Giáo án tổng hợp giao an sinh 11 ban cb pdf

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Tiết 1

Chương I: CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT VÀ NĂNG LƯỢNG

Bài 1: SỰ HẤP THỤ NƯỚC VÀ MUỐI KHOÁNG Ở RỄ

I. Mục tiêu:

Sau khi học xong bài này học sinh cần:

. Kiến thức:

Mô tả được cấu tạo của hệ rễ thích nghi với chức năng hấp thụ nước và ion

khoáng.

1

-

Phân biệt được cơ chế hấp thụ nước và ion khoáng ở rễ cây.

Trình bày được mối tương tác giữa môi trường và rễ trong quá trình hấp thụ

nước và các ion khoáng.

2

. Kĩ năng:

-

Rèn luyện kĩ năng quan sát, phân tích, so sánh.

3

. Thái độ:

-

Giải thích một số hiện tượng thực tế liên quan đến quá trình hút nước.

II. Đồ dùng dạy học:

-

Tranh vẽ hình 1.1, 1.2, 1.3 SGK.

Máy chiếu.

III. Phương pháp dạy học:

Trực quan, thảo luận và hỏi đáp.

IV. Tiến trình dạy học:

-

1

2

. Ổn định lớp:

. Bài mới:

Hoạt động của thầy - trò

Nội dung kiến thức

*

Hoạt động 1: Tìm hiểu rễ là cơ quan I. Rễ là cơ quan hấp thụ nước:

hấp thụ nước:

1. Hình thái của hệ rễ:

TT1: GV yêu cầu HS quan sát hình 1.1

trả lời câu hỏi: Dựa vào hình 1.1 hãy mô

tả cấu tạo bên ngoài của hệ rễ?

TT2: HS quan sát hình 1.1 → trả lời câu

hỏi.

TT3: GV nhận xét, bổ sung → KL.

TT4: GV yêu cầu HS nghiên cứu mục 2,

kết hợp hình 1.1 trả lời câu hỏi:

-

Rễ thực vật trên cạn phát triển thích

nghi với chức năng hấp thụ nước và

muối khoáng ntn?.

-

Tế bào lông hút có cấu tạo thích nghi

với chức năng hút nước và khoáng ntn?

TT5: HS nghiên cứu mục 2, quan sát

hình 1.1 → trả lời câu hỏi.

2

thụ:

. Rễ cây phát triển nhanh bề mặt hấp

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 1

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Hoạt động của thầy - trò Nội dung kiến thức

TT6: GV nhận xét, bổ sung → kết luận. - Rễ đâm sâu, lan rộng và sinh trưởng liên

tục hình thành nên số lượng khổng lồ các

lông hút làm tăng diện tích bề mặt tiếp

xúc với đất giúp cây hấp thụ được nhiều

nước và muối khoáng.

-

Tế bào lông hút có thành tế bào mỏng,

không thấm cutin, có áp suất thẩm thấu

lớn.

*

Hoạt động 2: Tìm hiểu cơ chế hấp II. Cơ chế hấp thụ nước và muối

thụ nước và muối khoáng ở rễ cây.

khoáng ở rễ cây.

TT1: GV yêu cầu HS dự đoán sự biến 1. Hấp thụ nước và các ion khoáng từ

đổi của tế bào khi cho vào 3 cốc đựng 3 đất vào tế bào lông hút.

dd có nồng độ ưu trương, nhược trương a. Hấp thụ nước:

và đẳng trương → cho biết:

- Nước được hấp thụ liên tục từ đất vào tế

-

Nước được hấp thụ từ đất vào rễ theo bào lông hút theo cơ chế thẩm thấu: đi từ

cơ chế nào? Giải thích?

môi trường nhược trương vào dd ưu

-

Các ion khoáng được hấp thụ vào tế trương của tế bào rễ cây nhờ sự chênh

bào lông hút ntn?

lệch áp suất thẩm thấu.

-

Hấp thụ động khác hấp chủ động ở b. Hấp thụ muối khoáng.

điểm nào?

TT2: HS quan sát → trả lời câu hỏi.

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết luận.

- Các ion khoáng xâm nhập vào tế bào rễ

cây một cách chọn lọc theo 2 cơ chế:

+ Thụ động: Cơ chế khuếch tán từ nơi

có nồng độ cao đến nơi có nồng độ thấp.

+

Chủ động: Di chuyển ngược chiều

gradien nồng độ và cần năng lượng.

TT4: GV cho HS quan sát hình 1.3 SGK 2. Dòng đi từ lông hút vào mạch gỗ của

yêu cầu HS: rễ.

Ghi tên các con đường vận chuyển - Theo 2 con đường:

nước và các ion khoáng vào vị trí có dấu + Từ lông hút → khoảng gian bào →

mạch gỗ.

+ Từ lông hút → tế bào sống → mạch

-

“

-

?” trong sơ đồ.

Vì sao nước từ lông hút vào mạch gỗ

của rễ theo một chiều?

gỗ

TT5: HS quan sát hình → trả lời câu

hỏi.

TT6: GV nhận xét, bổ sung → kết luận.

*

Hoạt động 3: Tìm hiểu ảnh hưởng III. Ảnh hưởng của môi trường đối với

của môi trường đối với quá trình hấp quá trình hấp thụ nước và các ion

thụ nước và các ion khoáng ở rễ khoáng ở rễ.

TT1: GV cho HS đọc mục III, trả lời câu - Các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình hấp

hỏi: thụ nước và các ion khoáng là: Nhiệt độ,

Hãy cho biết môi trường ảnh hưởng ánh sáng, oxy, pH, đặc điểm lí hóa của

đến quá trình hấp thụ nước và các ion đất…

khoáng của rễ ntn? - Hệ rễ cây ảnh hưởng đến môi trường.

Cho ví dụ.

-

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 2

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Hoạt động của thầy - trò

TT2: HS nghiên cứu mục III → trả lời

câu hỏi.

Nội dung kiến thức

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết luận.

3

. Củng cố:

So sánh sự khác biệt trong sự phát triển của hệ rễ cây trên cạn và cây thủy sinh?

Giải thích?

-

Nêu sự khác biệt giữa hấp thụ nước và các muối khoáng? Làm thế nào để cây có

thể hấp thụ nước và các muối khoáng thuận lợi nhất?

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 3

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Tiết 2

Bài 2: QUÁ TRÌNH VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT TRONG CÂY

I. Mục tiêu:

Sau khi học xong bài này học sinh cần:

. Kiến thức:

Mô tả được cấu tạo của cơ quan vận chuyển.

1

-

Thành phần của dịch vận chuyển.

Động lực đẩy dòng vật chất di chuyển.

2

3

. Kĩ năng:

-

Rèn luyện kĩ năng quan sát, phân tích, so sánh.

. Thái độ:

II. Đồ dùng dạy học:

-

Tranh vẽ hình 2.1, 2.2, 2.3, 2.4, 2.5 SGK.

Máy chiếu.

Phiếu học tập.

III. Phương pháp dạy học:

Trực quan, thảo luận và hỏi đáp.

IV. Tiến trình dạy học:

-

1

2

. Ổn định lớp:

. Kiểm tra bài cũ:

-

GV treo sơ đồ hình 1.3, yêu cầu 1 HS lên chú thích các bộ phận cũng như chỉ ra

con đường xâm nhập của nước và ion khoáng từ đất vào mạch gỗ của rễ?

Nêu sự khác biệt giữa hấp thụ nước và các muối khoáng? Giải thích vì sao các

loài cây trên cạn không sống được trên đất ngập mặn

. Bài mới:

Hoạt động của thầy - trò

Hoạt động 1: Tìm hiểu dòng mạch I. Dòng mạch gỗ

gỗ.

TT1: GV yêu cầu HS quan sát hình 2.1, 1. Cấu tạo của mạch gỗ:

-

3

Nội dung kiến thức

*

2

-

.2 trả lời câu hỏi: - Mạch gỗ gồm các tế bào chết (quản bào

Hãy mô tả con đường vận chuyển của và mạch ống) nối kế tiếp nhau tạo thành

dòng mạch gỗ trong cây?

con đường vận chuyển nước và các ion

-

Hãy cho biết quản bào và mạch ống khoáng từ rễ lên lá.

khác nhau ở điểm nào? Bằng cách điền

vào PHT số 1:

Phiếu học tập số 1

Tiêu chí so

sánh

Quản

bào

Mạch

ống

- Nội dung: PHT

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 4

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Hoạt động của thầy - trò

Nội dung kiến thức

TT2: HS quan sát hình 2.1 → trả lời câu

hỏi.

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết luận. 2. Thành phần của dịch mạch gỗ:

TT4: GV yêu cầu HS nghiên cứu mục 2, - Thành phần chủ yếu gồm: Nước, các ion

trả lời câu hỏi:

Hãy nêu thành phần của dịch mạch gỗ? được tổng hợp ở rễ.

khoáng ngoài ra còn có các chất hữu cơ

-

TT5: HS nghiên cứu mục 2 → trả lời

câu hỏi.

TT6: GV nhận xét, bổ sung → kết luận. 3. Động lực đẩy dòng mạch gỗ

TT7: GV cho HS quan sát hình 2.3, 2.4, - Áp suất rễ.

trả lời câu hỏi:

Hãy cho biết nước và các ion khoáng đầu trên).

được vận chuyển trong mạch gỗ nhờ - Lực liên kết giữa các phân tử nước với

những động lực nào?

nhau và với thành mạch gỗ: Tạo thành

- Lực hút do thoát hơi nước ở lá (động lực

-

TT8: HS nghiên cứu mục 3 → trả lời một dòng vận chuyển liên tục từ rễ lên lá

câu hỏi.

TT9: GV nhận xét, bổ sung → kết luận. II. Dòng mạch dây.

*

Hoạt động 2: Tìm hiểu dòng mạch 1. Cấu tạo của mạch dây.

dây.

- Gồm các tế bào sống là ống dây (tế bào

TT1: GV yêu cầu HS quan sát hình 2.2, hình dây) và tế bào kèm

2

-

.5, đọc SGK, trả lời câu hỏi.

Mô tả cấu tạo của mạch dây?

Thành phần của dịch mạch dây?

Động lực vận chuyển?

-

→

Từ đó nêu điểm khác nhau giữa dòng 2. Thành phần của dịch mạch rây.

mạch gỗ và dòng mạch dây? Bằng cách - Gồm: Đường saccarozo, các aa, vitamin,

điền vào PHT số 2

hoocmon thực vật…

Tiêu chí so Mạch

Mạch

rây

sánh

gỗ

3

. Động lực của dòng mạch rây.

-

Là sự chênh lệch áp suất thẩm thấu giữa

cơ quan nguồn (lá) và các cơ quan chứa

TT2: HS quan sát → trả lời câu hỏi.

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết luận.

3

. Củng cố:

Vì sao khi ta bóc vỏ quanh cành cây hay thân cây thì một thời gian sau ở chỗ bị

bóc phình to ra?

-

Sự hút nước từ rễ lên lá qua những giai đoạn nào?

4

. Hướng dẫn về nhà:

-

Trả lời câu hỏi SGK.

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 5

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

-

Đọc thêm: “Em có biết”

Làm thí nghiệm sau quan sát hiện tượng và giải thích.

Thí nghiệm: Lấy 1 bao polyetilen trắng bao quanh 1 cành nhỏ có lá của cây trồng

trong chậu hoặc ngoài vườn rồi cột miệng bao lại, để 1 ngày sau đó quan sát.

Đáp án PHT số 1

Tiêu chí so sánh

Đường kính

Chiều dài

Quản bào

Mạch ống

Nhỏ

Dài

Lớn

Ngắn

Cách nối

Gối đầu lên nhau

Đầu kế đầu

Đáp án PHT số 2

Tiêu chí

so sánh

Mạch gỗ

Là những tế bào chết.

Mạch rây

-

- Là những tế bào sống.

Thành tế bào có chứa linhin.

- Các ống rây nối đầu với nhau

Cấu tạo

Các tế bào nối với nhau thành những thành ống dài đi từ lá xuống rễ.

ống dài từ rễ lên lá.

Nước, muối khoáng được hấp thụ ở rễ - Là các sản phẩm đổng hóa ở lá:

và các chất hữu cơ được tổng hợp ở rễ + Saccarozo, aa, vitamin…

Một số ion khoáng được sử

-

Thành

phần

dịch

+

dụng lại.

-

Là sự phối hợp của 3 lực :

- Là sự chênh lệch áp suất thẩm

thấu giữa cơ quan nguồn và cơ

quan chứa.

+

Áp suất rễ.

Động

lực

Lực hút do thoát hơi nước ở lá.

Lực liên kết giữa các phân tử

nước với nhau và với thành mạch gỗ

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 6

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Tiết 3

Bài 3: THOÁT HƠI NƯỚC Ở LÁ

I. Mục tiêu:

Sau khi học xong bài này học sinh cần:

. Kiến thức:

Nêu được vai trò của thoát hơi nước đối với đời sống thực vật.

1

-

Mô tả được cấu tạo của lá thích nghi với chức năng thoát hơi nước .

Trình bày được cơ chế đóng mở lỗ khí của khí khổng và các tác nhân ảnh hưởng

đến quá trình thoát hơi nước..

2

. Kĩ năng:

-

Rèn luyện kĩ năng quan sát, phân tích, so sánh.

3

. Thái độ :

-

Giải thích cơ sở khoa học các biện pháp kĩ thuật tạo điều kiện cho cây điều hòa

thoát hơi nước dễ dàng.

-

Tích cực trồng cây và bảo vệ cây xanh ở trường học, nơi ở và đường phố.

II. Đồ dùng dạy học:

-

Tranh vẽ hình 3.1, 3.2, 3.3, 3.4 SGK.

Máy chiếu.

Thí nghiệm chứng minh cây xanh thoát hơi nước.

III. Phương pháp dạy học:

Trực quan, thảo luận và hỏi đáp.

IV. Tiến trình dạy học:

-

1

2

. Ổn định lớp:

. Kiểm tra bài cũ :

-

Động lực nào giúp dòng nước và các muối khoáng di chuyển được từ rrex lên lá ?

3

. Bài mới:

Hoạt động của thầy - trò

Hoạt động 1: Tìm hiểu vai trò của I. Vai trò của thoát hơi nước:

thoát hơi nước.

TT1: GV cho HS quan sát thí nghiệm - Tạo lực hút đầu trên.

TN) đã chuẩn bị sẵn về hiện tượng - Làm giảm nhiệt độ bề mặt lá.

thoát hơi nước ở thực vật, trả lời câu - Khí khổng mở cho CO khuếch tán vào lá

hỏi: cung cấp cho quá trình quang hợp.

Nội dung kiến thức

*

(

2

-

Hãy cho biết thoát hơi nước là gì ?

Vai trò của thoát hơi nước ?

TT2: HS quan sát TN → trả lời câu

hỏi.

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết

luận.

*

Hoạt động 2: Tìm hiểu thoát hơi II. Thoát hơi nước qua lá.

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 7

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Hoạt động của thầy - trò

nước qua lá.

Nội dung kiến thức

TT1: GV yêu cầu HS đọc số liệu ở 1. Cấu tạo của lá thích nghi với chức

bảng 3.1, quan sát hình 3.1, 3.2, 3.3→ năng thoát hơi nước.

trả lời câu hỏi:

Em có nhận xét gì về tốc độ thoát hơi thoát hơi nước:

nước ở mặt trên và mặt dưới của lá - Cấu trúc tham gia vào quá trình thoát hơi

cây ? nước ở lá:

+ Tầng cutin (không đáng kể).

+ Khí khổng

- Đặc điểm của lá thích nghi với chức năng

-

Những cấu trúc tham gia nào tham

gia vào quá trình thoát hơi nước ở lá?

TT2: HS đọc số liệu, quan sát hình →

trả lời câu hỏi.

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết

luận.

TT4: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK 2. Hai con đường thoát hơi nước:

trả lời câu hỏi:

Có mấy con đường thoát hơi

nước? Đặc diểm của các con đường đó

- Con đường qua khí khổng (chủ yếu):

+ Vận tốc lớn.

-

+ Được điều chỉnh bằng việc đóng mở

-

Trong các con đường thoát hơi nước khí khổng.

kể trên con đường nào là chủ yếu ?

TT5: HS nghiên cứu SGK → trả lời

câu hỏi.

- Con đường qua cutin:

+ Vận tốc nhỏ.

+ Không được điều chỉnh.

TT6: GV nhận xét, bổ sung → kết

luận.

TT7: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK 3. Cơ chế điều tiết sự thoát hơi nước:

trả lời câu hỏi: - Qua khí khổng: Độ đóng mở của khí

Trình bày cơ chế điều chỉnh thoát hơi khổng.

-

nước ?

+ Khi no nước, vách mỏng của tế bào

khí khổng căng ra → vách dày cong theo

-

Hãy trình bày đặc điểm của khí

khổng trong mối liên quan đến cơ → lỗ khí mở ra.

chế đóng mở của nó?

+ Khi mất nước, vách mỏng hết căng →

TT8: HS nghiên cứu SGK → trả lời vách dày duỗi → lỗ khí đóng.

câu hỏi.

- Qua cutin: Điều tiết bởi mức độ phát triển

TT9: GV nhận xét, bổ sung → kết của lớp cutin trên biểu bì lá: lớp cutin càng

luận.

dày, thoát hơi nước càng giảm và ngược lại.

*

Hoạt động 3: Các tác nhân ảnh III. Các tác nhân ảnh hưởng đến quá

hưởng đến quá trình thoát hơi nước. trình thoát hơi nước:

TT1: GV cho HS đọc mục III, trả lời - Độ mở của khí khổng càng rộng, thoát hơi

câu hỏi:

nước càng nhanh.

-

Quá trình thoát hơi nước của cây chịu - Các nhân tố ảnh hưởng:

ảnh hưởng của những nhân tố nào?

TT2: HS nghiên cứu mục III → trả lời

câu hỏi.

+ Nước.

+ Ánh sáng.

+ Nhiệt độ, gió và một số ion khoáng

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết

luận.

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 8

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Hoạt động của thầy - trò

Nội dung kiến thức

*

Hoạt động 4: Tìm hiểu cân bằng IV. Cân bằng nước và tưới tiêu hợp lí

nước và tưới tiêu hợp lí cho cây trồng. cho cây trồng.

TT1: GV cho HS đọc mục IV, trả lời - Cân bằng nước được tính bằng sự so sánh

câu hỏi:

lượng nước do rễ hút vào và lượng nước

-

Cơ sở khoa học của việc tưới tiêu hợp thoát ra.

lí là gì?

- Tưới nước hợp lí cho cây trồng:

+ Thời điểm tưới nước.

+ Lượng nước cần tưới.

+ cách tưới.

TT2: HS nghiên cứu mục IV → trả lời

câu hỏi.

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết

luận.

3

. Củng cố:

-

Cơ sở khoa học của việc tưới tiêu hợp lí là gì? Giải thích?

4

. Hướng dẫn về nhà:

-

Trả lời câu hỏi SGK.

Đọc thêm: “Em có biết”

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 9

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Tiết 4

Bài 4: CÁC NGUYÊN TỐ KHOÁNG DINH DƯỠNG THIẾT YẾU

VÀ VAI TRÒ CỦA CHÚNG

I. Mục tiêu:

Sau khi học xong bài này học sinh cần:

. Kiến thức:

Nêu được các khái niệm: nguyên tố dinh dưỡng thiết yếu, nguyên tố đại lượng và

nguyên tố vi lượng.

1

-

Mô tả được một số dấu hiệu điển hình của sự thiếu 1 số nguyên tố dinh dưỡng.

Trình bày được vai trò đặc trưng nhất của các nguyên tố dinh dưỡng thiết yếu.

Liệt kê được các nguồn cung cấp dinh dưỡng cho cây, dạng phân bón cây hấp

thụ được.

2

. Kĩ năng:

-

Rèn luyện kĩ năng quan sát, phân tích, so sánh.

3

. Thái độ :

-

Khi bón phân cho cây trồng phải hợp lí, bón đúng và đủ liều lượng. Phân bón

phải ở dạng dễ hòa tan.

II. Đồ dùng dạy học:

-

Tranh vẽ hình 4.1, 4.2, 4.3 SGK.

Máy chiếu.

Bảng 4.1, 4.2 hoặc bố trí được thí nghiệm trong SGK.

III. Phương pháp dạy học:

Trực quan, thảo luận và hỏi đáp.

IV. Tiến trình dạy học:

-

1

2

. Ổn định lớp:

. Kiểm tra bài cũ :

-

Thoát hơi nước có vai trò gì? Tác nhân chủ yếu nào điều tiết độ mở của khí

khổng?

. Bài mới:

Hoạt động của thầy - trò

Hoạt động 1: Tìm hiểu nguyên tố I. Nguyên tố dinh dưỡng khoáng thiết

dinh dưỡng khoáng thiết yếu trong yếu trong cây:

3

Nội dung kiến thức

*

cây.

- Nguyên tố dinh dưỡng khoáng thiết yếu

TT1: GV cho HS quan sát hình 4.1, trả là :

lời câu hỏi:

+ Nguyên tố mà thiếu nó cây không

-

Hãy mô tả thí nghiệm, nêu nhận xét hoàn thành được chu trình sống.

và giải thích ?

+ Không thể thay thế được bởi bất kì

-

Nguyên tố dinh dưỡng khoáng thiết nguyên tố nào khác.

yếu là gì ?

+ Phải trực tiếp tham gia vào quá trình

TT2: HS quan sát hình 4.1→ trả lời chuyển hóa vật chất trong cơ thể.

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 10

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Hoạt động của thầy - trò

câu hỏi.

Nội dung kiến thức

- Các nguyên tố dinh dưỡng khoáng thiết

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết yếu gồm :

luận. + Nguyên tố đại lượng : C, H, O, N, P,

K, S, Ca, Mg.

+

Nguyên tố vi lượng : Fe, Mn, B, Cl,

Zn, Cu, Mo, Ni.

*

Hoạt động 2: Tìm hiểu thoát hơi II. Vai trò của các nguyên tố dinh dưỡng

nước qua lá. khoáng thiết yếu trong cây.

TT1: GV yêu cầu HS dựa vào mô tả - Dấu hiệu thiếu các nguyên tố dinh dưỡng:

của hình 4.2 và hình 5.2→ trả lời câu Theo PHT.

hỏi:

- Vai trò của các nguyên tố khoáng:

-

Hãy giải thích vì sao thiếu Mg lá có + Tham gia cấu tạo chất sống.

vệt màu đỏ, thiếu N lá có màu vàng

nhạt?

+ Điều tiết quá trình trao đổi chất.

-

Hoàn thành PHT.

Nguyên

tố

Dấu

thiếu

hiệu Vai trò

Nitơ

Phốtpho

Magiê

Canxi

-

Các nguyên tố khoáng có vai trò gì

đối với cơ thể thực vật?

TT2: HS quan sát hình → trả lời câu

hỏi và hoàn thành PHT.

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết

luận.

III. Nguồn cung cấp các nguyên tố dinh

Hoạt động 3: Nguồn cung cấp các

dưỡng khoáng cho cây:

*

nguyên tố dinh dưỡng khoáng cho

cây.

1

. Đất là nguồn cung cấp chủ yếu các chất

TT1:GV cho HS đọc mục III, phân tích

đồ thị 4.3, trả lời câu hỏi :

Vì sao nói đất là nguồn cung cấp chủ

yếu các chất dinh dưỡng khoáng?

Dựa vào đồ thị trên hình 4.3, hãy rút

ra nhận xét về liều lượng phân bón hợp

lí để đảm bảo cho cây sinh trưởng tốt

nhất mà không gây ô nhiễm môi

trường.

TT2: HS nghiên cứu mục III, quan sát

đồ thị hình 4.3 → trả lời câu hỏi.

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết

luận.

khoáng cho cây.

-

2

Trong đất các nguyên tố khoáng tồn tại ở

dạng:

-

+

Không tan.

Hòa tan.

-

Cây chỉ hấp thụ các muối khoáng ở

dạng hòa tan.

2

. Phân bón cho cây trồng.

Bón không hợp lí với liều lượng cao quá

-

mức cần thiết sẽ:

+

Gây độc cho cây.

Ô nhiễm nông sản.

Ô nhiễm môi trường đất, nước…

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 11

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Hoạt động của thầy - trò

Nội dung kiến thức

Tùy thuộc vào loại phân, giống cây

trồng để bón liều lượng cho phù hợp.

3

4

. Củng cố:

-

Thế nào là nguyên tố dinh dưỡng khoáng thiết yếu?

Chọn đáp án đúng:

-

1

. Trên phiến lá có các vệt màu đỏ, da cam, vàng, tím là do cây thiếu:

a. Nitơ

. Thành phần của vách tế bào và màng tế bào, hoạt hóa enzim là vai trò của :

a. Sắt b. Canxi c. Phôtpho d. Nitơ

. Hướng dẫn về nhà:

b. Kali

c. Magiê

d. Mangan

2

-

Trả lời câu hỏi SGK.

Nếu bón quá nhiều phân nitơ cho cây làm thực phẩm có tốt không ? Tại sao ?

Đọc thêm: “Em có biết”

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 12

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Tiết 5

Bài 5: NITƠ VÀ ĐỜI SỐNG CỦA THỰC VẬT

I. Mục tiêu:

Sau khi học xong bài này học sinh cần:

. Kiến thức:

Nêu được vai trò của nitơ trong đời sống của cây.

Trình bày được quá trình đồng hóa nitơ trong mô thực vật.

. Kĩ năng:

1

-

2

3

-

Rèn luyện kĩ năng quan sát, phân tích, so sánh.

. Thái độ :

II. Đồ dùng dạy học:

-

Tranh vẽ hình 5.1, 5.2, SGK.

Máy chiếu.

III. Phương pháp dạy học:

Trực quan, thảo luận và hỏi đáp.

IV. Tiến trình dạy học:

-

1

2

. Ổn định lớp:

. Kiểm tra bài cũ :

-

Thế nào là nguyên tố khoáng dinh dưỡng thiết yếu trong cơ thể thực vật?

Vì sao cần phải bón phân hợp lí cho cây trồng ?

3

. Bài mới:

Hoạt động của thầy - trò

Hoạt động 1: Tìm hiểu vai trò sinh I. Vai trò sinh lí của nguyên tố nitơ:

lí của nguyên tố nitơ. * Vai trò chung:

TT1: GV cho HS quan sát hình 5.1, - Nitơ là nguyên tố dinh dưỡng thiết yếu.

Nội dung kiến thức

*

5

-

.2, trả lời câu hỏi:

* vai trò cấu trúc :

Em hãy mô tả thí nghiệm, từ đó rút ra - Nitơ là thành phần không thể thay thế của

nhận xét về vai trò của nitơ đối với sự nhiều hợp chaatssinh học quan trọng như :

phát triển của cây? pr, axit nucleic, diệp lục, ATP… trong cơ

TT2: HS quan sát hình → trả lời câu thể thực vật.

hỏi.

* vai trò điều tiết :

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết - Nitơ tham gia điều tiết các quá trình trao

luận.

đổi chất trong cơ thể thực vật thông qua

hoạt động xúc tác, cung cấp năng lượng và

điều tiết trạng thái ngậm cscuar các phân tử

pr trong tế bào chất.

*

Hoạt động 2: Tìm hiểu Quá trình II. Quá trình đồng hóa nitơ trong mô

đồng hóa nitơ trong mô thực vật. thực vật.

TT1: GV yêu cầu HS nghiên cứu mục - Gồm 2 quá trình:

II→ trả lời câu hỏi: + Quá trình khử nitrat.

NH trong mô thực vật được đồng hóa + Quá trình đồng hóa NO

ꢀ

-

trong mô

-

3

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 13

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Hoạt động của thầy - trò Nội dung kiến thức

ntn?

Hình thành amit có ý nghĩa gì?

TT2: HS nghiên cứu mục II → trả lời - Quá trình chuyển hóa NO

thực vật.

1. Quá trình khử nitrat.

thành NH

3

trong mô thực vật theo sơ đồ sau:

-

ꢀ

-

3

câu hỏi.

ꢀ

-

ꢀ-

2

→ NO → NH

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết

NO

3

ꢀ

-

luận.

2. Quá trình đồng hóa NO

thực vật:

3

trong mô

-

Amin hóa trực tiếp:

axit xêtô + NH

Chuyển vị amin:

aa + axit xêtô → aa mới + axit xêtô mới

Hình thành:

3

aa

3

aa đicacbôxilic + NH → amit

3

. Củng cố:

-

Nitơ có vai trò gì đối với cây xanh?

Vì sao trong mô thực vật diễn ra quá trình khử nitrat?

4

. Hướng dẫn về nhà:

Trả lời câu hỏi SGK.

-

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 14

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Tiết 6

Bài 6: NITƠ VÀ ĐỜI SỐNG CỦA THỰC VẬT (tiếp)

I. Mục tiêu:

Sau khi học xong bài này học sinh cần:

. Kiến thức:

Nêu được các nguồn nitơ cung cấp cho cây.

1

-

Nêu được các dạng nitơ cây hấp thụ được từ đất.

Trình bày được các con đường cố định và vai trò của quá trình cố định nitơ bằng

con đường sinh học đối với thực vật và ứng dụng thực tiễn trong ngành trồng trọt.

-

Nêu được mối liên hệ giữa liều lượng phân đạm hợp lí với sinh trưởng và môi

trường

2

. Kĩ năng:

Rèn luyện kĩ năng quan sát, phân tích, so sánh.

. Thái độ :

Biết ứng dụng những kiến thức đã học và thực tiễn trồng trọt.

II. Đồ dùng dạy học:

-

3

-

Tranh vẽ hình 6.1, 6.2, SGK.

Máy chiếu.

PHT.

III. Phương pháp dạy học:

Trực quan, thảo luận và hỏi đáp.

IV. Tiến trình dạy học:

-

1

2

. Ổn định lớp:

. Kiểm tra bài cũ :

-

Vì sao thiếu nitơ trong môi trường dinh dưỡng, cây không thể phát triển bình

thường được?

-

Nêu các con đường đồng hóa nitơ trong mô thực vật ?

3

. Bài mới:

Hoạt động của thầy - trò

Hoạt động 1: Tìm hiểu nguồn cung III. Nguồn cung cấp nitơ tự nhiên cho

cấp nitơ tự nhiên cho cây. cây:

TT1: GV cho nghiên cứu mục III, trả 1. Nitơ trong không khí

lời câu hỏi: - Cây không thể hấp thụ được Nitơ phân tử

Hãy nêu các dạng Nitơ chủ yếu trên (N ) trong không khí.

Nội dung kiến thức

*

-

2

Trái đất?

Hoàn thành PHT

2. Nitơ trong đất :

- Nguồn cung cấp Nitơ cho cây chủ yếu từ

đất.

-

Dạng

nitơ

Nitơ v/c

Đặc

điểm

Khả năng hấp - Nitơ trong đất gồm :

thụ của cây

-

⁺. Cây hấp

3 4

+ Nitơ khoáng : NO và NH

thụ trực tiếp.

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 15

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Hoạt động của thầy - trò

Nitơ h/c

Nội dung kiến thức

+ Nitơ hữu cơ : Xác sinh vật. Cây không

TT2: HS nghiên cứu mục III → trả lời hấp thụ trực tiếp được.

câu hỏi.

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết

luận.

*

Hoạt động 2: Tìm hiểu Quá trình IV. Quá trình chuyển hóa nitơ trong đất

đồng hóa nitơ trong mô thực vật.

và cố định nitơ.

TT1: GV yêu cầu HS nghiên cứu mục 1. Quá trình chuyển hóa nitơ trong đất:

IV, quan sát hình 6.2 → hoàn thành - Chuyển hóa nitơ hữu cơ:

+

PHT

+ Chất hữu cơ NH

4

.

-

Chuyển hóa nitrat:

-

+

NO

3

N

2

Con

Điều

kiện

Phương trình

phản ứng

2

-

. Quá trình cố định nitơ :

Con đường hóa học cố định nitơ:

đường

Hóa học

Sinh

N

2

+ H

2 3

→ NH

-

Con đường sinh học cố định nitơ: do các

học

VSV thực hiện.

+

Nhóm VSV sống tự do: Vi khuẩn lam.

Nhóm VSV sống cộng sinh: các vi

TT2: HS nghiên cứu mục II → hoàn

thành PHT.

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết

khuẩn thuộc chi Rhizobium…

luận.

V. Phân bón với năng suất cây trồng và

Hoạt động 3 : Tìm hiểu phân bón

môi trường:

*

với năng suất cây trồng và môi

trường.

1

. Bón phân hợp lí và năng suất cây

trồng:

-

phân hợp lí:

TT1 : GV yêu cầu HS nghiên cứu mục

V, trả lời câu hỏi :

Để cây trồng có năng suất cao phải bón

-

Thế nào là bón phân hợp lí ?

Phương pháp bón phân ?

+

Đúng loại, đúng nhu cầu của giống,

đúng thời điểm...

TT2: HS nghiên cứu mục V → trả lời

câu hỏi.

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết

luận.

+

Đủ lượng.

Điều kiện đất đai, thời tiết.

2

-

. Các phương pháp bón phân:

Bón qua rễ: Dựa vào khả năng của rễ hấp

thụ ion khoáng từ đất.

+

Bón lót.

Bón thúc.

-

Bón qua lá:

Dựa vào sự hấp thụ các ion khoáng qua khí

khổng: dung dịch phân bón qua lá phải:

+

Có nồng độ các ion khoáng thấp.

Chỉ bón khi trời không mưa và nắng

không quá gắt.

3

. Củng cố:

Vì sao khi trồng các cây họ đậu người ta chỉ cần bón 1 lượng phân đạm rất ít?

-

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 16

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

. Hướng dẫn về nhà:

4

-

Trả lời câu hỏi SGK.

Đọc thêm: “Em có biết”

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 17

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Tiết 7:

Bài 7: THỰC HÀNH: THÍ NGHIỆM THOÁT HƠI NƯỚC

VÀ THÍ NGHIỆM VỀ VAI TRÒ CỦA PHÂN BÓN.

I. Mục tiêu

Sau khi học xong bài này học sinh cần:

-

Làm được thí nghiệm phát hiện thoát hơi nước ở 2 mặt lá.

Làm được các thí nghiệm để nhận biết sự có mặt của các nguyên tố khoáng đồng

thời vẽ được hình dạng đặc trưng của các nguyên tố khoáng.

II. chuẩn bị:

1

-

2

-

. Thí nghiệm 1:

Cây có lá nguyên vẹn.

Cặp nhựa hoặc gỗ.

Giấy lọc.

Đồng hồ bấm tay.

Dung dịch coban clorua 5 %.

bình hút ẩm.

. Thí nghiệm 2:

Hạt lúa đã nảy mầm 2 - 3 ngày.

Chậu hay cốc nhựa.

Thước nhựa có chia mm.

Tấm xốp đặt vừa trong lòng chậu có khoan lỗ.

Ống đong dung tích 100ml.

Đũa thủy tinh.

hóa chất: Dung dịch dinh dưỡng (phân NPK) 1g/lit.

III. Nội dung và cách tiến hành:

-

Chia lớp thành 4 nhóm:

1

-

. thí nghiệm 1: So sánh tốc độ thoát hơi nước ở hai mặt lá.

Dùng 2 miếng giấy có tẩm coban clorua đã sấy khô đạt lên mặt trên và mặt đưới của lá.

Đặt tiếp 2 lam kính lên cả mặt trên và mặt đưới của lá, dùng kẹp, kẹp lại.

Bấm đồng hồ để tính thời gian giấy chuyển từ màu xanh sang màu hồng.

. thí nghiệm 2: Ngiên cứu vai trò của phân bón NPK.

Mỗi nhóm 2 chậu:

-

2

-

+

Một chậu TN (1) cho vào dung dịch NPK.

Một chậu đối chứng (2) cho vào nước sạch.

Cả 2 chậu đều bỏ tấm xốp có đục lỗ, xếp các hạt đã nảy mầm vào các lỗ, rễ mầm tiếp

xúc với nước.

-

Tiến hành theo dõi cho đến khi thấy 2 chậu có sự khác nhau.

IV. Thu hoạch:

Mỗi HS làm một bản tường trình, theo nội dung sau:

-

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 18

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

1

. Thí nghiệm 1:

Bảng ghi tốc độ thoát hơi nước của lá tính theo thời gian

Tên cây, vị trí

của lá

Thời gian chuyển màu của giấy

coban clorua

Mặt trên Mặt dưới

Nhóm Ngày, giờ

Giải thích vì sao có sự khác nhau giữa 2 mặt lá

. Thí nghiệm 2

2

Chiều cao cây

cm/cây)

Tên cây

Mạ lúa

Công thức TN

Đối chứng (nước)

Thí nghiệm (dung dịch NPK)

Nhận xét

(

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 19

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Tiết 8

Bài 8: QUANG HỢP Ở CÂY XANH

I. Mục tiêu:

Sau khi học xong bài này học sinh cần:

. Kiến thức:

Nêu được khái niệm quang hợp.

1

-

Nêu được vai trò quang hợp ở thực vật.

Trình bày được cấu tạo của lá thích nghi với chức năng quang hợp.

Liệt kê được các sắc tố quang hợp

2

3

. Kĩ năng:

-

Rèn luyện kĩ năng quan sát, phân tích, so sánh.

. Thái độ :

-

Trực quan, thảo luận và hỏi đáp.

II. Đồ dùng dạy học:

-

Tranh vẽ hình 8.1, 8.2, SGK.

Máy chiếu.

PHT.

III. Phương pháp dạy học:

IV. Tiến trình dạy học:

1

2

. Ổn định lớp:

. Kiểm tra bài cũ :

-

Kiểm tra bài tường trình thực hành của HS?

3

. Bài mới:

Hoạt động của thầy - trò

Hoạt động 1: Tìm hiểu khái niệm I. Khái niệm quang hợp ở cây xanh:

quang hợp ở cây xanh. 1. Quang hợp là gì ?

TT1: GV cho quan sát hình 8.1, trả lời - Quang hợp là quá trình trong đó năng

câu hỏi: lượng ánh sáng mặt trời được lá hấp thụ để

Nội dung kiến thức

*

-

Em hãy cho biết quang hợp là gì?

Viết phương trình tổng quát.

2

tạo ra cacbonhidrat và oxy từ khí và H O.

- Phương trình tổng quát :

TT2: HS quan sát hình → trả lời câu

2 2 6 12 6 2

6 CO + 6 H O → C H O +6O

hỏi.

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết

luận.

TT4 : GV cho HS nghiên cứu mục I.2, 2. Vai trò quang hợp của cây xanh :

kết hợp với kiến thức đã học trả lời câu - Cung cấp thức ăn cho mọi sinh vật,

hỏi.

-

hợp ?

nguyên liệu cho xây dựng và dược liệu cho

Em hãy cho biết vai trò của quang y học.

- Cung cấp năng lượng cho mọi hoạt động

TT5: HS nghiên cứu mục I.2→ trả lời sống.

câu hỏi.

- Điều hòa không khí.

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 20

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Hoạt động của thầy - trò

TT6: GV nhận xét, bổ sung → kết

luận.

Nội dung kiến thức

*

Hoạt động 2: Tìm hiểu lá là cơ quan II. Lá là cơ quan quang hợp :

quang hợp.

TT1: GV yêu cầu HS quan sát hình 8.2 1. Hình thái giải phẫu của lá thích nghi

→

hoàn thành PHT

với chức năng quang hợp :

a. Hình thái :

Đặc

điểm cấu

tạo

- Diện tích bề mặt lớn : hấp thụ được nhiều

ánh sáng mặt trời.

- Phiến lá mỏng : thuận lợi cho khí khuếch

tán vào và ra được dễ dàng.

Chức

năng

Tên cơ quan

Bề mặt lá

-

Trong lớp biểu bì của mặt lá có khí khổng

Phiến lá

2

giúp cho khí CO khuếch tán vào bên trong

lá đến lục lạp.

b. Giải phẫu :

Lớp biểu bì dưới

Lớp cutin

Lớp tb mô giậu

Lớp tb mô khuyết

-

Tế bào mô giậu chứa nhiều lục lạp phân

bố ngay bên dưới lớp biểu bì mặt trên của

lá để trực tiếp hấp thụ được các tia sáng

Lá có cấu tạo thích nghi với chức

chiếu lên trên mặt lá.

-

năng quang hợp ntn ?

-

Tế bào mô xốp chứa ít diệp lục hơn so với

TT2: HS nghiên cứu mục II → hoàn

thành PHT, trả lời câu hỏi.

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết

luận.

mô giậu nằm ngay ở mặt dưới của phiến lá.

Trong mô xốp có nhiều khoang rỗng tạo

điều kiện cho khí CO

đến các tế bào chứa sắc tố quang hợp.

Hệ gân lá phát triển đến tận từng tế bào

nhu mô lá, chứa các mạch gỗ và mạch rây.

Trong phiến lá có nhiều tế bào chứa lục

lạp là bào quan quang hợp.

2

đẽ dàng khuếch tán

-

2

-

. Lục lạp là bào quan quang hợ :

Màng tilacoit là nơi phân bố hệ sắc tố

TT4 : GV yêu cầu HS quan sát hình

8

.3, hoàn thành PHT :

quang hợp, nơi xảy ra các phản ứng sáng.

Xoang tilacoit là nơi xảy ra các phản ứng

Các bộ phận

của lục lạp

Chức

năng

Cấu tạo

-

quang phân li nước và quá trình tổng hợp

ATP trong quang hợp.

-

Màng

Tilacoit

Chất nền

Chất nền là nơi xảy ra các phản ứng tối

TT5: HS quan sát hình 8.3→ hoàn

thành PHT

TT6: GV nhận xét, bổ sung → kết

luận.

TT7 : Gv yêu cầu HS nghiên cứu mục

II. 3 SGK, trả lời câu hỏi :

3

-

. Hệ sắc tố quang hợp :

Hệ sắc tố quang hợp gồm :

+

Diệp lục a hấp thu năng lượng ánh

sáng chuyển thành năng lượng trong ATP

-

Em hãy nêu các loại sắc tố của cây,

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 21

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Hoạt động của thầy - trò

và vai trò của chúng trong quang hợp

TT8: HS nghiên cứu SGK → trả lời

câu hỏi.

Nội dung kiến thức

và NADPH.

+ Các sắc tố phụ : (Carotenoit) hấp thụ

và truyề năng lượng cho diệp lục a

TT9: GV nhận xét, bổ sung → kết - Sơ đồ :

luận. Carotenoit → Diệp lục b → Diệp lục a

Diệp lục a ở trung tâm.

→

3

. Củng cố:

Mô tả sự phù hợp giữa cấu tạo và chức năng của lá?

. Hướng dẫn về nhà:

-

4

-

Trả lời câu hỏi SGK.

Đọc thêm: “Em có biết”

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 22

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Tiết 9

3 4

Bài 9: QUANG HỢP Ở THỰC VẬT C , C và CAM

I. Mục tiêu:

Sau khi học xong bài này học sinh cần:

. Kiến thức:

Phân biệt được pha sáng và pha tối ở các nội dung sau: sản phẩm, nguyên liệu,

nơi xảy ra.

1

-

2 3

Phân biệt được các con đường cố định CO trong pha tối ở các nhóm thực vật C ,

C

4

và CAM

-

4

Giải thích được phản ứng thích nghi của nhóm thực vật C và CAM đối với môi

trường sống ở vùng nhiệt đới và hoang mạc

2

. Kĩ năng:

-

Rèn luyện kĩ năng quan sát, phân tích, so sánh.

3

. Thái độ :

II. Đồ dùng dạy học:

-

Tranh vẽ hình 9.1, 9.2, 9.3, 9.4 SGK.

Máy chiếu.

PHT.

III. Phương pháp dạy học:

Trực quan, thảo luận và hỏi đáp.

IV. Tiến trình dạy học:

-

1

2

. Ổn định lớp:

. Kiểm tra bài cũ :

-

Quang hợp là gì? Giải thích lá cây thích nghi với chức năng quang hợp?

. Bài mới:

Hoạt động của thầy - trò

Hoạt động 1: Tìm hiểu thực vật C

TT1: GV cho quan sát hình 9.1, mục 1.Pha sáng

I.1 hoàn thành PHT, trả lời câu hỏi: - Diễn ra ở tilacoit.

Pha sáng diễn ra ở đâu, những biến - Nguyên liệu : nước, ánh sáng.

3

Nội dung kiến thức

I. Thực vật C

*

3

:

-

đổi nào xảy ra trong pha sáng?

2

- Sản phẩm: ATP, NADPH và O .

-

PHT

Khái niệm

Nơi diễn ra

Nguyên liệu

Sản phẩm

TT2: HS quan sát hình, nghiên cứu

SGK → hoàn thành PHT và trả lời câu

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 23

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Hoạt động của thầy - trò Nội dung kiến thức

hỏi.

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết

luận.

2. Pha tối :

TT4 : GV cho HS nghiên cứu mục I.2, - Diễn ra ở chất nền của lục lạp.

quan sát hình 9.2, 9.3, 9.4 trả lời câu - Cần CO và sản phẩm của pha sáng ATP

hỏi : và NADPH.

Pha tối ở thực vật C diễn ra ở đâu, - Sản phẩm : Cacbohidrat

chỉ rõ nguyên liệu, sản phẩm của pha - Pha tối được thực hiện qua chu trình

2

-

3

tối ?

Calvin. Gồm 3 giai đoạn :

2

+ Giai đoạn cố định CO .

+ Giai đoạn khử APG.

TT5: HS nghiên cứu mục I.2, quan sát

hình → trả lời câu hỏi.

TT6: GV nhận xét, bổ sung → kết

+ Giai đoạn tái sinh chất nhận ban đầu là

Ri-1,5-điP

II. Thực vật C

Hoạt động 2: Tìm hiểu lá là cơ quan - Gồm một số loài thực vật sống ở vùng

luận.

4

:

*

quang hợp.

nhiệt đới và cận nhiệt đới như: mía, rau

TT1: GV yêu cầu HS nghiên cứu mục dền, ngô, cao lương, kê…

II, quan sát hình 9.2, 9.3, 9.4 → trả lời - Gồm chu trình cố định CO

2

tạm thời (chu

theo chu trình

Hãy rút ra những nét giống nhau và Calvin. Cả 2 chu trình này đều diễn ra vào

câu hỏi :

4 2

trình C )và tái cố định CO

-

khác nhau giữa thực vật C

3

, C

4

?

ban ngày và ở 2 nơi khác nhau trên lá.

-

Hoàn thành PHT

QH ở QH ở

thực

vật C

3

vật C

4

Nhóm thực vật

Chất nhận CO

đầu tiên

2

SP đầu tiên của

pha tối

Các giai đoạn

Thời gian diễn ra

quá trình cố định

CO

Tế bào quang hợp

2

T

TT2: HS nghiên cứu mục II → hoàn

thành PHT, trả lời câu hỏi.

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết

luận.

III. Thực vật CAM:

-

mạc, hoang mạc và các loài cây trồng như

dứa, thanh long…

Hoạt động 3 : Tìm hiểu thực vật

-

Gồm những loài mọng nước sống ở các sa

*

4 2

Chu trình C (cố định CO ) diễn ra vào

CAM

ban đêm lúc khí khổng mở và giai đoạn tái

TT1 : GV yêu cầu HS nghiên cứu mục

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 24

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Hoạt động của thầy - trò

III, trả lời câu hỏi:

Pha tối của thực vật CAM diễn ra vào ban ngày.

Nội dung kiến thức

cố định CO theo chu trình Calvin diễn ra

2

-

ntn ? Chu trình CAM có ý nghĩa gì đối

với thực vật ở vùng sa mạc.

-

3 4

Pha tối ở thực vật C , C và CAM có

điểm nào giống và khác nhau?

TT2: HS nghiên cứu mục II → trả lời

câu hỏi.

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết

luận.

3

. Củng cố:

-

2

Nguồn gốc của O trong quang hợp?

-

Hãy chọn đáp án đúng:

1

. Sả phẩm của pha sáng là:

a. H

c. O

2

O, O

2

, ATP

b. H

2

O, ATP và NADPH

2

, ATP và NADPH

d. ATP, NADPH và APG

2

. Nguyên liệu được sử dụng trong pha tối là :

a. O

c. H

2

, ATP và NADPH

O, ATP và NADPH

b. ATP, NADPH và CO

2

d. NADPH, APG và CO

2

4

. Hướng dẫn về nhà:

Trả lời câu hỏi SGK.

-

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 25

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Tiết 10

Bài 10: ẢNH HƯỞNG CỦA CÁC

YẾU TỐ NGOẠI CẢNH ĐẾN QUANG HỢP

I. Mục tiêu:

Sau khi học xong bài này học sinh cần:

. Kiến thức:

1

-

Nêu được ảnh hưởng của cường độ ánh sáng và quang phổ đến cường độ quang

hợp.

-

Mô tả được mối phụ thuộc của cường độ quang hợp vào nồng độ CO

2

Nêu được vai trò của nước đối với quang hợp.

Trình bày được ảnh hưởng của nhiệt độ đến cường độ quang hợp.

2

3

. Kĩ năng:

-

Rèn luyện kĩ năng quan sát, phân tích, so sánh.

. Thái độ :

II. Đồ dùng dạy học:

-

Tranh vẽ hình 10.1, 10.2, 10.3, 10.4 và 10.5 SGK.

Máy chiếu.

PHT.

III. Phương pháp dạy học:

Trực quan, thảo luận và hỏi đáp.

IV. Tiến trình dạy học:

-

1

2

. Ổn định lớp:

. Kiểm tra bài cũ :

-

4

So sánh quang hợp ở thực vật C và CAM?

3

. Bài mới:

Hoạt động của thầy - trò

Hoạt động 1: Tìm hiểu ánh sáng

TT1: GV cho quan sát hình 10.1, mục 1. Cường độ ánh sáng

I.1, trả lời câu hỏi: - Khi nồng độ CO tăng, cường độ ánh sáng

Cường độ ánh sáng ảnh hưởng quang tăng → thì cường độ quang hợp cũng tăng.

Nội dung kiến thức

*

I. Ánh sáng:

2

-

hợp ntn?

- Điểm bù áng sáng: Cường độ AS tối thiểu

để (QH) = cường độ hô hấp (HH).

TT2: HS quan sát hình, nghiên cứu - Điểm no ánh sáng: Cường độ AS tối đa để

SGK → trả lời câu hỏi.

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết

luận.

cường độ quang hợp đạt cực đại.

TT4 : GV cho HS nghiên cứu mục I.2, 2. Quang phổ ánh sáng:

quan sát hình 9.2, 9.3, 9.4 trả lời câu - QH diễn ra mạnh ở vùng tia đỏ và tia

hỏi :

Pha tối ở thực vật C

xanh tím.

-

3

diễn ra ở đâu, - Thực vật không hấp thụ tia lục.

chỉ rõ nguyên liệu, sản phẩm của pha - Tia xanh tím kích thích sự tổng hợp các

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản Page 26

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Hoạt động của thầy - trò Nội dung kiến thức

tối ?

aa, pr

TT5: HS nghiên cứu mục I.2, quan sát - Tia đỏ xúc tiến quá trình hình thành

hình → trả lời câu hỏi.

TT6: GV nhận xét, bổ sung → kết

luận.

cacbohidrat

*

2

Hoạt động 2: Tìm hiểu lá là cơ quan II. Nồng độ CO :

quang hợp.

- Nồng độ CO

2

tăng thì cường độ tăng

: Nồng độ CO tối thiểu để

TT1: GV yêu cầu HS nghiên cứu mục - Điểm bù CO

2

II, quan sát hình 10.3 → trả lời câu QH =HH.

2 2

hỏi : - Điểm bảo hòa CO : Khi nồng độ CO tối

Em có nhận xét gì về quan hệ giữa đa để cường độ QH đạt cực đại.

nồng độ CO và cường độ QH.

Phân biệt điểm bù và điểm no CO

-

2

-

2

?

TT2: HS nghiên cứu mục II, quan sát

hình → trả lời câu hỏi.

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết

luận.

*

Hoạt động 3 : Tìm hiểu nước:

TT1 : GV yêu cầu HS nghiên cứu mục - Là yếu tố rất quan trọng đối với quang

III, trả lời câu hỏi: hợp.

Vai trò của nước đối với QH? + Nguyên liệu cho QH.

III. Nước:

-

TT2: HS nghiên cứu mục III → trả lời

+ Điều tiết đóng mở khí khổng.

câu hỏi.

+ Môi trường của các phản ứng sinh hóa

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết trong tế bào.

luận. + Là dung môi hòa tan các chất…

Hoạt động 4 : Tìm hiểu nhiệt độ, IV. Nhiệt độ, dinh dưỡng khoáng :

*

dinh dưỡng khoáng:

- Ảnh hưởng của nhiệt độ :

TT1 : GV yêu cầu HS nghiên cứu mục

IV, V, trả lời câu hỏi:

+ Nhiệt độ tăng thì cường độ QH tăng.

+ Nhiệt độ tối ưu cho QH ở thực vật là :

0 0

-

Phân tích hình 10.4và rút ra nhận xét 25 - 35 C.

0

về ảnh hưởng của nhiệt độ đến QH ở

thực vật?

+ QH ngừng ở 45 - 50 C.

- Ảnh hưởng của dinh dưỡng khoáng : Dinh

-

Nêu được vai trò của muối khoáng dưỡng khoáng có ảnh hưởng nhiều mặt đến

ảnh hưởng ntn đến QH? Cho vd?

TT2: HS nghiên cứu mục IV, V → trả

lời câu hỏi.

QH

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết

luận.

*

Hoạt động 5 : Tìm hiểu trồng cây VI. Trồng cây dưới ánh sáng nhân tạo :

dưới ánh sáng nhân tạo

- Sử dụng ánh sáng của các loại đèn thay

TT1 : GV yêu cầu HS nghiên cứu mục cho ánh sáng mặt trời để trồng cây trong

VI, trả lời câu hỏi: nhà có mái che, trong phòng

Ý nghĩa của việc trồng cây dưới ánh - Trồng cây dưới ánh sáng nhân tạo giúp

-

sáng nhân tạo?

con người khắc phục được điều kiện bất lợi

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 27

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Hoạt động của thầy - trò Nội dung kiến thức

TT2: HS nghiên cứu mục VI → trả lời của môi trường.

câu hỏi.

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết

luận.

3

. Củng cố:

-

Ngoại cảnh ảnh hưởng ntn đến quá trình QH?

Vì sao thực vật thủy sinh lại có nhiều màu sắc?

4

. Hướng dẫn về nhà:

Trả lời câu hỏi SGK.

-

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 28

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Tiết 11

Bài 11: QUANG HỢP VÀ NĂNG SUẤT CÂY TRỒNG

I. Mục tiêu:

Sau khi học xong bài này học sinh cần:

. Kiến thức:

Trình bày được vai trò quyết định của quang hợp đối với năng suất cây trồng.

Nêu được các biện pháp nâng cao năng suất cây trồng thông qua sự điều tiết

cường độ quang hợp.

1

-

2

. Kĩ năng:

-

Rèn luyện kĩ năng quan sát, phân tích, so sánh.

3

. Thái độ :

II. Đồ dùng dạy học:

III. Phương pháp dạy học:

-

Trực quan, thảo luận và hỏi đáp.

IV. Tiến trình dạy học:

1

2

. Ổn định lớp:

. Kiểm tra bài cũ :

-

Các yếu tố ảnh hưởng đến quang hợp?

3

. Bài mới:

Hoạt động của thầy - trò

Hoạt động 1: Tìm hiểu quang hợp I. Quang hợp quyết định năng suất cây

quyết định năng suất cây trồng. trồng:

TT1: GV yêu cầu HS nghiên cứu mục - Quang hợp tạo ra 90 - 95% chất khô trong

I, trả lời câu hỏi: cây.

Vì sao nói quang hợp quyết định năng - 5 - 10% là các chất dinh dưỡng khoáng.

Nội dung kiến thức

*

-

suất cây trồng?

TT2: HS nghiên cứu SGK → trả lời

câu hỏi.

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết

luận.

*

Hoạt động 2: Tìm hiểu tăng năng II. Tăng năng suất cây trồng thông qua

suất cây trồng thông qua điều tiết điều tiết quang hợp:

quang hợp. 1. Tăng diện tích lá:

TT1: GV yêu cầu HS nghiên cứu mục - Tăng diện tích lá hấp thụ ánh sáng là tăng

II.1 → trả lời câu hỏi : cường độ quang hợp dẫn đến tăng tích lũy

Tại sao tăng diện tích lá lại làm tăng chất hữu cơ trong cây → tăng năng suất cây

-

năng suất cây trồng?

trồng.

-

Biện pháp tăng diện tích lá ?

- Điều khiển tăng diện tích bộ lasbawngf

TT2: HS nghiên cứu mục II. 1 → trả các biện pháp: Bón phân, tưới nước hợp lí,

lời câu hỏi. thực hiện kĩ thuật chăm sóc phù hợp đối với

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết loài và giống cây trồng.

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 29

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Hoạt động của thầy - trò Nội dung kiến thức

luận.

TT4 : GV yêu cầu HS nghiên cứu mục 2. Tăng cường độ quang hợp:

II.2, trả lời câu hỏi: - Cường độ quang hợp thể hiện hiệu suất

Thế nào là cường độ quang hợp?Có hoạt động của bộ máy quang hợp.

thể tăng cường độ quang hợp ở cây - Điều tiết hoạt động quang hợp của lá bằng

xanh bằng cách nào? cách áp dụng các biện pháp kĩ thuật chăm

TT5: HS nghiên cứu mục II.2 → trả lời sóc, bón phân, tưới nước hợp lí phù hợp đối

câu hỏi. với loài và giống cây trồng. tạo điều kiện

TT6: GV nhận xét, bổ sung → kết cho cây hấp thụ và chuyển hóa năng lượng

luận. mặt trời một cách có hiệu quả.

TT7 : GV yêu cầu HS nghiên cứu mục 3. Tăng hệ số kinh tế:

II.3, trả lời câu hỏi: - Tuyển chọn các giống cây có sự phân bố

sản phẩm quang hợp vào các bộ phận có giá

Phân biệt năng suất sinh học với năng trị kinh tế với tỉ lệ cao (hạt, quả, củ…) →

tăng hệ số kinh tế của cây trồng.

TT8: HS nghiên cứu mục II.3 → trả lời - Các biện pháp nông sinh: Bón phân hợp

-

Biện pháp hệ số kinh tế là gì?

suất kinh tế?

câu hỏi.

lí.

TT9: GV nhận xét, bổ sung → kết

luận.

3

. Củng cố:

-

Nói quang hợp quyết định năng suất, theo em là đúng hay sai?

Nêu các biện pháp tăng năng suất cây trồng thông qua sự điều khiển quang hợp?

4

. Hướng dẫn về nhà:

-

Trả lời câu hỏi SGK.

Đọc mục “Em có biết”

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 30

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Tiết 12

Bài 12: HÔ HẤP Ở THỰC VẬT

I. Mục tiêu:

Sau khi học xong bài này học sinh cần:

. Kiến thức:

Nêu được bản chất của HH ở thực vật, viết được pttq và vai trò của HH đối với

cơ thể thực vật.

1

-

Phân biệt được các con đường HH ở thực vật liên quan với điều kiện có hay

không có oxi.

-

Mô tả được mqh giữa HH và QH.

Nêu được vd về ảnh hưởng của nhân tố môi trường đối với HH.

2

3

. Kĩ năng:

-

Rèn luyện kĩ năng quan sát, phân tích, so sánh.

. Thái độ :

-

Áp dụng kiến thức vào thực tiễn bảo quản nông sản.

II. Đồ dùng dạy học:

-

Hình 12.1, 12.2, 12.3 SGK.

Máy chiếu.

PHT

III. Phương pháp dạy học:

Trực quan, thảo luận và hỏi đáp.

IV. Tiến trình dạy học:

-

1

2

. Ổn định lớp:

. Kiểm tra bài cũ :

-

Nêu các biện pháp tăng năng suất cây trồng thông qua sự điều khiển quang hợp?

3

. Bài mới:

Hoạt động của thầy - trò

Hoạt động 1: Tìm hiểu khái quát về I. Khái quát về HH ở thực vật :

HH ở thực vật.

TT1 : GV yêu cầu HS quan sát hình 1. HH ở thực vật là gì ?

Nội dung kiến thức

*

1

-

2.1 SGK, trả lời câu hỏi :

Hãy mô tả TN. Các TN a, b, c nhằm năng lượng của tế bào sống. Trong đó, các

phân tử cacbohidrat bị phân giải đến CO

HH là gì ? Bản chất của hiện tượng và H O, đồng thời năng lượng được giải

- HH ở thực vật là quá trình chuyển đổi

chứng minh điều gì ?

-

2

HH ?

phóng và một phần năng lượng đó được

tích lũy trong ATP.

-

Viết pttq của quá trình HH ?

TT2 : HS nghiên cứu quan sát hình → - Phương trình tổng quát :

trả lời câu hỏi.

6 12 6 2 2 2

C H O +6O → 6 CO + 6 H O + Q

TT3 : GV nhận xét, bổ sung → kết

luận.

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 31

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Hoạt động của thầy - trò

TT4 : GV yêu cầu HS nghiên cứu mục 2. Vai trò của HH đối với cơ thể thực vật.

I.3 → trả lời câu hỏi : - Duy trì nhiệt độ thuận lợi cho các hoạt

Hãy cho biết HH có vai trò gì đối với động sống của cây.

Nội dung kiến thức

-

cơ thể thực vật?

- Cung cấp năng lượng dưới dạng ATP cho

TT5 : HS nghiên cứu mục I.3 → trả lời các hoạt động sống của cây.

câu hỏi.

- Tạo ra các sản phẩm trung gian cho các

TT6 : GV nhận xét, bổ sung → kết quá trình tổng hợp các chất hữu cơ khác

luận.

Hoạt động 2 : Tìm hiểu con đường II. Con đường HH ở thực vật:

HH ở thực vật. 1. Phân giải kị khí:

TT1 : GV yêu cầu HS quan sát hình - Điều kiện :

trong cơ thể.

*

1

-

2.2 SGK, trả lời câu hỏi : + Xảy ra trong rễ cây khi bị nghập úng

Hãy cho biết ở cơ thể thực vật có thể hay trong hạt khi ngâm vào nước hoặc

xảy ra con đường HH nào?

Hoàn thành PHT

trong các trường hợp cây ở điều kiện thiếu

oxi.

-

Gồm :

+ Đường phân : Là quá trình phân giải

Điểm phân

biệt

Ôxi

HH kị

khí

HH hiếu

khí

Glucozo đến axit piruvic (xảy ra trong tbc).

+ Lên men.

Nơi xảy ra

Sả phẩm

2. Phân giải hiếu khí:

-

Gồm chu trình Crep và chuỗi chuyền

electron trong HH.

Năng lượng

+

Chu trình Crep diễn ra trong chất nền

của ti thể. Khi có oxi, axit piruvic đi từ tbc

vào ti thể. Tại đây axit piruvic chuyển hóa

theo chu trình Crep và bị oxi hoá hoàn toàn

TT2 : HS nghiên cứu quan sát hình →

trả lời câu hỏi, hoàn thành PHT.

TT3 : GV nhận xét, bổ sung → kết

luận.

+

Chuỗi chuyền electron diễn ra ở màng

trong ti thể. Hiđrô tách ra từ axit piruvic

trong chu trình Crep được chuyền đến

chuỗi chuyền electron đến oxi để tạo ra

nước.

-

Một phân tử glucozo qua phân giải hiếu

khí giải phóng ra 38 ATP và nhiệt lượng.

TT4 : GV yêu cầu HS nghiên cứu mục

III, trả lời câu hỏi :

3

. Hô hấp sáng :

-

2 2

Là quá trình hấp thụ O và giải phóng CO

-

HH sáng là gì?Hậu quả của HH sáng?

ở ngoài sáng.

TT5 : HS nghiên cứu SGK → trả lời

câu hỏi.

TT6: GV nhận xét, bổ sung → kết

luận.

*

III. Quan hệ giữa HH với QH và môi

Hoạt động 3 : Tìm hiểu quan hệ

trường :

giữa HH với QH và môi trường.

TT1 : GV yêu cầu HS nghiên cứu mục

IV SGK, trả lời câu hỏi :

1

. Mqh giữa HH và QH:

-

HH và QH là 2 quá trình phụ thuộc lẫn

nhau. HH cung cấp năng lượng và nguyên

-

Hãy cho biết QH và HH có mqh với

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 32

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Hoạt động của thầy - trò

nhau ntn?

Nội dung kiến thức

liệu cho quang hợp ngược lại QH cung cấp

-

Hãy khái quát về ảnh hưởng của môi nguyên liệu cho HH…

trường đối với HH của thực vật ? 2. Mqh giữa HH và môi trường:

TT2 : HS nghiên cứu SGK→ trả lời a. Nước :

câu hỏi.

- Nước cần cho HH, mất nước làm giảm

TT3 : GV nhận xét, bổ sung → kết cường độ HH.

luận.

b. Nhiệt độ:

Khi nhiệt độ tăng, cường độ HH tăng theo

-

đến giới hạn mà hoạt động sống của tế bào

vẫn còn bình thường.

c. Oxi :

d. Hàm lượng CO

CO là sản phẩm của HH vì vậy nếu CO

được tích lại (> 40%) sẽ ức chế HH → sử

dụng CO trong bảo quả nông sản.

2

:

-

2

3

. Củng cố:

-

HH hiếu khí có ưu thế gì so với HH kị khí ?

Phân biệt quá trình đường phân, chu trình Crep và chuỗi chuyền electron bằng

cách điền vào PHT.

Điểm phân

biệt

Chuỗichuyền

electron

Đường phân

Chu trình Crep

Vị trí

Nguyên liệu

Sản phẩn

Năng lượng

4

. Hướng dẫn về nhà:

-

Trả lời câu hỏi SGK.

Đọc mục “Em có biết”

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 33

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Tiết 13

Bài 13: THỰC HÀNH

PHÁT HIỆN DIỆP LỤC VÀ CARÔTENÔIT

I. Mục tiêu

Sau khi học xong bài này học sinh cần:

-

Làm được thí nghiệm phát hiện diệp lục và carôtenôit.

Xác định được diệp lục trong lá, carôtenôit trong lá già, trong quả và trong củ.

II. chuẩn bị:

1

. Dụng cụ:

-

Cốc thủy tinh 20 - 50 ml.

Ống đong 20 - 50 ml có chia độ.

Ống nghiệm.

Kéo.

2

3

. Hóa chất:

-

Nước sạch.

Cồn.

. Mẫu thực vật để chiết sắc tố.

-

Lá xanh tươi.

Lá có màu vàng.

Các loại quả có màu đỏ: Gấc, hồng.

Các loại củ có màu đỏ vàng: Cà rốt, nghệ

III. Nội dung và cách tiến hành:

Chia lớp thành 4 nhóm:

-

1

2

.Thí nghiệm 1: diệp lục.

. thí nghiệm 2: Chiết rút carôtenôit.

IV. Thu hoạch:

-

Các nhóm báo cáo kết quả trước lớp.

Mỗi HS làm một bản tường trình, theo nội dung sau:

Màu sắc dịch chiết

Dung môi chiết

rút

Cơ quan của cây

Đỏ, da cam, vàng, vàng

lục

Xanh lục

-

Nước (đối chứng)

Cồn (thí nghiệm)

Nước (đối chứng)

Cồn (thí nghiệm)

Nước (đối chứng)

Cồn (thí nghiệm)

Xanh tươi

Lá

Vàng

Quả

Gấc

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 34

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Màu sắc dịch chiết

Dung môi chiết

Cơ quan của cây

Đỏ, da cam, vàng, vàng

lục

rút

Xanh lục

-

Nước (đối chứng)

Cồn (thí nghiệm)

Nước (đối chứng)

Cồn (thí nghiệm)

Nước (đối chứng)

Cồn (thí nghiệm)

Cà chua

Cà rốt

Nghệ

Củ

-

Ghi kết quả quan sát được vào các ô tương ứng và rút ra nhận xét về:

+

Độ hòa tan của các sắc tố trong các dung môi.

Trong mẫu thực vật nào có sắc tố gì.

Vai trò của lá xanh và các loài rau, hoa, quả trong dinh dưỡng của con người

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 35

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Tiết 14

THỰC HÀNH

PHÁT HIỆN HÔ HẤP Ở THỰC VẬT

I. Mục tiêu

Sau khi học xong bài này học sinh cần:

-

2

Phát hiện HH của thực vật qua sự thải CO .

Phát hiện HH của thực vật qua sự hút O

2

.

II. chuẩn bị:

. Dụng cụ:

Bình thủy tinh 1000 ml, nút cao su không khoan lỗ, nút cao su có khoan lỗ vừa

khít với ống thủy tinh hình chữ U và phễu thủy tinh, ống nghiệm, cố có mỏ.

1

-

2

. Hóa chất:

Nước bari [Ba(OH)

. Mẫu thực vật để chiết sắc tố.

Hạt (lúa, ngô hay các loại đậu) mới nhú mầm.

III. Nội dung và cách tiến hành:

Chia lớp thành các nhóm, mỗi nhóm từ 5 - 6 HS:

-

2

] hay nước vôi trong [Ca(OH)

2

], diêm

3

-

1

2

.Thí nghiệm 1: Phát hiện hô hấp qua sự thải CO .

Tiến hành thí nghiệm:

-

Cho vào bình thủy tinh 50g các loại hạt mới nhú mầm. Nút chặt bình bằng nút

cao su đã gắn ống thủy tinh hình chữ U và phễu.

Công việc này HS phải tiến hành trước giờ lên lớp ít nhất từ 1,5 - 2 giờ. Do HH

của hạt, CO

tán qua ống và phễu vào không khí xung quanh.

Vào thời điểm bắt đầu thí nghiệm, cho đầu ngoài của ống hình chữ U vào ống

2 2

tích lũy lại trong bình, CO nặng hơn không khí nên nó không thể khuếch

-

nghiệm có chứa nước bari hay nước vôi trong. Sau đó, rót nước từ từ từng ít một qua

pheux vào bình chứa hạt. Nước sẽ đẩy không khí rakhoir bình vào ống nghiệm. Vì

không khí đó giàu CO

2

→ nước bari hay nước vôi trong sẽ bị vẫn đục.

-

Để so sánh, lấy một ống nghiệm có chứa nước bari hay nước vôi trong và thở

bằng miệng vào đó qua 1 ống thủy tinh hay ống lá cây đu đủ. Nước vôi trong trường

hợp này cũng bị vẫn đục. HS tự rút ra kết luận về HH của cây.

2

. Thí nghiệm 2: Phát hiện hô hấp qua sự thải O

2

.

Lấy 2 phần hạt mới nhú mầm (mỗi phần: 50 g). Đổ nước sôi lên một trong 2 phần

hạt đó để giết chết hạt. Tiếp theo, cho mỗi phần hạt vào mỗi bình và nút chặt. Thao tác

này phải được HS tự tiến hành trước giờ lên lớp từ 1,5 - 2 giờ.

Đến thời điểm thí nghiệm, mở nút bình chứa hạt sống và nhanh chóng đưa nến

(que diêm) đang cháy vào bình. Nến (que diêm) → tắt ngay, vì sao?. Sau đó, mở nút

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 36

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

bình chứa hạt đã bị giết chết đưa nến (que diêm) đang cháy vào bình, nến (que diêm)

tiếp tục cháy

IV. Thu hoạch:

-

Các nhóm báo cáo kết quả trước lớp.

Mỗi HS làm một bản tường trình, theo nội dung sau:

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 37

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Tiết 15

TIÊU HÓA Ở ĐỘNG VẬT

I. Mục tiêu:

Sau khi học xong bài này học sinh cần:

. Kiến thức:

Nêu được sự tiến hóa về HTH ở động vật, từ tiêu hóa nội bào đến túi tiêu hóa và

ống tiêu hóa.

1

-

Phân biệt được tiêu hóa nội bào với tiêu hóa ngoại bào.

Nêu được quá trình tiêu hóa thức ăn ở động vật chưa có cơ quan tiêu hóa, tiêu

hóa thức ăn trong túi tiêu hóa và trong ống tiêu hóa.

2

. Kĩ năng:

-

Rèn luyện kĩ năng quan sát, phân tích, so sánh.

3

. Thái độ :

II. Đồ dùng dạy học:

-

Hình 15.1, 15.2, 15.3, 15.4, 15.5, 15.6 SGK.

Máy chiếu.

III. Phương pháp dạy học:

Trực quan, thảo luận và hỏi đáp.

IV. Tiến trình dạy học:

-

1

2

. Ổn định lớp:

. Bài mới:

Hoạt động của thầy - trò

Hoạt động 1: Tiêu hóa là gì ?

TT1 : GV yêu cầu HS nghiên cứu - Tiêu hóa là quá trình biến đổi các chất

SGK, trả lời câu hỏi : dinh dưỡng có trong thức ăn thành những

Đánh dấu x cho câu trả lời đúng về chất đơn giản mà cơ thể hấp thụ được.

Nội dung kiến thức

*

I. Tiêu hóa là gì ? :

-

khái niệm tiêu hóa.

- Tiêu hóa ở động vật gồm: tiêu hóa nội bào

TT2 : HS nghiên cứu SGK → trả lời với tiêu hóa ngoại bào.

câu hỏi.

TT3 : GV nhận xét, bổ sung → kết

luận.

*

Hoạt động 2 : Tiêu hóa ở động vật II. Tiêu hóa ở động vật chưa có cơ quan

chưa có cơ quan tiêu hóa tiêu hóa:

TT1 : GV yêu cầu HS nghiên cứu - Thức ăn được tiêu hóa nội bào

SGK, quan sát hình 15.1 trả lời câu - VD: trùng giày, amip …

hỏi :

-

Đánh dấu x cho câu trả lời đúng về

trình tự các giai đoạn của quá trình tiêu

hóa nội bào.

TT2 : HS nghiên cứu SGK → trả lời

câu hỏi.

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 38

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Hoạt động của thầy - trò

TT3 : GV nhận xét, bổ sung → kết

luận.

Nội dung kiến thức

*

Hoạt động 3 : Tiêu hóa ở động vật III. Tiêu hóa ở động vật có túi tiêu hóa :

có túi tiêu hóa .

- Túi tiêu hóa có hình túi và được hình

TT1 : GV yêu cầu HS nghiên cứu thành từ nhiều tế bào. Túi tiêu hóa có một

SGK, quan sát hình 15.2 trả lời câu lỗ thông duy nhất ra bên ngoài. Lỗ thông

hỏi :

-

trong túi tiêu hóa.

vừa làm chức năng miệng vừa làm chức

Hãy mô tả quá trình tiêu hóa thức ăn năng hậu môn.

- Trên thành túi có nhiều tế bào tuyến. Các

-

Tại sao trong túi tiêu hóa, thức ăn sau tê bào này tiết enzim tiêu hóa vào lòng túi

khi được tiêu hóa ngoại bào lại tiếp tục tiêu hóa.

tiêu hóa nội bào?

- Ở túi tiêu hóa, thức ăn được tiêu hóa

TT2 : HS nghiên cứu SGK, quan sát ngoại bào và tiêu hóa nội bào

hình → trả lời câu hỏi.

TT3 : GV nhận xét, bổ sung → kết

luận.

*

Hoạt động 4 : Tiêu hóa ở động vật IV. Tiêu hóa ở động vật có ống tiêu hóa:

có ống tiêu hóa . - Ống tiêu hóa được cấu tạo từ nhiều bộ

TT1 : GV yêu cầu HS nghiên cứu phận khác nhau. Trong ống tiêu hóa, thức

SGK, quan sát hình 15.3 - 15.5 trả lời ăn được tiêu hóa ngoại bào nhờ hoạt động

câu hỏi :

Ống tiêu hóa của một số động vật như

cơ học và nhờ tác dụng của dịch tiêu hóa.

-

giun đất, châu chấu, chim có bộ phận

nào khác vpis với ống tiêu hóa của

người ? Các bộ phận đó có chức năng

gì ?

-

Hãy kể tên các bộ phận của ống tiêu

hóa ở người?

TT2 : HS nghiên cứu SGK, quan sát

hình → trả lời câu hỏi.

TT3 : GV nhận xét, bổ sung → kết

luận.

3

. Củng cố:

-

Ống tiêu hóa phân thành những bộ phận khác nhau có tác dụng gì?

Cho biết những ưu điểm của tiêu hóa thức ăn trong ống tiêu hóa so với trong túi

tiêu hóa.

. Hướng dẫn về nhà:

4

-

Trả lời câu hỏi SGK.

Đọc mục “Em có biết”

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 39

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Tiết 16

TIÊU HÓA Ở ĐỘNG VẬT (tiếp)

I. Mục tiêu:

Sau khi học xong bài này học sinh cần:

. Kiến thức:

Mô tả được cấu tạo của ống tiêu hóa ở thú ăn thịt và thú ăn thực vật.

So sánh được cấu tạo và chức năng của ống tiêu hóa ở thú ăn thịt và thú ăn thực

vật, từ đó rút ra được các đặc điểm thích nghi.

1

-

2

. Kĩ năng:

-

Rèn luyện kĩ năng quan sát, phân tích, so sánh.

3

. Thái độ :

II. Đồ dùng dạy học:

-

Hình 16.1, 16.2 SGK.

Máy chiếu.

PHT

III. Phương pháp dạy học:

Trực quan, thảo luận và hỏi đáp.

IV. Tiến trình dạy học:

-

1

2

. Ổn định lớp:

. Kiểm tra bài cũ:

-

Phân biệt tiêu hóa nội bào với tiêu hóa ngoại bào? Cho ví dụ

Cho biết những ưu điểm của tiêu hóa thức ăn trong ống tiêu hóa so với trong túi

tiêu hóa.

. Bài mới:

Hoạt động của thầy - trò

Hoạt động 1: Đặc điểm tiêu hóa ở V. Đặc điểm tiêu hóa ở thú ăn thịt và thú

thú ăn thịt và thú ăn thực vật ăn thực vật :

3

Nội dung kiến thức

*

TT1 : GV yêu cầu HS nghiên cứu 1. Đặc điểm tiêu hóa ở thú ăn thịt:

SGK, quan sát hình 16.1, trả lời câu - Bộ răng: răng nanh, răng hàm và răng

hỏi bằng cách hoàn thành PHT:

Cấu tạo bộ răng, dạ dày và ruột của - Dạ dày: Dạ dày to chứa nhiều thức ăn và

thú ăn thịt phù hợp với chức năng tiêu tieu hóa cơ học, hóa học.

hóa ntn? - Ruột ngắn do thức ăn giàu chất dinh

dưỡng.

cạnh hàm phát triển để giữ mồi, xé thức ăn

-

PHT số 1

Bộ phận

Bộ răng

Dạ dày

Ruột

Cấu tạo Chức năng

TT2 : HS nghiên cứu SGK, quan sát

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 40

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Hoạt động của thầy - trò

Nội dung kiến thức

hình → trả lời câu hỏi và hoàn thành

PHT.

TT3 : GV nhận xét, bổ sung → kết

luận.

TT4 : GV yêu cầu HS nghiên cứu 2. Đặc điểm tiêu hóa ở thú ăn thực vật:

SGK, quan sát hình 16.2, trả lời câu - Bộ răng : răng cạnh hàm, răng hàm phát

hỏi bằng cách hoàn thành PHT:

Cấu tạo bộ răng, dạ dày và ruột của - Dạ dày một ngăn hoặc 4 ngăn (động vật

thú ăn thực vật phù hợp với chức năng nhai lại).

tiêu hóa ntn? - Ruột dài do thức ăn nghèo chất dinh

triển để nghiền thức ăn thực vật cứng.

-

dưỡng. Manh tràng phát triển ở thú ăn thực

vật có dạ dày đơn.

-

PHT số 2

Bộ phận

Bộ răng

Dạ dày

Ruột

Cấu tạo Chức năng

-

Em có nhận xét gì về mối quan hệ

giữa cấu tạo của ống tiêu hóa với các

loại thức ăn ?

TT5 : HS nghiên cứu SGK, quan sát

hình → trả lời câu hỏi và hoàn thành

PHT.

TT6 : GV nhận xét, bổ sung → kết

luận.

3

. Củng cố:

-

So sánh ống tiêu hóa của động vật ăn thịt và động vật ăn thực vật?.

PHT số 3

Bộ phận

-

Động vật ăn thịt

Động vật ăn thực vật

Răng

Dạ dày

Ruột

Manh tràng

4

. Hướng dẫn về nhà:

Trả lời câu hỏi SGK.

-

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 41

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Tiết 17

HÔ HẤP Ở ĐỘNG VẬT

I. Mục tiêu:

Sau khi học xong bài này học sinh cần:

. Kiến thức:

Nêu được các đặc điểm chung của bề mặt HH.

1

-

Nêu được các cơ quan HH của động vật ở nước và ở cạn.

Giải thích được tại sao động vật sống dưới nước và trên cạn có khả năng trao đổi

khí hiệu quả.

2

. Kĩ năng:

-

Rèn luyện kĩ năng quan sát, phân tích, so sánh.

3

. Thái độ :

II. Đồ dùng dạy học:

-

Hình 17.1, 17.2, 17.3, 17.4, 17.5 SGK.

Máy chiếu.

PHT

III. Phương pháp dạy học:

Trực quan, thảo luận và hỏi đáp.

IV. Tiến trình dạy học:

-

1

2

. Ổn định lớp:

. Kiểm tra bài cũ:

-

Nêu sự khác nhau cơ bản về cấu tạo ống tiêu hóa và quá trình tiêu hóa thức ăn

của thú ăn thịt và thú ăn thực vật?

. Bài mới:

3

Hoạt động của thầy - trò

Hoạt động 1: Hô hấp là gì?

TT1 : GV yêu cầu HS nghiên cứu - HH là tập hợp những quá trình, trong đó

SGK, trả lời câu hỏi: cơ thể lấy O từ bên ngoài vào đẻ oxi hóa

Đánh dấu x vào ô trống cho câu trả các chất trong tế bào và giải phóng năng

Nội dung kiến thức

*

I. Hô hấp là gì?

2

-

lời đúng về hô hấp ở động vật.

TT2 : HS nghiên cứu SGK → trả lời thải CO

câu hỏi.

lượng cho các hoạt động sống, đồng thời

ra ngoài.

- Động vật ở nước HH bằng mang, động vật

2

TT3 : GV nhận xét, bổ sung → kết trên cạn HH bằng phổi.

luận.

*

Hoạt động 2: Bề mặt trao đổi khí.

TT1 : GV yêu cầu HS nghiên cứu - Bề mặt trao đổi khí quyết định hiệu quả

SGK, trả lời câu hỏi: trao đổi khí.

Bề mặt trao đổi khí có tầm quan trọng - Đặc điểm bề mặt trao đổi khí :

II. Bề mặt trao đổi khí:

-

ntn ?

+ Diện tích bề mặt lớn.

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 42

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Hoạt động của thầy - trò

Đặc điểm và nguyên tắc trao đổi khí

qua bề mặt hô hấp ?

TT2 : HS nghiên cứu SGK → trả lời

câu hỏi.

Nội dung kiến thức

+ Mỏng và luôn ẩm ướt.

+ Có rất nhiều mao mạch.

+ Có sắc tố hô hấp.

-

+ Có sự lưu thông khí.

TT3 : GV nhận xét, bổ sung → kết - Nguyên tắc trao đổi khí: khuếch tán.

luận.

*

Hoạt động 3: Các hình thức hô hấp. III. Các hình thức hô hấp:

TT1 : GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK 1. Hô hấp qua bề mặt cơ thể:

mục III, quan sát hình 17.1, 17.2, 17.3, - Động vật đơn bào hoặc đa bào bậc thấp có

1

7.4, 17.5 hoàn thành phiếu học tập:

hình thức hô hấp qua bề mặt cơ thể.

-

PHT

2. Hô hấp bằng hệ thống ống khí:

-

Hệ thống ống khí được cấu tạo từ những

Kiểu hô hấp Đặc điểm Đại

ống dẫn chứa không khí. Các ống dẫn phân

nhánh nhỏ dần phân bố đến tận các tế bào

của cơ thể.

diện

Hô hấp qua

bề mặt cơ thể

3. Hô hấp bằng mang:

Hô hấp bằng

- Cấu tạo :

hệ thống ống

khí

Hô hấp bằng

+ Gồm cung mang và các phiến mang.

+ Có mạng lưới mao mạch phân bố dày

đặc.

-

Ngoài 4 đặc điểm của bề mặt trao đổi khí,

mang

cá xương còn có thêm 2 đặc điểm làm tăng

hiệu quả trao đổi khí là :

Hô hấp bằng

phổi

Quan sát hình 17.1, 17.2 hãy mô tả

+

Miệng và diềm nắp mang phối hợp

-

nhịp nhàng giữa để tạo dòng nước lưu

thông từ miệng qua mang.

quá trình trao đổi khí ở giun đất và côn

trùng.

-

+

Cách sắp xếp của mao mạch trong

Đối chiếu với 4 đặc điểm đảm bảo

mang giúp cho dòng máu chảy trong mao

mạch song song và ngược chiều với dòng

nước chảy bên ngoài mao mạch của mang.

hiệu quả trao đổi khí, hãy lí giải tại sao

trao đổi khí ở các xương đạt hiệu quả

cao và phổi là cơ quan trao đổi khí hiệu

quả của động vật trên cạn?

TT2 : HS nghiên cứu SGK → hoàn

thành phiếu học tập, trả lời câu hỏi.

TT3 : GV nhận xét, bổ sung → kết

luận.

4

. Hô hấp bằng phổi:

-

Động vật sống trên cạn thuộc lớp Bò sát,

Chim, Thú có cơ quan trao đổi khí là phổi.

không khí đi vào và đi ra khỏi phổi qua

đường dẫn khí.

-

Sự thông khí ở phổi của bò sát, chim và

thú chủ yếu nhờ các cơ hô hấp co dãn làm

thay đổi thể tích của khoang bụng hoặc

lồng ngực. Sự thông khí ở phổi của lưỡng

cư nhờ sự nâng lên và hạ xuống của thềm

miệng.

3

. Củng cố:

-

Nếu bắt giun đất để lên mặt đất khô ráo, giun sẽ nhanh chết. Tại sao?

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 43

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

-

Sự trao đổi khí với môi trường xung quanh ở côn trùng, cá, lưỡng cư, bò sát,

chim và thú được thực hiện ntn?

Cơ quan hô hấp của nhóm động vật nào dưới đây trao đổi khí hiệu quả nhất?

-

a. Phổi của động vật có vú,

c. Phổi của bò sát

b. Phổi của ếch nhái

d. Da của giun đất

4

. Hướng dẫn về nhà:

-

Trả lời câu hỏi SGK.

Đọc mục “Em có biết”

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 44

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Tiết 18

TUẦN HOÀN MÁU

I. Mục tiêu:

Sau khi học xong bài này học sinh cần:

. Kiến thức:

Nêu được ý nghĩa của tuần hoàn máu.

1

-

Phân biệt được hệ tuần hoàn hở với hệ tuần hoàn kín,.

Nêu được ưu điểm của hệ tuần hoàn kín so với hệ tuần hoàn hở, hệ tuần hoàn

kép với hệ tuần hoàn đơn.

2

. Kĩ năng:

-

Rèn luyện kĩ năng quan sát, phân tích, so sánh.

3

. Thái độ :

II. Đồ dùng dạy học:

-

Hình 18.1, 18.2, 18.3 SGK.

Máy chiếu.

PHT

III. Phương pháp dạy học:

Trực quan, thảo luận và hỏi đáp.

IV. Tiến trình dạy học:

-

1

2

. Ổn định lớp:

. Kiểm tra bài cũ:

-

Nêu các đặc điểm của bề mặt trao đổi khí? Tại sao bề mặt trao đổi khí của chim,

thú phát triển hơn của lưỡng cư và bò sát?

. Bài mới:

3

Hoạt động của thầy - trò

Hoạt động 1: Cấu tạo và chức năng I. Cấu tạo và chức năng của hệ tuần

của hệ tuần hoàn. hoàn.

TT1 : GV yêu cầu HS quan sát tranh 1. Cấu tạo chung:

hình 18.1 - 18.4, trả lời câu hỏi: - Hệ tuần hoàn được cấu tạo bởi các bộ

Hệ tuần hoàn ở động vật có cấu tạo phận sau :

Nội dung kiến thức

*

-

như thế nào ?

Chức năng của hệ tuần hoàn ?

+ Dịch tuần hoàn.

+ Tim.

-

TT2 : HS nghiên cứu SGK → trả lời

câu hỏi.

+ Hệ thống mạch máu.

2. Chức năng của hệ tuần hoàn:

TT3 : GV nhận xét, bổ sung → kết - Vận chuyển các chất từ bộ phận này đến

luận.

bộ phận khác để đáp ứng cho các hoạt động

sống của cơ thể.

*

Hoạt động 2: Các dạng hệ tuần II. Các dạng hệ tuần hoàn ở động vật:

hoàn ở động vật .

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 45

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Hoạt động của thầy - trò Nội dung kiến thức

TT1 : GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK 1. Hệ tuần hoàn hở:

mục II.1, quan sát hình 18.1 trả lời câu - Có ở đa số động vật thân mềm và chân

hỏi:

khớp

-

Hệ tuần hở có ở động vật nào?

Đặc điểm của hệ tuần hoàn hở?

Hãy chỉ ra đường đi của máu (bắt đầu sau đó tràn vào khoang cơ thể. Ở đây máu

- Đặc điểm :

+ Máu được tim bơm vào động mạch và

từ tim) trên sơ đồ hệ tuần hở hình 18.1. được trộn lẫn với dịch mô tạo thành hỗn

TT2 : HS nghiên cứu SGK → trả lời hợp máu - dịch mô. Máu tiếp xúc và trao

câu hỏi.

TT3 : GV nhận xét, bổ sung → kết về tim.

luận. + Máu chảy trong động mạch dưới áp

lực thấp, tốc độ máu chảy chậm.

đổi chất trực tiếp với các tế bào, sau đó trở

TT4 : GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK 2. Hệ tuần hoàn kín:

mục II.2, quan sát hình 18.2, 18.3, 18.4 - Có ở mực ống, bạch tuộc, giun đốt, chân

trả lời câu hỏi:

đầu và động vật có xương sống.

-

Hệ tuần kín có ở động vật nào?

Đặc điểm của hệ tuần hoàn kín?

Cho biết vai trò của tim trong tuần phổi).

- Đặc điểm :

+ Máu được tim bơm đi lưu thông liên

- Hệ tuần hoàn kín gồm: hệ tuần hoàn đơn

(cá) hoặc hệ tuần hoàn kép (động vật có

hoàn máu ?

Hãy chỉ ra đường đi của máu (bắt đầu

-

từ tim) trên sơ đồ hệ tuần kín, hệ tuần tục trong mạch kín, từ động mạch qua mao

hoàn đơn và kép hình 18.2, 18.3, 18.4. mạch, tĩnh mạch và sau đó về tim. Máu trao

TT5 : HS nghiên cứu SGK, quan sát đổi chất với tế bào qua thành mao mạch.

tranh → trả lời câu hỏi.

TT6 : GV nhận xét, bổ sung → kết lực cao hoặc trung bình, tốc độ máu chảy

luận. nhanh.

. Củng cố:

Cho biết những ưu điểm của hệ tuần hoàn kín so với hệ tuần hoàn hở và ưu điểm

của hệ tuần hoàn kép so với hệ tuần hoàn đơn.

2 2

Nhóm động vật nào không có sự pha trộn giữa máu giàu O và máu giàu CO ở

+ Máu chảy trong động mạch dưới áp

3

-

tim.

a. Cá xương, chim, thú,

c. Bò sát (trừ cá sấu), chim, thú, d. Lưỡng cư, bò sát, chim

. Hướng dẫn về nhà:

b. Lưỡng cư thú,

4

-

Trả lời câu hỏi SGK.

Đọc mục “Em có biết”

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 46

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Tiết 19

TUẦN HOÀN MÁU (tiếp)

I. Mục tiêu:

Sau khi học xong bài này học sinh cần:

. Kiến thức:

Nêu được các qui luật hoạt động của tim: tim có tính tự động, tim hoạt động nhịp

nhàng theo chu kì.

1

-

Giải thích được tại sao tim lại hoạt động theo các qui luật đó.

Trình bày được cấu trúc của hệ mạch và các qui luật vận chuyển máu trong hệ

mạch.

2

. Kĩ năng:

Rèn luyện kĩ năng quan sát, phân tích, so sánh.

. Thái độ :

Giải thích được một số hiện tượng thực tế liên quan đến huyết áp, ứng dụng

-

3

-

những hiểu biết vào thực tiễn cuộc sống.

II. Đồ dùng dạy học:

-

Hình 19.1, 19.2, 19.3 và 19.4 SGK.

Bảng 19.1, 19.2 SGK.

PHT

III. Phương pháp dạy học:

-

Trực quan, thảo luận và hỏi đáp.

SGK tìm tòi.

IV. Tiến trình dạy học:

1

2

. Ổn định lớp:

. Kiểm tra bài cũ:

-

Phân biệt HTH kín và HTH hở? Cho biết ưu điểm của HTH kín so với HTH hở?

3

. Bài mới:

Hoạt động của thầy - trò

Hoạt động 1: Hoạt động của tim.

Nội dung kiến thức

III. Hoạt động của tim.

*

TT1 : GV nêu hiện tượng : Khi tim 1. Tính tự động của tim:

được cắt rời khỏi cơ thể vẫn co bóp - Khả năng co dãn tự động theo chu kì của

một lúc sau mới dừng hẳn→ tim có khả tim gọi là tính tự động của tim.

năng hoạt động tự động. Yêu cầu HS - Khả năng co dãn tự động theo chu kì của

trả lời câu hỏi :

tim là do hệ dẫn truyền tim. Hệ dẫn truyền

-

Tim có khả năng hoạt động tự động là tim bao gồm : nút xoang nhĩ, nút nhĩ thất,

do cấu trúc nào của tim qui định?

bó His và mạng Puoockin.

*

GV yêu cầu HS quan sát hình 19.1

kết hợp nghiên cứu SGK trả lời câu

hỏi :

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 47

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Hoạt động của thầy - trò

Nội dung kiến thức

-

Hệ dẫn truyền của tim gồm những

thành phần nào ? Vai trò của các thành

phần đó ?

TT2 : HS nghiên cứu SGK → trả lời

câu hỏi.

TT3 : GV nhận xét, bổ sung → kết

luận.

TT4 : GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK 2. Chu kì hoạt động của tim:

trả lời câu hỏi : - Tim hoạt động theo chu kì. Mỗi chu kì tim

bắt đầu từ pha co tâm nhĩ, sau đó là pha co

Mỗi chu kì tim bao gồm những hoạt tâm thất và cuối cùng là pha giãn chung.

-

Tại sao tim lại co bóp theo chu kì ?

động nào ?

Nghiên cứu hình 19.3 và bảng 19.2

-

sau đó mô tả sự biến động của huyết áp

trong hệ mạch và giải thích tại sao có

sự biến động đó ?

TT5 : HS nghiên cứu SGK, hình 19.3

và bảng 19.2, thảo luận → trả lời câu

hỏi.

TT6 : GV nhận xét, bổ sung → kết

luận.

*

Hoạt động 2: Các dạng hệ tuần IV. Hoạt động của hệ mạch:

hoàn ở động vật .

TT1 : GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK 1. Cấu trúc của hệ mạch:

mục II.1, quan sát hình 18.1 trả lời câu - Hệ mạch bao gồm hệ thống động mạch,

hỏi:

hệ thống mao mạch và hệ thống tĩnh mạch.

2. Huyết áp:

- Huyết áp là áp lực máu tác dụng lên thành

-

Hệ tuần hở có ở động vật nào?

Đặc điểm của hệ tuần hoàn hở?

Hãy chỉ ra đường đi của máu (bắt đầu mạch. Huyết áp giảm dần trong hệ mạch.

từ tim) trên sơ đồ hệ tuần hở hình 18.1. 3. Vận tốc máu:

TT2 : HS nghiên cứu SGK → trả lời - Là tốc độ máu chảy trong một giây

câu hỏi.

- Vận tốc máu trong hệ mạch liên quan chủ

TT3 : GV nhận xét, bổ sung → kết yếu đến tổng tiết diện của mạch và chênh

luận.

lệch huyết áp giữa hai đầu đoạn mạch.

TT4 : GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK

mục II.2, quan sát hình 18.2, 18.3, 18.4

trả lời câu hỏi:

-

Hệ tuần kín có ở động vật nào?

Đặc điểm của hệ tuần hoàn kín?

Cho biết vai trò của tim trong tuần

hoàn máu ?

Hãy chỉ ra đường đi của máu (bắt đầu

-

từ tim) trên sơ đồ hệ tuần kín, hệ tuần

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 48

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Hoạt động của thầy - trò

hoàn đơn và kép hình 18.2, 18.3, 18.4.

TT5 : HS nghiên cứu SGK, quan sát

tranh → trả lời câu hỏi.

Nội dung kiến thức

TT6 : GV nhận xét, bổ sung → kết

luận.

3

. Củng cố:

Cho biết những ưu điểm của hệ tuần hoàn kín so với hệ tuần hoàn hở và ưu điểm

của hệ tuần hoàn kép so với hệ tuần hoàn đơn.

2 2

Nhóm động vật nào không có sự pha trộn giữa máu giàu O và máu giàu CO ở

-

tim.

a. Cá xương, chim, thú,

c. Bò sát (trừ cá sấu), chim, thú, d. Lưỡng cư, bò sát, chim

. Hướng dẫn về nhà:

b. Lưỡng cư thú,

4

-

Trả lời câu hỏi SGK.

Đọc mục “Em có biết”

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 49

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Tiết

CÂN BẰNG NỘI MÔI

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC:

Sau khi học xong bài này học sinh cần:

1

. Kiến thức:

+

Nắm được khái niệm cân bằng nội môi, vai trò của cân bằng nội môi.

Sơ đồ điều hoà nội môi và chức năng của các bộ phận

Vai trò của gan và thận trong điều hoà cân bằng nội môi

2

. Kĩ năng:

Rèn luyện kĩ năng quan sát, phân tích, so sánh.

II. CHUẨN BỊ:

-

+

Hình vẽ: Sơ đồ cơ chế duy trì cân bằng nội môi

III. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC:

+

SGK tìm tòi.

Vấn đáp gợi mở.

Trực quan tìm tòi

IV. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG :

. Kiểm tra bài cũ.

tại sao tim có khả năng hoạt động tự động? so sánh nhịp tim của thỏ và voi?

Giải thích?

1

+

Huyết áp là gì? Sự thay đổi của huyết áp ở các loại mạch?

2

. Giảng bài mới.

Hoạt động của thầy và trò

Hoạt động 1: Tìm hiểu khái niêm và ý I KHÁI NIỆM VÀ Ý NGHĨA CỦA

nghĩa của cân bằng nội môi. CÂN BẰNG NỘI MÔI

TT1: Giáo viên yêu cầu HS nghiên cứu - Nội môi : là môi trường bên trong cơ

Nội dung ghi bảng

*

SGK trả lời câu hỏi:

thể. Gồm các yếu tố hoá lý, đảm bảo cho

các hoạt động sống diễn ra

+

Thế nào là cân bằng nội môi?

Tại sao phải cân bằng nội môi?

- Các hoạt động sinh lý chỉ diễn tra tốt

TT2: HS nghiên cứu SGK, thảo luận trả trong một khoảng điều kiện nhất định.

lời câu hỏi.

Và các hoạt động đó thường làm thay đổi

điều kiện của nội môi

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết luận

-

Cân bằng nội môi là cơ chế đảm bảo

môi trường sống nằm trong khoảng các

hoạt động sống diễn ra là tốt nhất.

*

Hoạt động 2: Tìm hiểu sơ đồ khái II. SƠ ĐỒ KHÁI QUÁT CƠ CHẾ DUY

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 50

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

quát cơ chế duy trì cân bằng nội môi

TRÌ CÂN BẰNG NỘI MÔI.

TT1: Giáo viên yêu cầu HS nghiên cứu - Sự thay đổi môi trường trong cơ thể sẽ

SGK trả lời câu hỏi:

tác động lên cơ quan tiếp nhận kích thích

+

Phân tích sơ đồ? Vai trò của các yếu (thụ thể hoặc thụ quan) - cơ quan này

truyền thông tin dưới dạng xung thần

tố?

+

Giải thích tại sao nói : “ cơ chế điều kinh lên cơ quan điều khiển (cơ quan

hoà cân bằng nội mội là cơ chế tự động và thần kinh hoặc tuyến nội tiết)

tự điều chỉnh’?

- Cơ quan điều khiển truyền xung thần

TT2: HS nghiên cứu SGK, thảo luận trả kinh hoặc hocmon xuống cơ quan thực

lời câu hỏi.

hiện

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết luận

- Cơ quan thực hiện làm thay đổi nội môi

trở về trạng thái bình thường

*

Hoạt động 3: Tìm hiểu vai trò của III. VAI TRÒ CỦA GAN VÀ THẬN

gan và thận trong việc điều hòa cân TRONG ĐIỀU HOÀ CÂN BẰNG ÁP

bằng áp suất thẩm thấu SUẤT THẨM THẤU

TT1: Giáo viên yêu cầu HS nghiên cứu 1. Vai trò của thận:

SGK trả lời câu hỏi: + ASTT máu phụ thuộc vào hàm lượng

Quan sát sơ đồ cơ chế điều hoà chất tan có trong máu.

+

huyết áp. Điền các thông tin phù hợp

+ Thận điều hoà ASTT thông qua điều

+

ASTT của máu và dịch mô phụ hoà lượng NaCl và lượng nước trong

thuộc vào những yếu tố nào?

máu

+

Thận điều hoà ASTT của máu thông + ASTT tăng cao --- tác động lên hệ thần

qua điều hoà yếu tố nào?

kinh gây cảm giác khát --- thận giảm bài

Giải thích cảm giác khát? Tại sao tiết nước

+ ASTT giảm thận tăng cường bài thải

+

uống nước biển không hết khát?

TT2: HS nghiên cứu SGK, thảo luận trả nước.

lời câu hỏi.

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết luận

TT4: Giáo viên yêu cầu HS nghiên cứu 2. Vai trò của gan

SGK trả lời câu hỏi

+ Gan điều hoà lượng protêin các chất

+

Gan điều hoà thông qua điều hoà tan và nồng độ glucozo trong máu.

yếu tố nào?

+ Nồng độ đường tăng cao -- tuỵ tiết ra

+

Phân tích sơ đồ điều hoà glucozơ isullin làm tăng quá trình chuyển đường

trong máu?

thành glicozem trong gan

+

Bệnh đái tháo đường?

Hạ đường huyết là gì?

+ Nồng độ đường giảm --- tuỵ tiết ra

glucagon -- chuyển glicogen trong gan

TT5: HS nghiên cứu SGK, thảo luận trả thành đường

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 51

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

lời câu hỏi.

TT6: GV nhận xét, bổ sung → kết luận

*

Hoạt động 4: Tìm hiểu vai trò của hệ IV. VAI TRÒ CỦA HỆ ĐỆM TRONG

đệm trong cân bằng nội môi CÂN BẰNG pH NỘI MÔI

TT1: Giáo viên yêu cầu HS nghiên cứu + pH ảnh hưởng đến khả năng hoạt động

SGK trả lời câu hỏi:

của các enzim, thay đổi chiều hướng của

+

Vai trò của pH đối với môi trường các phản ứng sinh hoá.

các phản ứng sính hoá?

+ Các phản ứng sinh hoá trong cơ thể đòi

hỏi một khoảng pH nhất định.

+

Có mấy hệ đệm và cơ chế đệm pH?

Nêu quá trình điều hoà pH của hệ + Cơ thẻ điều hoà pH thông qua điều hoà

+

đệm bicácbonnat?

Tại sao protein cũng là hệ đệm?

nồng độ ion H + Có 3 loại hệ đệm:

- hệ đệm bicác bon nát

+

TT2: HS nghiên cứu SGK, thảo luận trả - hệ đệm photphat

lời câu hỏi.

- hệ đệm proteinat.

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết luận

3

. Củng cố:

+

Tại sao phải cân bằng nội môi? Cân bằng cái gì?

Cơ chế điều hoà nội môi?

Trong 3 hệ đệm loại hệ đệm nào là tối ưu nhất? Tại sao?

4

5

. Bài tập về nhà:

BT SGK

. Dặn dò:

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 52

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Tiết

THỰC HÀNH: ĐO MỘT SỐ CHỈ TIÊU SINH LÝ Ở NGƯỜI

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC:

-

Học sinh thực hành xong bài này có khả năng đếm được nhịp tim, đo được

huyết áp và thân nhiệt của người

II. CHUẨN BỊ:

-

Huyết áp điện tử hoặc huyết áp kế.

Nhiệt kế để đo thân nhiệt

Đồng hồ bấm giây

III. TIẾN TRÌNH THỰC HÀNH

1

2

. Nêu nội dung thực hành - kiểm tra sự chuẩn bị kiến thức của học sinh

Làm mẫu – Nêu các chú ý

+

Cách đếm nhịp tim

Cách đo huyết áp

Cách đo thân nhiệt

Hướng dẫn thu hoạch

3

4

Phân nhóm phân dụng cụ.

. Thu hoạch và đánh giá

Nhịp tim

Huyết áp tối đa

(mmHg)

Huyết áp tối

Thân nhiệt

(^oC)

(

nhịp/ phút)

thiểu (mmHg)

Trước khi

chạy tại chỗ

Ngay sau khi

chạy tại chỗ

Sau khi nghỉ

chạy 5 phút

5

. Dặn dò: Chuẩn bị bài ôn tập chương

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 53

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Tiết

ÔN TẬP CHƯƠNG I

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC:

Sau khi học xong bài này học sinh cần:

1

2

. Kiến thức:

-

Hệ thống hoá kiến thức chương 1

Chuẩn bị kiểm tra 1 tiết

. Kĩ năng:

Rèn luyện kĩ năng quan sát, phân tích, so sánh.

-

II. CHUẨN BỊ:

-

PHT.

Tờ nguồn

Hình 22.1, 22.2, 22.3 và bảng 22 SGK

III. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG :

1

. Kiểm tra bài cũ.

-

6 học sinh lên hoàn thiện 6 phần trong ôn tập chương

Kiểm tra vở học sinh (10 hs)

2

. Giảng bài mới.

Hoạt động của thầy và trò

Hoạt động 1: Tìm hiểu mối quan hệ dinh I. MỐI QUAN HỆ DINH

dưỡng ở thực vật DƯỠNG Ở THỰC VẬT.

Nội dung ghi bảng

*

TT1: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK nhớ lại a. Quá trình quang hợp

kiến thức đã học hoàn thành PHT hoặc trả lời các b. Pha tối quang hợp

câu hỏi sau:

c. Dòng mạch rây

+

Cấu tạo của mạch gỗ phù hợp với việc vận d. Dòng mạch gỗ

chuyển nước và muối khoáng?

Động lực vận chuyển nước trong mạch gỗ,

mạch rây

e. Quá trình thoát hơi nước ở là

+

Các con đường thoát hơi nước?

Cấu tạo thực vật phù hợp với chức năng

quang hợp

TT2: HS nghiên cứu SGK, thảo luận trả lời câu

hỏi.

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết luận

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 54

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

*

Hoạt động 2: Tìm hiểu mối quan hệ giữa gô II. MỐI QUAN HỆ GIỮA HÔ

hấp và quang hợp

TT1: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK nhớ lại

kiến thức đã học hoàn thành PHT hoặc trả lời các + C0

câu hỏi sau: + Đường và oxi

HẤP VÀ QUANG HỢP

2

và H O

+

Nêu mối quan hệ giữa hô hấp và quang hợp? + ADP và NAD⁺

Tại sao nói đó là 2 mặt của một quá trình đối + ATP

lập nhưng lại thống nhất trong trao đổi năng

lượng ở thực vật?

TT2: HS nghiên cứu SGK, thảo luận trả lời câu

hỏi.

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết luận

*

Hoạt động 3: Tìm hiểu tiêu hóa ở động vật

TT1: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK nhớ lại

kiến thức đã học hoàn thành PHT hoặc trả lời các Qúa

câu hỏi sau:

trình hoá ở hoá ở hoá ở

III. TIÊU HOÁ Ở ĐỘNG VẬT

Tiêu

+

Khái niệm tiêu hoá?

tiêu

động động động

Sự thích nghi của quá trình và cấu trúc tiêu hoá

vật

vật có vật có

hoá phù hợp với loại thức ăn?

Diễn biến tiêu hoá ở người?

đơn

bào

túi

ống

tiêu

hóa

x

+

tiêu

hoá

TT2: HS nghiên cứu SGK, thảo luận trả lời câu

hỏi.

Tỉêu

hoá

cơ

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết luận

học

Tiêu

hoá

học

x

*

Hoạt động 4: Tìm hiểu hô hấp ở động vật

IV. HÔ HẤP Ở ĐỘNG VẬT

TT1: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK nhớ lại

kiến thức đã học hoàn thành PHT hoặc trả lời các

câu hỏi sau:

+

Phân tích đặc điểm của bề mặt trao đổi khí?

Tại sao nói mang là cơ quan hô hấp chuyên

hoá với việc trao đổi khí dưới nước? Cử động hô

hấp của cá?

TT2: HS nghiên cứu SGK, thảo luận trả lời câu

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 55

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

hỏi.

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết luận

Hoạt động 5: Tìm hiểu hệ thống tuần hoàn ở V. HỆ THỐNG TUẦN HOÀN

động vật Ở ĐỘNG VẬT

*

TT1: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK nhớ lại + Thực vật : dòng mạch gỗ, dòng

kiến thức đã học hoàn thành PHT hoặc trả lời các mạch rây

câu hỏi sau:

+ Động vật: Hệ tuần hoàn

+

Sự tiến hoá của hệ tuần hoàn qua các nhóm

động vật?

+ Nêu mối quan hệ của hệ tuần

+

Vai trò của tim ? Tại sao tim có khả năng hoàn với hệ hô hấp, hệ bài tiết và

đập tự động?

hệ tiêu hoá

TT2: HS nghiên cứu SGK, thảo luận trả lời câu

hỏi.

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết luận

*

Hoạt động 6: Tìm hiểu cơ chế duy trì cân VI. CƠ CHẾ DUY TRÌ CẦN

bằng nội môi

BẰNG NỘI MÔI

TT1: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK nhớ lại

kiến thức đã học hoàn thành PHT hoặc trả lời các

câu hỏi sau:

+

Vai trò của thận và gan trong điều hoà

ASTT?

+

Tại sao nói cân bằng nội môi là cơ chế tự

điều chỉnh?

TT2: HS nghiên cứu SGK, thảo luận trả lời câu

hỏi.

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết luận

3

. Dặn dò:

Ôn tập kiểm tra 1 tiết

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 56

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

CHƯƠNG II: CẢM ỨNG

A. CẢM ỨNG Ở THỰC VẬT

Tiết

HƯỚNG ĐỘNG

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC:

Sau khi học xong bài này học sinh cần:

1

. Kiến thức:

-

Vai trò của cảm ứng đối với sự tồn tại của sinh vật.

Khái niệm hướng động. Vai trò hướng động

Các loại hướng động : Hướng sáng, hướng nước, hướng hoá, hướng trọng lực,

hướng nước, hướng tiếp xúc

2

. Kĩ năng:

-

Rèn luyện kĩ năng quan sát, phân tích, so sánh.

3

. Thái độ:

-

Biết vận dụng các kiến thức về hướng động vào thực tiễn sản xuất

II. CHUẨN BỊ:

Hình SGK : Vận động hướng sáng của cây, phản ứng sinh trưởng của cây đối với

tác nhân trọng lực

III. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC:

+

SGK tìm tòi.

Vấn đáp gợi mở.

Trực quan tìm tòi

IV. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG :

1

2

. Kiểm tra bài cũ.

. Giảng bài mới.

Hoạt động của thầy và trò

Tìm hiểu khía niệm hướng động

Nội dung ghi bảng

*

I. KHÁI NIỆM HƯỚNG ĐỘNG.

TT1: GV yêu cầu HS quan sát hình 23.1, + Vận động sinh trưởng

nghiên cứu SGK trả lời câu hỏi: + Trả lời kích thích từ một hướng xác

Quan sát hình 23.1 và nhận xét sự định.

thay đổi hướng sinh trưởng của các cây - 2 kiểu hướng động :

đặt trong điều kiện khác nhau? + Hướng động dương: Vận động sinh

Kích thích đồng đều lên mọi hướng dưỡng hướng về nguồn kích thích

+

thì TV sẽ sinh trưởng theo hướng nào?

+ Hướng động âm: Vận động tránh xa

+

Để trả lời kích thích thực vật thực nguồn kích thích.

hiện quá trình gì?

+

Hướng vận động sinh trưởng của

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 57

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

thực vật trả lời của thực vật trả lời kích

thích từ 1 phía?

TT2: HS nghiên cứu SGK, thảo luận trả

lời câu hỏi.

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết luận

*

Hoạt động 2: Tìm hiểu các kiểu II. CÁC KIỂU HƯỚNG ĐỘNG

hướng động 1. Hướng sáng:

TT1: GV yêu cầu HS quan sát hình 23.3, + Chối cây hướng động dương

nghiên cứu SGK trả lời câu hỏi: + Rễ cây hướng động âm

Quan sát hình 23.3 nhận xét rễ và

+

chồi hướng động dương hay âm với ánh

sáng

TT2: HS nghiên cứu SGK, quan sát hình

thảo luận trả lời câu hỏi.

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết luận

TT4: GV yêu cầu HS quan sát hình 23.3, 2. Hướng trọng lực

nghiên cứu SGK trả lời câu hỏi: - Nếu cây trồng ngang. Rễ cây hướng

Nếu cây được trồng theo tư thế nằm xuống dưới (hướng trọng lực dương)

+

ngang

+

thân cây quay lên trên (hướng trọng lực

Giải thích hiện tượng xảy ra ở âm)

trường hợp a và c trong hình 23.3.

- Hướng trọng lực ảnh hưởng bởi tác

TT5: HS nghiên cứu SGK, quan sát hình nhân auxin . Sự quay liên tục làm cho

thảo luận trả lời câu hỏi.

phân phối auxin đồng đều nên không gây

sự vận động sinh dưỡng đối với trọng

lực.

TT6: GV nhận xét, bổ sung → kết luận

TT7: GV yêu cầu HS quan sát hình 23.3, 3. Hướng hoá

nghiên cứu SGK trả lời câu hỏi: + Tác nhân kích thích : Các chất hoá học

Hướng hoá là gì? Tác nhân kích thích? - Hướng hoá dương : Đối với các chất

TT8: HS nghiên cứu SGK, quan sát hình dinh dưỡng cần thiết

+

thảo luận trả lời câu hỏi.

- Hướng hoá âm : Đối với các chất độc

cho cây

TT9: GV nhận xét, bổ sung → kết luận

4

. Hướng nước

-

Tác nhân kích thích : Nước hoặc hơi

nước

Rễ cây hướng nước dương

TT10: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK 5. Hướng tiếp xúc

trả lời câu hỏi: + Hướng tiếp xúc dương của cây leo đối

Giải thích sự vận động của tua cuốn với vật cứng mà nó tiếp xúc

-

+

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 58

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

và cây đối với giàn leo (hình 23.4)

TT8: HS nghiên cứu SGK, quan sát hình

thảo luận trả lời câu hỏi.

TT9: GV nhận xét, bổ sung → kết luận

3

. Củng cố:

+

Vai trò của cảm ứng đối với sinh vật?

Hướng động là gì? Đặc điểm của tác nhân kích thích và đặc điểm việc trả lời

kích thích?

+

Nêu hiện tượng hướng sáng, hướng nước đối với đời sống của cây?

4

5

. Bài tập về nhà:

+

SGK

. Dặn dò:

Tìm hiểu hoạt động của lá cây trinh nữ với sự tiếp xúc?

Hoạt động của cây bắy mồi?

Đồng hồ hoa là gì?

Loại tác nhân kích thích có định hướng hay không?

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 59

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Tiết

ỨNG ĐỘNG

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC:

Sau khi học xong bài này học sinh cần:

1

. Kiến thức:

-

Nắm được khái niệm ứng động

Các loại ứng động

So sánh ứng động và hướng động

2

3

. Kĩ năng:

-

Rèn luyện kĩ năng quan sát, phân tích, so sánh.

. Thái độ:

-

Biết vận dụng các kiến thức về Ứng động vào thực tiễn sản xuất

II. CHUẨN BỊ:

Hình vẽ : ứng động của cây trinh nữ, Khí khổng mở và đóng

III. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC:

+

SGK tìm tòi.

Vấn đáp gợi mở.

Trực quan tìm tòi

IV. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG :

1

. Kiểm tra bài cũ.

+

Hướng động là gì?

Các loại hướng động?

Đặc điểm kích thích và đặc điểm trả lời kích thích trong hướng động?

2

. Giảng bài mới.

Hoạt động của thầy và trò

Hoạt động 1: Tìm hiểu khái niệm I. KHÁI NIỆM ỨNG ĐỘNG

ứng động + Trả lời kích thích không định hướng

TT1: GV yêu cầu HS quan sát hình, + Các loại ứng động: quang ứng động,

nghiên cứu SGK trả lời câu hỏi: hoá ứng động, nhiệt ứng động, điện ứng

Hoa 10 giờ nở khi nào? động lực nở động, ứng động tổn thương….

Nội dung ghi bảng

*

+

hoa? Tác nhân? Cách trả lời với nhiệt độ

và ánh sáng?

+

Thế nào là ứng động?

TT2: HS nghiên cứu SGK, thảo luận trả

lời câu hỏi.

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết luận

*

Hoạt động 2: Tìm hiểu các kiểu ứng II. CÁC KIỂU ỨNG ĐỘNG

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 60

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

1. Ứng động sinh trưởng

động

TT1: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK + Sự sinh trưởng không đều nhau của các

trả lời câu hỏi:

bộ phận khi chịu kích thích không định

hướng

+

Có mấy kiểu ứng động?

Thế nào là ứng động sinh trưởng?

- Nhiệt ứng động : Bảo quản hoa

TT2: HS nghiên cứu SGK, thảo luận trả - Quang ứn động : Nở hoa

lời câu hỏi.

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết luận

TT4: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK 2. Ứng động không sinh trưởng

trả lời câu hỏi

Hiện tượng gì xảy ra khi chạm vào sự phân chia tế bào -> biến đổi trạng thái

cành cây trinh nữ? của tế bào.

Thế nào là ứng động không sinh - Lá cây hoa trinh nữ cụp lại do thay đổi

+ Hiện tượng trả lời kích thích không có

+

trưởng? Lấy ví dụ?

sự trương nước của tế bào

TT5: HS nghiên cứu SGK, thảo luận trả

lời câu hỏi.

TT6: GV nhận xét, bổ sung → kết luận

TT7: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK 3. Vai trò của ứng động

trả lời câu hỏi + Trả lời các kích thích không định

Ứng động có vai trò gì đối với đời hướng đảm bảo sự tồn tại của thự vật

+

sống của thực vật?

TT8: HS nghiên cứu SGK, thảo luận trả

lời câu hỏi.

TT9: GV nhận xét, bổ sung → kết luận

3

. Củng cố:

+

Ứng động là gì? đặc điểm kích thích trong ứng động?

Có bao nhiêu loại ứng động? Cơ sở phân loại?

So sánh hưóng động và ứng động?

4

5

. Bài tập về nhà:

BT SGK

. Dặn dò:

Chuẩn bị bài thực hành

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 61

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

TiÕt .

Thùc hµnh: h íng ®éng

I. Môc tiªu bµi häc

Häc xong bµi nµy häc sinh ph¶i:

. KiÕn thøc

1

-

Ph©n biÖt ® îc c¸c h íng ®éng chÝnh

H íng ®Êt

H íng s¸ng

H íng n íc

H íng ho¸

2

3

. Kü n¨ng

-

RÌn luyÖn kü n¨ng lµm viÖc ®éc lËp, tæ chøc nhãm

. Th¸i ®é hµnh vi

-

TÝnh cÈn thËn, khÐo lÐo, cã ý thøc tæ chøc kØ luËt

ý thøc gi÷ g×n vÖ sinh vµ ®¶m b¶o an toµn lao ®éng trong qu¸ tr×nh thùc hµnh

II. Ph ¬ng tiÖn d¹y häc

1

. Gi¸o viªn chuÈn bÞ:

-

Hép giÊy cã nhiÒu ng¨n ®ôc lç trªn n¾p thñng lç

Cèc trång c¸c c©y ®Ëu

Hép nhùa trong suèt

Ph©n ®¹m

§Ìn chiÕu s¸ng

2

. Häc sinh chuÈn bÞ:

H¹t ®Ëu n¶y mÇm, ng« n¶y mÇm

III. ph ¬ng ph¸p d¹y häc

-

VÊn ®¸p gîi më

Trùc quan t×m tßi

Nghiªn cøu SGK t×m tßi, ho¹t ®éng nhãm

IV. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng

1

2

. KiÓm tra bµi cò

. TiÕn tr×nh bµi míi

Ho¹t ®éng 1. Giíi thiÖu n«i dung bµi thùc hµnh

Gåm 4 thÝ nghiÖm

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 62

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

H íng ®Êt

H íng s¸ng

H íng n íc

H íng ho¸

Ho¹t ®éng 2. Tæ chøc, ph©n c«ng nhãm

GV ph©n nhãm thùc hµnh (theo c¸c tæ,mçi tæ tiÕn hµnh 1 thÝ nghiÖm)

KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña HS

Ph©n c«ng dông cô vµ vÞ trÝ thùc hµnh cho c¸c nhãm

Ho¹t ®éng 3. Thùc hµnh

HS ®äc c¸c néi dung ph©n tÝch c¸c b íc thùc hµnh vµ lµm theo nhãm

GV quan s¸t HS tiÕn hµnh, gi¶i thÝch c¸c th¾c m¾c

Hs quan s¸t vµ gi¶i thÝch hiÖn t îng

Ho¹t ®éng 4. §¸nh gi¸ kÕt qu¶ thùc hµnh

HS tù ®¸nh gi¸ vµ ®¸nh gi¸ chÐo kÕt qu¶

GV c¨n cø kÕt qu¶ thùc hµnh cña c¸c tæ ®Ó ®¸nh gi¸, nhËn xÐt rót kinh nghiÖm

V. Cñng cè

-

Yªu cÇu 1 HS gi¶i thÝch hiÖn t îng

KiÓm tra kÕt qu¶ thu ® îc cña c¸c nhãm

VI. H íng dÉn ho¹t ®éng vÒ nhµ

ChuÈn bÞ bµi 26

-

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 63

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

B. CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT

Tiết 26

CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC:

Sau khi học xong bài này học sinh cần:

1

. Kiến thức:

+

Trình bày được khái niệm cảm ứng ở thực vật

So sánh cảm ứng ở thực vật và cảm ứng ở động vật

Sự tiến hoá của hệ thần kinh qua các nhóm sinh vật

2

3

. Kĩ năng:

-

Rèn luyện kĩ năng quan sát, phân tích, so sánh.

. Thái độ:

+

Vận dụng giải thích các hiện tượng thực tế.

II. CHUẨN BỊ:

+

Hình vẽ hệ thần kinh thuỷ tức

Hình vẽ hệ thần kinh dạng chuỗi hạch

III. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC:

+

SGK tìm tòi.

Vấn đáp gợi mở.

Trực quan tìm tòi

IV. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG :

1

. Kiểm tra bài cũ.

+

Thế nào là ứng động và hướng động?

Sự giống và khác nhau giữa hướng động và ứng động?

2

. Giảng bài mới.

Hoạt động của thầy và trò

Hoạt động 1: Tìm hiểu khái niệm về I. KHÁI NIỆM VỀ CẢM ỨNG ĐỘNG

cảm ứng ở động vật VẬT

TT1: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK + Có cơ quan cảm ứng chuyên hoá (hệ

Nội dung ghi bảng

*

trả lời câu hỏi

thần kinh- các tế bào làm nhiệm vụ cảm

+

Thế nào là cảm ứng ở động vật? ứng - neuron)

Cho ví dụ

+ Trả lời kích thích nhanh, chính xác,

nhận biết và phân biệt được nhiều loại

+

Các khâu của cung phản xạ?

TT2: HS nghiên cứu SGK, thảo luận trả kích thích

lời câu hỏi.

+ Hình thức : Phản xạ

* 1 Cung phản xạ gồm:

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết luận

+

Thụ quan tiếp nhận kích thích

Bộ phận phân tích kích thích

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 64

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

+

Bộ phận trả lời kích thích

Hoạt động 2: Tìm hiểu cảm ứng ở các II. CẢM ỨNG Ở CÁC NHÓM ĐỘNG

nhóm động vật chưa có tổ chức thần VẠT CHƯA CÓ TỔ CHỨC THẦN

kinh KINH

TT1: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK + Cơ thể đơn bào

trả lời câu hỏi + Tiếp nhận và trả lời kích thích hoá học

tại sao động vật đơn bào chưa có hệ và vật lý trực tiếp

*

+

thần kinh?

+ Hình thức : Chuyển động cơ thể bằng

+

Hình thức trả lời của chúng với kích co rút chất nguyên sinh

thích?

TT2: HS nghiên cứu SGK, thảo luận trả

lời câu hỏi.

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết luận

III. CẢM ỨNG Ở CÁC NHÓM ĐỘNG

*

Hoạt động 2: Tìm hiểu cảm ứng ở các VẬT CÓ TỔ CHỨC THẦN KINH

nhóm động vật có tổ chức thần kinh 1. Cảm ứng ở động vật có tổ chức thần

TT1: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK kinh dạng lưới

trả lời câu hỏi + Nhóm động vật: đối xứng toả tròn,

Tại sao nói hệ thần kinh của thuỷ thuộc ruột khoang

+

tức là hệ thần kinh sơ khai?

+ Cấu tạo hệ thần kinh : các tế bào thần

+

Khi kích thích tại một điểm trên cơ kinh phân bố khắp cơ thể thành dạng lưới

thể thủy tức nó phản ứng lại kích thích + Hình thức trả lời kích thích : co rút toàn

như thế nào? thân

+

Phản ứng của thủy tức có phải là

phản xạ không? Tại sao?

TT2: HS nghiên cứu SGK, thảo luận trả

lời câu hỏi.

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết luận

TT4: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK 2. Cảm ứng ở nhóm động vật có hệ

trả lời câu hỏi thàn kinh dạng chuỗi hạch

Hệ thần kinh chuỗi hạch có ở những + Đối tượng : từ ruột khoang trở lên đến

động vật nào? côn trùng

Động vật có hệ thần kinh chuỗi hạch + Cấu tạo chung : Các dây thần kinh tập

phản ứng lại kích thích của môi trường trung theo chiều ngang và tập trung theo

như thế nào? chiều dọc tạo nên các hạch thần kinh

Tại sao HTK dạng chuỗi hạch có thể dạng bậc thang, dạng chuỗi hạch và dạng

trả lời cục bộ khi bị kích thích? chuỗi hạch có hạch não.

Hệ thần kinh có xu hướng tập trung + Hình thức hoạt động : Mỗi hạch chỉ

+

hay phân tán?

đạo một phần cơ thể. (chủ yếu là phản xạ

+

Việc hình thành đầu và hạch não có không điều kiện)

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 65

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

lợi như thế nào đối với sinh vật?

TT5: HS nghiên cứu SGK, thảo luận trả

lời câu hỏi.

TT6: GV nhận xét, bổ sung → kết luận

3

. Củng cố:

+

Các khâu của cung phản xạ?

Tại sao động vật có khả năng trả lời kích thích nhanh từ môi trường?

Loại tê bào chuyên hóa với chức năng cảm ứng?

Hệ thần kinh mạng lưới ở thuỷ tức là hệ thần kinh chưa thực hiện phản xạ, tại

sao?

+

Mỗi hạch thần kinh trong hệ thần kinh chuỗi hạch đóng vai trò gì?

4

5

. Bài tập về nhà:

BT SGK

. Dặn dò:

Tìm hiểu hệ thần kinh ở người và cá

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 66

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Tiết 27

CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC:

Sau khi học xong bài này học sinh cần:

1

. Kiến thức:

+

Nêu được cấu tạo của hệ thần kinh dạng ống.

Giải thích được sự chuyên hoá của hệ thần kinh

Nắm và giải thích rõ phản xạ

2

3

. Kĩ năng:

-

Rèn luyện kĩ năng quan sát, phân tích, so sánh.

. Thái độ:

+

Giải thích được các hiện tượng trong đời sống

II. CHUẨN BỊ:

+

Hình vẽ : Hệ thần kinh dạng ống ở người

Hình vẽ : Sơ đồ cung phản xạ

III. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC:

+

SGK tìm tòi.

Vấn đáp gợi mở.

Trực quan tìm tòi

IV. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG :

1

2

. Kiểm tra bài cũ.

. Giảng bài mới.

Hoạt động của thầy và trò

Hoạt động 1: Tìm hiểu Cảm ứng ở

động vật có hệ thần kinh dạng ống

Nội dung ghi bảng

3. Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh

dạng ống

*

TT1: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK a. Cấu trúc của Hệ TK dạng ống

trả lời câu hỏi - Tất cả các động vật có xương sống đều

+

ống?

+

Nhóm sinh vật nào có Hệ TK dạng có hệ thần kinh dạng ống nằm ở phía

lưng, có nguồn gốc từ lá phôi ngoài,

Đặc điểm của Hệ TK dạng ống ?

được phân hoá thành não, tuỷ sống, các

+

Dựa vào kiến thức đã học ở Sinh dây thần kinh và hạch thần kinh. Não và

học 8, hãy hệ thống bằng sơ đồ các thành tuỷ sống thuộc bộ phận thần kinh trung

phần của hệ thần kinh dạng ống ở động ương được bảo vệ trong hộp sọ và ống

vật có xương sống.

xương sống.

TT2: HS nghiên cứu SGK, thảo luận trả Căn cứ vào chức năng của hệ thần kinh

lời câu hỏi.

có thể phân hệ thần kinh thành hệ thần

kinh vận động (hệ thần kinh cơ xương)

và hệ thần kinh sinh dưỡng.

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết luận

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 67

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

b. Hoạt động của Hệ TK dạng ống

*

Hoạt động 2: Tìm hiểu Hoạt động của Mọi hoạt động từ đơn giản đến phức tạp

Hệ TK dạng ống

TT1: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK thực hiện bằng cơ chế phản xạ.

trả lời câu hỏi Động vật có hệ thần kinh cấu tạo càng

Hoạt động của Hệ TK dạng ống phức tạp thì số lượng các phản xạ càng

của động vật có hệ thần kinh đều được

+

được thực hiện dựa trên nguyên tắc nào nhiều và phản ứng càng chính xác, tiêu

và nhờ yếu tố nào?

phí càng ít năng lượng, cách thức phản

ứng càng đa dạng, phong phú, với số

+

Quan sát hình 27.2 trả lời câu hỏi ?

Hãy nêu 3 ví dụ cho mỗi loại phản lượng nơron tham gia vào cung phản xạ

xạ không điều kiện và phản xạ có điều càng nhiều.

kiện.

Động vật có hệ thần kinh, sống trong

TT2: HS nghiên cứu SGK, thảo luận trả điều kiện môi trường luôn thay đổi, vùng

lời câu hỏi.

phân bố ngày càng rộng, cơ thể phải có

khả năng thích ứng cao. Vì thế, bên cạnh

số lượng hạn chế các phản xạ không điều

kiện có tính bẩm sinh, di truyền, cần

được bổ sung thêm các phản xạ mới:

phản xạ có điều kiện còn gọi là phản xạ

học được, có tính mềm dẻo, thích nghi

được với điều kiện sống mới. Vì vậy, cơ

thể mới có thể tồn tại và phát triển.

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết luận

3

. Củng cố:

Khi trời rét, thấy môi tím tái, sởn gai ốc, ta vội đi tìm áo ấm mặc. Hãy phân tích

xem có những bộ phận nào của hệ thần kinh tham gia vào phản ứng trên và đó là phản

xạ gì, thuộc những loại nào?

4

. Bài tập về nhà:

Trả lời câu hỏi SGK

. Dặn dò:

Đọc bài 28

5

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 68

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Tiết 28

ĐIỆN THẾ NGHỈ

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC:

Sau khi học xong bài này học sinh cần:

1

. Kiến thức:

+

Nêu được khái niệm điện thế nghỉ.

Trình bày được khái niệm điện thế nghỉ.

2

3

. Kĩ năng:

-

Rèn luyện kĩ năng quan sát, phân tích, so sánh.

. Thái độ:

+

Hiểu được bản chất của điện tế bào - là cơ sở giải thích các hiện tượng sinh lí

II. CHUẨN BỊ:

+

Hình vẽ : 28.1, 28.2, 28.3 SGK

III. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC:

+

SGK tìm tòi.

Vấn đáp gợi mở.

Trực quan tìm tòi

IV. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG :

1

2

. Kiểm tra bài cũ.

. Giảng bài mới.

Hoạt động của thầy và trò

Hoạt động 1: Tìm hiểu Cảm ứng ở

Nội dung ghi bảng

I. ĐIỆN THẾ NGHỈ

*

động vật có hệ thần kinh dạng ống

TT1: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK

trả lời câu hỏi

1. Thí nghiệm:

Dùng 2 điện cực (vi điện cực) nối với

một điện kế cực nhạy, đặt 1 điện cực ở

+

ống?

+

Nhóm sinh vật nào có Hệ TK dạng mặt ngoài màng của một nơron, còn điện

cực thứ hai đâm xuyên qua màng vào

mặt trong màng tế bào. Kim của điện kế

Đặc điểm của Hệ TK dạng ống ?

+

Dựa vào kiến thức đã học ở Sinh lệch đi một khoảng, chứng tỏ có sự chênh

học 8, hãy hệ thống bằng sơ đồ các thành lệch điện thế giữa trong và ngoài màng.

phần của hệ thần kinh dạng ống ở động 2. Khái niệm điện thế nghỉ:

vật có xương sống.

Điện thế nghỉ là sự chênh lệch hiệu

TT2: HS nghiên cứu SGK, thảo luận trả điện thế giữa 2 bên màng tế bào khi tế

lời câu hỏi.

bào không bị kích thích, phía bên trong

màng mang điện âm so với bên ngoài

màng điện dương

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết luận

II. Cơ chế hình thành điện thế nghỉ

Điện thế nghỉ chủ yếu được hình

*

Hoạt động 2: Tìm hiểu Hoạt động của

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 69

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Hệ TK dạng ống

thành do 3 yếu tố sau:

TT1: GV yêu cầu HS nghiên cứu bảng + Sự phân bố ion ở 2 bên màng tế bào và

2

8, hình 28.2 SGK trả lời câu hỏi

sự di chuyển của ion qua màng tế bào.

+ Tính thấm có chọn lọc của màng tế bào

+

Cơ chế hình thành điện thế nghỉ?

Ở bên trong tế bào, loại ion dương đối với ion.

nào có nồng độ cao hơn và loại ion + Bơm Na - K

dương nào có nồng độ thấp hơn? Sở dĩ có sự chênh lệch điện thế giữa

Loại ion dương nào đi qua màng tế trong và ngoài màng sinh chất của nơron

+

bào và nằm sát lại mặt ngoài màng tế bào như trên vì có sự khác nhau về nồng độ

làm cho mặt ngoài tích điện dương so với giữa dịch mô và dịch bào, nồng độ trong

mặt trong tích âm?

dịch bào lớn hơn ngoài dịch mô còn thì

TT2: HS nghiên cứu SGK, thảo luận trả ngược lại, nên có xu hướng di chuyển ra

lời câu hỏi.

ngoài màng và lại có xu hướng di

chuyển vào trong màng theo chiều

građien nồng độ.

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết luận

Ở trạng thái nghỉ, màng sinh chất chỉ

có tính thấm chọn lọc đối với nghĩa là

cho phép kênh “mở hé” để đi ra trong

khi kênh vẫn đóng. Khi đi ra mang theo

điện tích dương (+) và các anion (-) bị

giữ lại bên trong màng đã tạo nên lực hút

tĩnh điện giữa các ion trái dấu, nên cũng

không thể đi ra một cách thoải mái (và

cũng không thể đi xa khỏi màng). Hơn

nữa, còn vì hoạt động của bơm thường

xuyên chuyển ra và vào (theo tỉ lệ ra và

vào) nên duy trì được tính ổn định tương

đối của điện thế nghỉ

3

. Củng cố:

Điện thế nghỉ là gì? Sự hình thành như thế nào?

. Bài tập về nhà:

Trả lời câu hỏi SGK

. Dặn dò:

Đọc bài 29

4

5

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 70

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Tiết 29

ĐIỆN THẾ HOẠT ĐỘNG VÀ SỰ LAN TRUYỀN XUNG THẦN KINH

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC:

Sau khi học xong bài này học sinh cần:

1

. Kiến thức:

Vẽ được đồ thị điện thế hoạt động và giải thích rõ từng giai đoạn xuất hiện

điện thế hoạt động.

+

Trình bày được cơ chế hình thành điện thế hoạt động.

2

3

. Kĩ năng:

-

Rèn luyện kĩ năng quan sát, phân tích, so sánh.

. Thái độ:

+

Hiểu được bản chất của điện tế bào - là cơ sở giải thích các hiện tượng sinh lí

II. CHUẨN BỊ:

+

Hình vẽ : 29.1, 29.2, 29.3, 29.4 SGK

III. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC:

+

SGK tìm tòi.

Vấn đáp gợi mở.

Trực quan tìm tòi

IV. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG :

1

2

. Kiểm tra bài cũ.

. Giảng bài mới.

Hoạt động của thầy và trò

Hoạt động 1: Tìm hiểu điện thế hoạt

động

Nội dung ghi bảng

I. ĐIỆN THẾ HOẠT ĐỘNG

1. Khái niệm

*

TT1: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK

Điện thế hoạt động là sự biến đổi điện

thế nghỉ ở màng tế bào từ phân cực sang

mất phân cực, đảo cực và tái phân cực

trả lời câu hỏi

+

Nhắc lại thế nào là điện thế nghỉ?

Từ câu trả lời trên em hãy cho biết

thế nào điện thế hoạt động (điện động).

TT2: HS nghiên cứu SGK, thảo luận trả

lời câu hỏi.

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết luận

TT4: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK,

hình 29.2 trả lời câu hỏi

2

. Cơ chế hình thành điện thế hoạt

động

Khi bị kích thích với cường độ đủ

Ở giai đoạn mất phân cực và giai

mạnh (đạt tới ngưỡng) thì tính thấm của

màng nơron ở nơi bị kích thích thay đổi,

+

đoạn đảo cực, loại ion nào đi qua màng tê

bào và sự di chuyển của ion đó có tác

dụng gì?

+

kênh Na mở rộng, nên Na khuếch tán

qua màng vào bên trong tế bào gây nên

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 71

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

+

Ở giai đoạn tái phân cực loại ion nào sự mất phân cực (khử cực) rồi đảo cực.

+

đi qua màng tê bào và sự di chuyển của Tiếp sau đó kênh Na bị đóng lại và kênh

+ +

ion đó có tác dụng gì?

K mở, K tràn qua màng ra ngoài tế bào,

TT5: HS nghiên cứu SGK, quan sát hình gây nên sự tái phân cực

thảo luận trả lời câu hỏi.

TT6: GV nhận xét, bổ sung → kết luận

II. LAN TRUYỀN XUNG THẦN

KINH TRÊN SỢI THẦN KINH

. Sự lan truyền xung thần kinh trên

sợi thần kinh không có bao miêlin

Xung thần kinh lan truyền liên tục từ

vùng này sang vùng khác kề bên.

Sự lan truyền xung thần kinh trên

-

*

Hoạt động 2: Tìm hiểu lan truyền

1

xung thần kinh trên sợi thần kinh

TT1: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK,

hình 29.3 trả lời câu hỏi

-

+

Xung thần kinh lan truyền là do mất

sợi thần kinh không có bao mielin diễn ra

như thế nào?

phân cực, đảo cực và tái phân cực liên

tiếp hết vùng này sang vùng khác trên sợi

thần kinh.

TT2: HS nghiên cứu SGK, quan sát hình

thảo luận trả lời câu hỏi.

2

. Sự lan truyền xung thần kinh trên

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết luận

sợi thần kinh có bao miêlin

Trên sợi thần kinh có bao miêlin, sự lan

truyền xung thần kinh được thực hiện

theo lối “nhảy cóc” từ eo Ranvie này

Sự lan truyền xung thần kinh trên

sang eo Ranvie khác. Sự lan truyền theo

kiểu này ở sợi thần kinh có bao miêlin

nhanh hơn rất nhiều so với sự lan truyền

trên sợi thần kinh không có bao miêlin,

lại tiết kiệm được năng lượng hoạt động

của bơm

TT4: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK,

hình 29.4 trả lời câu hỏi

+

sợi thần kinh có bao mieelin diễn ra như

thế nào?

+

Tại sao xung thần kinh lan truyền

trên sợi thần kinh có bao mielin theo lối

nhảy cóc”?

“

TT5: HS nghiên cứu SGK, quan sát hình

thảo luận trả lời câu hỏi.

TT6: GV nhận xét, bổ sung → kết luận

3

. Củng cố:

Hãy so sánh sự lan truyền xung thần kinh trong sợi thần kinh có và không có

bao miêlin.

*

4

. Bài tập về nhà:

Trả lời câu hỏi SGK

. Dặn dò:

Đọc bài 30

5

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 72

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Tiết 30

TRUYỀN TIN QUA XINÁP

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC:

Sau khi học xong bài này học sinh cần:

1

. Kiến thức:

+

Nêu được cấu tạo của xináp.

Trình bày được quá trình truyền tin qua xináp.

2

3

. Kĩ năng:

-

Rèn luyện kĩ năng quan sát, phân tích, so sánh.

. Thái độ:

II. CHUẨN BỊ:

+

Hình vẽ : 30.1, 30.2, 30.3 SGK

III. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC:

+

SGK tìm tòi.

Vấn đáp gợi mở.

Trực quan tìm tòi

IV. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG :

1

2

. Kiểm tra bài cũ.

. Giảng bài mới.

Hoạt động của thầy và trò

Hoạt động 1: Tìm hiểu Cảm ứng ở

động vật có hệ thần kinh dạng ống

TT1: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK kinh với tế bào thần kinh, giữa bào thần

Nội dung ghi bảng

I. KHÁI NIỆM XINÁP

- Xináp là diện tiếp xúc giữa bào thần

*

trả lời câu hỏi

kinh tế bào khác như tế bào cơ, tế bào

+

Xináp là gì? Có những kiểu xináp tuyến…

nào.

TT2: HS nghiên cứu SGK, thảo luận trả

lời câu hỏi.

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết luận

II. CẤU TẠO CỦA XINÁP

*

Hoạt động 2: Tìm hiểu cấu tạo của xi - Có 2 loại xináp: xináp hóa học và xináp

náp điện.

TT1: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK, 1. Cấu tạo xináp hóa học:

quan sát hình 30.2 trả lời câu hỏi - Chùy xináp gồm: Ti thể, túi chứa chất

+

nào?

+

Có mấy loại xináp, là những loại trung gian hóa học và màng trước xi náp.

- Khe xináp.

Trình bày cấu tạo xináp hóa học.

Nêu đặc điểm của xináp hóa học

- Màng sau xináp và thụ quan tiếp nhận

chất trung gian hóa học.

+

TT2: HS nghiên cứu SGK, quan sát hình 2. Đặc điểm:

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 73

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

thảo luận trả lời câu hỏi.

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết luận

- Mỗi xináp chỉ chứa một loại chất trung

gian hóa học.

Chất trung gian hóa học phổ biến ở

-

động vật là axetincolin và nỏadrenalin.

III. QUÁ TRÌNH TRUYỀN TIN QUA

XINÁP.

*

Hoạt động 3: Tìm hiểu quá trình

truyền tin qua xináp

Quá trình truyền tin qua xináp gồm 3

TT1: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK, giai đoạn:

quan sát hình 30.3 trả lời câu hỏi - Xung thần kinh lan truyền đến chùy xi

2+

Quá trình truyền tin qua xináp diễn náp và làm Ca đi vào trong chùy xináp.

2+

+

ra ntn?

- Ca làm cho các bóng chứa chất trung

+

Tại sao tin được truyền qua xináp gian hóa học gắn vào màng trước và vỡ

chỉ theo một chiều, từ màng trước ra ra. Chất trung gian hóa học đi qua khe xi

màng sau mà không theo chiều ngược náp đến màng sau.

lại?

- Chất trung gian hóa học gắn vào thụ thể

TT2: HS nghiên cứu SGK, quan sát hình ở màng sau xináp làm xuất hiện điện thế

thảo luận trả lời câu hỏi.

hoạt động ở màng sau. Điện thế hoạt

động hình thành lan truyền đi tiếp.

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết luận

3

. Củng cố:

Tại sao xung thần kinh được dẫn truyền trong một cung phản xạ chỉ theo một

chiều?

4

. Bài tập về nhà:

Trả lời câu hỏi SGK

. Dặn dò:

Đọc bài 31 và mục “em có biết”

5

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 74

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Tiết 31

TẬP TÍNH CỦA ĐỘNG VẬT (tiết 1)

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC:

Sau khi học xong bài này học sinh cần:

1

. Kiến thức:

+

Nêu được định nghĩa tập tính.

Phân biệt được tập tính bẩm sinh với tập tính học được.

Nêu được cơ sở thần kinh của tập tính.

2

3

. Kĩ năng:

-

Rèn luyện kĩ năng quan sát, phân tích, so sánh.

. Thái độ:

II. CHUẨN BỊ:

+

Hình vẽ : 31.1, 31.2 SGK

III. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC:

+

SGK tìm tòi.

Vấn đáp gợi mở.

Trực quan tìm tòi

IV. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG :

1

2

. Kiểm tra bài cũ.

. Giảng bài mới.

Hoạt động của thầy và trò

Hoạt động 1: Tìm hiểu tập tính là gì? I. TẬP TÍNH LÀ GÌ?

TT1: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK - Tập tính là chuỗi phản ứng của động vật

Nội dung ghi bảng

*

trả lời câu hỏi

Tập tính là gì?

trả lời kích thích từ môi trường, nhờ đó

động vật thích nghi với môi trường sống

+

TT2: HS nghiên cứu SGK, thảo luận trả và tồn tại

lời câu hỏi.

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết luận

Hoạt động 2: Tìm hiểu phân loại tập

tính

II. PHÂN LOẠI TẬP TÍNH

*

- Có 2 loại tập tính: tập tính bẩm sinh và

tập tính học được.

TT1: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK, 1. Tập tính bẩm sinh:

trả lời câu hỏi - Là loại tập tính sinh ra đã có, được di

Có mấy loại tập tính, là những loại truyền từ bố mẹ, đặc trưng cho loài.

- Vd: Nhên chăng tơ.

+

nào?

+

Thế nào là tập tính bẩm sinh. Lấy

Vd minh họa.

TT2: HS nghiên cứu SGK, thảo luận trả

lời câu hỏi.

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 75

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết luận

2. Tập tính học được:

TT4: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK, - Là loại tập tính được hình thành trong

trả lời câu hỏi

quá trình sống của cá thể, thông qua học

Thế nào là tập tính học được. Lấy tập và rút kinh nghiệm.

- Vd: Khi nhìn thấy đèn giao thông màu

+

Vd minh họa.

+

Phân biệt tập tính bẩm sinh với tập đỏ, những người qua đường dừng lại.

tính học được

TT5: HS nghiên cứu SGK, thảo luận trả

lời câu hỏi.

TT6: GV nhận xét, bổ sung → kết luận

III. CƠ SỞ THẦN KINH CỦA TẬP

TÍNH.

*

Hoạt động 3: Tìm hiểu cơ sở thần

kinh của tập tính.

- Cơ sở thần kinh của tập tính là các phản

TT1: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK, xạ không điều kiện và có điều kiện.

quan sát hình 31.2 trả lời câu hỏi

- Tập tính bẩm sinh là chuỗi phản xạ

không điều kiện, do kiểu gen qui định,

+

Cơ sở thần kinh của tập tính là gì?

Sự hình thành tập tính học được ở bền vững, không thay đổi.

- Tập tính học được là chuỗi phản xạ có

TT2: HS nghiên cứu SGK, quan sát hình điều kiện, không bền vững và có thể thay

động vật phụ thuộc vào yếu tố nào?

thảo luận trả lời câu hỏi.

đổi..

Khi số lượng các xi náp trong cung

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết luận

phản xạ tăng lên thì mức độ phức tạp của

tập tính cũng tăng lên. Sự hình thành tập

tính học được ở động vật phụ thuộc vào

mức độ tiến hóa của hệ thần kinh và tuổi

thọ của chúng.

3

. Củng cố:

Cho biết sự khác nhau giữa tập tính bẩm sinh với tập tính học được.

Bài tập trắc nghiệm: Chọn phương án trả lời đúng

. Sáo, vẹt nói được tiếng người. Đây thuộc loại tập tính

-

1

2

3

4

A. Học được.

C. Bẩm sinh.

B. Bản năng.

D. Vừa là bản năng vừa là học được.

. Tiếng hót của con chim được nuôi cách li từ khi mới sinh thuộc loại tập tính

A. Học được.

C. Bẩm sinh.

B. Bản năng.

D. Vừa là bản năng vừa là học được

. Cơ sở sinh học của tập tính là

A. cung phản xạ

B. hệ thần kinh

D. trung ương thần kinh.

. Cơ sở khoa học của việc huấn Luyện các động vật là kết quả của quá trình

C. phản xạ

thành lập

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 76

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

A. cung phản xạ.

B. phản xạ không điều kiện.

D. các phản xạ có điều kiện.

C. các tập tính.

4

5

. Bài tập về nhà:

Trả lời câu hỏi SGK

. Dặn dò:

Đọc bài 32 và mục “em có biết”

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 77

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Tiết 32

TẬP TÍNH CỦA ĐỘNG VẬT (tiết 2)

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC:

Sau khi học xong bài này học sinh cần:

1

. Kiến thức:

+

Nêu được định nghĩa tập tính.

Phân biệt được tập tính bẩm sinh với tập tính học được.

Nêu được cơ sở thần kinh của tập tính.

2

3

. Kĩ năng:

-

Rèn luyện kĩ năng quan sát, phân tích, so sánh.

. Thái độ:

II. CHUẨN BỊ:

+

Hình vẽ : 32.1, 32.2 SGK

III. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC:

+

SGK tìm tòi.

Vấn đáp gợi mở.

Trực quan tìm tòi

IV. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG :

1

2

. Kiểm tra bài cũ.

. Giảng bài mới.

Hoạt động của thầy và trò

Nội dung ghi bảng

*

Hoạt động 1: Một số hình thức học IV. Một số hình thức học tập ở động

tập ở động vật.

vật.

- Quen nhờn

TT1: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK

trả lời câu hỏi

- In vết

+

Ở động vật có những hình thức học

- Điều kiện hóa: gồm điều kiện hóa

hành động, điều kiện hóa đáp ứng

- Học ngầm

tập nào?

TT2: HS nghiên cứu SGK, thảo luận trả

lời câu hỏi.

- Học khôn

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết luận

*

Hoạt động 2: Tìm hiểu Một số dạng V. Một số dạng tập tính phổ biến ở

tập tính phổ biến ở động vật động vật.

TT1: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK, 1. Tập tính kiếm ăn

trả lời câu hỏi - Tác nhân kích thích: Hình ảnh, âm

Hãy nêu một số tập tính kiếm ăn, thanh, mùi phát ra từ con mồi.

+

săn mồi ở động vật?

- Chủ yếu là tập tính học được. Động

+

Em hãy cho biết: Động vật rình mồi, vật có hệ thần kinh càng phát triển thì tập

vồ mồi, rượt đuổi mồi, giết con mồi… tính càng phức tạp.

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 78

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

như thế nào?.

TT2: HS nghiên cứu SGK, thảo luận trả

lời câu hỏi.

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết luận

TT4: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK, 2. Tập tính bảo vệ lãnh thổ

trả lời câu hỏi

- Dùng chất tiết, phân hay nước tiểu đánh

+

Động vật bảo vệ lãnh thổ ( cách đe dấu lãnh thổ. Chiến đấu quyết liệt khi có

dọa, tấn công, đánh dấu lãnh thổ …) như đối tượng xâm nhập.

thế nào? Phân tích ý nghĩa của tập tính - Bảo vệ nguồn thức ăn, nơi ở và sinh

bảo vệ lãnh thổ (có ý nghĩa gì đối với đời sản

sống động vật).

TT5: HS nghiên cứu SGK, thảo luận trả

lời câu hỏi.

TT6: GV nhận xét, bổ sung → kết luận

TT7: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK, 3. Tập tính sinh sản.

trả lời câu hỏi

- Tác nhân kích thích: Môi trường ngoài

+

Hãy nêu một số tập tính liên quan ( thời tiết, âm thanh, ánh sáng, hay mùi

đến sinh sản ở động vật? Động vật ve do con vật khác giới tiết ra.. ) và môi

vãn, dành con cái, giao hoan, làm tổ, ấp trường trong ( hoocmôn sinh dục ).

trứng, chăm sóc con non… như thế nào?. - Ve vãn, tranh giành con cái, giao phối,

+

Tại sao chim và cá di cư? Khi di cư chăm sóc con non.

chúng định hướng bằng cách nào? - Tạo ra thế hệ sau, duy trì sự tồn tại của

Cho các ví dụ về tập tính kiếm ăn, loài.

+

bảo vệ lãnh thổ, sinh sản, di cư và tập 4. Tập tính di cư

tính xã hội ở các loài động vật khác nhau. - Định hướng nhờ vị trí mặt trăng, mặt

TT8: HS nghiên cứu SGK, thảo luận trả trời, các vì sao, địa hình, từ trường. Cá

lời câu hỏi.

định hướng nhờ thành phần hóa học và

hướng dòng chảy.

TT9: GV nhận xét, bổ sung → kết luận

-

Tránh điều kiện môi trường không

thuận lợi.

5

. Tập tính xã hội.

-

Tập tính thứ bậc: Duy trì trật tự trong

đàn, tăng cường truyền tính trạng tốt của

con đầu đàn cho thế hệ sau.

-

Tập tính vị tha: Giúp nhau kiếm ăn, tự

vệ. Duy trì sự tồn tại của cả đàn.

VI. Ứng dụng những hiểu biết về tập

tính vào đời sống và sản xuất.

*

Hoạt động 3: Tìm hiểu Ứng dụng

- Giải trí: Dạy hổ, voi, khỉ làm xiếc.

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 79

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

những hiểu biết về tập tính vào đời Dạy cá heo lao qua vòng tròn trên mặt

sống và sản xuất.

nước...

- Săn bắn: Dạy chó, chim ưng săn

mồi...

- Bảo vệ mùa màng: Làm bù nhìn để

những hiểu biết về tập tính vào đời sống đuổi chim chóc phá hoại mùa màng...

TT1: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK,

trả lời câu hỏi

+

Cho một số ví dụ về ứng dụng

và sản xuất (giải trí, săn bắn, bảo về mùa

màng..)

- Chăn nuôi: Nghe tiếng kẻng trâu bò

nuôi trở về chuồng...

+

Cho vài ví dụ về tập tính học được

- An ninh quốc phòng: Sử dụng chó

để phát hiện ma túy và thuốc nổ...

chỉ có ở người

TT2: HS nghiên cứu SGK, quan sát hình * Tập tính học được chỉ có ở người:

thảo luận trả lời câu hỏi.

Kiềm chế cảm xúc (tức giận), ăn ngủ

đúng giờ, tuân thủ luật pháp và đạo đức

xã hội…

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết luận

3

. Củng cố:

-

Ứng dụng những hiểu biết về tập tính vào đời sống và sản xuất?

Chọn phương án trả lời đúng nhất cho câu hỏi sau:

Một nhà tập tính học đã nghiên cứu cóc, chim sẻ, cá mập, sâu róm vào

những thời điểm khác nhau. Tập tính nào dưới đây ông quan sát được ít nhất?

A. Tập tính kiếm mồi.

C. In vết.

B. Điều kiện hóa.

D. Tập tính di cư.

E. Học khôn.

4

5

. Bài tập về nhà:

Trả lời câu hỏi SGK

. Dặn dò:

Chuẩn bị bài thực hành.

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 80

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Tiết 34:

KIỂM TRA HỌC KÌ I

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 81

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Tiết 35

THỰC HÀNH XEM PHIM VỀ TẬP TÍNH CỦA ĐỘNG VẬT

I. Mục tiêu:

-

Sau khi học xong bài này HS cần phải phân tích được các dạng tập tính của động vật

tập tính kiếm ăn, tập tính sinh sản, tập tính lãnh thổ, tập tính bầy đàn…)

(

II. Phương tiện dạy học

Đĩa CD về vài dạng tập tính của một hoặc một số loài động vật hoặc ổ cứng của máy

-

vi tính kết nối với mý chiếu hoặc ti vi.

III. Nội dung và cách tiến hành:

1

-

. Một số câu hỏi gợi ý trước khi xem phim:

Động vật rình mồi, vồ mồi, rượt đuổi con mồi, giết con mồi… như thế nào?

Động vật ve vãn, giành con cái, giao hoan, làm tổ, ấp trứng, chăm sóc con non ntn?

Đông vật bảo vệ lãnh thổ ntn?

-

Các tập tính trên là bẩm sinh hay học được?

2

-

. Xem phim:

Sau khi xem phim tiến hành thảo luận nhóm dựa theo các câu hỏi nêu trên.

IV. Thu hoạch:

Dựa trên kết quả thảo luận nhóm, mỗi HS viết một bản tóm tắt về những biểu hiện của

-

từng dạng tập tính của động vật

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 82

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Tiết 36

SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN Ở THỰC VẬT

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC:

Sau khi học xong bài này học sinh cần:

1

. Kiến thức:

Nêu được khái quát về sinh trưởng và phát triển ở thực vật khác nhau về số

lượng tế bào và chất lượng của các quá trình sinh lí, sinh hóa.

Hiểu được mối tương quan giữa sinh trưởng và phát triển là 2 quá trình liên tiếp

xen kẽ của trao đổi chất: sự biến đổi về lượng dẫn đến sự biến đổi về chất.

Một cơ quan hay một cây có thể sinh trưởng nhanh, nhưng phát triển chậm hay

ngược lại. Có thể cả 2 đều nhanh hay đều chậm.

2

. Kĩ năng:

-

Rèn luyện kĩ năng quan sát, phân tích, so sánh.

3

. Thái độ:

II. CHUẨN BỊ:

+

Hình vẽ : 34.1, 34.2, 34.3, 34.4 SGK

III. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC:

+

SGK tìm tòi.

Vấn đáp gợi mở.

Trực quan tìm tòi

IV. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG :

1

2

. Kiểm tra bài cũ.

. Giảng bài mới.

Hoạt động của thầy và trò

Hoạt động 1: Tìm hiểu Khái niệm

Nội dung ghi bảng

I. Khái niệm

*

sinh trưởng?

1. Định nghĩa sinh trưởng

TT1: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK

trả lời câu hỏi

Sinh trưởng: là sự tăng lên về kích

thước, khối lượng và thể tích của tế bào ,

mô, cơ quan của cơ thể thực vật.

Ví dụ :Sự tăng vế số lựơng lá trên

cây, sự dài ra của rễ, tăng kích thước của

cánh hoa

+

Sinh trưởng là gì?

TT2: HS nghiên cứu SGK, thảo luận trả

lời câu hỏi.

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết luận

II. Sinh trưởng sơ cấp và sinh trưởng

thứ cấp ở thực vật

*

Hoạt động 2: Tìm hiểu Sinh trưởng 1. Các mô phân sinh

sơ cấp và sinh trưởng thứ cấp ở thực - Mô phân sinh là nhóm các tế bào chưa

vật phân hóa, duy trì được khả năng nguyên

TT1: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK, phân.

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 83

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

quan sát hình 34.1 trả lời câu hỏi

Mô phân sinh là gì? Có những loại đỉnh, mô phân sinh bên và mô phân sinh

mô phân sinh nào ? lóng.

TT2: HS nghiên cứu SGK, quan sát hình 2. Sinh trưởng sơ cấp:

- Mô phân sinh bao gồm: mô phân sinh

+

thảo luận trả lời câu hỏi.

- xảy ra ở thực vật 1 và 2 lá mầm

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết luận

- Sinh trưởng sơ cấp là sinh trưởng

của thân và rễ theo chiều dài do hoạt

động của mô phân sinh đỉnh.

TT4: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK,

quan sát hình 34.2 trả lời câu hỏi

+

Chỉ rõ vị trí và kết quả của quá trình 3. Sinh trưởng thứ cấp:

sinh trưởng sơ cấp của thân.

- xảy ra chủ yếu ở thực vật 2 lá mầm .

Ở thực vật 1 lá mầm cũng có kiểu sinh

+

Sinh trưởng sơ cấp của cây là gì?

TT5: HS nghiên cứu SGK, quan sát hình trưởng thứ cấp đặc biệt.

thảo luận trả lời câu hỏi.

- Sinh trưởng thứ cấp của cây thân gỗ

là do mô phân sinh bên hoạt động tạo ra.

TT6: GV nhận xét, bổ sung → kết luận

TT7: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK, Sinh trưởng thứ cấp tạo ra gỗ lõi, gỗ dác

quan sát hình 34.3, 34.4 trả lời câu hỏi

và vỏ

Sinh trưởng sơ cấp ở phần thân non

Cây một lá mầm hay cây hai lá mầm và sinh trưởng thứ cấp ở thân trưởng

+

Sinh trưởng thứ cấp là gì?

có sinh trưởng thứ cấp và kết quả của thành.

kiểu sinh trưởng đó là gì?

+

Những nét hoa văn trên đồ gỗ có 4. Các nhân tố ảnh hưởng đến sinh

xuất xứ từ đâu?

trưởng

TT8: HS nghiên cứu SGK, quan sát hình a. Nhân tố bên trong

thảo luận trả lời câu hỏi.

- Đặc điểm di truyền, các thời kì sinh

trưởng của giống, của loài cây.

Hoocmôn thực vật

TT10: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK, b. Nhân tố bên ngoài:

trả lời câu hỏi

Nhiệt độ: ảnh hưởng trực tiếp đên quá

Trình bày các yếu tố ảnh hưởng đến trình sinh trưởng của cây. Nhiệt độ thích

TT9: GV nhận xét, bổ sung → kết luận

-

+

sinh trưởng của thực vật?

hợp cho sự sinh trưởng của cây nhiệt đới

+

Giải thích hiện tượng mọc vống của là 25 - 35 độ.

thực vật trong bóng tối?

Hàm lượng nước: là nguồn nguyên

TT11: HS nghiên cứu SGK, trả lời câu liệu cung cấp cho quá trình quang hợp và

hỏi.

các hoạt động trao đổi chất khác của dây.

TT12: GV nhận xét, bổ sung → kết luận Tùy theo đặc điểm sinh lí của từng loại

thực vật mà có nhu cầu nước khác nhau

Ánh sáng: có ảnh hưởng đến quá trình

quang hợp và sự tích lũy các chất trong

cây. Ánh sáng ảnh hưởng đến sự sinh

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 84

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

trưởng của thân mầm và phân hóa mầm

hoa .

Dinh dưỡng khoáng :thực vật cần cung

cấp đầy đủ các nguyên tố thiết yếu đa

lượng và vi lượng, nếu thiếu các nguyên

tố này đều làm cho quá trình sinh trưởng

bị ức chế, cây sinh trưởng chậm và năng

suất giảm

3

. Củng cố:

Bài tập trắc nghiệm: Chọn phương án trả lời đúng

Câu1: Sau khi cây mọc mầm bắt đầu quang hợp, các lá mầm sẽ trở thành:

-

A. Mô của rễ

C. Tán lá

B. Mô libe

D. Phân hóa và rụng

Câu 2: Một chu kì sinh trưởng và phát triển của cây được bắt đầu từ:

A. khi ra hoa đến lúc cây chết

B. khi hạt nảy mầm đến khi tạo hạt mới.

D. khi cây ra hoa đến khi hạt nảy mầm.

C. khi nảy mầm đến khi cây ra hoa

Câu 3: Lá và thân cây một lá mầm có đặc điểm nào?

A. gân lá song song, bó mạch của thân xếp 2 bên tầng sinh mạch.

B. gân lá song song, bó mạch của thân xếp lộn xộn.

C. gân lá phân nhánh, bó mạch của thân xếp 2 bên tầng sinh mạch.

D. gân lá phân nhánh, bó mạch của thân xếp lộn xộn.

Câu 4: Cho các chất gồm auxin, axit abxixic, xitôkinin, phênol, gibêrelin. Các

chất có vai trò kích thích sinh trưởng là:

A. axit abxixic, phênol

B. auxin, gibêrelin, xitôkinin

C. axit abxixic, phênol, xitôkininD. tất cả các hợp chất trên.

. Bài tập về nhà:

Trả lời câu hỏi SGK

. Dặn dò:

4

5

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 85

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Tiết 37

HOOCMÔN THỰC VẬT

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC:

Sau khi học xong bài này học sinh cần:

1

. Kiến thức:

-

Trình bày được khái niệm về hooc môn thực vật.

Kể được 5 loại hooc môn thực vật đã biết và trình bày tác động đặc trưng của

mỗi loại hooc môn.

-

Mô tả được 3 ứng dụng trong nông nghiệp đối với từng hooc môn thuộc nhóm

chất kích thích.

2

. Kĩ năng:

-

Rèn luyện kĩ năng quan sát, phân tích, so sánh.

3

. Thái độ:

II. CHUẨN BỊ:

+

Hình vẽ : 35.1, 35.2, 35.3, 35.4 SGK

III. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC:

+

SGK tìm tòi.

Vấn đáp gợi mở.

Trực quan tìm tòi

IV. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG :

1

2

. Kiểm tra bài cũ.

. Giảng bài mới.

Hoạt động của thầy và trò

Hoạt động 1: Tìm hiểu Khái niệm I. Khái niệm

- Khái niệm:

TT1: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK Hoocmôn thực vật là các chất hữu cơ do

Nội dung ghi bảng

*

hooc môn

trả lời câu hỏi

cơ thể thực vật tiết ra có tác dụng điều

Hooc môn thực vật là gì? Nêu các tiết hoạt động sống của cây.

- Đặc điểm chung:

+

đặc điểm chung của chúng?

TT2: HS nghiên cứu SGK, thảo luận trả + Được tạo ra ở một nơi nhưng gây ra

lời câu hỏi.

phản ứng ở một nơi khác trong cây.

+ Với nồng độ rất thấp nhưng gây ra

những biến đổi mạnh trong cơ thể.

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết luận

+

Tính chuyên hoá thấp hơn nhiều so với

hoocmôn ở động vật bậc cao.

II. Các loại hoocmôn

- PHT

*

Hoạt động 2: Tìm hiểu các loại hooc

môn

TT1: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK,

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 86

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

quan sát hình 35.1, 35.2, 35.3, 35.4

-

Hoàn thành PHT

Nêu 2 biện pháp sản xuất nông

nghiệp có ứng dụng các hoocmon thực

vật?

TT2: HS nghiên cứu SGK, thảo luận III. Tương quan Hoocmôn thực vật

Hoàn thành PHT

- Tương quan của hm kích thích so với

hm ức chế sinh trưởng là ABB và

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết luận

*

Hoạt động 3: Tìm hiểu tương quan Gibêrin.

hooc môn thực vật

Tương quan này điều tiết trạng thái ngủ

TT1: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK, và nảy mầm của hạt và chồi.

trả lời câu hỏi - Tương quan giữa các hoocmôn kích

Nêu những nguyên tắc cần chú ý khi thích với nhau: Auxin/Xitôkynin

+

sử dụng hooc môn thực vật trong nông

nghiệp?

TT5: HS nghiên cứu SGK, thảo luận trả

lời câu hỏi.

TT6: GV nhận xét, bổ sung → kết luận

3

. Củng cố:

Ghép tên Hoocmôn với ứng dụng của nó.

Hoocmôn

Ứng dụng

Auxin

Ức chế hạt nảy mầm và kích thích sự rụng lá

Gibêrin

Thúc quả xanh chóng chín và cảm ứng ra hoa ở cây dứa

Xitôkinin

Êtilen

Kích thích ra rễ của cành giâm (chiết) và kích thích thu tinh tạo hạt

Nuôi cấy tế bào và mô thực vật (nhân giống vô tính) và kích thích sinh

trưởng của chồi non

Axit abxixic

Pha ngủ cho mầm hạt, củ khoai tây và tạo quả không hạt

4

. Bài tập về nhà:

-

Học bài và trả lời câu hỏi SGK.

Trong sản xuất nông nghiệp, người nông dân cần phải sử dụng hoocmôn thực

vật như thế nào để đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm?

Tại sao cây lúa nước sâu (lúa ngoi) có thể luôn ngoi lên trên mặt nước khi nước

-

lũ tràn về (25cm/ngày)?

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 87

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

PHIẾU HỌC TẬP

Loại Hoocmôn

Tác động

Ứng dụng

Nơi sản sinh

Ở mức tế bào Ở mức cơ thể

Hooc môn kích thích

Auxin

Gibêrelin

Xitôkinin

Hooc môn ức chế

Etilen

Axit abxixic

TỜ NGUỒN

Loại

Nơi sản

Hoocmôn

sinh

Tác động

Ứng dụng

Ở mức tế

bào

Ở mức cơ thể

Hooc môn kích thích

Kích thích

quá trình

phân bào

nguyên

Tham gia vào quá trình

sống của cây như hướng

động, ứng động, kích

thích nảy mầm của hạt,

chồi; kích thích ra rễ

phụ, .v.v.

Kích thích ra rễ ở cành

giâm, cành chiết, tăng tỉ lệ

thụ quả (cà chua), tạo quả

không hạt, nuôi cấy mô ở

tế bào thực vật, diệt cỏ

Đỉnh của

Auxin

thân và

cành

nhiễm và

sinh trưởng

kéo dài của

TB

Kích thích nảy mầm cho

khoai tây; kích thích chiều

cao sinh trưởng của cây

lấy sợi; tạo quả nho không

hạt; tăng tốc độ phân giải

tinh bột để sản xuất mạch

nha và sử dụng trong công

nghiệp sản xuất đồ uống

Sử dụng phổ biến trong

công tác giống đểtrong

công nghệ nuôi cấy mô và

tế bào thực vật (giúp tạo rễ

hoặc kích thích các chồi

khi có mặt của Auxin); sử

dụng bảo tồn giống cây

quý

Tăng số lần

nguyên

Kích thích nảy mầm cho

hạt, chồi, củ; kích thích

sinh trưởng chiều cao cây;

tạo quả không hạt; tăng

Ở lá và rễ phân và

tăng sinh

Gibêrelin

trưởng kéo

dài của mọi tốc độ phân giải tinh bột.

tế bào

Kích thích

sự phân chia

Hoạt hoá sự phân hoá,

TB làm

Xitôkinin Ở rễ

phát sinh chồi thân trong

chậm quá

nuôi cấy mô callus

trình già của

TB

Hooc môn ức chế

Etilen

Lá già,

Ức chế phân Ức chế sinh trưởng chiều Khởi động tạo rễ lông hút

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 88

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

hoa già,

quả chín

chia tế bào, dài nhưng lại tăng sinh ở cây mầm rau diếp xoắn,

làm tăng trưởng bề ngang của thân cảm ứng ra hoa ở cây họ

quá trình già cây.

của tế bào.

Dứa và gây sự ứng động ở

lá cà chua, thúc quả chín,

tạo quả trái vụ

Trong lá,

chóp rễ

hoặc các

cơ quan

đang hoá

già

Kích thích sự rụng lá, sự

ngủ của hạt (rụng quả),

chồi cây, (rụng cành).

Tương quan AAB/ GA

điều tiết trạng thái ngủ và

hoạt động của hạt, chồi.

Axit

abxixic

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 89

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Tiết 38

PHÁT TRIỂN Ở THỰC VẬT CÓ HOA

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC:

Sau khi học xong bài này học sinh cần:

1

. Kiến thức:

+

Nêu khái niệm về sự phát triển của thực vật.

Mô tả sự xen kẽ thế hệ trong chu trình sống của thực.

trình bày được khái niệm về hooc môn ra hoa.

Nêu được vai trò của phitocrom trong sự phát triển của thực vật

2

3

. Kĩ năng:

-

Rèn luyện kĩ năng quan sát, phân tích, so sánh.

. Thái độ:

II. CHUẨN BỊ:

+

Hình vẽ : 36 SGK

III. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC:

+

SGK tìm tòi.

Vấn đáp gợi mở.

Trực quan tìm tòi

IV. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG :

1

2

. Kiểm tra bài cũ.

. Giảng bài mới.

Hoạt động của thầy và trò

Hoạt động 1: Tìm hiểu phát triển là

gì?

Nội dung ghi bảng

I. PHÁT TRIỂN LÀ GÌ?

*

1. Khái niệm:

TT1: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK

Phát triển (PT) của cơ thể thực vật

(TV) là toàn bộ những biến đổi diễn ra

theo chu trình sống, bao gồm ba quá trình

trả lời câu hỏi

+

Phat triển là gì?

Thế nào là sự xen kẽ thế hệ? Vai trò liên quan với nhau: ST, phân hóa và phát

sinh hình thái tạo nên các cơ quan của cơ

TT2: HS nghiên cứu SGK, thảo luận trả thể (rễ, thân, lá, hoa, quả)

của sự xen kẽ thế hệ.

lời câu hỏi.

2. Sự xen kẽ thế hệ đơn bội (n) và

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết luận

lưỡng bội (2n) trong chu kì sống của

TV

Hợp tử (2n)  thể giao tử (2n)  Bào

tử (n)  Giao tử (n)

Vai trò của sự xen kẽ thế hệ lưỡng

bội (2n) và đơn bội (n): tạo ra các tổ hợp

gen mới giúp loài có tiềm năng thích

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 90

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

nghi khi môi trường thay đổi và tạo ra

nguồn nguyên liệu phong phú cho quá

trình tiến hóa.

*

Hoạt động 2: Tìm hiểu những nhân tố II. NHỮNG NHÂN TỐ CHI PHỐI SỰ

chi phối sự ra hoa

TT1: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK, 1. Tuổi của cây:

quan sát hình 36 trả lời câu hỏi Ở TV điều tiết sự ra hoa theo tuổi không

Khi nào cây cà chua ra hoa và dựa phụ thuộc vào điều kiện ngoải cảnh. Tùy

vào đâu để xác định tuổi của thực vật một vào giống và loài, đến độ tuổi xác định

RA HOA

+

năm?

thì cây ra hoa.

TT2: HS nghiên cứu SGK, quan sát hình

thảo luận trả lời câu hỏi.

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết luận

TT4: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK,

2. Nhiệt độ thấp và quang chu kì

a. Nhiệt độ thấp:

+

Thế nào là hiện tượng xuân hóa?

Quang chu kì là gì? Dựa vào đâu - Nhiều loài TV gọi là cây mùa đông

người ta chia thực vật thành 3 nhóm : như lúa mì, bắp cải chỉ ra hoa kết hạt sau

Cây ngày ngắn, cây ngày dài và cây trung khi trải qua mùa đông giá lạnh tự nhiên

tính.

+

hoặc được xử lí bởi nhiệt độ dương thấp

Phân biệt cây ngày ngắn và cây thích hợp nếu gieo vào mùa xuân

ngắn ngày.

- Hiện tượng này gọi là xuân hóa.

+

Phitocrom là gì ? Ý nghĩa của b. Quang chu kì

phitocrom đối với quang chu kì ?

- Sự ra hoa của TV phụ thuộc vào tương

TT5: HS nghiên cứu SGK, thảo luận trả quan độ dài ngày và đêm gọi là quang

lời câu hỏi.

chu kì.

TT6: GV nhận xét, bổ sung → kết luận

- Phân loại

c. Phitocrom

•

Là sắc tố cảm nhận quang chu kì

và cũng là sắc tố cảm nhận ánh

sáng trong các loại hạt cần ánh

sáng để nảy mầm

•

Tồn tại ở 2 dạng:

+

Dạng hấp thụ ánh sáng đỏ ( ánh

sáng có bước sóng là 660 nm ) được kí

hiệu là Pđ

+

Dạng hấp thụ ánh sáng đỏ xa ( ánh

sáng có bước sóng là 730 nm), được kí

hiệu là Pđx. Pđx làm cho hạt nảy mầm,

nở hoa, khí khổng mở

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 91

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Hai dạng này chuyển hóa thuận

nghịch dước tác động của ánh sáng:

Nhờ có đặc tính chuyển hóa như vậy,

sắc tố này tham gia vào phản ứng quang

chu kì của TV.

TT7: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK,

Cơ chế nào chuyển cây từ trạng thái

3. Hoocmon ra hoa

+

Ở điều kiện quang chu kì thích hợp,

sinh dưỡng sang trạng thái ra hoa khi cây trong lá hình thành hoocmon ra hoa

ở điều kiện quang chu kì thích hợp?

( florigen) rồi di chyển vào đỉnh sinh

+

Florigen là gì? Trình bày ý nghĩa trưởng của thân làm cây ra hoa

của florigen đối với sự ra hoa?

TT8: HS nghiên cứu SGK, thảo luận trả

lời câu hỏi.

TT9: GV nhận xét, bổ sung → kết luận

*

Hoạt động 3: Tìm hiểu mối quan hệ

III. MỐI QUAN HỆ GIỮA SINH

TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN

giữa sinh trưởng và phát triển

TT1: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK, - ST gắn với PT và PT trên cơ sở của

trả lời câu hỏi ST

Sinh trưởng và phát triển ở thực vật - ST và PT là 2 quá trình liên quan với

có mqh với nhau như thế nào? nhau, đó là 2 mặt của chu trình sống của

+

TT2: HS nghiên cứu SGK, thảo luận trả cây.

lời câu hỏi.

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết luận

*

Hoạt động 4: Tìm hiểu ứng dụng kiến IV. ỨNG DỤNG KIẾN THỨC VỀ

thức về sinh trưởng và phát triển SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN

TT1: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK, 1. Ứng dụng kiến thức về sinh trưởng

trả lời câu hỏi - Trong trồng trọt:

Nêu ví dụ vận dụng kiến thức về + Đề thúc hạt hay củ nảy mầm

sinh trưởng vào các thao tác xử lí hạt, củ sớm khi chúng đang ở trạng thái ngủ, có

+

nảy mầm?

thể sử dụng hoocmon giberelin.

Ứng dụng kiến thức về sinh trưởng + Trong việc điều tiết ST của cây

gỗ trong rừng…

+

vào công nghiệp

TT2: HS nghiên cứu SGK, thảo luận trả - Trong công nghệ rượu bia: Sử dụng

lời câu hỏi.

hoocmon ST giberelin để tăng quá trình

phân giải tinh bột thành mạch nha

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết luận

TT4: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK, 2. Ứng dụng kiến thức về phát triển

trả lời câu hỏi Kiến thức về tác động của nhiệt độ,

Nêu ví dụ vận dụng kiến thức về quang chu kì được sử dụng trong công

+

sinh trưởng vào nông nghiệp.

tác chọn giống cây trồng theo vùng địa lí,

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 92

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

TT5: HS nghiên cứu SGK, thảo luận trả theo mùa; xen canh; chuển, gối vụ cây

lời câu hỏi.

nông nghiệp và trồng rừng hỗn loài.

TT6: GV nhận xét, bổ sung → kết luận

3

. Củng cố:

-

Lúc nào thì cây ra hoa?

Trả lời các câu hỏi trắc nghiệm

-

a. Loại chất nào của cây có liên quan tới sự ra hoa?

A. Gibêrelin

C. Xitôcrôm

B. Xitôkinin

D. Phitôcrôm

b. Quang chu kì là sự ra hoa phụ thuộc vào:

A. Độ dài ngày đêm

B. Độ dài ngày

C. Tuổi của cây

D. Độ dài đêm

c. Thời điểm ra hoa ở thực vật một năm có phản ứng quang chu kì trung tính

được xác định theo:

A. chiều cao của thân

B. đường kính gốc

D. cả A, B và C

C. theo số lượng lá trên thân

d. Sắc tố tiếp nhận ánh sáng trong phản ứng quang chu kì của thực vật là:

A. Diệp lục b

C. Phitocrom

B. carotenoit

D. diệp lục a, b và phitocrom

4

5

. Bài tập về nhà:

Trả lời câu hỏi SGK

. Dặn dò:

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 93

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Tiết 39

SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN Ở ĐỘNG VẬT

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC:

Sau khi học xong bài này học sinh cần:

1

. Kiến thức:

-

Nêu được khái niệm sinh trưởng và phát triển ở động vật. Lấy ví dụ

Nêu được khái niệm biến thái.

Phân biệt được phát triển qua biến thái và không qua biến thái.

Phân biệt được phát triển qua biến thái hoàn toàn và không hoàn toàn.

Lấy được các ví dụ về phát triển qua biến thái và không qua biến thái, phát triển

qua biến thái hoàn toàn và không hoàn toàn.

2

. Kĩ năng:

-

Rèn luyện kĩ năng quan sát, phân tích, so sánh.

3

. Thái độ:

II. CHUẨN BỊ:

+

Hình vẽ : 37.1, 37.2, 37.3, 37.4, 37.5 SGK

III. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC:

+

SGK tìm tòi.

Vấn đáp gợi mở.

Trực quan tìm tòi

IV. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG :

1

2

. Kiểm tra bài cũ.

. Giảng bài mới.

Hoạt động của thầy và trò

Hoạt động 1: Tìm hiểu khái niệm

Nội dung ghi bảng

*

I. KHÁI NIỆM SINH TRƯỞNG VÀ

PHÁT TRIỂN Ở ĐỘNG VẬT.

sinh trưởng và phát triển ở động vật

TT1: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK

trả lời câu hỏi

 Sinh trưởng của cơ thể động vật là

quá trình tăng kích thước của cơ thể do tăng

+

Thế nào là sinh trưởng và phát số lượng và kích thước tế bào.

triển ở động vật? Cho ví dụ về sự sinh

trưởng và phát triển ở động vật.

 Phát triển của cơ thể động vật là quá

trình biến đổi bao gồm phân hóa và phát sinh

+

Biến thái là gì? Các kiểu sinh hình thái cơ quan cơ thể.

trưởng ở động vật?

 Biến thái là sự thay đổi đột ngôt về

TT2: HS nghiên cứu SGK, thảo luận hình thái, cấu tạo và sinh lý của động vật sau

trả lời câu hỏi. khi sinh ra hoặc nở từ trứng

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết luận * các kiểu sinh trưởng

Sinh trưởng và phát triển qua biến thái.

-

*

Sinh trưởng và phát triển qua biến thái

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 94

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

hoàn toàn.

*

Sinh trưởng và phát triển qua biến thái

không hoàn toàn.

-

Sinh trưởng và phát triển không qua biến

thái.

*

Hoạt động 2: Tìm hiểu phát triển

II. PHÁT TRIỂN KHÔNG QUA BIẾN

THÁI.

không qua biến thái

TT1: GV yêu cầu HS nghiên cứu

Ở đa số động vật có xương sống và nhiều

SGK, quan sát hình 37.1, 37.2 trả lời loài động vật không xương sống

câu hỏi

VD: người - gồm 2 giai đoạn:

- phôi thai

+

Cho biết tên vài loài động vật có

phát triển không qua biến thái.

- sau khi sinh.

+

Nêu đặc điểm của phát triển 1. Giai đoạn phôi thai.

không qua biến thái ở người.

- Diễn ra trong tử cung người mẹ.

TT2: HS nghiên cứu SGK, thảo luận - Hợp tử phân chia nhiều lần hình thành

trả lời câu hỏi. phôi.

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết luận - Các tế bào của phôi phân hóa và tạo thành

các cơ quan kết quả là hình thành thai nhi.

2

. Giai đọan sau khi sinh:

Con sinh ra có đặc điểm hình thái và cấu

tạo tương tự như người trưởng thành.

III. PHÁT TRIỂN QUA BIẾN THÁI.

Biến thái hoàn Biến không thái

*

Hoạt động 3: Tìm hiểu phát triển

qua biến thái

toàn

hoàn toàn.

TT1: GV yêu cầu HS nghiên cứu

SGK, quan sát hình 37.3, 37.4 hoàn

thành PHT.

- Hợp tử phân - Hợp tử phân

chia nhiều lần chia nhiều lần để

để tạo phôi.

tạo phôi.

Biến thái Biến thái

hoàn toàn không ht

GĐ phôi

GĐ - Các tế bào của - Các tế bào của

Phôi phôi phân hóa phôi phân hóa

tạo thành các cơ tạo thành các cơ

quan của sâu quan của sâu

GĐ

hậu

phôi

bướm

Ấu trùng có - Ấu trùng trãi

đặc điểm hình qua nhiều lần lột

bướm

-

TT2: HS nghiên cứu SGK, quan sát

hình thảo luận hoàn thành PHT.

GĐ thái cấu tạo và xác

trở thành

trưởng

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết luận Hậu sinh lý rất khác con

phôi với con trưởng thành.

thành.

- Sự khác biệt về

hình thái và cấu

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 95

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

tạo của ấu trùng

giữa các lần lột

xác là rất nhỏ.

3

. Củng cố:

Tại sao sâu bướm phá hoại cây cối mùa màng rất ghê gớm, trong khi đó bướm

trưởng thành không gây hại cho cây trồng? Trong nông nghiệp người ta tiêu diệt nó

vào giai đoạn nào?

4

. Bài tập về nhà:

- Söu taàm caùc hình aûnh hoaëc phim ñoäng veà söï ST – PT khoâng qua bieán thaùi,

bieán thaùi hoaøn toaøn vaø bieán thaùi khoâng hoaøn toaøn.

•

- Öu ñieåm cuûa kieåu ST – PT qua bieán thaùi ?

•

- Hoïc baøi vaø traû lôøi caùc caâu hoûi trong saùch giaùo khoa.

5

. Dặn dò:

•

- Chuaån bò baøi 38 “Caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán söï ST – PT ôû ñoäng vaät”

* Toå 1: Caùc nhaân toá di truyeàn (hình aûnh, soá lieäu veà moät soá loaøi ÑV).

* Toå 2: Moät soá hormon aûnh höôûng ñeán ST – PT ôû ÑV coù xöông soáng.

* Toå 3: Moät soá hormon aûnh höôûng ñeán ST – PT ôû ÑV khoâng xöông soáng

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 96

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Tiết 40

CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN

Ở ĐỘNG VẬT

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC:

Sau khi học xong bài này học sinh cần:

1

. Kiến thức:

-

Nêu được vai trò của nhân tố di truyền đối sinh trưởng và phát triển của động

Kể tên được các hôc môn và nêu được vai trò của các hooc môn đó đối với sinh

vật.

trưởng và phát triển của động vật có xương sống và động vật không xương sống

2

. Kĩ năng:

-

Rèn luyện kĩ năng quan sát, phân tích, so sánh.

3

. Thái độ:

II. CHUẨN BỊ:

+

Hình vẽ : 38.1, 38.2, 38.3 SGK

III. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC:

+

SGK tìm tòi.

Vấn đáp gợi mở.

Trực quan tìm tòi

IV. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG :

1

2

. Kiểm tra bài cũ.

. Giảng bài mới.

Hoạt động của thầy và trò

Nội dung ghi bảng

*

Hoạt động 1: Tìm hiểu tập tính là gì? I/ Ảnh hưởng của các nhân tố bên

TT1: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK trong:

trả lời câu hỏi 1. Nhân tố di truyền

Tập tính là gì?

+

- Nhân tố di truyền quyết định sự sinh

TT2: HS nghiên cứu SGK, thảo luận trả trưởng và phát triển của mỗi loài động

lời câu hỏi.

vật

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết luận

2.Yếu tố giới tính:

-

Tuỳ loài mà giới đực và cái có tốc độ

*

Hoạt động 2: Tìm hiểu phân loại tập

lớn và giới hạn lớn khác nhau

tính

- Ví dụ: mối chúa dài và nặng hơn mối

TT1: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK, thợ

trả lời câu hỏi 3. Các hoocmôn sinh trưởng và phát

Có mấy loại tập tính, là những loại triển

+

nào?

+

a. Các hooc môn ảnh hưởng đến sinh

Thế nào là tập tính bẩm sinh. Lấy trưởng và phát triển của động vật có

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 97

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Vd minh họa.

xương sống

TT2: HS nghiên cứu SGK, thảo luận trả - Hooc môn sinh trưởng: Do tuyến yên

lời câu hỏi.

tiết ra. Kích thích phân chia tế bào và

tăng kích thước tế bào. Kích thích xương

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết luận

TT4: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK, phát triển

trả lời câu hỏi - Tiroxin: Do tuyến giáp tiết ra. Kích

Thế nào là tập tính học được. Lấy thích quá trình sinh trưởng và phát triển

+

Vd minh họa.

bình thường của cơ thể

+

Phân biệt tập tính bẩm sinh với tập - Ơstrogen, Testosteron: Do tinh hoàn và

tính học được buồng trứng tiết ra. Kích thích sinh

TT5: HS nghiên cứu SGK, thảo luận trả trưởng và phát triển ở giai đoạn dậy thì

lời câu hỏi.

nhờ: tăng phát triển xương, kích thích

phân hóa tế bào để hình thành các đặc

tính sinh dục phụ thứ cấp.

TT6: GV nhận xét, bổ sung → kết luận

*

Hoạt động 3: Tìm hiểu cơ sở thần

b. Các hooc môn ảnh hưởng đến sinh

trưởng và phát triển của động vật

kinh của tập tính.

TT1: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK, không xương sống.

quan sát hình 31.2 trả lời câu hỏi - - Hai hooc môn ảnh hưởng đến sinh

trưởng và phát triển của côn trùng là

Sự hình thành tập tính học được ở ecdixon và juvenin.

+ Tác dụng sinh lí của ecdixon: gây lột

TT2: HS nghiên cứu SGK, quan sát hình xác ở sâu bướm, kích thích sâu biến

+

Cơ sở thần kinh của tập tính là gì?

động vật phụ thuộc vào yếu tố nào?

thảo luận trả lời câu hỏi.

thành nhộng và bướm.

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết luận

+ Tác dụng sinh lí của juvenin: phối hợp

với ecdixon gây lột xác ở sâu bướm ức

chế quá trình sâu biến đổi thành nhộng và

bướm.

3

. Củng cố:

Nếu ta đem cắt bỏ tuyến giáp của nòng nọc thì nòng nọc có biến thành ếch được

không? Tại sao?

-

Vào thời kì dậy thì của nam và nữ, hooc môn nào được tiết ra nhiều làm cơ thể

thay đổi mạnh về thể chất và tâm sinh lí?

a. Sự biến thái của sâu bọ được điều hoà bởi những hoocmôn nào?

A. tirôxin

B. ơstrôgen

C. Testostêrôn

D. ecđixơn và juvenin

b. Ở nữ, hoocmôn nào kích thích sự phân hoá tế bào để hình thành các đặc điểm

sinh dục phụ thứ cấp?

A. tirôxin

B. ơstrôgen

C. Testostêrôn

D. ecđixơn và juvenin

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 98

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

c. Tác dụng của hoocmôn tirôxin?

A- gây lột xác ở sâu, bướm

B- kích thích sự phát triển xương

C- ức chế quá trình biến đổi nhộng thành bướm

D- gây biến thái nòng nọc thành ếch

d. Hậu quả của việc thiếu Iôt ở động vật non?

A- sự phát triển trí tuệ kém

C- chịu lạnh kém

B- chậm lớn hoặc ngừng lớn

D- cả a, b và c

4

5

. Bài tập về nhà:

Trả lời câu hỏi SGK

. Dặn dò:

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 99

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Tiết 41

CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN

Ở ĐỘNG VẬT (tiếp)

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC:

Sau khi học xong bài này học sinh cần:

1

. Kiến thức:

Kể tên được một số nhân tố bên ngoàiảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển

của động vật.

-

Phân tích được tác động của các nhân tố bên ngoài đến sinh trưởng và phát

triển của động vật.

2

. Kĩ năng:

-

Rèn luyện kĩ năng quan sát, phân tích, so sánh.

3

. Thái độ:

II. CHUẨN BỊ:

+

Hình vẽ : SGK

III. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC:

+

SGK tìm tòi.

Vấn đáp gợi mở.

Trực quan tìm tòi

IV. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG :

1

2

. Kiểm tra bài cũ.

. Giảng bài mới.

Hoạt động của thầy và trò

Hoạt động 1: Tìm hiểu ảnh hưởng của II-Ảnh hưởng của các nhân tố bên

các nhân tố bên ngoài ngoài

TT1: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK 1. Nhân tố thức ăn

trả lời câu hỏi Thức ăn là nhân tố quan trọng gây ảnh

Tại sao thức ăn có thể ảnh hưởng hưởng đến tốc độ sinh trưởng và phát

Nội dung ghi bảng

*

+

đến sinh trưởng và phát triển của động triển của động vật qua các giai đoạn

vật?

TT2: HS nghiên cứu SGK, thảo luận trả

2

. Nhiệt độ;

lời câu hỏi.

Mỗi loài động vật sinh trưởng và phát

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết luận

TT4: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK

trả lời câu hỏi

triển tốt trong điều kiện nhiệt độ môi

trường thích hợp.

3

. Ánh sáng

+

Tại sao nhiệt độ xuống thấp lại có

thể ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát

III. Một số biện pháp điều khiển sự ST

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 100

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

triển của động vật?

và PT ở động vật và người:

TT5: HS nghiên cứu SGK, thảo luận trả 1. Cải tạo giống:

lời câu hỏi.

- Nhằm tạo ra những giống vn cho năng

suất cao nhất, trong thời gian ngắn nhất.

TT6: GV nhận xét, bổ sung → kết luận

- Tạo ra các giống vn có năng suất cao,

Hoạt động 2: Tìm hiểu một số biện

thích nghi tốt đk môi trường.

*

pháp điều khiển sự sinh trưởng và phát

2

-

. Cải thiện môi trường

triển ở động vật và người

Thức ăn, chuồng trại

TT1: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK,

trả lời câu hỏi

3

-

. Cải thiện chất lượng dân số

Cải thiện chế độ dinh dưỡng, luyện tập

+

Nêu các biện pháp cải tạo giống vật

thể thao, tư vấn di truyền, chống lạm

dụng các chất kích thích..

nuôi (cải tạo giống và cải thiện môi

trường)

TT2: HS nghiên cứu SGK, thảo luận trả

lời câu hỏi.

TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết luận

3

. Củng cố:

Nêu một số nhân tố của môi trường gây ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát

triển của động vật và con người

-

Nêu các biện pháp cải tạo giống vật nuôi (cải tạo giống và cải thiện môi trường)

Nêu các biện pháp phòng tránh thai chủ yếu để đảm bảo kế hoạch hoá gia đình

Hãy chọn phương án đúng

Các chất độc hại gây quái thai vì:

A. chất độc gây chết tinh trùng B. chất độc gây chết trứng

C. chất độc gây chết hợp tử D. chất độc gây sai lệch quá trình sinh trưởng và phát triển

4

. Bài tập về nhà:

Trả lời câu hỏi SGK

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 101

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Tiết 42

THỰC HÀNH

XEM PHIM VỀ SỰ SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN Ở ĐỘNG VẬT

I. Mục tiêu:

-

Quan saùt söï ST vaø PT khoâng qua bieán thaùi vaø qua bieán thaùi

Phaân tích ñöôïc söï sai khaùc giöõa 2 kieåu ST vaø PT treân

Trình baøy ñöôïc caùc giai ñoaïn chuû yeáu cuûa quaù trình ST vaø PT cuûa 1 hoaëc 1 soá

loaøi ÑV

II. Phương tiện dạy học

-

Đĩa CD về quá trình sinh trưởng và phát triển của một số loài động vật hoặc ổ cứng

của máy vi tính kết nối với mý chiếu hoặc ti vi.

III. Nội dung và cách tiến hành:

1

. QUAN SÁT SỰ PHÁT TRIỂN KHÔNG QUA BIẾN THÁI Ở NGƯỜI

Phaùt trieån khoâng qua bieán thaùi:

- Laø quaù trình phaùt trieån trong ñoù con non môùi sinh ra ñaõ coù caáu taïo gioáng con

tröôûng thaønh.



•

2

. QUAN SÁT SỰ PHÁT TRIỂN QUA BIẾN THÁI HOÀN TOÀN

a. BIẾN THÁI HOÀN TOÀN Ở ẾCH

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 102

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Nêu sự khác nhau giữa nòng nọc và ếch?



Nòng nọc sống dưới nước: có đuôi để bơi, có mang ngoài để hô hấp.

Ếch sống trên cạn: có 4 chi, hô hấp bằng phổi và da.

b. BIẾN THÁI HOÀN TOÀN Ở BƯỚM

Nêu sự khác nhau giữa sâu non, nhộng, ngài?



Sâu non: có đốt, không có cánh, có chi để bò, có hàm để ăn lá cây.

Nhộng: được bao trong kén, ở trạng thái tiềm sinh không cử động, không ăn,

không có chi, hàm, cánh,..



Bướm trưởng thành: có cánh, có chi, có vòi hút. Chúng có nhiệm vụ sinh sản,..

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 103

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

c. BIẾN THÁI KHÔNG HOÀN TOÀN Ở CHÂU CHẤU

Phaân bieät phaùt trieån qua khoâng qua bieán thaùi vaø phaùt trieàn qua bieán thaùi?

1

. Phaùt trieån khoâng qua bieán thaùi:

- Laø quaù trình phaùt trieån trong ñoù con non môùi sinh ra ñaõ coù caáu taïo gioáng con

tröôûng thaønh.

. Phaùt trieån qua bieán thaùi:

- Laø quaù trình phaùt trieån trong ñoù con non môùi sinh ra (aáu truøng) chöa gioáng

con tröôûng thaønh.

•

2

•

- Qua nhieàu bieán ñoåi veà hình thaùi vaø sinh lí  taïo thaønh cô theå tröôûng thaønh

Phaân bieän bieán thaùi hoaøn toaøn vaø bieán thaùi khoâng hoaøn toaøn?

•

Phaùt trieån qua bieán thaùi hoaøn toaøn:

Giai ñoïan con non hoaøn toaøn khaùc con tröôûng thaønh

Phaùt trieån qua bieán thaùi khoâng hoaøn toaøn:

Giai ñoïan aáu truøng gioáng con tröôûng thaønh nhöng ñeå trôû thaønh cô theå tröôûng

thaønh chuùng phaûi traûi qua nhieàu laàn loät xaùc

Caâu hoûi thu hoaïch:

•

Caâu 1: Phaân bieät sinh tröôûng vôùi phaùt trieån?

Caâu 2: Quùa trình phaùt trieån cuûa caùc ñoäng vaät trong phim thuoäc kieåu bieán thaùi

naøo? Taïi sao?

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 104

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Tiết 43

Tiết 44

KIỂM TRA 1 TIẾT

SINH SẢN VÔ TÍNH Ở THỰC VẬT

I. Mục tiêu bài học:

. Về kiến thức:

1

-

Trình bày được khái niệm sinh sản và các hình thức sinh sản ở thực vật

Trình bày được cơ sở sinh học của phương pháp nhân giống vô tính và vai trò

của sinh sản vô tính đối với đời sống thực vật và con người

2

. Về kỹ năng

-

Kỹ năng quan sát, phân tích, tổng hợp

3

. Về thái độ:

-

Nắm vững cơ sở khoa học và biết ứng dụng sinh sản vô tính ở thực vật vào

trồng trọt

II. Phương pháp:

-

Hỏi đáp – tìm tòi bộ phận

Quan sát tranh – tìm tòi bộ phận

III. Phương tiện:

-

SGK sinh học 11 – cơ bản

Tranh ảnh phóng to

IV. Nội dung trọng tâm:

-

Các khái niệm sinh sản và các hình thức sinh sản vô tính ở thực vật

Cơ sở khoa học của các phương pháp nhân giống sinh dưỡng nhân tạo: chiết

cành, giâm cành, ghép mắt, ghép cành, nuôi cấy tế bào và mô thực vật…

Vai trò của sinh sản vô tính đối với sự phát triển của thực vật và đối với đời

-

sống con người

V. Tiến trình bài giảng:

1

2

3

. Ổn định lớp

. Kiểm tra bài cũ: Sửa báo cáo bài thực hành tiết 42

. Dạy bài mới

Hoạt động của thầy và trò

Nội dung ghi bảng

*

Hoạt động 1: Tìm hiểu khái niệm I. Khái niệm chung về sinh sản:

chung về sinh sản Sinh Sản: Là quá trình hình thành cơ

Gv: cho Hs thảo luận, phân tích ví dụ 4 thể mới, đảm bảo sự phát triển liên tục

và nêu thêm một số ví dụ khác, từ đó rút của loài

ra khái niệm về sinh sản vô tính. - Các hình thức sinh sản ở thực vật:

-

+

Sinh sản vô tính

Sinh sản hứu tính

*

Hoạt động 2:

II. Sinh Sản vô tính ở thực vật:

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 105

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

TT1: Yêu cầu Hs quan sát tranh và nêu - Sinh sản vô tính là hình thức sinh sản

chu trình sinh sản bằng bào tử của cây không có sự hợp nhất của giao tử đực và

dương xỉ? sinh sản vô tính bằng bào tử có giao tử cái, con cái giống nhau và giống

những ưu và nhược điểm gì?

TT2: Gọi một vài nhóm Hs đứng dậy

trình bày

cây mẹ

TT3: GV nhận xét, bổ sung, kết luận

*

Hoạt động 3:

III. Các hình thức sinh sản vô tính ở

TT1: Vì sao muốn nhân giống cam, thực vật

chanh và nhiều loại cây khác, người ta 1. Sinh sản bằng bào tử

thường chiết hoặc giâm chứ không trồng - Là hình thức sinh sản mà cơ thể mới

bằng hạt? Vai trò, ý nghĩa của sinh sản vô được phát triển từ bào tử, bào tử lại hình

tính đối với thực vật và con người là gì?

thành trong túi bào tử từ thể bào tử.

TT2: Phát phiếu và yêu cầu Hs thảo luận - Ví dụ: Rêu, dương xỉ

để hoàn thành phiếu học tập

2. Sinh sản sinh dưỡng:

TT3: GV nhận xét, bổ sung, kết luận

- Cơ thể mới được hình thành từ một bộ

phận (thân, lá, rễ) của cơ thể mẹ.

-

Ví dụ: Cỏ tranh, rau ngót, mía, khoai

lang, sắn…

Nhận xét: (cơ chế sinh sản vô tính)

Ưu: Con giữ nguyên tính di truyền của

mẹ nhờ cơ chế nguyên phân

Nhược: Con kém thích nghi khi môi



-

trường thay đổi do không có sự tổ hợp

các đặc tính di truyền của bố mẹ

Hoạt động 4: Tìm hiểu Ứng dụng sinh VI. Ứng dụng sinh sản vô tính ở thực

sản vô tính ở thực vật trong nhân giống vật trong nhân giống vô tính:

vô tính

 Cơ sở:

TT1: Cơ sở của việc ứng dụng sinh sản

vô tính ở thực vật trong nhân giống vô

tính?

+ Giữ nguyên đặc tính của cây mẹ

+ Rút ngắn thời gian phát triển, sớm thu

hoạch

Ý nghĩa của nhân giống vô tính?

- Các hình thức: Phiếu học tập

TT2; HS nghiên cứu SGK trả lời câu hỏi  Ý nghĩa:

TT3: GV nhận xét, bổ sung, kết luận

- Đối với thực vật:

+

Giúp cây duy trì nòi giống

Phát triển nhanh khi gặp điều kiện

thuận lợi

+

Sống được trong điều kiện bất lợi ở

dạng củ, thân, lá, rễ...

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 106

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

-

Con người trong nông nghiệp:

+

Duy trì được tính trạng tốt phục vụ cho

con người

+

Nhanh giống nhanh

Tạo giống cây sạch bệnh

Phục chế giống quý đang bị thoái hóa

Hiệu quả kinh tế cao, giá thành thấp

4

. Củng cố:

Bài tập trắc nghiệm: Chọn phương án trả lời đúng

1

2

. Sinh sản có ý nghĩa gì?

A. làm tăng số lượng loài.

B. làm cho con cái hình thành những đặc điểm tiến bộ hơn bố mẹ.

C. đảm bảo sự phát triển liên tục của loài.

D. cả A và C

. Sinh sản vô tính là hình thức sinh sản:

A. chỉ cần một cá thể bố hoặc mẹ.

B. không có sự hợp nhất giữa giao tử đực và giao tử cái.

C. có sự hợp nhất giữa giao tử đực và giao tử cái.

D. bằng giao tử cái.

3

4

. Ngoài tự nhiên cây tre sinh sản bằng:

A. lóng

B. thân rễ

D. rễ phụ.

C. đỉnh sinh trưởng.

. Hình thức sinh sản của cây rêu là sinh sản:

A. bào tử.

B. phân đôi.

D. hữu tính.

C. sinh dưỡng.

5

. Hướng dẫn về nhà:

-

Trả lời câu hỏi SGK

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 107

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

Tiết 45

SINH SẢN HỮU TÍNH Ở THỰC VẬT

I.Mục tiêu bài học:

1

-

. Về kiến thức: Sau khi học xong bài này học sinh cần:

Nêu được khái niệm về sinh sản hữu tính

-

Mô tả được sự hình thành hạt phấn, túi phôi, sự thụ tinh kép và kết quả của sự thụ tinh

Nắm được một số ứng dụng của sinh sản hữu tính trong nông nghiệp

. Kỹ năng : Phát triển kỹ năng quan sát, phân tích, so sánh

. Thái độ: Nhìn nhận được vai trò của con người trong cải tạo thiên nhiên

-

2

3

II. Phương pháp dạy học:

-

Trực quan vấn đáp

Quan sát tranh - tìm tòi bộ phận

III. Phương tiện:

+

-

Giáo viên:

Tranh hình 42.1 và 42.2 Sgk nâng cao

Hình vẽ minh họa hình 41.2 Sgk

Một số mẫu hoa tự thụ phấn và thụ phấn chéo

Học sinh:

-

+

-

Sưu tầm một số loại hoa có hình thức tự thụ phấn và thụ phấn chéo

Xem trước bài mới

-

IV. Tiến trình bài giảng:

1

2

-

. Ổn định lớp

. Kiểm tra bài cũ:

Gv: Ở thực vật có mấy hình thức sinh sản? Thế nào là sinh sản vô tính?

Gv: Nêu những ưu thế của sinh sản vô tính?

-

Học sinh trả lời, Giáo viên nhận xét đánh giá

.Dạy bài mới:

Hoạt động của thầy và trò

Hoạt động 1: Tìm hiểu Khái niệm sinh I.Khái niệm về sinh sản hữu tính:

sản hữu tính - Sinh sản hữu tính là hình thức sinh sản

3

Nội dung ghi bảng

TT1: Cho Hs theo dõi ví dụ: Hãy chỉ ra có sự kết hợp của giao tử đực và giao tử

các hình thức sinh sản vô tính? Hình thức cái thông qua sự thụ tinh tạo nên hợp tử

3

có gì khác so với hình thức 1, 2? Vậy

sinh sản hữu tính là gì?

1

2

3

. Lá thuốc bỏng  cây thuốc bỏng

. Ngọn mía giâm  cây mía mới

. Bí đỏ ra hoa  quả  hạt  nảy mầm



cây bí

TT2: HS trả lời

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 108

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

TT3: Nhận xét và hoàn thiện

Hoạt động 2: Tìm hiểu Sinh sản hữu II. Sinh sản hữu tính ở thực vật có hoa

tính ở thực vật có hoa 1. Cấu tạo hoa:

TT1: Giáo viên treo tranh hình 42.1, 2. Quá trình hình thành hạt phấn và túi

hướng dẫn Hs nêu chu trình phát triển từ phôi

hoa đến hạt của thực vật có hoa

TT2: HS trả lời

a. hình thành hạt phấn:

TB mẹ hạt phấn (2n) GP tạo 4 tế bào (n),

Mỗi tế bào (n) NP tạo 1 hạt phấn

TT3: Nhận xét và hoàn thiện

TT4: Hạt phấn có phải là giao tử đực + TB sinh sản NP tạo 2 giao tử đực(n)

không? Gv cho Hs quan sát sơ đồ minh + TB dinh dưỡng tạo ống phấn

họa (đã chuẩn bị) rồi yêu cầu Hs kết hợp b. Hình thành túi phôi;

nghiên cứu sgk để trình bày sự hình thành -Tế bào mẹ túi phôi (2n) GP tạo 4 TB

hạt phấn và túi phôi?

(n), 3 TB tiêu biến và 1 tế bào NP tạo

TT5: HS nghiên cứu SGK trả lời câu hỏi túi phôi chứa noãn cầu (n) (trứng) và

TT6: Gv nhận xét, bổ sung và hoàn thiện nhân cực (2n)

kiến thức

3.Thụ phấn và thụ tinh:

TT7: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK trả a.Thụ phấn:

lời câu hỏi: Thụ phấn là gì? Có mấy hình -Khái niệm: Thụ phấn là hiện tượng hạt

thức thụ phấn? GV yêu cầu HS cho thêm phấn từ nhị tiếp xúc với nhuỵ của hoa

vd về hai hình thức thụ phấn nói trên (dựa -Phân loại:

vào mẫu hoa HS sưu tầm)

GV cho HS nghiên cứu tranh 42.2 (sgk +Thụ phấn chéo

nâng cao), yêu cầu HS trả lời câu hỏi sau: -Tác nhân thụ phấn

Sự thụ tinh ở TV có hoa diễn ra như thế -Sự nảy mầm của hạt phấn

+Tự thụ phấn

-

nào?

b.Thụ tinh:

Sự thụ tinh như vậy gọi là thụ tinh kép.

-Quá trình: Khi ống phấn mang hai giao

-Gv: Thụ tinh kép là gì? Thụ tinh kép có tử đực tới noãn

ý nghĩa gì đối với thực vật có hoa?

+1 giao tử đực (n) X trứng (n)  hợp tử

Gv hướng dẫn Hs phân biệt thụ phấn và (2n)

thụ tinh. +1 giao tử (n) X nhân cực (2n)  nội

Gv cần cho Hs làm rõ xuất xứ của quả nhũ (3n)

và hạt). -Cả hai giao tử đều tham gia vào quá

Gv: Yêu cầu Hs nhớ và nhắc lại kiến trình thụ tinh gọi là thụ tinh kép

(

-

thức các loại hạt ở sinh học lớp 6

4.Quá trình hình thành hạt, quả:

TT8 HS nghiên cứu SGK, thảo luận trả a.Hình thành hạt:

lời câu hỏi

-Sau khi thụ tính: noãn  Hạt

-Hạt gồm: Vỏ hạt, phôi hạt và nội nhũ

phôi: rẽ mầm, thân mầm, lá mầm)

b.Hình thành quả:

TT9: GV bổ sung, nhận xét kết luận

(

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 109

Phan Thanh Quyền_Giáo viên Sinh_Trường THPT Ngọc Lặc

-Sau khi thụ tinh; bầu  quả

-Quả không có thụ tinh noãn  quả giả

(quả đơn tính)

5

.Sự chín của quả, hạt

Sự biến đổi sinh lí khi quả chín:

+

-

Sự biến đổi sinh hoá:

Màu sắc:

Mùi vị:

-

Độ mềm:

4

. Củng cố:

-

Ưu thế của SSHT so với SSVT ?

Bài tập trắc nghiệm: Chọn phương án trả lời đúng

Câu 1: Trứng được thụ tinh ở:

A. bao phấn B. Đầu nhuỵ

C. Ống phấn

D. Túi phôi

Câu 2: Ý nghĩa sinh học của hiện tượng thụ tinh kép ở TV hạt kín là gì?

A. Tiết kiệm vật liệu di truyền (sử dụng cả 2 tinh tử)

B. Hình thành nội nhủ cung cấp chất dinh dưỡng cho cây phát triển

C. Hình thành nội nhủ chứa các tế bào tam bội

D. Cung cấp dinh dưỡng cho sự phát triển của phôi và thời kì đầu của cá thể mới.

Câu 3: Quả đơn tính là quả được tạo ra do:

A. Không có sự thụ tinh

B. Không có sự thụ phấn

C. Xảy ra sự thụ phấn nhưng không qua thụ tinh

D. Xảy ra sự thụ phấn dẫn đến thụ tinh

. Dặn dò:

5

-

Trả lời câu hỏi và làm bài tập SGK trang 166

Đọc và chuẩn bị mẩu cho bài thực hành 43

Giáo án Sinh 11_Ban cơ bản

Page 110