)

Tiêu chuẩn thời gian thu hồi vốn – Payback Period (PBP)

Tiêu chuẩn thời gian thu hồi vốn cꢈ chiết khấu – (Discounted Payback Period (DPP)

Tiêu chuẩn NPV

Hiꢂn giá thuần hay giá trị hiꢂn tꢀi ròng (NPV) cꢆa mꢁt dự án lꢃ giá trị cꢆa dòng tiền dự

kiến trong tương lai được quy về hiꢂn giá trꢉ đi vốn đầu tư dự kiến ban đầu cꢆa dự án.

NPV = Giá trị hiꢂn tꢀi cꢆa dòng tiền dự kiến trong tương lai  Đầu tư ban đầu

•

I: Vốn đầu tư ban đầu

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

21

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

t

NCF : Dòng tiền ròng tꢇch lũy cꢆa dự án đến thời điểm n

r: Tỷ lꢂ chiết khấu

n: Tuổi thọ kinh tế

Đối vꢄi các dự án đầu tư đꢁc lập

•

NPV > 0: Chấp nhận dự án

NPV < 0: Loꢀi bỏ dự án

NPV = 0: Tùy quan điểm cꢆa nhꢃ đầu tư

Case Study: Calculation of the Net Present Value (NPV) for a CP Investment in a Tannery

Tiêu chuẩn IRR: Tỷ suất chiết khấu

•

IRR cꢆa mꢁt dự án lꢃ lãi suất chiết khấu mꢃ tꢀi đꢈ NPV cꢆa dự án bằng 0.

Đây chꢇnh lꢃ điểm hòa vốn về lãi suất cꢆa dự án, lꢃ ranh giꢄi để nhꢃ đầu tư quyết định

chọn lựa dự án.

•

Tỷ suất thu nhập nꢁi bꢁ đo lường tỷ suất sinh lợi mꢃ bản thân dự án tꢀo ra.

Cách tꢇnh IRR cꢆa dự án:

Để xác định IRR cꢆa mꢁt dự án, chúng ta sử dụng phương pháp nꢁi suy vꢃ phương

•

pháp sai số, nghĩa lꢃ chúng ta sẽ thử các giá trị lãi suất khác nhau để tìm mꢋc lãi suất

lꢃm cho NPV =0.

-

Chọn r1 lꢃm cho NPV1 > 0

Chọn r2 lꢃm cho NPV2 < 0

Tuy nhiên, khi tꢇnh toán chúng ta cꢈ thể kết hợp vꢄi công thꢋc nꢁi suy để tìm IRR.

NPV₁

IRR =r +(r -r )x

1

2

1

NPV + - NPV

1

2

r >

0;

r

<0;

r

>r

1

2

1

r1, r2: tỷ suất chiết khấu

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

22

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

Tiêu chuẩn PI Profitability Index

•

Chỉ số sinh lợi (PI) được định nghĩa như lꢃ giá trị hiꢂn tꢀi cꢆa dòng tiền so vꢄi chi phꢇ

đầu tư ban đầu.

PV

I

PI=

NPV +I

PI=

I

NPV

PI=

+1

I

•

PV: Giá trị hiꢂn tꢀi cꢆa dòng tiền trong tương lai do dự án đầu tư mang lꢀi

I: Số vốn đầu tư ban đầu

Tiêu chuẩn PBP Payback Period Criteria

•

Thời gian thu hồi vốn cꢆa dự án lꢃ khoảng thời gian thu hồi lꢀi vốn đầu tư ban đầu.

Xét theo tiêu chuẩn đánh giá thu hồi vốn, thời gian thu hồi vốn cꢃng ngắn dự án đầu tư

cꢃng tốt.

•

Khoảng thời gian cần thiết để thu hồi đꢆ số vốn đầu tư ban đầu cꢆa dự án.

Thời gian để dòng tiền tꢀo ra tꢉ dự án đꢆ bù đắp chi phꢇ đầu tư ban đầu.

Phân loꢀi

•

Thời gian thu hồi vốn không chiết khấu

không tꢇnh đến yếu tố thời gian tiền tꢂ

Thời gian thu hồi vốn cꢈ chiết khấu

tꢇnh theo dòng tiền đã được chiết khấu về hiꢂn tꢀi

Thời gian thu hồi vốn không chiết khấu

2 trường hợp

–

•

–

•

–

Thu nhập các năm bằng nhau

Thu nhập các năm không bằng nhau

Trường hợp 1: Thu nhập các năm bằng nhau

Thời gian hoꢃn vốn = vốn đầu tư ban đầu/thu nhập ròng 1 năm

Thu nhập ròng 1 năm = lợi nhuận sau thuế + khấu hao

•

–

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

23

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

•

Vꢇ dụ:

–

Để đáp ꢋng nhu cầu SXSH, mꢁt công ty quyết định mua mꢁt dây chuyền sản

xuất trị giá $700. Mỗi năm công ty nꢃy thu về $200 (thông qua tiết kiꢂm nguyên

liꢂu đầu vꢃo).

–

Khi đꢈ thời gian hoꢃn vốn: 700/200 = 3,5 năm.

Trường hợp 2: Thu nhập các năm không bằng nhau

|

Σⁿt=0 NCF

|

t

PBP = n +

NCFn+1

Trong đꢈ:

•

n: Năm mꢃ dòng tiền tꢇch lũy cꢆa dự án <0, nhưng sang năm n+1 thì dòng tiền tꢇch lũy

lꢃ ≥0

•

Σⁿt=0 NCF

t

: Dòng tiền ròng tꢇch lũy cꢆa dự án đến thời điểm n

NCFn+1 : Tiền ròng cꢆa dự án tꢀi thời điểm n+1

Tiêu chuẩn thời gian thu hồi vốn có chiết khấu (Discounted Payback Period (DPP)

•

DPP

–

Lꢃ khoảng thời gian cần thiết để thu hồi đꢆ vốn đầu tư ban đầu

Căn cꢋ vꢃo dòng tiền đã được chiết khấu về hiꢂn tꢀi

–

•

Cách tꢇnh:

Sau khi chiết khấu tꢉng lượng tiền tương ꢋng về hiꢂn tꢀi, ta áp dụng các bưꢄc

tꢇnh giống như tiêu chuẩn thời gian thu hồi vốn

–

Nhiꢈm vụ 12: Đánh giá khía cꢆnh môi trường

Các khꢇa cꢀnh môi trường cꢆa cơ hꢁi SXSH:

§

Ảnh hưởng lượng (khối lượng, lưu lượng, nồng đꢁ) vꢃ đꢁc tꢇnh cꢆa các dòng thải

Ảnh hưởng môi trường trong toꢃn bꢁ vòng đời

Nguy cơ chuyển ô nhiꢊm sang môi trường khác

Tác đꢁng môi trường cꢆa các nguyên liꢂu thay thế

Tiêu thụ năng lượng

Những tiêu chꢇ cải thiꢂn môi trường:

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

24

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

§

Giảm lượng phát thải, chất ô nhiꢊm

Giảm đꢁc tꢇnh cꢆa dòng thải

Giảm sử dụng nguyên liꢂu không tái tꢀo hay đꢁc hꢀi

Giảm tiêu thụ năng lượng

Phương pháp ma trận

Bảng 2.3. Hưꢄng dẫn đánh giá khả thi bằng ma trận

Vꢇ dụ:

Bảng 2.4. Vꢇ dụ đánh giá khả thi giải pháp sản xuất sꢀch hơn

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

25

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

Đánh giá tính khả thi cꢋa các giải pháp

Đánh giá trên các khꢇa cꢀnh:

•

Kỹ thuật

Kinh tế

Môi trường

Lựa chọn các phương án khả thi

•

Đánh giá xem giải pháp ưu tiên thực hiꢂn

Phương pháp trọng số

•

Khái quát

–

PP định lượng dùng để sꢃng lọc vꢃ sắp xếp các giải pháp giảm thiểu chất thải

Công cụ lượng hoá các tiêu chꢇ quan trọng

•

Các bưꢄc thực hiꢂn:

–

Bưꢄc 1: Xác định các tiêu chꢇ quan trọng

Bưꢄc 2: Xác định điểm số mỗi tiêu chꢇ

Bưꢄc 3: Xác định trọng số

Bưꢄc 4: Tꢇnh điểm tổng cꢁng

Bưꢊc 1: Xác định các tiêu chí quan trọng

•

Liên quan đến các mục tiêu vꢃ trách nhiꢂm cꢆa chương trình giảm thiếu chất thải

Vꢇ dụ:

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

26

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

–

Giảm lượng chất thải

Giảm mꢋc đꢁ nguy hꢀi cꢆa chất thải

Giảm chi phꢇ xử lꢅ vꢃ thải bỏ chất thải

Giảm chi phꢇ nguyên vật liꢂu

Giảm trách nhiꢂm pháp lꢅ vꢃ phꢇ bảo hiểm

Không ảnh hưởng xấu đến chất lượng sản phẩm

Chi phꢇ đầu tư thấp

Thời gian hoꢃn vốn ngắn

…

Bưꢊc 2: Xác định điểm số mỗi tiêu chí

•

Mỗi giải pháp sau đꢈ được cho điểm theo mỗi tiêu chꢇ

Sử dụng thang điểm tꢉ 0 đến 10

Bưꢊc 3: Xác định trọng số

Mỗi tiêu chꢇ được cho trọng số tꢉ 0 đến 10

Bưꢊc 4: Tính điểm tổng cꢇng

•

Nhân các điểm cho cꢆa mỗi giải pháp theo các tiêu chꢇ vꢄi trọng số cꢆa tiêu chꢇ để

được điểm tổng cꢁng

•

Ghi chú:

–

Sau đánh giá tiêu chꢇ môi trường, các giải pháp cꢈ điểm tổng cꢁng cao nhất

được lựa chọn để tiếp tục xem xét tꢇnh khả thi về kinh tế vꢃ kỹ thuật

Mꢇt số lưu ý

•

Tꢇnh khả thi giải pháp:

–

Điểm số cꢃng lꢄn thể hiꢂn tꢇnh khả thi cꢃng cao

Thang điểm tꢇnh khả thi:

•

Thấp: 5 – 6 điểm

Trung bình: 7 – 8 điểm

Cao: 9 – 10 điểm

•

Hꢂ số tầm quan trọng cꢆa các khꢇa cꢀnh

–

Căn cꢋ tình hình sản xuất vꢃ khả năng cꢆa cơ sở

Hꢂ số như sau:

-

Kinh tế: 50%

Kỹ thuật: 25%

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

27

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

-

Môi trường: 25%

Nhiꢈm vụ 13: Lựa chọn giải pháp sẽ thực hiꢈn

•

Kết hợp các kết quả đánh giá khả thi về kỹ thuật, kinh tế, môi trường để lựa chọn giải

pháp SXSH

•

Lựa chọn các cơ hꢁi SXSH dựa trên 3 khꢇa cꢀnh lꢃ phương pháp “tổng cꢈ trọng số”.

Theo đꢈ:

§

Xác định trọng số cꢆa mỗi khꢇa cꢀnh tùy theo tầm quan trọng (vꢇ dụ, khả thi kỹ

thuật: 30%, khả thi kinh tế: 50%, hiꢂu quả môi trường: 20%)

Đánh giá mꢋc đꢁ khả thi trong tꢉng khꢇa cꢀnh bằng điểm (vꢇ dụ theo thang điểm 5,

vꢄi 5 lꢃ khả thi nhất, 1 lꢃ ꢇt khả thi nhất)

Tꢇnh tổng điểm mỗi cơ hꢁi tꢉ điểm khả thi vꢃ trọng số tương ꢋng, xếp ưu tiên các

cơ hꢁi theo tổng điểm

Nhiꢈm vụ 14: Chuẩn bị thực hiꢈn

§

•

Cần phải xây dựng kế hoꢀch hꢃnh đꢁng (Action Plan)

Nꢁi dung

§

Các hoꢀt đꢁng gì sẽ được tiến hꢃnh?

Các hoꢀt đꢁng phải tiến hꢃnh như thế nꢃo?

Các nguồn tꢃi chꢇnh vꢃ các nhu cầu về nhân lực để tiến hꢃnh các hoꢀt đꢁng?

Ai sẽ chịu trách nhiꢂm quản lꢅ các hoꢀt đꢁng?

Giám sát các cải tiến bằng cách nꢃo?

Thời gian biểu?

Nhiꢈm vụ 15: Thực hiꢈn giải pháp SXSH

•

Gắn liền đꢃo tꢀo nguồn nhân lực

Phương pháp được thiết kế phù hợp vꢄi cơ sở, ngꢃnh đꢈ

Thực hiꢂn các giải pháp SXSH

•

Xây dựng các kế hoꢀch cụ thể

–

Cách thꢋc tổ chꢋc thực hiꢂn các giải pháp cũng như các nguồn lực thực hiꢂn

Thời gian, nhiꢂm vụ vꢃ trách nhiꢂm thực hiꢂn vꢃ giám sát

•

Giám sát quá trình thực hiꢂn

Nhiꢈm vụ 16: Giám sát vꢉ đánh giá kết quả

•

Nhằm tìm ra các nguyên nhân lꢃm sai lꢂch (nếu cꢈ) cꢆa kết quả đꢀt được so vꢄi kết

quả dự kiến vꢃ thông tin đến cấp quản lꢅ để duy trì sự cam kết cꢆa họ vꢄi SXSH

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

28

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

•

Cách thꢋc: Bằng cách so sánh kết quả trưꢄc vꢃ sau khi thực hiꢂn giải pháp SXSH về

tiêu thụ nguyên liꢂu, năng lượng, sự phát sinh chất thải

Đo lường vꢃ đánh giá kết quả

•

Nguyên tắc: “Cái gì đo lường được thì đánh giá được, cái gì đánh giá được thì sẽ quản

lꢅ được”

•

Hꢂ thống đo lường – giám sát – đánh giá sẽ cung cấp cho các cấp quản lꢅ cꢆa doanh

nghiꢂp:

–

Thông tin/dữ liꢂu phục vụ cho viꢂc phân tꢇch hiꢂn trꢀng, đánh giá SXSH, kiểm

toán năng lượng & đề xuất cơ hꢁi, lựa chọn giải pháp SXSH…

–

Thông tin về diꢊn biến môi trường

Thông tin về các biến đꢁng, sự cố, các khâu lãng phꢇ giúp kịp thời phát hiꢂn vꢃ

khắc phục

–

Thông tin đánh giá hiꢂu quả thực hiꢂn SXSH

Đánh giá giải pháp SXSH

–

Mꢋc đꢁ tiết kiꢂm nguyên liꢂu

Mꢋc đꢁ tiết kiꢂm năng lượng

Mꢋc đꢁ giảm ô nhiꢊm

Hiꢂu quả kinh tế

Nhiꢈm vụ 17: Duy trì các giải pháp SXSH

Thường xuyên tꢀo ra đꢁng cơ duy trì các hoꢀt đꢁng đã cải tiến

Nhiꢈm vụ 18: Xác định các dòng thải vꢉ tổn thất lãng phí mꢊi

•

Tiếp tục tìm kiếm vꢃ lựa chọn các dòng thải, tổn thất mꢄi để lꢃm trọng tâm cho quá

trình đánh

•

Lꢅ do tìm kiếm trọng tâm đánh giá mꢄi:

§

Các công nghꢂ/máy mꢈc thiết bị sẽ lꢀc hậu theo thời gian

Hꢂ thống số liꢂu nền không còn phù hợp do các thay đổi đã thực hiꢂn

Các thất thoát lãng phꢇ lꢀi xuất hiꢂn

Các vấn đề môi trường mꢄi nảy sinh….

Duy trì vꢃ cải tiến hoꢀt đꢁng SXSH

•

Đảm bảo phát huy hiꢂu quả lâu dꢃi vꢃ bền vững cꢆa SXSH đối vꢄi doanh nghiꢂp

Để duy trì vꢃ cải tiến hoꢀt đꢁng SXSH, doanh nghiꢂp cần phải:

1

. Xây dựng văn hꢈa cải tiến

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

29

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

2

3

4

5

. Duy trì đꢁng lực cải tiến

. Duy trì các mục tiêu cải tiến

. Duy trì hoꢀt đꢁng SXSH

. Kết hợp SXSH vꢄi các hoꢀt đꢁng quản lꢅ tác nghiꢂp

2

-

.4. Kỹ thuật/giải pháp thực hiꢈn SXSH

Những vấn đề cần lưu ꢅ khi thꢃnh lập nhꢈm CPC

Lꢃm thế nꢃo để lập được CPC ở các loꢀi hình công nghiꢂp ở Viꢂt Nam

-

Các kỹ thuật thực hiện SXSH



Các nhꢈm giải pháp

o Giải pháp giảm thải tꢀi nguồn

o Giải pháp tuần hoꢃn – tái sử dụng

o Giải pháp cải tiến/đổi mꢄi sản phẩm

2

.4.1. Giải pháp giảm thải tꢆi nguồn

•

Quản lꢅ nꢁi vi tốt

Kiểm soát/tối ưu hꢈa quá trình sản xuất

Thay thế nguyên vật liꢂu

Cải tiến thiết bị/máy mꢈc

Áp dụng công nghꢂ mꢄi

Quản lý nꢇi vi tốt (Good housekeeping)

•

Chꢆ yếu liên quan đến cải tiến thao tác công viꢂc, giám sát vận hꢃnh, bảo trì thꢇch hợp,

cải tiến công tác kiểm kê nguyên vật liꢂu vꢃ sản phẩm.

Thường không đòi hỏi chi phꢇ đầu tư vꢃ cꢈ thể được thực hiꢂn ngay sau khi xác định

được các giải pháp SXSH.

Vꢇ dụ về giải pháp QLNV:

-

Kiểm tra thường xuyên phát hiꢂn rò rỉ, thất thoát

Bảo ôn tốt đường ống để tránh rò rỉ, thất thoát

Đꢈng các van nưꢄc hay tắt thiết bị khi không sử dụng

•

Quản lꢅ nꢁi vi

–

Duy trì môi trường lꢃm viꢂc hiꢂu quả vꢃ các điều kiꢂn vận hꢃnh tốt nhất

Quản lꢅ nꢁi vi chỉ cꢈ thể đꢀt hiꢂu quả nếu doanh nghiꢂp đảm bảo SXSH được

thực hiꢂn thường xuyên – liên tục

–

Quản lꢅ nꢁi vi lꢃ kỹ thuật đơn giản nhất trong các kỹ thuật sản xuất sꢀch hơn

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

30

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

Các lợi ꢇch cꢆa quản lꢅ nꢁi vi

•

Nâng cao ꢅ thꢋc nhân viên

Gꢈp phần tꢀo dựng văn hꢈa cải tiến trong công ty

Tăng năng suất, chất lượng

Đảm bảo môi trường lꢃm viꢂc: “An toꢃn - Vꢂ sinh - Gọn gꢃng”

Giảm tai nꢀn lao đꢁng

Nâng cao hiꢂu quả sử dụng tꢃi nguyên & năng lượng

Kiểm soát/tối ưu hóa quá trình sản xuất (Process optimization)

–

•

Đảm bảo các thông số vận hꢃnh được tối ưu vꢃ chuẩn hꢈa

Vꢇ dụ:

-

Tối ưu hꢈa tốc đꢁ băng chuyền;

Tối ưu hꢈa nhiꢂt đꢁ vꢃ pH dịch nhuꢁm;

Tối ưu hꢈa quá trình đốt nồi hơi ...

•

Biꢂn pháp kiểm soát tốt quá trình sản xuất

Thay thế nguyên liꢈu (Raw material substitution)

•

Sử dụng bằng các nguyên vật liꢂu cꢈ chất lượng tốt hơn, cho hiꢂu suất sử dụng cao

hơn, thân thiꢂn vꢄi môi trường hơn

•

Mꢁt số vꢇ dụ:

-

Thay thế mực in dung môi hữu cơ bằng mực in dung môi nưꢄc

Thay thế acid bằng peroxit (VD: H , Na ) trong tẩy rỉ ...

2

O

2

2 2

O

Cải tiến, bổ sung thiết bị (Equipment modification)

•

Điều chỉnh hay lắp đặt thêm các thiết bị để đꢀt được hiꢂu quả cao hơn về sản xuất vꢃ

giảm tổn thất, phát thải

•

Vꢇ dụ

-

Lắp đặt máy ly tâm để tận dụng bia cặn

Lắp đặt các thiết bị cảm biến (sensor) để tiết kiꢂm điꢂn, nưꢄc

Thay đổi công nghꢈ (Technology change)

•

Chuyển đổi sang mꢁt công nghꢂ mꢄi hiꢂu quả hơn cꢈ thể lꢃm giảm tiêu thụ tꢃi nguyên

vꢃ giảm thiểu lượng chất thải

•

Vꢇ dụ

-

Chuyển tꢉ công nghꢂ rửa ngâm mꢁt lần sang rửa dòng ngược nhiều bậc trong mꢀ

điꢂn

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

31

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

-

Thay công nghꢂ sơn ưꢄt bằng sơn khô (sơn bꢁt) ...

2

.4.2. Giải pháp tuần hoꢉn – tái sử dụng

cách thực hiꢂn

2

•

Tuần hoàn và tái sử dụng tại chỗ

Sản xuất các sản phẩm phụ

Tuần hoàn/thu hồi và tái sử dụng tại chỗ (On-site recovery and reuse)

•

Áp dụng các biꢂn pháp kỹ thuật để thu hồi các vật liꢂu hoặc năng lượng trong dòng

thải vꢃ tái sử dụng chúng ngay tꢀi chỗ trong các quá trình sản xuất.

Kỹ thuật nꢃy thường được áp dụng vꢄi các dòng năng lượng, nưꢄc, vật liꢂu chꢇnh thất

thoát theo dòng thải nhưng chưa hoặc ꢇt thay đổi tꢇnh chất.

Vꢇ dụ:

-

Tận dụng nhiꢂt, chất thải để đưa vꢃo sử dụng lꢀi trong chꢇnh quá trình sản xuất

Thu hồi nưꢄc ngưng để dùng lꢀi cho nồi hơi

Thu hồi phẩm nhuꢁm trong nưꢄc thải bằng siêu lọc để pha chế dịch nhuꢁm…

Sản xuất các sản phẩm phụ

•

Đối vꢄi các dòng thải chꢋa các vật chất cꢈ giá trị nhưng đã bị biến đổi tꢇnh chất (suy

giảm chất lượng, phế phẩm…) không thể phục hồi để sản xuất sản phẩm chꢇnh thì:

–

cꢈ thể tái sử dụng bằng cách bán dưꢄi dꢀng nguyên liꢂu, hoặc

sản xuất các sản phẩm phụ nhằm thu lꢀi mꢁt phần giá trị cꢆa chúng.

2

.4.3. Giải pháp cải tiến/đổi mꢊi sản phẩm

•

Liên quan đến viꢂc thiết kế lꢀi hay thiết kế mꢄi sản phẩm hoặc bao bì nhằm tiết kiꢂm

nguyên vật liꢂu vꢃ năng lượng, giảm nhu cầu nguyên liꢂu đꢁc hꢀi, tꢀo ra ꢇt chất thải.

•

Được đánh giá lꢃ giải pháp SXSH toꢃn diꢂn nhất

Tác đꢁng tꢇch cực cả về mặt kinh tế vꢃ môi trường trong toꢃn bꢁ vòng đời cꢆa sản

phẩm (sản xuất - sử dụng - thải bỏ)

–

Sử dụng hiꢂu quả tꢃi nguyên vꢃ năng lượng

Nâng cao tꢇnh thân thiꢂn môi trường cꢆa sản phẩm

Vật liꢂu chế tꢀo sản phẩm cꢈ thể tái chế sau thải bỏ

Nguyên tắc ưu tiên cꢋa SXSH

•

Phòng ngꢉa: Đổi mꢄi sản phẩm, thay đổi nguyên vật liꢂu, công nghꢂ mꢄi

Giảm thiểu tꢀi nguồn: Quản lꢅ nꢁi vi, kiểm soát quá trình, cải tiến thiết bị…

Tuần hoꢃn/tái sử dụng

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

32

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

Hưꢊng dẫn ôn tập

1

. Vẽ sơ đồ vꢃ giải thꢇch quy trình DESIRE tổng quát (6 giai đoꢀn) trong viꢂc thực hiꢂn

sản xuất sꢀch hơn?

2

3

. Thꢃnh phần, vai trò vꢃ nhiꢂm vụ cꢆa nhꢈm/đꢁi sản xuất sꢀch hơn?

. Tꢀi sao phải xác định trọng tâm đánh giá sản xuất sꢀch hơn? Nêu các tiêu chꢇ xác định

trọng tâm đánh giá liên quan?

4

5

. Phương pháp lập sơ đồ cân bằng vật chất vꢃ năng lượng? Vꢇ dụ minh họa?

. Trong quá trình tiến hꢃnh áp dụng sản xuất sꢀch hơn, tꢀi sao phải xác định nguyên nhân

dòng thải vꢃ tổn thất? Cho vꢇ dụ minh họa?

6

7

. Giải thꢇch lꢅ do tꢀi sao cần phải tiến hꢃnh công đoꢀn sꢃng lọc cơ hꢁi sản xuất sꢀch hơn?

. Nꢁi dung chꢇnh hoꢀt đꢁng đánh giá tꢇnh khả thi giải pháp/cơ hꢁi sản xuất sꢀch hơn (kỹ

thuật, kinh tế, môi trường)?

8

9

. Tꢀi sao cần thực hiꢂn các hoꢀt đꢁng giám sát vꢃ đánh giá kết quả thực hiꢂn sản xuất

sꢀch hơn?

. Nêu các nhꢈm giải pháp (biꢂn pháp kỹ thuật) thực hiꢂn sản xuất sꢀch hơn. Vꢇ dụ minh

họa cho tꢉng giải pháp?

1

0. Phân tꢇch thuận lợi vꢃ khꢈ khăn cꢆa giải pháp quản lꢅ nꢁi vi tốt?

1. Giải thꢇch tꢀi sao quản lꢅ nꢁi vi tốt được xem lꢃ kỹ thuật đơn giản nhất trong các kỹ

thuật sản xuất sꢀch hơn? Vꢇ dụ?

1

2. Phân biꢂt giải pháp tối ưu hꢈa quá trình sản xuất vꢃ thay thế nguyên vật liꢂu trong sản

xuất sꢀch hơn? Vꢇ dụ minh họa?

3. Giải pháp cải tiến/đổi mꢄi sản phẩm trong sản xuất sꢀch hơn lꢃ gì? Phân tꢇch bằng vꢇ

dụ minh họa?

Gợi ý bꢉi tập

1

2

. Cân bằng vật chất vꢃ năng lượng

. Tꢇnh toán thời gian hoꢃn vốn vꢃ tiêu chꢇ quyết định đầu tư

-

Hết-

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

33

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

CHƯƠNG 3

Sꢃ DꢄNG HIꢂU QUẢ NĂNG LƯꢅNG TRONG SXSH

3

.1. Mục đích, ý nghĩa

Chi phꢇ năng lượng tăng cao dẫn tꢄi tăng chi phꢇ sản xuất vꢃ giá thꢃnh sản phẩm, dịch

vụ cho các doanh nghiꢂp.

The Energy Audit provides the vital information base for overall energy conservation

program covering essentially energy utilization analysis and evaluation of energy

conservation measures.

It aims at:

•

Identifying the quality and cost of various energy inputs.

Assessing present pattern of energy consumption in different cost centers of operations.

Relating energy inputs and production output.

Identifying potential areas of thermal and electrical energy economy.

Highlighting wastage’s in major areas.

Fixing of energy saving potential targets for individual cost centers.

Implementation of measures for energy conservation & realization of savings.

Mục đích

•

Xác định chất lượng vꢃ chi phꢇ nguồn năng lượng đầu vꢃo

Đánh giá mꢋc tiêu thụ năng lượng

Xem xét mối liên hꢂ giữa sản phẩm đầu ra vꢃ năng lượng đầu vꢃo

Xác định khu vực tiềm năng (tiêu thụ điꢂn, nhiꢂt)

Xác định khu vực/phân xưởng lãng phꢇ

Thiết lập mục tiêu tiết kiꢂm năng lượng

Thực hiꢂn các biꢂn pháp bảo tồn, tiết kiꢂm năng lượng

Các vấn đề cần quan tâm

•

Giảm sự mất mát năng lượng

Tăng cường hiꢂu quả chuyển hꢈa năng lượng

Cơ hꢁi khai thác, kinh doanh các nguồn năng lượng

Sử dụng nguồn nhiên liꢂu phát thải carbon thấp

Zero Emissions instead means

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

34

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn



No disposal costs

Less costs for Material, Auxiliary materials, Operating materials

Less investment costs for environmental protection plants

Easier Public Authority Proceedings

3

.2. Khái niꢈm kiểm toán năng lượng

Nhận thức chung

•

Energy audit is the first step toward systematic efforts for conservation of energy. It

involves collection and analysis of energy related data on regular basis and in a

methodological manner.

•

Kiểm toán năng lượng hưꢄng đến nỗ lực cho viꢂc bảo tồn năng lượng.

Nꢈ bao gồm viꢂc thu thập và phân tích dữ liệu liên quan đến năng lượng mꢁt cách hꢂ

thống vꢃ cꢈ phương pháp.

Luật sử dụng năng lượng tiết kiꢈm vꢉ hiꢈu quả 2010

•

Kiểm toán năng lượng lꢃ hoꢀt đꢁng đo lường, phân tꢇch, tꢇnh toán, đánh giá để xác

định mꢋc tiêu thụ năng lượng, tiềm năng tiết kiꢂm năng lượng vꢃ đề xuất giải pháp sử

dụng năng lượng tiết kiꢂm vꢃ hiꢂu quả đối vꢄi cơ sở sử dụng năng lượng.

Nꢇi dung kiểm toán năng lượng

•

An energy audit assesses the effectiveness of management structure for controlling

energy use and implementing changes. The energy audit report establishes the needs

for plant metering and monitoring, enabling the plant manager to institutionalize the

practice and hence, save money for the years to come. The energy audit action plan

lists the steps and sets the preliminary budget for the energy management program.

Đối tượng kiểm toán năng lượng

•

Buildings – traditional targets

–

small and large, existing and new

all sectors: residential, service, industrial,

public and private

•

Industry

core processes, process service systems,

building systems

Energy production

heating plants, power plants, distribution

networks

–

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

35

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

–

energy production efficiency, plant´s own energy use

distributed generation, co-operation between industry and municipalities

•

Transportation

–

transport fleets, transportation chains

Other consumption

–

street lighting, water treatment plants…

Lưu ý: Kiểm toán năng lượng sẽ tập trung vꢃo xác định các cơ hꢁi tiết kiꢂm năng

lượng vꢃ đánh giá tiềm năng cải thiꢂn hiꢂu quả năng lượng.

3

.3. Các dꢆng kiểm toán năng lượng

Energy audit can be categorized into two types, namely walk-through or preliminary

and detail audit.

3

.3.1. Kiểm toán năng lượng sơ bộ

Kiểm toán năng lượng sơ bꢁ thực hiꢂn hoꢀt đꢁng khảo sát ngắn (mꢁt hoặc mꢁt vꢃi

ngꢃy) vꢃ báo cáo sơ bꢁ những quan sát, dữ liꢂu thu thập được trong quá trình đꢈ.

Walk-through or preliminary audit comprises one day or few days visit to a plant and

the output is a simple report based on observation and historical data provided during the visit.

The findings will be a general comment based on rule-of-thumbs, energy best practices or the

manufacturer's data.

•

Establish energy consumption in the organization

Estimate the scope for saving

Identify the most likely (and the easiest areas for attention

Identify immediate (especially no-/low-cost) improvements/ savings

Set a 'reference point‘

Identify areas for more detailed study/measurement

Preliminary energy audit uses existing, or easily obtained data.

Kiểm toán năng lượng sơ bꢇ

•

Kiểm toán năng lượng sơ bꢁ lꢃ thu thập vꢃ phân tꢇch sơ bꢁ những số liꢂu ban đầu.

Nꢈ chỉ sử dụng những số liꢂu sẵn cꢈ vꢃ không sử dụng những thiết bị phꢋc tꢀp.

Kiểm toán năng lượng sơ bꢁ thực hiꢂn trong khoảng thời gian rất ngắn (mꢁt vꢃi ngꢃy),

trong thời gian đꢈ, chuyên gia kiểm toán năng lượng dựa vꢃo kinh nghiꢂm cꢆa mình

thu thập số liꢂu viết, phỏng vấn, quan sát để dự đoán nhanh về tình hình sử dụng năng

lượng cꢆa nhꢃ máy.

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

36

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

•

Kiểm toán năng lượng sơ bꢁ tập trung phát hiꢂn những nguồn thông tin về lãng phꢇ

năng lượng.

Các vấn đề trọng tâm cꢋa kiểm toán năng lượng sơ bꢇ cần quan tâm

•

Thiết lập tiêu thụ năng lượng cꢆa đơn vị, tổ chꢋc

Ưꢄc tꢇnh phꢀm vi tiết kiꢂm

Xác định khu vực “nhꢀy cảm” (đáng chú ꢅ)

Xác định những biꢂn pháp cải thiꢂn/tiết kiꢂm tꢋc thì (ngay lập tꢋc)

Xác định những khu vực cần nghiên cꢋu/xem xét chi tiết thêm

Lưu ý: Kiểm toán sơ bộ sử dụng dữ liệu sẵn có/dễ dàng

Mꢇt số phát hiꢈn nhận được từ kiểm toán năng lượng sơ bꢇ

•

Thiếu hoặc hỏng bảo ôn

Rò rỉ hơi, nhiꢂt, khꢇ nén

Vận hꢃnh đꢁng cơ khi không cần

Sử dụng không đúng về điều hòa

Sử dụng không chuẩn hꢂ thống điều khiển nhiꢂt

Kiểm soát kém về nhu cầu năng lượng

Không sử dụng chiếu sáng hiꢂu suất cao

Chiếu sáng những khu vực không hoꢀt đꢁng

Chiếu sáng ban ngꢃy ở ngoꢃi trời

Quy trình kiểm toán năng lượng sơ bꢇ

•

Tổ chꢋc kiểm toán năng lượng sơ bꢁ

Lập kế hoꢀch hꢃnh đꢁng

Thăm cơ sở

Thu thập vꢃ phân tꢇch số liꢂu

Chuẩn bị báo cáo

3

.3.2. Kiểm toán năng lượng chi tiết

The detailed audit goes beyond quantitative estimates of costs and savings. It includes

engineering recommendations and well-defined project, giving due priorities. Approximately

5% of all energy is accounted for during the detailed audit. The detailed energy audit is

9

conducted after the preliminary energy audit. Sophisticated instrumentation including flow

meter, flue gas analyzer, scanners and other advanced instruments are used to compute energy

efficiency.

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

37

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

Kiểm toán năng lượng chi tiết

•

Kiểm toán năng lượng chi tiết lꢃ hoꢀt đꢁng ưꢄc tꢇnh định lượng các khoản chi phꢇ vꢃ

tiết kiꢂm

•

Các hoꢀt đꢁng mang tꢇnh kỹ thuật, các “dự án” cꢈ mục tiêu rõ rꢃng, cụ thể (cꢈ tꢇnh ưu

tiên)

•

Khoảng 95% nguồn năng lượng được kiểm toán trong giai đoꢀn nꢃy

Được thực hiꢂn sau kiểm toán năng lượng sơ bꢁ

Sử dụng các thiết bị tinh vi (VD: máy đo lưu lượng, thiết bị phân tꢇch khꢇ, máy mꢈc

ưꢄc tꢇnh hiꢂu quả năng lượng..)

3

.4. Phương pháp luận

•

Phân tꢇch nguyên nhân vꢃ đề̀ xuất các biꢂn pháp sử dụng năng lượng hiꢂu quả

Các bưꢄc kiểm toán vꢃ quản lꢅ năng lượng

Cơ sở văn bản pháp luật quan trọng



Luật sử dụng năng lượng tiết kiꢂm hiꢂu quả 2010

Nghị định số 21/2011/NĐ-CP hưꢄng dẫn thi hꢃnh Luật sử dụng năng lượng TKHQ

Hình 3.1. Inputs and Outputs of Energy audit

Các bưꢊc kiểm toán vꢉ quản lý năng lượng

•

Analysis of energy use

Identification of energy projects

Cost benefit analysis

Action plan to set implementation priority

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

38

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

Bưꢊc 1. Analysis of energy use (Phân tích viꢈc sử dụng năng lượng)

•

Operating hours – Giờ hoꢀt đꢁng

Duty cycle – Chu kỳ lꢃm viꢂc

Actual power consumed – Mꢋc tiêu thụ năng lượng thực

Bưꢊc 2. Identification of energy projects (Xác định các dự án năng lượng)

•

Tìm kiếm, phát hiꢂn các cơ hꢁi tiết kiꢂm năng lượng

Cơ hꢁi: đơn giản  phꢋc tꢀp

Áp dụng nguyên tắc 80/20 (Always apply the 80/20 rule, focus on opportunities that

provide 80% of the saving but require 20% input.)

Bưꢊc 3. Cost benefit analysis (Phân tích chi phí – lợi ích)

Phân tꢇch, đánh giá lợi ꢇch vꢃ chi phꢇ

•

Bưꢊc 4. Action plan to set implementation priority (Kế hoꢆch hꢉnh đꢇng thiết lập các

ưu tiên)

•

Đảm bảo kế hoꢀch hꢃnh đꢁng được thực hiꢂn

Bốn bưꢊc quản lý hiꢈu quả năng lượng

•

Xác định tất cả các cơ hꢁi (tiết kiꢂm)

Kế hoꢀch hꢃnh đꢁng ưu tiên

Hoꢃn thꢃnh tốt các hoꢀt đꢁng trên

Duy trì

ISO 50001 - Energy management

ISO 50001:2011 provides a framework of requirements for organizations to:

–

Develop a policy for more efficient use of energy

Fix targets and objectives to meet the policy

Use data to better understand and make decisions about energy use

Measure the results

Review how well the policy works, and

Continually improve energy management.

3

.5. Chi phí vꢉ lợi ích

Benefits

•

–

direct energy savings

indirect energy savings

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

39

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

–

comfort/productivity increases

–

operating and maintenance cost reductions

environmental impact reduction

–

•

Costs

–

direct implementation costs

direct energy costs

indirect energy costs

O&M cost increase

3

.6. Giꢊi thiꢈu Dự án sử dụng năng lượng hiꢈu quả vꢉ SXSH phổ biến

•

Dự án nâng cấp, thay mꢄi thiết bị năng lượng chung (hꢂ thống chiếu sáng, điều hòa,

máy bơm, đꢁng cơ điꢂn, nồi hơi, máy nén khꢇ ..v.v..)

•

Dự án nâng cấp, thay mꢄi các thiết bị vꢃ công nghꢂ chế biến công nghiꢂp

Dự án lắp đặt các hꢂ thống đồng phát (cogeneration) hoặc ba thiết bị đồng phát (tri-

generation)

•

Dự án giảm thiểu chất thải công nghiꢂp, vꢃ ꢋng dụng năng lượng tái tꢀo

3

.7. Tuyên ngôn Davos về Thúc đẩy Hiꢈu quả Tꢉi nguyên vꢉ Sản xuất Sꢆch hơn (RECP)

tꢆi các nưꢊc đang phát triển (Phần đọc thêm)

Chúng tôi, thꢃnh viên cꢆa Mꢀng lưꢄi Toꢃn cầu về Hiꢂu quả tꢃi nguyên vꢃ Sản xuất

sꢀch hơn (RECPnet) vꢃ các đꢀi diꢂn cꢆa các cơ quan bảo trợ, chꢇnh phꢆ cꢆa nhꢃ tꢃi trợ vꢃ các

chuyên gia liên quan, đã cùng nhau họp tꢉ ngꢃy 12 đến 16 tháng 10 năm 2015 tꢀi Davos, Thụy

Sĩ, để kỷ niꢂm 20 năm hợp tác vꢃ thꢃnh tựu trong viꢂc thiết lập mꢁt mꢀng lưꢄi cꢆa những đơn

vị cung cấp dịch vụ về sản xuất sꢀch hơn vꢃ hiꢂu quả tꢃi nguyên ở phꢀm vi toꢃn cầu. Nỗ lực

nꢃy đánh dấu mꢁt bưꢄc quan trọng vꢃ đꢀi diꢂn cho đꢈng gꢈp vꢃo thúc đẩy phát triển bền vững,

đặc biꢂt ở các nưꢄc đang phát triển, thông qua phát triển công nghiꢂp bền vững vꢃ toꢃn diꢂn

vꢃ sản xuất vꢃ tiêu dùng bền vững:

-

Tự hꢃo về nỗ lực thꢃnh lập các đơn vị cung cấp dịch vụ RECP tꢀi 58 quốc gia đang

phát triển, đặc biꢂt lꢃ các Trung tâm Sản xuất Sꢀch hơn quốc gia (NCPCs) vꢃ Mꢀng lưꢄi quốc

gia về Sản xuất Sꢀch hơn (NCPNs) trong suốt 20 năm qua nhờ sự hợp tác chặt chẽ giữa Tổ

chꢋc Phát triển Công nghiꢂp Liên hợp Quốc (UNIDO) vꢃ Chương trình Môi trường Liên hợp

Quốc (UNEP), cùng vꢄi mꢀng lưꢄi RECPnet vꢄi 71 thꢃnh viên đꢀi diꢂn cho 56 quốc gia đang

phát triển;

-

Bꢃy tỏ sự trân trọng tꢄi các nhꢃ tꢃi trợ đã hỗ trợ tꢃi chꢇnh để thꢃnh lập các NCPCs vꢃ

NCPNs, chương trình RECP vꢃ các sáng kiến liên quan. Chꢇnh phꢆ Thụy Sĩ đặc biꢂt ghi nhận

hỗ trợ nꢃy trong viꢂc thꢃnh lập các NCPCs, NCPNs vꢃ RECPnet. Các nhꢃ tꢃi trợ khác đã hỗ

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

40

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

trợ các hoꢀt đꢁng ở cấp đꢁ quốc gia, khu vực vꢃ/hoặc ở các chꢆ đề cụ thể, đặc biꢂt lꢃ chꢇnh

phꢆ Áo, Canada, Cꢁng hòa Séc, Pháp, Đꢋc, Ý, Nhật Bản, Hꢃ Lꢃn, Na-Uy, Slovenia, Thụy

Điển, Mỹ cùng Liên minh châu Âu, Mꢀng lưꢄi Môi trường Toꢃn cầu, Quỹ Mục tiêu Thiên

Niên Kỷ, Quỹ One UN vꢃ Chương trình Phát triển Liên hợp Quốc;

-

Nhấn mꢀnh sự quan tâm sâu sắc về xu hưꢄng báo đꢁng trong tiêu thụ vꢃ khai thác tꢃi

nguyên vꢃ phát sinh rác thải, những vấn đề nꢃy đã vượt quá khả năng cꢆa trái đất vꢃ gây ra

suy thoái môi trường, biến đổi khꢇ hậu, biến mất đa dꢀng sinh học vꢃ đe dọa tꢄi sꢋc khỏe cꢆa

con người;

-

Kêu gọi hꢃnh đꢁng khẩn cấp vꢃ hợp tác tꢉ các chꢇnh phꢆ, khu vực tư nhân vꢃ các tổ

chꢋc dân sự xã hꢁi tham gia vꢃo viꢂc tách rời phát triển kinh tế ra khỏi viꢂc tăng sử dụng tꢃi

nguyên thiên nhiên vꢃ vấn đề suy thoái môi trường;

-

Khuyến khꢇch, tꢉ các dấu hiꢂu thay đổi tꢇch cực ở các cấp đꢁ khác nhau, vꢃ đặc biꢂt

chúng tôi hoan nghênh các cam kết đối vꢄi Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDGs), liên quan

tꢄi viꢂc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững, toꢃn diꢂn vꢃ lâu dꢃi, năng suất lao đꢁng vꢃ

toꢃn diꢂn vꢃ tất cả mọi người đều cꢈ viꢂc lꢃm (SDG 8), xây dựng các công trình hꢀ tầng kiên

cố, thúc đẩy công nghiꢂp hꢈa toꢃn diꢂn vꢃ bền vững vꢃ khuyến khꢇch đổi mꢄi (SDG9), vꢃ

đảm bảo duy trì sản xuất vꢃ tiêu dùng bền vững (SDG 12). Chúng tôi cũng hoan nghênh những

cam kết thể hiꢂn trong Chương trình nghị sự Hꢃnh đꢁng Addis Ababa vꢃ vai trò cꢆa các

NCPCs vꢃ NCPNs tꢀi mục 122 cꢆa nghị sự;

-

Nêu bật vai trò cꢆa tri thꢋc vꢃ công nghꢂ gꢈp phần vꢃo viꢂc nâng cao hiꢂu quả tꢃi

nguyên vꢃ năng lược vꢃ giảm phát thải rác thải vꢃ lồng ghép các cơ hꢁi kinh tế, xã hꢁi vꢃ môi

trường dưꢄi các hình thꢋc đổi mꢄi bền vững – xã hꢁi, tổ chꢋc, tꢃi chꢇnh vꢃ công nghꢂ - vꢃ

trong tất cả các lĩnh vực; vꢃ

-

Tái khẳng định các nhu cầu cụ thể cꢆa doanh nghiꢂp vꢉa vꢃ nhỏ, đặc biꢂt tꢀi các nưꢄc

đang phát triển, để đảm bảo viꢂc tiếp cận vꢄi các tri thꢋc phù hợp, các công nghꢂ sꢀch hơn vꢃ

an toꢃn cho môi trường, vꢃ các dịch vụ tꢃi chꢇnh, vꢃ đẩy mꢀnh tꢇch hợp các yếu tố nꢃy vꢃo

các chuỗi giá trị vꢃ thị trường toꢃn cầu.

Theo đꢈ, chúng tôi:

1

. Quyết tâm cải tiến vꢃ tăng cường nỗ lực để thúc đẩy, duy trì vꢃ nhân rꢁng hoꢀt đꢁng

hiꢂu quả tꢃi nguyên vꢃ sản xuất sꢀch hơn ở tất cả các cấp đꢁ như mꢁt sự đꢈng gꢈp vꢃo mục

tiêu Phát triển Bền vững vꢃ thông qua các cam kết cao hơn vꢄi các khuyến nghị toꢃn cầu như

chương trình 10 năm về Sản xuất vꢃ Tiêu dùng Bền vững (10YFP), Trung tâm vꢃ Mꢀng lưꢄi

Công nghꢂ Khꢇ hậu (CTCN), Tiếp cận chiến lược về Quản lꢅ hꢈa chất quốc tế (SAICM) vꢃ

các thỏa thuận môi trường đa phương, các nhꢃ tꢃi trợ vꢃ các tổ chꢋc quốc tế liên quan.

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

41

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

2

. Quyết tâm cung cấp các dịch vụ cꢈ chất lượng tốt nhất phù hợp vꢃ hiꢂu quả cho khu

vực chꢇnh phꢆ để sáng tꢀo vꢃ thực hiꢂn các chꢇnh sách vꢃ chiến lược thúc đẩy RECP; cho khu

vực doanh nghiꢂp để thực hiꢂn RECP nhằm mang lꢀi lợi ꢇch trong vận hꢃnh, sản phẩm vꢃ hiến

lược; cho các tổ chꢋc dân sự xã hꢁi để ꢆng hꢁ vꢃ lꢃ tác nhân thay đổi về RECP.

3

. Cam kết hợp tác để thúc đẩy hoꢀt đꢁng vꢃ vai trò cꢆa RECPnet, phù hợp vꢄi các

khuyến nghị tꢉ Ban chấp hꢃnh đꢀi diꢂn cho Hꢁi đồng thꢃnh viên, cũng như tꢉ UNIDO vꢃ các

quy trình đánh giá đꢁc lập do UNEP khởi xưꢄng, vꢃ vận hꢃnh như mꢁt thꢃnh viên trong mꢀng

lưꢄi vꢃ các sáng kiến theo hưꢄng thꢃnh viên đang hỗ trợ các dịch vụ RECP vꢃ chia sẻ thông

tin thuꢁc sở hữu quốc vꢃ định hưꢄng quốc gia tꢀi các nưꢄc thꢃnh viên.

4

. Kêu gọi chꢇnh phꢆ, doanh nghiꢂp, các tổ chꢋc tꢃi chꢇnh, học viên vꢃ các tổ chꢋc dân

sự xã hꢁi quan tâm vꢃ cam kết tham gia mꢀng lưꢄi RECPnet vꢃ nỗ lực cꢆa mꢀng lưꢄi nhằm

thúc đẩy phát triển bền vững thông qua viꢂc ꢋng dụng nhanh vꢃ toꢃn diꢂn các chꢇnh sách,

phương pháp, công nghꢂ vꢃ ꢋng dụng về hiꢂu quả tꢃi nguyên vꢃ sản xuất sꢀch hơn trong các

lĩnh vực công nghiꢂp trên toꢃn thế giꢄi.

5

. Yêu cầu chương trình hợp tác UNIDO-UNEP về RECP tiếp tục hoꢀt đꢁng như Ban

thư kꢅ RECPnet vꢃ bất cꢋ khi nꢃo cꢈ thể, sẽ mở rꢁng các hỗ trợ cho mꢀng lưꢄi, theo nhu cầu

cꢆa các thꢃnh viên vꢃ khu vực, bằng cách nâng cao năng lực để đꢈng gꢈp cho chương trình

nghị sự 2030 vì mục tiêu Phát triển Bền vững.

Tꢉi liꢈu đọc thêm

1

. Trung tâm tiết kiꢂm năng lượng Hꢃ Nꢁi (2012). Báo cáo đánh giá hiꢂu quả sử dụng

năng lượng sau khi áp dụng giải pháp tꢀi Khách sꢀn Blue Sky Hꢀ Long (27 trang).

Hꢃ Nꢁi.

2

. Lê Kim Hùng, Nguyꢊn Thị Ngọc Minh (2008). Kiểm toán năng lượng trong các cơ

sở sản xuất công nghiꢂp, đề xuất giải pháp sử dụng năng lượng tiết kiꢂm vꢃ hiꢂu

quả. Tꢀp chꢇ KHCN Đꢃ Nẵng, 24:14-20.

3

4

5

6

7

. Trung tâm NC & PT về tiết kiꢂm năng lượng (2012). Báo cáo kiểm toán năng lượng

Khách sꢀn Rex. Tp. Hồ Chꢇ Minh.

. Albert Thumann & William J. Younger (2003). Handbook of Energy Audits (6^t^h

Ed). Fairmont Press.

. Trung tâm Tiết kiꢂm năng lượng (2004). Quản lꢅ vꢃ tiết kiꢂm năng lượng. NXB

Đꢀi Học Quốc gia Tp. Hồ Chꢇ Minh.

. Nguyꢊn Xuân Phú, Nguyꢊn Thế Bảo (2006). Bảo toꢃn năng lượng sử dụng hợp lꢅ,

tiết kiꢂm vꢃ hiꢂu quả trong công nghiꢂp. NXB Khoa học Kỹ thuật.

. Bꢁ Xây Dựng (2013). QCVN 09:2013/BXD Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về các

công trình xây dựng sử dụng năng lượng cꢈ hiꢂu quả, Hꢃ Nꢁi.

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

42

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

Hưꢊng dẫn ôn tập

1

2

3

4

. Kiểm toán năng lượng? Phân loꢀi?

. Giải thꢇch tầm quan trọng cꢆa kiểm toán năng lượng?

. Các bưꢄc kiểm toán vꢃ quản lꢅ năng lượng?

. Quy trình kiểm toán năng lượng sơ bꢁ?

-

Hết-

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

43

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

CHƯƠNG 4

ĐꢀNH GIꢀ VÒNG ĐỜI SẢN PHẨM LCA

.1. Thuật ngữ vꢉ định nghĩa

4

•

Vòng đời cꢋa sản phẩm (life cycle)

–

Các giai đoꢀn liên tiếp vꢃ liên quan vꢄi nhau cꢆa mꢁt hꢂ thống sản phẩm, tꢉ thu

thập hoặc tꢀo ra các nguyên liꢂu thô tꢉ các nguồn tꢃi nguyên thiên nhiên đến

thải bỏ cuối cùng.

•

Đánh giá vòng đời cꢋa sản phẩm (life cycle assessment) LCA

–

Thu thập vꢃ ưꢄc lượng đầu vꢃo, đầu ra vꢃ các tác đꢁng môi trường tiềm ẩn cꢆa

mꢁt hꢂ thống sản phẩm trong suốt chu trình sống cꢆa nꢈ.

Phân tích kiểm kê vòng đời cꢋa sản phẩm (life cycle inventory analysis) LCI

–

Giai đoꢀn cꢆa đánh giá vòng đời cꢆa sản phẩm, bao gồm viꢂc thu thập vꢃ lượng

hꢈa các đầu vꢃo vꢃ đầu ra cho mꢁt sản phẩm trong suốt vòng đời cꢆa nꢈ.

Đánh giá tác đꢇng cꢋa vòng đời sản phẩm (life cycle impacts assessment) LCIA

–

Giai đoꢀn đánh giá vòng đời cꢆa sản phẩm, nhằm để hiểu vꢃ ưꢄc lượng quy mô,

ꢅ nghĩa cꢆa các tác đꢁng môi trường tiềm ẩn đến mꢁt hꢂ thống sản phẩm trong

suốt vòng đời cꢆa sản phẩm đꢈ.

•

Diễn giải chu trình sống (life cycle interpretation)

–

Giai đoꢀn đánh giá vòng đời cꢆa sản phẩm, trong đꢈ các phát hiꢂn cꢆa phân tꢇch

kiểm kê hoặc cꢆa đánh giá tác đꢁng, hoặc cꢆa cả hai, được đánh giá tương quan

vꢄi mục tiêu vꢃ phꢀm vi đã xác định để đưa ra các kết luận vꢃ kiến nghị.

Khía cꢆnh môi trường (environmental aspects)

–

Yếu tố cꢆa các hoꢀt đꢁng, sản phẩm hoặc dịch vụ cꢆa mꢁt tổ chꢋc cꢈ thể tác

đꢁng qua lꢀi vꢄi môi trường.

4

.2. Khái quát

•

LCA đề cập đến các khꢇa cꢀnh môi trường vꢃ các tác đꢁng tiềm ẩn trong suốt vòng đời

cꢆa sản phẩm tꢉ khi thu thập nguyên liꢂu thô qua các quá trình sản xuất, sử dụng, xử

lꢅ cuối vòng đời sản phẩm, tái chế vꢃ thải bỏ cuối cùng (nghĩa lꢃ: tꢉ lúc mꢄi sinh cho

đến hết đời).

•

LCA lꢃ mꢁt trong số vꢃi kỹ thuật quản lꢅ môi trường.

LCA điển hình không đề cập đến khꢇa cꢀnh kinh tế vꢃ xã hꢁi cꢆa mꢁt sản phẩm, nhưng

phương pháp luận vꢃ cách tiếp cận theo vòng đời sản phẩm trong tiêu chuẩn nꢃy cꢈ thể

áp dụng cho các khꢇa cꢀnh khác cꢆa sản phẩm.

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

44

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

Hình 4.1. Vꢇ dụ mô tác đánh giá vòng đời sản phẩm

Các nguyên lý chung cꢋa LCA (Phần đọc thêm)

Mục đꢇch: Những nguyên lꢅ nꢃy lꢃ nền tảng vꢃ cần được sử dụng như lꢃ hưꢄng

dẫn cho các quy ết đị nh liên quan tꢄi cả lập kế hoꢀch vꢃ tiến hꢃnh mꢁt LCA.

–

•

Nhận thꢋc về đánh giá vòng đời cꢆa sản phẩm

Tập trung vꢃo môi trường

Phương pháp tiếp cận tương đối vꢃ đơn vị chꢋc năng

Cách tiếp cận lặp lꢀi

Tꢇnh minh bꢀch

Tꢇnh hoꢃn thiꢂn

Cách tiếp cận khoa học được ưu tiên

Các giai đoꢀn cꢆa mꢁt cuꢁc Đánh giá vòng đời sản phẩm (LCA)

•

Nghiên cꢋu LCA

Phân tꢇch kiểm kê vòng đời sản phẩm (LCI)

Kết quả cꢆa LCA

Nghiên cꢋu LCA gồm cꢈ bốn giai đoꢀn

a) Giai đoꢀn xác định ra mục tiêu vꢃ phꢀm vi

b) Giai đoꢀn phân tꢇch kiểm kê

c) Giai đoꢀn đánh giá các tác đꢁng môi trường

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

45

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

d) Giai đoꢀn diꢊn giải

Phân tꢇch kiểm kê vòng đời sản phẩm (LCI) gồm cꢈ ba giai đoꢀn:

-

Giai đoꢀn xác định mục tiêu vꢃ phꢀm vi

Giai đoꢀn phân tꢇch kiểm kê

Giai đoꢀn diꢊn giải

Khuôn khổ cꢆa phương pháp luận

•

Những yêu cầu chung

–

Khi thực hiꢂn mꢁt LCA thì cần phải áp dụng các yêu cầu cꢆa ISO 14044

•

Xác định mục tiêu vꢃ phꢀm vi

Phân tꢇch kiểm kê vòng đời sản phẩm (LCI)

Đánh giá tác đꢁng cꢆa vòng đời sản phẩm (LCIA)

Diꢊn giải vòng đời cꢆa sản phẩm

4

.3. Phương pháp luận đánh giá vòng đời sản phẩm

Bốn giai đoꢀn trong mꢁt nghiên cꢋu LCA:

a) Giai đoꢀn xác định ra mục tiêu vꢃ phꢀm vi

b) Giai đoꢀn phân tꢇch kiểm kê

c) Giai đoꢀn đánh giá các tác đꢁng môi trường

d) Giai đoꢀn diꢊn giải

Hình 4.1a. Phases of an LCA

4

.3.1. Mục tiêu và phạm vi

Mục tiêu

The goal states the intended application, the reason for carrying out the study and the

target audience.

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

46

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

Xác định mục tiêu theo nguyên tắc SMART



S – Specific: Cụ thể, dꢊ hiểu

M – Measurable: Đo lường được

A – Attainable: Cꢈ thể đꢀt được

R – Relevant: Thực tế

T– Time-Bound: Thời gian hoꢃn thꢃnh

Phꢆm vi

Phꢀm vi cꢆa mꢁt cuꢁc LCA, kể cả ranh giꢄi cꢆa hꢂ thống vꢃ mꢋc đꢁ chi tiết, lꢃ tùy

theo vꢃo đối tượng vꢃ dự định áp dụng cꢆa nghiên cꢋu. Chiều sâu vꢃ bề rꢁng cꢆa mꢁt LCA

cꢈ thể khác nhau đáng kể tùy theo mục đꢇch cꢆa LCA cụ thể.

Hình 4.1b. Vꢇ dụ xác định phꢀm vi đánh giá LCA – hoꢀt đꢁng xây dựng

Khu trú phꢆm vi

•

Chꢆ đꢇch thu hẹp trọng tâm

Không liên quan đến mục tiêu nghiên cꢋu

Thiếu dữ liꢂu

Yếu tố khác

4

.3.2. Giai đoạn phân tích kiểm kê

Giai đoꢀn Phân tꢇch kiểm kê vòng đời sản phẩm (LCI) lꢃ giai đoꢀn thꢋ hai cꢆa LCA.

Đꢈ lꢃ kiểm kê dữ liꢂu đầu vꢃo/đầu ra cꢆa hꢂ thống đang nghiên cꢋu. Giai đoꢀn nꢃy liên quan

đến thu thập các dữ liꢂu cần thiết nhằm thỏa mãn các mục tiêu cꢆa nghiên cꢋu đã định.

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

47

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

Inventory analysis aims at determining flows of material and energy between the

technical product system and the environment.

•

Đầu vꢃo:

–

Nguyên vật liꢂu

Năng lượng

•

Đầu ra:

–

Nưꢄc thải

Khꢇ thải

Nhiꢂt

Chất thải rắn

Các chất thải khác

Hình 4.1c. Inventory analysis (ISO 14041)

4

.3.3. Giai đoạn đánh giá các tác động môi trường

Giai đoꢀn Đánh giá tác đꢁng cꢆa vòng đời sản phẩm (LCIA) lꢃ giai đoꢀn thꢋ ba cꢆa

LCA. Mục đꢇch cꢆa LCIA nhằm đưa ra các thông tin môi trường bổ sung để trợ giúp cho đánh

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

48

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

giá kết quả LCI cꢆa mꢁt hꢂ thống sản phẩm sao cho hiểu được rõ hơn ꢅ nghĩa môi trường cꢆa

sản phẩm.

Impact assessment (ISO 14042) aims at evaluating the significance of potential

environmental impact based on the result of the life cycle inventory analysis.

Bảng 4.1. Environmental Impacts - Wood Products

•

Sử dụng thông tin thu được tꢉ phân tꢇch kiểm kê để xác định tác đꢁng lên môi trường

Phân tꢇch tác đꢁng

–

Xác định các tác đꢁng/ảnh hưởng (thực tế, tiềm ẩn) đến môi trường vꢃ sꢋc khoẻ con

người

–

Liên quan đến viꢂc sử dụng nguyên vật liꢂu, năng lượng vꢃ chất thải sinh ra

4

.3.4. Giai đoạn diễn giải

The interpretation (ISO 14043) step means that conclusions are drawn and that

recommendations can be given.

Diꢊn giải vòng đời cꢆa sản phẩm lꢃ giai đoꢀn cuối cꢆa quy trình LCA, trong đꢈ kết quả

cꢆa mꢁt LCA hoặc LCIA, hoặc cả hai lꢃ được tổng hòa vꢃ xem xét như lꢃ cơ sở để kết luận,

kiến nghị vꢃ ra quyết định cho phù hợp vꢄi mục tiêu vꢃ phꢀm vi xác định.



Đánh giá tương quan vꢄi mục tiêu vꢃ phꢀm vi đã xác định để đưa ra các kết luận vꢃ

kiến nghị.



Đề xuất giải pháp giảm thiểu tác đꢁng dựa trên kết quả đánh giá.

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

49

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn



Sử dụng các thông tin cꢆa viꢂc đánh giá tác đꢁng để đánh giá vꢃ thực hiꢂn mꢁt cách

hꢂ thống các cơ hꢁi cải thiꢂn môi trường dựa trên kiến thꢋc thu được tꢉ phân tꢇch

các tác đꢁng môi trường.



Giai đoꢀn nꢃy gọi lꢃ đánh giá viꢂc cải thiꢂn vòng đời.

Ghi chú: Về lꢅ thuyết đây lꢃ quy trình lꢅ tưởng nhưng thường không được sử dụng đầy đꢆ

trong thực tế. Cꢈ thể thực hiꢂn phân tꢇch mꢁt hꢂ thống mꢃ không cần tất cả các giai đoꢀn cꢆa

vòng đời (vꢇ dụ: chỉ tập trung vꢃo viꢂc sử dụng mꢁt số nguyên vật liꢂu nꢃo đꢈ).

4

.4. Ưu nhược điểm cꢋa LCA

.4.1. Ưu điểm – Lợi ích

4

•

Hiểu biết hơn về sản phẩm vꢃ quá trình sản xuất

Xây dựng mꢁt cơ sở dữ liꢂu tổng quan về hiꢂn trꢀng cꢆa hꢂ thống

So sánh các tác đꢁng môi trường vꢃ các chi phꢇ kinh tế cho các giải pháp thay thế

Sản phẩm, công nghꢂ hay thực hꢃnh (áp dụng)

Giảm phát thải khꢇ nhꢃ kꢇnh

Xác định các điểm trong vòng đời hꢂ thống cꢈ thể đꢀt mꢋc giảm phát thải vꢃ yêu cầu

sử dụng tꢃi nguyên lꢄn nhất

•

Ðánh giá các giải pháp quản lꢅ chất thải để giảm ô nhiꢊm vꢃ chi phꢇ quản lꢅ chất thải,

vꢃ hưꢄng dẫn viꢂc phát triển các sản phẩm mꢄi cꢈ tác đꢁng môi trường thấp hơn vꢃ cꢈ

lợi ꢇch chi phꢇ

•

Thiết kế lꢀi sản phẩm để giảm nguyên liꢂu sử dụng

4

.4.2. Hạn chế của LCA

•

Đòi hỏi nhiều thời gian vꢃ nguồn lực

Phương pháp luận chưa thực sự chuẩn hoá (chưa được phát triển nhiều hoặc chưa được

chꢋng thực bằng thực nghiꢂm)

•

Quá trình thực hiꢂn LCA rất phꢋc tꢀp

Khꢈ xác định mối quan hꢂ nhân quả trong quy trình đánh giá tác đꢁng

Các yêu sách dựa trên nghiên cꢋu LCA (các khẳng định mang tꢇnh so sánh hoặc những

xác nhận so sánh thường gây ra lầm lẫn hoặc không cꢈ cơ sở chắc chắn)

4

.5. Mối liên hꢈ giữa LCA vꢉ sản xuất sꢆch hơn

LCA lꢃ mꢁt công cụ hỗ trợ cho quá trình áp dụng sản xuất sꢀch hơn

•

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

50

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

•

LCA vꢃ sản xuất sꢀch hơn cꢈ cùng mục tiêu lꢃ giảm thiểu sự tiêu hao nguyên vật liꢂu,

năng lượng

Thực hiꢂn LCA giúp cho doanh nghiꢂp nhận ra các giai đoꢀn gây tác đꢁng mꢀnh nhất

đối vꢄi môi trường trong quá trình tiến hꢃnh sản xuất

–

trên cơ sở đꢈ cải tiến công nghꢂ để đꢀt mục tiêu sản xuất sꢀch hơn

•

LCA lꢃ mꢁt công cụ hữu ꢇch trong chiến lược sản xuất sꢀch hơn

4

.6. Gợi ý hưꢊng dẫn thực hiꢈn LCA đơn giản

•

Mục tiêu, phꢀm vi

Phân tꢇch kiểm kê

–

Quy trình sản xuất

Thu thập thông tin phân tꢇch kiểm kê (input-output)

•

Đánh giá tác đꢁng

–

Phân loꢀi tác đꢁng

Đặc trưng tác đꢁng

Trọng số tác đꢁng

Diꢊn giải

–

Trình bꢃy kết quả

Kiến nghị

4

.6.1. Xác định phạm vi đánh giá

•

Toꢃn bꢁ chu trình sống cꢆa sản phẩm

Chỉ giꢄi hꢀn mꢁt phần chu trình trong giai đoꢀn sản xuất

.6.2. Phân tích kiểm kê vòng đời

•

Sử dụng sơ đồ khối, phân tꢇch đầu vꢃo vꢃ đầu ra

Thuyết minh chi tiết về đầu vꢃo (nguyên liꢂu, năng lượng, phụ gia...) vꢃ đầu ra

Lập bảng kiểm kê định lượng hay bán định lượng về đầu vꢃo, đầu ra

Bảng 4.2. The MECO matrix used for the Life Cycle Check

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

51

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

4

.6.3. Đánh giá tác động môi trường

•

Sử dụng phương pháp ma trận (xem phần trưꢄc đã học)

–

Giai đoꢀn

Tác đꢁng

•

Định lượng vꢃ xếp hꢀng bằng phương pháp cho điểm/trọng số

.6.4. Diễn giải vòng đời sản phẩm

•

Lập báo cáo LCA

Mục tiêu: Xác định các tác đꢁng môi trường chꢆ yếu cꢆa mꢁt sản phẩm thông qua vòng

đời sống vꢃ nhận biết các viꢂc ưu tiên về mặt môi trường sẽ cần tập trung trong quá

trình thiết kế sản phẩm.

Nꢇi dung cần quan tâm

•

Bối cảnh (địa điểm, cơ sở/nhꢃ máy)

Mục tiêu vꢃ phꢀm vi LCA

Phương pháp thực hiꢂn

Quá trình đánh giá: chu trình, quy trình sản xuất, phân tꢇch kiểm kê, đánh giá tác đꢁng

Các phát hiꢂn qua đánh giá (liên quan đến mục đꢇch cꢆa LCA)

Các kiến nghị (giảm thiểu, quản lꢅ rꢆi ro, định thuế gây ô nhiꢊm, định hưꢄng quản lꢅ

môi trường...)

Tꢉi liꢈu đọc thêm

1

2

. Hưꢄng dẫn đánh giá vòng đời sản phẩm ISO 14044:2006.

. ISO 14044:2006 specifies requirements and provides guidelines for life cycle

assessment (LCA).

3

. Tiêu chuẩn quốc gia TCVN ISO 14044:2011 (ISO 14044:2006) về Quản lꢅ môi trường

-

Đánh giá vòng đời cꢆa sản phẩm - Yêu cầu vꢃ hưꢄng dẫn.

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

52

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

4

5

6

. Tiêu chuẩn quốc gia TCVN ISO 14040:2009 (ISO 14040:2006) về Quản lꢅ môi trường

Đánh giá vòng đời cꢆa sản phẩm - Nguyên tắc vꢃ khuôn khổ.

-

. Đỗ Ngọc Toꢃn (2010). Phương pháp đánh giá vòng đời cꢆa nhiên liꢂu sinh học. Tꢀp

chꢇ Khoa học Công nghꢂ Hꢃng Hải, 22:65-68.

. European Commission - Joint Research Centre - Institute for Environment and

Sustainability (2010). ILCD Handbook: General guide for Life Cycle Assessment -

Detailed guidance. Publications Office of the European Union.

7

. The Woodrow Wilson International Center for Scholars (2007). Nanotechnology and

Life Cycle Assessment - A Systems Approach to Nanotechnology and the

Environment. Proceedings of the Workshop on Nanotechnology and Life Cycle

Assessment. Washington DC.

Hưꢊng dẫn ôn tập

1

2

3

4

. Phân tꢇch khái niꢂm đánh giá vòng đời sản phẩm (LCA)? Vꢇ dụ minh họa?

. Các giai đoꢀn đánh giá vòng đời sản phẩm?

. Mối liên hꢂ giữa đánh giá vòng đời sản phẩm vꢃ sản xuất sꢀch hơn?

. Phân tꢇch những lợi ꢇch cꢆa đánh giá vòng đời sản phẩm?

-

Hết-

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

53

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

CHƯƠNG 5

HƯỚNG DẪN THꢁC HIꢂN TRƯỜNG HꢅP ꢀP DꢄNG SXSH

5

.1. Các điển hình áp dụng SXSH

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1

. Ngꢃnh sản xuất giấy, bꢁt giấy

. Ngꢃnh sản xuất bia rượu

. Ngꢃnh chế biến thꢆy sản

. Ngꢃnh dꢂt may

. Ngꢃnh sản xuất xi măng

. Ngꢃnh thép vꢃ luyꢂn kim

. Ngꢃnh gia công kim loꢀi

. Ngꢃnh tinh bꢁt sắn

. Ngꢃnh chế biến chè

0. Ngꢃnh sản xuất đường

1. Chế biến mꢆ cao su

2. Sản xuất bꢁt đá

5

.2. Mꢇt số lưu ý thực hiꢈn SXSH

•

Hiểu ngꢃnh nghề vꢃ công nghꢂ sản xuất

Quan tâm đến tiêu dung tꢃi nguyên, năng lượng vꢃ hiꢂn trꢀng môi trường

Xác định nguyên nhân dòng thải, phân tꢇch các cơ hꢁi dựa trên

–

Dòng lưu chuyển (vật liꢂu, chất thải, năng lượng..)

Quy trình công nghꢂ (tꢉng công đoꢀn)

•

Không bỏ sꢈt khu vực phụ trợ

Lưu ꢅ: Mục tiêu - Nꢁi dung - Phương pháp

Yếu tố quan trọng – Công tác chuẩn bị

•

Questions to be answered during walk-through inspection

Aspects to be Considered in the Evaluation

–

Preliminary evaluation

Technical evaluation

Economic evaluation

Environmental evaluation

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

54

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

5

.3. Cấu trúc báo cáo đánh giá SXSH

•

Giꢄi thiꢂu cơ sở sản xuất

Tꢈm lược các vấn đề môi trường trọng tâm

Mô tả quá trình vꢃ dòng vật chất - năng lượng

Phân tꢇch, đánh giá chi tiết

Thực hiꢂn lựa chọn sản xuất sꢀch hơn

Thực hiꢂn vꢃ duy trì (cải tiến)

5

.4. Các vấn đề trọng tâm cần lưu ý

5

.4.1. Đánh giá thực trạng hoạt động sản xuất

•

Trọng tâm đánh giá SXSH

Xác định công đoꢀn lãng phꢇ nhất

Cân bằng vật chất, năng lượng

Định giá dòng thải

Hình 5.1. Sơ đồ cân bằng vật chất

Khảo sát tổn thất năng lượng

–

Dây chuyền sản xuất

Hꢂ thống phân phối vꢃ cung cấp năng lượng

•

VD: lò hơi, máy nén khꢇ, thiết bị lꢃm lꢀnh, chiếu sáng…



Tꢇnh toán mꢋc hiꢂu quả năng lượng

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

55

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

Hình 5.2. Vꢇ dụ tổn thất nhiꢂt tꢀi lò hơi

5

.4.2. Định giá dòng thải

•

Mục đꢇch:

–

Định lượng chi phꢇ dòng thải

Xem xét dòng thải ưu tiên (mặt kinh tế - tꢇnh khả thi)

•

Cơ sở định giá: Đặc tꢇnh dòng thải, các dòng chi phꢇ liên quan..

Chi phꢇ dòng thải

–

Chi phꢇ nguyên vật liꢂu, năng lượng (trong dòng thải)

Chi phꢇ xử lꢅ, thải bỏ (chất thải)

Chi phꢇ khác (xử lꢅ lꢀi sản phẩm..)

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

56

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

Hình 5.3. Chi phꢇ dòng thải

Đánh giá nguồn thải

•

Tính kinh tế của việc sử dụng nguyên liệu

Tăng năng lực quá trình sản xuất

Sử dụng nguyên liệu khác

Thay thế nguyên liệu

Các khả năng tuần hoàn

5

.4.3. Phân tích nguyên nhân và giải pháp

•

Nguyên nhân phát sinh dòng thải

Tiếp cận cꢈ hꢂ thống, xem xét yếu tố ảnh hưởng

Tìm ra gốc rꢊ vấn đề…

Đề ra giải pháp thꢇch hợp

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

57

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

Hình 5.4. Vꢇ dụ cách thꢋc xác định nguyên nhân dòng thải

Bảng 5.1. Phân tꢇch nguyên nhân vꢃ giải pháp

TT

Dòng thải

Nguyên nhân

Giải pháp

Chú thꢇch

1

2

…

n

5

.4.4. Lựa chọn giải pháp SXSH

•

Sꢃng lọc các giải pháp

Đánh giá sơ bꢁ cơ hꢁi/giải pháp

Nghiên cꢋu khả thi (kinh tế, kỹ thuật, môi trường)

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

58

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

Hình 5.5. Các giải pháp thực hiꢂn SXSH

Hưꢊng dẫn ôn tập

1

2

. Quy trình công nghꢂ sản xuất vꢃ đặc điểm chất thải các nhꢈm ngꢃnh nghề công nghiꢂp?

. Cấu trúc báo cáo đánh giá sản xuất sꢀch hơn?

Hết-

-

Tꢉi liꢈu tham khảo

[

1]. Jackson T., (1992). Cleaner Production Strategies. Lewis Publishers.

2]. Heinz Leuenberger (2000). Sản xuất sꢀch hơn - Chiến lược vꢃ phương pháp luận.

Trung tâm sản xuất sꢀch Viꢂt Nam.

3]. EPA (1998). Principles of pollution prevention and Cleaner production. United

States Environmental Protection Agency.

4]. UNIDO CP Programme (2002). Manual on the Development of Cleaner

[

Production Policies - Approaches and Instruments. Programme Development and Technical

Cooperation Division, Vienna.

[

5]. Chꢇnh Phꢆ (2009). Quyết định số 1419/QĐ-TTG ngꢃy 07 tháng 9 năm 2009 cꢆa

Thꢆ tưꢄng Chꢇnh phꢆ về viꢂc Phê duyꢂt Chiến lược sản xuất sꢀch hơn trong công nghiꢂp đến

năm 2020, Hꢃ Nꢁi.

[

6]. Trung tâm Sản xuất sꢀch Viꢂt nam, Chương trình hợp tác phát triển Viꢂt Nam -

Đan Mꢀch về môi trường, Bꢁ Công thương (2011). Tꢃi liꢂu hưꢄng dẫn Sản xuất sꢀch hơn cho

các doanh nghiꢂp vꢉa vꢃ nhỏ, Hꢃ Nꢁi.

[

7]. Phꢀm Khắc Liꢂu, Trần Anh Tuấn (2014). Giáo trình sản xuất sꢀch hơn. Trường

Đꢀi học Khoa học, Đꢀi học Huế.

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

59

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

[

8]. Chế Đình Lꢅ (2008). Giáo trình phân tꢇch hꢂ thống môi trường. Viꢂn Môi trường

vꢃ Tꢃi nguyên, ĐHQG Tp. Hồ Chꢇ Minh.

[

9]. Nguyꢊn Vinh Quy (2015). Bꢃi giảng Sản xuất sꢀch hơn. Đꢀi học Nông Lâm Tp.

Hồ Chꢇ Minh.

*

******

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

60

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

PHꢄ LꢄC

PHꢄ LꢄC 1. TUYÊN NGÔN QUỐC TẾ VỀ SẢN XUẤT SẠCH HƠN

Chúng tôi nhận thꢋc được rằng đꢀt được sự phát triển bền vững lꢃ trách nhiꢂm chung

cꢆa cꢁng đồng. Hꢃnh đꢁng để bảo vꢂ môi trường toꢃn cầu phải bao gồm viꢂc áp dụng hoꢀt

đꢁng sản xuất vꢃ tiêu dùng bền vững đã được cải thiꢂn.

Chúng tôi tin tưởng rằng Sản xuất sꢆch hơn vꢉ các chiến lược phòng ngừa

khác như Hiꢂu suất Sinh thái, Năng suất Xanh vꢃ Phòng ngꢉa Ô nhiꢊm lꢉ những lựa chọn

được ưu tiên. Các chiến lược nꢃy đòi hỏi sự phát triển, hỗ trợ vꢃ thực hiꢂn các biꢂn pháp phù

hợp.

Chúng tôi hiểu rằng Sản xuất sꢀch hơn lꢃ sự áp dụng liên tục mꢁt chiến lược phòng

ngꢉa tổng hợp đối vꢄi các quá trình, các sản phẩm vꢃ dịch vụ vì lợi ꢇch kinh tế, xã hꢁi, sꢋc

khoẻ, an toꢃn vꢃ môi trường.

Để đꢆt được mục tiêu nꢉy, chúng tôi cam kết:

Dựa vꢃo ảnh hưởng cꢆa mình để

Cấp Lãnh

-

Khuyến khꢇch áp dụng hoꢀt đꢁng sản xuất vꢃ tiêu dùng bền vững

đꢆo

thông qua mối quan hꢂ vꢄi các bên tham gia.

Xây dựng năng lực thông qua

Nâng cao

nhận thức,

giáo dục

-

Phát triển vꢃ thực hiꢂn các chương trình nâng cao nhận thꢋc, giáo

dục vꢃ đꢃo tꢀo trong các tổ chꢋc cꢆa mình;

-

Khuyến khꢇch đưa các khái niꢂm vꢃ nguyên tắc cꢆa Sản xuất sꢀch

hơn vꢃo giáo trình giảng dꢀy ở tất cả các cấp.

vꢉ đꢉo tꢆo

Khuyến khꢇch lồng ghép các chiến lược phòng ngꢉa

-

Ở tất cả các cấp trong tổ chꢋc cꢆa mình;

Chương

trình lồng

ghép

Trong các hꢂ thống quản lꢅ môi trường;

Thông qua viꢂc sử dụng các công cụ như đánh giá hoꢀt đꢁng môi

trường, hꢀch toán môi trường vꢃ các đánh giá tác đꢁng môi

trường, vòng đời sản phẩm vꢃ sản xuất sꢀch hơn.

Xây dựng các giải pháp đổi mꢄi thông qua

Nghiên

cứu vꢉ

-

Thúc đẩy chuyển đổi tꢉ ưu tiên dùng phương thꢋc xử lꢅ cuối

đường ống sang chiến lược phòng ngꢉa trong chꢇnh sách vꢃ hoꢀt

đꢁng nghiên cꢋu vꢃ phát triển cꢆa mình;

phát triển

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

61

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

-

Hỗ trợ phát triển các sản phẩm vꢃ dịch vụ đꢀt hiꢂu quả môi trường

vꢃ đáp ꢋng được nhu cầu cꢆa người tiêu dùng.

Chia sẻ các kinh nghiꢂm thông qua

Truyền

thông

-

Tăng cường đối thoꢀi về thực hiꢂn các chiến lược phòng ngꢉa vꢃ

cung cấp thông tin cho các bên tham gia về những lợi ꢇch cꢆa nꢈ.

Thực thi áp dụng chương trình sản xuất sꢀch hơn thông qua

-

Đặt ra các mục tiêu cꢈ tꢇnh thách thꢋc vꢃ báo cáo định kỳ các tiến

bꢁ đꢀt được tꢉ các hꢂ thống quản lꢅ đã thiết lập;

-

Khuyến khꢇch hỗ trợ tꢃi chꢇnh, đầu tư mꢄi vꢃ bổ sung cho các lựa

chọn công nghꢂ cꢈ tꢇnh phòng ngꢉa, thúc đẩy hợp tác vꢃ chuyển

giao công nghꢂ cꢈ hiꢂu quả về mặt môi trường giữa các quốc gia;

Thực hiꢈn

-

Hợp tác vꢄi UNEP cùng các đối tác vꢃ các bên tham gia khác trong

viꢂc hỗ trợ tuyên ngôn nꢃy vꢃ đánh giá các thꢃnh công cꢆa viꢂc

thực hiꢂn.

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

62

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

PHꢄ LꢄC 2. DAVOS DECLARATION ON PROMOTION OF RESOURCE

EFFICIENT AND CLEANER PRODUCTION (RECP) IN DEVELOPING AND

TRANSITION COUNTRIES

We, the members of the Global Network for Resource Efficient and Cleaner Production

(

RECPnet) and representatives of patron agencies, donor governments and associated experts,

have gathered from 12-16 October 2015, in Davos, Switzerland, to celebrate 20 years of

cooperation and achievements towards establishing a network of service providers to advance

cleaner production and resource efficiency on a global level. This endeavor is significant and

represents a main contribution to advancing sustainable development, in particular in

developing and transition countries, by means of inclusive and sustainable industrial

development and sustainable consumption and production:

-

Note with pride the progress made over the last two decades in the establishment of

RECP service providers in 58 developing and transition countries, particularly National

Cleaner Production Centres (NCPCs) and National Cleaner Production Networks (NCPNs),

through the joint efforts of the United Nations Industrial Development Organization (UNIDO)

and the United Nations Environment Programme (UNEP), working in partnership with

RECPnet, whose 71 members currently represent 56 developing and transition countries;

-

Express appreciation to the donor community that has enabled, through their joint

and sustained financial support, the establishment of NCPCs and NCPNs, the RECP

Programme and related initiatives. The Government of Switzerland is specifically

acknowledged for its support to the establishment of several NCPCs, NCPNs and RECPnet.

Other donors have supported activities on a national, regional and/or thematic basis,

particularly the Governments of Austria, Canada, Czech Republic, France, Germany, Italy,

Japan, The Netherlands, Norway, Slovenia, Sweden, the United States of America, as well as

the European Commission, Global Environment Facility, MDG Achievement Fund, One UN

Fund and the United Nations Development Programme;

-

Emphasize our deep concern at the alarming trends in resource extraction and

consumption and waste generation, exceeding planetary boundaries and resulting in

environmental degradation, climate change, biodiversity loss, and threats to human health;

-

Call for urgent and coordinated action by governments, the private sector and civil

society to decouple economic development from increased use of natural resources and further

environmental degradation;

-

Draw encouragement, from a number of positive signs of change at various levels,

and in particular we welcome commitments included in the Sustainable Development Goals

SDGs), related to the promotion of sustained, inclusive and sustainable economic growth,

full and productive employment and decent work for all (SDG 8), building of resilient

(

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

63

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

infrastructure, promotion of inclusive and sustainable industrialization and fostering of

innovation (SDG 9), and ensuring sustainable consumption and production patterns (SDG 12).

We also welcome the commitments reflected in the Addis Ababa Action Agenda and the role

entrusted to the NCPCs and NCPNs in its article 122;

-

Highlight the advances in knowledge and technology over the last 20 years that have

made possible major advances in resource and energy efficiency and elimination of wastes

and underline the economic, social and environmental opportunities in all forms of innovation

for sustainability – social, institutional, financial and technological – and in all sectors; and

-

Reaffirm the specific needs of small- and medium-sized enterprises, particularly in

developing and transition countries, to ensure access to appropriate and affordable knowledge,

cleaner and environmentally sound technologies, and financial services, and to increase their

integration in global value chains and markets;

Against this background, we:

1

. Resolve to renew and redouble our efforts to promote, mainstream and scale-up

resource efficiency and cleaner production at all levels as a contribution towards achievement

of the Sustainable Development Goals and through further engagement with global initiatives

such as the 10 Year Framework of Programmes for Sustainable Consumption and Production

(SCP), Climate Technology Centre and Network (CTCN), Strategic Approach to International

Chemicals Management (SAICM) and related multilateral environmental agreements, donors

and international organizations.

2

. Determine to deliver individually and collectively services of the highest quality that

are appropriate and effective for governments to create and implement RECP-conducive

policies and strategies; for enterprises to implement RECP most beneficially in their

operations, products and strategies; and for civil society to act as advocate and change agent

for RECP.

3

. Commit to collaborate to further strengthen RECPnet, in line with recommendations

emanating from the Executive Committee acting on behalf of the Members’ Assembly, as

well as from UNIDO and UNEP-initiated independent evaluation processes, and operate it as

a member-based and member-driven initiative that supports the nationally-owned and

nationally-directed RECP service provision and knowledge-sharing in member countries.

4

. Call on government, business, financial institutions, academia and civil society that

share our concerns and commitments to join with RECPnet in its efforts to advance sustainable

development through a rapid and universal uptake of resource efficiency and cleaner

production policies, methods, technologies and practices in industries all over the world; and

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

64

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

5

. Request the joint UNIDO-UNEP RECP Programme to continue acting as RECPnet

Secretariat and where possible to expand its support to RECPnet, according to the needs of

the members and regions, by enabling and enhancing our capacity to contribute to the 2030

Agenda for Sustainable Development.

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

65

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

PHꢄ LꢄC 3. CHIẾN LƯꢅC SẢN XUẤT SẠCH HƠN TRONG CÔNG NGHIꢂP ĐẾN

NĂM 2020

Chiến lược sản xuất sꢀch hơn trong công nghiꢂp đến năm 2020 vꢄi những nꢁi dung

chꢆ yếu sau đây:

I. QUAN ĐIỂM

1

. Thực hiꢂn “Chiến lược Bảo vꢂ môi trường quốc gia đến năm 2010 vꢃ định hưꢄng

đến năm 2020”, “Định hưꢄng chiến lược phát triển bền vững ở Viꢂt Nam” vꢃ định hưꢄng phát

triển các ngꢃnh công nghiꢂp.

2

. Nhꢃ nưꢄc khuyến khꢇch vꢃ hỗ trợ kỹ thuật áp dụng sản xuất sꢀch hơn trên cơ sở tự

nguyꢂn vꢃ phát huy nꢁi lực cꢆa các cơ sở sản xuất công nghiꢂp nhằm thực hiꢂn các mục tiêu

môi trường vꢃ lợi ꢇch kinh tế.

3

. Sản xuất sꢀch hơn trong công nghiꢂp được thực hiꢂn trên cơ sở tăng cường quản lꢅ

nhꢃ nưꢄc về bảo vꢂ môi trường vꢃ nhận thꢋc cꢆa các cơ sở sản xuất công nghiꢂp về lợi ꢇch

được mang lꢀi tꢉ viꢂc áp dụng sản xuất sꢀch hơn.

II. MꢄC TIÊU

1

. Mục tiêu tổng quát

Sản xuất sꢀch hơn được áp dụng rꢁng rãi tꢀi các cơ sở sản xuất công nghiꢂp nhằm nâng

cao hiꢂu quả sử dụng tꢃi nguyên thiên nhiên, nguyên liꢂu, nhiên liꢂu, vật liꢂu; giảm thiểu phát

thải vꢃ hꢀn chế mꢋc đꢁ gia tăng ô nhiꢊm; bảo vꢂ vꢃ cải thiꢂn chất lượng môi trường, sꢋc khỏe

con người vꢃ bảo đảm phát triển bền vững.

2

. Mục tiêu cụ thể:

a) Giai đoꢀn tꢉ nay đến năm 2015:

50% cơ sở sản xuất công nghiꢂp nhận thꢋc được lợi ꢇch cꢆa viꢂc áp dụng sản xuất

sꢀch hơn trong công nghiꢂp;

-

25% cơ sở sản xuất công nghiꢂp áp dụng sản xuất sꢀch hơn; các cơ sở sản xuất công

nghiꢂp áp dụng sản xuất sꢀch hơn tiết kiꢂm được tꢉ 5 – 8% mꢋc tiêu thụ năng lượng, nguyên

liꢂu, nhiên liꢂu, vật liꢂu trên đơn vị sản phẩm;

-

70% các Sở Công Thương cꢈ cán bꢁ chuyên trách đꢆ năng lực hưꢄng dẫn áp dụng

sản xuất sꢀch hơn cho các cơ sở sản xuất công nghiꢂp.

b) Giai đoꢀn tꢉ năm 2016 đến năm 2020:

-

90% cơ sở sản xuất công nghiꢂp nhận thꢋc được lợi ꢇch cꢆa viꢂc áp dụng sản xuất

sꢀch hơn trong công nghiꢂp;

-

50% cơ sở sản xuất công nghiꢂp áp dụng sản xuất sꢀch hơn; các cơ sở sản xuất công

nghiꢂp áp dụng sản xuất sꢀch hơn tiết kiꢂm được tꢉ 8 – 13% mꢋc tiêu thụ năng lượng, nguyên

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

66

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

liꢂu, nhiên liꢂu, vật liꢂu trên đơn vị sản phẩm; 90% doanh nghiꢂp vꢉa vꢃ lꢄn cꢈ bꢁ phận

chuyên trách về sản xuất sꢀch hơn;

-

90% các Sở Công Thương cꢈ cán bꢁ chuyên trách đꢆ năng lực hưꢄng dẫn áp dụng

sản xuất sꢀch hơn cho các cơ sở sản xuất công nghiꢂp.

III. NHIꢂM Vꢄ

1

. Tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thꢋc về sản xuất sꢀch hơn trong công nghiꢂp

cho các cấp, ngꢃnh, địa phương, cơ sở sản xuất công nghiꢂp vꢃ cꢁng đồng dân cư.

. Hoꢃn thiꢂn hꢂ thống cơ chế, chꢇnh sách, pháp luật thúc đẩy sản xuất sꢀch hơn trong

công nghiꢂp:

a) Rꢃ soát, sửa đổi, bổ sung, ban hꢃnh theo thẩm quyền hoặc trình cấp cꢈ thẩm quyền

2

ban hꢃnh các cơ chế, chꢇnh sách, pháp luật thúc đẩy sản xuất sꢀch hơn trong công nghiꢂp;

b) Lồng ghép nꢁi dung sản xuất sꢀch hơn vꢃo chiến lược, quy hoꢀch phát triển các

ngꢃnh công nghiꢂp; chiến lược, quy hoꢀch phát triển kinh tế - xã hꢁi; chương trình, kế hoꢀch

bảo vꢂ môi trường cꢆa Bꢁ, ngꢃnh vꢃ địa phương.

3

. Nâng cao năng lực cho các cơ quan quản lꢅ, tổ chꢋc tư vấn vꢃ cơ sở sản xuất công

nghiꢂp trong viꢂc áp dụng sản xuất sꢀch hơn:

a) Nâng cao năng lực cho các cơ quan quản lꢅ nhꢃ nưꢄc về sản xuất sꢀch hơn trong

công nghiꢂp gꢈp phần thực hiꢂn cꢈ hiꢂu quả các quy định cꢆa pháp luật về bảo vꢂ môi trường;

b) Xây dựng, phát triển đꢁi ngũ chuyên gia sản xuất sꢀch hơn cho các tổ chꢋc tư vấn

vꢃ đꢁi ngũ cán bꢁ kỹ thuật về sản xuất sꢀch hơn cho các cơ sở sản xuất công nghiꢂp;

c) Hỗ trợ xây dựng thꢇ điểm, nhân rꢁng các mô hình áp dụng sản xuất sꢀch hơn trong

công nghiꢂp cho các cơ sở sản xuất công nghiꢂp.

4

. Phát triển mꢀng lưꢄi các tổ chꢋc hỗ trợ sản xuất sꢀch hơn trong công nghiꢂp.

IV. GIẢI PHꢀP THꢁC HIꢂN

. Giải pháp về truyền thông, nâng cao nhận thꢋc:

1

a) Tăng cường tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thꢋc về sản xuất sꢀch hơn trong

công nghiꢂp đối vꢄi các cấp, các ngꢃnh vꢃ các cơ sở sản xuất công nghiꢂp;

b) Xây dựng, phổ biến các cơ sở dữ liꢂu vꢃ trang thông tin điꢂn tử về áp dụng sản xuất

sꢀch hơn trong công nghiꢂp;

c) Đẩy mꢀnh viꢂc phổ biến, nhân rꢁng các mô hình áp dụng thꢃnh công sản xuất sꢀch

hơn trong công nghiꢂp.

2

. Giải pháp về tổ chꢋc, quản lꢅ vꢃ cơ chế, chꢇnh sách:

a) Đẩy mꢀnh viꢂc rꢃ soát, sửa đổi, bổ sung vꢃ hoꢃn thiꢂn cơ chế, chꢇnh sách, pháp luật

nhằm thúc đẩy sản xuất sꢀch hơn trong công nghiꢂp;

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

67

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

b) Thực hiꢂn viꢂc lồng ghép nꢁi dung sản xuất sꢀch hơn vꢃo chiến lược, quy hoꢀch

phát triển các ngꢃnh công nghiꢂp; chiến lược, quy hoꢀch phát triển kinh tế - xã hꢁi; chương

trình, kế hoꢀch bảo vꢂ môi trường cꢆa Bꢁ, ngꢃnh vꢃ địa phương;

c) Xây dựng mꢀng lưꢄi cấp giấy chꢋng nhận áp dụng sản xuất sꢀch hơn trong công

nghiꢂp cho các cơ sở sản xuất công nghiꢂp theo nguyên tắc tự nguyꢂn;

d) Phát triển mꢀng lưꢄi các tổ chꢋc hỗ trợ sản xuất sꢀch hơn trong công nghiꢂp tꢀi Bꢁ

Công Thương vꢃ các tỉnh, thꢃnh phố trực thuꢁc Trung ương cꢈ nhiều cơ sở sản xuất công

nghiꢂp.

3

. Giải pháp về hỗ trợ kỹ thuật, đꢃo tꢀo nguồn lực vꢃ hợp tác quốc tế:

a) Đẩy mꢀnh viꢂc xây dựng, phổ biến các hưꢄng dẫn kỹ thuật về sản xuất sꢀch hơn

trong công nghiꢂp; hỗ trợ áp dụng sản xuất sꢀch hơn tꢀi các cơ sở sản xuất công nghiꢂp;

b) Tăng cường liên kết giữa các viꢂn nghiên cꢋu, trường đꢀi học vꢄi cơ sở sản xuất

công nghiꢂp trong viꢂc nghiên cꢋu, chuyển giao vꢃ ꢋng dụng các công nghꢂ phục vụ sản xuất

sꢀch hơn trong công nghiꢂp;

c) Đẩy mꢀnh viꢂc đꢃo tꢀo, bồi dưỡng vꢃ nâng cao năng lực cho đꢁi ngũ cán bꢁ quản

lꢅ, chuyên môn vꢃ chuyên gia tư vấn hoꢀt đꢁng trong lĩnh vực sản xuất sꢀch hơn trong công

nghiꢂp;

d) Tranh thꢆ các nguồn lực cꢆa tổ chꢋc, cá nhân nưꢄc ngoꢃi để thúc đẩy viꢂc áp dụng

sản xuất sꢀch hơn trong công nghiꢂp.

4

. Giải pháp về đầu tư vꢃ tꢃi chꢇnh.

a) Kinh phꢇ để thực hiꢂn các nꢁi dung, nhiꢂm vụ cꢆa Chiến lược được huy đꢁng tꢉ

nhiều nguồn vốn khác nhau: vốn ngân sách nhꢃ nưꢄc, vốn viꢂn trợ, các nguồn tꢃi trợ, đầu tư

cꢆa các tổ chꢋc, cá nhân trong nưꢄc vꢃ nưꢄc ngoꢃi vꢃ những nguồn vốn hợp pháp khác;

b) Phê duyꢂt về nguyên tắc 5 đề án tꢀi Phụ lục kèm theo Quyết định nꢃy nhằm triển

khai thực hiꢂn cꢈ hiꢂu quả các mục tiêu, nꢁi dung, nhiꢂm vụ cꢆa Chiến lược. Các Bꢁ, ngꢃnh

liên quan chịu trách nhiꢂm xây dựng các đề án, trình cấp cꢈ thẩm quyền phê duyꢂt. Kinh phꢇ

thực hiꢂn các đề án được ngân sách nhꢃ nưꢄc bảo đảm;

c) Nhꢃ nưꢄc hỗ trợ qua tꢇn dụng nhꢃ nưꢄc đối vꢄi các dự án sản xuất sꢀch hơn trong

công nghiꢂp; khuyến khꢇch các tổ chꢋc, cá nhân trong vꢃ ngoꢃi nưꢄc đầu tư vꢃo các hoꢀt đꢁng

nghiên cꢋu, chuyển giao, ꢋng dụng công nghꢂ thân thiꢂn vꢄi môi trường phục vụ sản xuất

sꢀch hơn trong công nghiꢂp;

d) Các dự án đầu tư áp dụng sản xuất sꢀch hơn cꢆa các cơ sở sản xuất được hưởng

chꢇnh sách ưu đãi tꢃi chꢇnh. Ban điều hꢃnh thực hiꢂn Chiến lược cꢈ trách nhiꢂm tư vấn cơ chế

hỗ trợ, ưu đãi chi tiết, trình Thꢆ tưꢄng Chꢇnh phꢆ phê duyꢂt.

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

68

Bài giảng – Sản xuất sạch hơn

V. TỔ CHỨC THꢁC HIꢂN

. Bꢁ Công Thương chꢆ trì, phối hợp vꢄi Bꢁ Tꢃi nguyên vꢃ Môi trường, các Bꢁ, ngꢃnh,

1

địa phương liên quan tổ chꢋc thực hiꢂn cꢈ hiꢂu quả, đúng tiến đꢁ các nꢁi dung, nhiꢂm vụ cꢆa

Chiến lược, định kỳ hꢃng năm báo cáo Thꢆ tưꢄng Chꢇnh phꢆ kết quả thực hiꢂn. Bꢁ trưởng Bꢁ

Công Thương thꢃnh lập Ban điều hꢃnh do Bꢁ trưởng lꢃm Trưởng ban để thực hiꢂn Chiến

lược. Thꢃnh phần, quy chế hoꢀt đꢁng cꢆa Ban điều hꢃnh vꢃ Văn phòng giúp viꢂc do Bꢁ trưởng

Bꢁ Công Thương quyết định.

2

. Bꢁ Kế hoꢀch vꢃ Đầu tư, Bꢁ Tꢃi chꢇnh cân đối, bố trꢇ vꢃ hưꢄng dẫn sử dụng kinh phꢇ

tꢉ nguồn vốn ngân sách nhꢃ nưꢄc 5 năm vꢃ hꢃng năm để thực hiꢂn các đề án thꢃnh phần cꢆa

Chiến lược.

3

. Bꢁ Tꢃi nguyên vꢃ Môi trường, Bꢁ Tꢃi chꢇnh, các Bꢁ, ngꢃnh khác vꢃ Ủy ban nhân

dân các tỉnh, thꢃnh phố trực thuꢁc Trung ương theo chꢋc năng, nhiꢂm vụ vꢃ phꢀm vi quản lꢅ

nhꢃ nưꢄc cꢆa mình cꢈ trách nhiꢂm phối hợp vꢄi Bꢁ Công Thương để tổ chꢋc thực hiꢂn cꢈ

hiꢂu quả các nꢁi dung, nhiꢂm vụ liên quan trong Chiến lược; định kỳ hꢃng năm gửi báo cáo

kết quả thực hiꢂn về Bꢁ Công Thương để tổng hợp, trình Thꢆ tưꢄng Chꢇnh phꢆ.

*

******

ThS. Nguyễn Minh Kỳ

69