Hoạt động cua thầy và trò

Nội dung

Ho¹t ®éng I

Vµi nÐt vÒ bèi c¶nh lÞch sö

- Cho häc sinh ®äc SGK.

? Nh÷ng nguyªn nh©n nµo vµ ®iÒu kiÖn g× cho nÒn nghÖ thuËt thêi TrÇn ph¸t triÓn?

- ChÕ ®é TW phong kiÕn tËp quyÒn ®­îc x©y dùng vµ cñng cè

- 3 lÇn chiÕn th¾ng M«ng - Nguyªn

- Tinh thÇn tù lËp, tù c­êng d©n téc, ®Êt n­íc giµu m¹nh

Ho¹t ®éng 2:

Vµi nÐt vÒ mü thuËt thêi trÇn

- Cho häc sinh ®äc SGK

? C¸ch t¹o h×nh cña Mü thuËt thêi TrÇn cã kh¸c so víi thêi Lý kh«ng?

1. KiÕn tróc cung ®×nh

? KiÕn tróc phËt gi¸o, nhµ TrÇn ®· x©y dùng ®­îc nh÷ng g× ?

2. §iªu kh¾c vµ trang trÝ:

? Víi c«ng tr×nh kiÕn tróc ngµy cµng nhiÒu th× ®iªu kh¾c vµ trang trÝ ®· lµm ®­îc nh÷ng g×?

- Xem tranh minh ho¹.

-->Mü thuËt thêi TrÇn c¸ch t¹o h×nh hiÖn thùc, kho¸ng ®¹t, khoÎ kho¾n h¬n

- Tu bæ l¹i kinh thµnh Th¨ng Long

- XD khu cung ®iÖn Thiªn tr­êng

- XD c¸c khu l¨ng mé næi tiÕng

- XD nh÷ng ng«i chïa th¸p næi tiÕng nh­ chïa ë nói Yªn Tö, chïa Hèi khª, th¸p chïa Phæ Minh, th¸p H×nh S¬n...

--> C¸c phï ®iªu tr¹m kh¾c, c¸c t­îng phËt, t­îng quan hÇu, t­îng con thó ®­îc t¹o rÊt nhiÒu ë tÊt c¶ c¸c ®×nh, chïa, l¨ng tÈm.

? Rång thêi TrÇn so víi rång thêi Lý cã kh¸c nhau ë chç nµo?

- Tr¹m kh¾c chñ yÕu ®Ó trang trÝ, lµm t«n thªm vÎ ®Ñp cho c«ng tr×nh kiÕn tróc.

3. §å gèm:

? Gèm thêi TrÇn ph¸t triÓn nh­ thÕ nµo?

- Gi¸o viªn treo tranh, häc sinh quan s¸t, nhËn xÐt.

- Rång thêi TrÇn cã th©n h×nh mËp m¹p, h×nh uèn l­în theo nhÞp ®iÖu "ThÊt tø"

- Gèm thêi TrÇn ph¸t triÓn m¹nh h¬n vµ ®· ®i vµo ®êi sèng gia dông.

- Gèm men n©u, men hoa lam, nÐt vÏ kh«ng gß bã, cã d¸ng ch¾c kháe, nÐt vÏ kho¸ng ®¹t, thÓ hiÖn tÝnh s¸ng t¹o, bay bæng

- §Ò tµi trang trÝ  lµ hoa sen, hoa c¸ch ®iÖu.

ho¹t ®éng 3:

§Æc ®iÓm mü thuËt thêi trÇn

* Gi¸o viªn chuÈn bÞ mét sè tranh ¶nh

* Cho häc sinh th¶o luËn.

- Gi¸o viªn ®Æt mét sè c©u hái.

? Em h·y nªu mét vµi nÐt vÒ bèi c¶nh lÞch sö?

? Nªu nh÷ng nÐt tiªu biÓu cña mü thuËt thêi TrÇn?

- Häc sinh ®äc trong SGK.

- Tãm t¾t c¸c nÐt chÝnh.

Ho¹t ®éng 4

NhËn xÐt cñng cè – dÆn dß:

- Gi¸o viªn nhËn xÐt chung tiÕt häc.

- Ra bµi tËp vÒ nhµ (tr¶ lêi c©u hái SGK).

- ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo.

Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß

Néi dung

Ho¹t ®éng 1:      t×m hiÓu mét vµi nÐt vÒ c«ng tr×nh kiÕn tróc thêi TrÇn

- GV cñng cè  kiÕn thøc ®· häc ë bµi 1

- GV giíi thiÖu bµi míi tõ bµi 1 vµ 8

- HS nghe, nhí l¹i kiÕn thøc ®· häc ë bµi 1

- cho HS so s¸nh mÜ thuËt thêi TrÇn vµ thêi Lý vÒ kiÕn tróc

- GV giíi thiÖu:

- GV ®Æt c©u hái:

? kiÕn tróc thêi TrÇn ®­îc thÓ hiÖn th«ng qua nh÷ng thÓ lo¹i nµo ?

- Th¸p B×nh S¬n thuéc thÓ lo¹i nµo ?

- GV tr×nh bµy kÕt hîp víi tranh, ¶nh vÒ th¸p B×nh S¬n

- GV nhÊn m¹nh néi dung:

- V­¬ng triÒu TrÇn víi gÇn 200 n¨m x©y dùng vµ ph¸t triÓn, 3 lÇn chiÕn th¾ng qu©n M«ng - Nguyªn, x©y dùng vµ cñng cè nhµ n­íc phong kiÕn. Tinh thÇn tù do vµ tù c­êng d©n téc ®­îc n©ng cao.

- mÜ thuËt thêi TrÇn ®· ®ãng gãp trong nÒn nghÖ thuËt ®Æc s¾c cña d©n téc ViÖt Nam

- Thêi Lý kiÕn tróc ph¸t triÓn t¹o ®iÒu kiÖn cho nghÖ thuËt ®iªu kh¾c vµ trang trÝ ph¸t triÓn

1. Th¸p B×nh S¬n:

- kiÕn tróc thêi TrÇn ®­îc thÓ hiÖn qua kiÕn tróc cung ®×nh vµ kiÕn tróc t«n gi¸o

- th¸p B×nh s¬n thuéc thÓ lo¹i kiÕn tróc chïa th¸p, thuéc kiÕn tróc phËt gi¸o

* Th¸p B×nh S¬n (chïa VÜnh Kh¸nh) thuéc x· Tam S¬n, huyÖn LËp th¹ch, tØnh VÜnh Phóc. Th¸p ®­îc x©y dùng trªn mét ngän ®åi thÊp;

* Th¸p ®­îc x©y dùng ngay gi÷a s©n tr­íc cöa chïa VÜnh Kh¸nh. Th¸p lµ c«ng tr×nh kiÕn tróc b»ng ®Êt nung kh¸ lín, hiÖn chØ cßn 11 tÇng, cao 15 m (mÊy tÇng trªn ®· bÞ háng);

* Th¸p B×nh S¬n cung víi th¸p chïa Phæ M×nh (Nam §Þnh) lµ nh÷ng di s¶n kiÕn tróc t«n gi¸o cßn gi÷ ®­îc cho ®Õn ngµy nay. Tuy ®· qua nhiÒu lÇn tu söa, th¸p B×nh S¬n vÉn mang ®Ëm dÊu Ên mÜ thuËt thêi TrÇn.

- VÒ h×nh d¸ng: Th¸p cã mÆt b»ng h×nh vu«ng, cµng lªn cao cµng thu nhá dÇn.

  + c¸c tÇng ®Òu træ cöa cuèn 4 mÆt, c¸c m¸i tÇng hÑp

  + TÇng d­íi cao h¬n c¸c tÇng trªn

- VÒ cÊu tróc: cã nh÷ng nÐt riªng biÖt chøng tá ng­êi x©y dùng ®· biÕt tËn dông mäi hiÓu biÕt khoa häc ®­¬ng thêi lµm cho c«ng tr×nh ®­îc bÒn v÷ng, l©u dµi. VÝ dô:

* mét sè ®iÓm cÇn l­u ý:

  + Lßng th¸p ®­îc x©y dùng thµnh mét khèi trô b»ng g¹ch khÈu máng, t¹o thµnh c¸i cèt cho thÕ ®øng cña th¸p;

+ lâi ph¸i trong cña cét trô ®Ó rçng, t¹o sù th«ng tho¸ng cho c«ng tr×nh;

  + Ph¸i ngoµi khèi trô ®­îc èp kÝn b»ng mét líp g¹ch vu«ng cã trang trÝ

- GV kÕt luËn: Th¸p B×nh S¬n lµ niÒm tù hµo cña kiÕn tróc cæ ViÖt Nam. Th¸p ®­îc «ng cha ta x©y dùng b»ng bµn tay khÐo lÐo , ch¹m kh¾c c«ng phu víi c¸ch t¹o h×nh ch¾c ch¾n, nªn dï sö dông chÊt liÖu b×nh dÞ mµ vÉn ®øng v÷ng ®­îc h¬n 600 n¨m trong ®iÒu kiÖn cña khÝ hËu nhiÖt ®íi.

* GV giíi thiÖu khu l¨ng mé An Sinh:

- GV ®Æt c©u hái:

? khu l¨ng mé An Sinh thuéc thÓ lo¹i kiÕn tróc nµo ?

- GV nªu bËt néi dung:

- VÒ trang trÝ: bªn ngoµi th¸p, c¸c tÇng ®­îc trang trÝ b»ng hoa v¨n kh¸ phong phó.

2. Khu l¨ng mé An Sinh

- kiÕn tróc cung ®×nh v× ®©y lµ n¬i ch«n cÊt vµ thê c¸c vÞ vua thêi TrÇn

* §©y lµ khu l¨ng mé lín cña c¸c vÞ vua thêi TrÇn ®­îc x©y dùng ë r×a s¸t ch©n nói thuéc §«ng triÒu, Qu¶ng Ninh ngµy nay. C¸c l¨ng mé ®­îc x©y c¸ch xa nhaunh­ng ®Òu h­íng vÒ khu ®Òn An Sinh;

* Thêi TrÇn rÊt chó ý ®Õn ®Þa ®iÓm cÊt t¸ng khi x©y dùng l¨ng tÈm

- Qua sö s¸ch vµ mét sè l¨ng mé cßn l¹i, cã thÓ thÊy chóng cã nh÷ng ®Æc ®iÓm sau:

* KÝch th­íc cña c¸c l¨ng mé t­¬ng ®èi lín

* Bè côc cña c¸c l¨ng mé th­êng ®¨ng ®èi, quy tô vµo mét ®iÓm ë gi÷a;

* Trang trÝ: c¸c pho t­îng th­êng ®­îc g¾n vµo c¸c thµnh bËc, hoÆc s¾p ®Æt nh­ mét c¶nh chÇu, thê cóng

Ho¹t ®éng 2:        Giíi thiÖu mét vµi t¸c phÈm ®iªu kh¾c vµ phï ®iªu trang trÝ

- GV ®Æt c©u hái:  TrÇn Thñ §é lµ ai? ¤ng cã vai trß g× víi v­¬ng triÒu TrÇn ?

- GV giíi thiÖu:

* T­îng hæ ë l¨ng TrÇn Thñ §é

 TrÇn Thñ §é lµ th¸i s­ triÒu TrÇn. ¤ng lµ ng­êi uy dòng, quyÕt ®o¸n, ng­êi gãp phÇn dùng lªn v­¬ng triÒu TrÇn, cã vai trß quan trong trong chiÕn th¾ng chèng qu©n s©m l­îc M«ng Cæ (1258)

+ L¨ng mé cña TrÇn Thñ §é ®­îc x©y dùng vµo n¨m 1264 t¹i Th¸i B×nh, ë l¨ng mé cã t¹c mét con hæ

+ T­îng Hæ cã kÝch th­íc gÇn nh­ thËt (dµi 1m43), th©n h×nh thon, bé øc në nang vµ nh÷ng vÕ b¾p c¨ng trßn, t­îng ®· lét t¶ tµi t×nh tÝnh c¸ch dòng m·nh cña vÞ chóa s¬n l©mngay c¶ trong t­ thÕ rÊt th­ th¸i

+ T­îng hæ t¹o khèi ®¬n gi¶n, døt kho¸t cã chä läc vµ ®­îc s¾p sÕp chÆt chÏ, v÷ng ch·i;

+ Sù trau truèt nuét nµ cña h×nh khèi vµ ®­êng nÐtvíi nh÷ng ®­êng ch¶i m­ît cña tãc hæ, nh÷ng ®­êng v»n dÒu ®Æn trªn øc t¹o nªn nh÷ng hoa v¨n trang trÝ t«n thªm vÎ ®Ñp cña hæ

- GV kÕt luËn: tõ nh÷ng ph©n tÝch trªn ta thÊy, th«ng qua h×nh t­îng con hæ, c¸c nghÖ sÜ ®iªu kh¾c x­a ®· n¾m b¾t vµ lét t¶ ®­îc tÝnh c¸ch, vÎ ®­êng bÖ, lÉm liÖt cña th¸i s­ TrÇn Thñ §é

- GV giíi thiÖu:

* Ch¹m kh¾c gç ë chïa Th¸i L¹c

- C¸c m¶ng ch¹m kh¾c gç lµ c¶nh d©ng hoa, tÊu nh¹c víi nh÷ng nh©n vËt trung t©m lµ vò n÷, nh¹c c«ng hay con chim thÇn tho¹i

- C¸c h×nh s¾p xÕp c©n ®èi kh«ng ®¬n ®iÖu buån tÎ. C¸ch t¹o khèi trßn mÞn cña hÝnh t­îng ®· t¹o nªn sù ªm ®Òm, yªn tÜnh

ho¹t ®éng 3:       §¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp

- GV ®Æt c©u hái ®Ó kiÓm tra sù tiÕp thu cña HS

- Rót ra mét vµi nhËn xÐt chung vÒ c¸c c«ng tr×nh, t¸c phÈm ®· häc

- HS nªu mét sè c«ng tr×nh, t¸c phÈm ®· häc trong bµi

Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß

Néi dung

Ho¹t ®éng 1:      H­íng dÉn häc sinh quan s¸t, nhËn xÐt

 - H­íng dÉn häc sinh quan s¸t, nhËn xÐt tranh.

+ Gi¸o viªn cho häc sinh quan s¸t chung:

? Tõ vÞ trÝ em ngåi, em nh×n thÊy h×nh trô vµ qu¶, hai vËt c¸ch xa nhau nhiÒu hay Ýt? Cã dÝnh nhau kh«ng?

- Yªu cÇu häc sinh quan s¸t kü h×nh mÉu.

? C¸i cèc cã h×nh d¹ng g×?

? Sù kh¸c nhau gi÷a cèc, qu¶?

? ChiÒu cao, chiÒu ngang cña cèc. MiÖng cèc so víi ®¸y?

+ Quan s¸t h×nh d¸ng qu¶.

? Qu¶ cã h×nh d¹ng g×?

- C¶ hai vËt n»m trong khung h×nh ch÷ nhËt.

- VÞ trÝ, tû lÖ, ®Æc ®iÓm c¸i cèc, qu¶.

- §é ®Ëm - nh¹t gi÷a c¸c vËt.

- X¸c ®Þnh h­íng ¸nh s¸ng chiÕu vµo mÉu.

- Cèc cã h×nh trô.

- MiÖng cèc réng h¬n d¸ng cèc.

- Qu¶ cã d¹ng h×nh trßn.

Ho¹t ®éng 2:         H­íng dÉn häc sinh c¸ch vÏ

- H­íng dÉn häc sinh c¸ch vÏ

? Khi vÏ mét bµi vÏ theo mÉu, chóng ta cÇn tiÕn hµnh theo nh÷ng b­íc nµo?

- Yªu cÇu häc sinh vÏ b»ng bót ch× ®en.

- Ph¸c khung h×nh (Chung, riªng) c¶ hai vËt mÉu

- Ph¸c trôc cña c¸c khung h×nh.

- Ph¸c nÐt chÝnh toµn bé bµi vÏ.

- VÏ chi tiÕt.

- VÏ ®Ëm nh¹t

Ho¹t ®éng 3:         H­íng dÉn häc sinh lµm bµi

- Yªu cÇu häc sinh tËp trung cao ®é ®Ó hoµn thµnh bµi tËp trong ph¹m vi mét tiÕt häc.

- §éng viªn gióp ®ì mét sè b¹n vÏ cßn yÕu.

- Nh¾c nhë häc sinh  kh«ng ®­îc vÏ gióp.

- Häc sinh tù gi¸c vÏ, vÏ ®Ñp cã s¸ng t¹o.

ho¹t ®éng 4:        §¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp

- Gi¸o viªn nhËn xÐt vµ cñng cè.

- Gi¸o viªn nhËn xÐt chung vÒ tiÕt häc

- Häc sinh treo mét sè tranh vÏ xong tr­íc (VÏ ®Ñp vµ ch­a ®Ñp).

- Häc sinh nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ bµi cña b¹n, rót kinh  nghiÖm giê sau.

- Cho ®iÓm mét sè tranh vÏ ®Ñp.

Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß

Néi dung

Ho¹t ®éng 1:     H­íng dÉn häc sinh quan s¸t nhËn xÐt 

- Cho häc sinh xem mét sè tranh.

? Ho¹ tiÕt trang trÝ th­êng lµ h×nh g×?

? C¸c ho¹ tiÕt trang trÝ th­êng ®­îc vÏ nÒn?

? Ho¹ tiÕt chim, h­¬u trang trÝ ë ®©u?

- Mét sè ho¹ tiÕt trang trÝ trªn lä hoa, ®­êng diÒm, h×nh vu«ng, ch÷ nhËt.

- Ho¹ tiÕt trang trÝ th­êng lµ h×nh hoa, l¸, chim, thó, m©y, n­íc, mÆt trêi, mÆt tr¨ng...

- VÏ ®¬n gi¶n, c¸ch ®iÖu mµ vÉn gi÷ ®­îc ®Æc ®iÓm cña mÉu.

- §Æc ®iÓm ®­îc t¹o ra ph¶i phï hîp víi vÞ trÝ ®Æt ho¹ tiÕt.

--> Ho¹ tiÕt chim, h­¬u trang trÝ trong vßng trßn mÆt trèng ®ång.

- Ho¹ tiÕt ng­êi vµ chim trang trÝ trªn v¶i thæ cÈm

Ho¹t ®éng 2:    C¸ch t¹o ho¹ tiÕt trang trÝ

? Khi chän néi dung ho¹ tiÕt vÏ ta chän nh÷ng ®iÓm g×?

1. Lùa chän néi dung ho¹ tiÕt:

--> Chän néi dung ho¹ tiÕt cã h×nh d¸ng ®Ñp, ®­êng nÐt râ rµng, hµi hoµ, c©n ®èi.

- L¸: M­íp, gÊc, l¸ trÇu, l¸ b­ëi.

- Hoa sen, hoa cóc, hoa m­íp...

- Cho häc sinh xem mét sè tranh cã c¸c lo¹i l¸, hoa

- Cho häc sinh quan s¸t vËt mÉu thËt.

a. H×nh l¸ ghi chÐp tõ thùc tÕ

b. H×nh l¸ ®­îc vÏ ®¬n gi¶n

c. H×nh l¸ ®­îc vÏ c¸ch ®iÖu ®­a vµo trang trÝ h×nh vu«ng

- C¸c con vËt: Con gµ, con vÞt, con t«m, con c¸, con chim..

2. Quan s¸t mÉu thËt:

- Häc sinh chän nh÷ng mÉu øng ý råi ghi  chÐp l¹i.

3. T¹o ho¹ tiÕt trang trÝ:

- §¬n gi¶n: L­îc bá c¸c chi tiÕt kh«ng cÇn thiÕt.

- C¸ch ®iÖu: S¾p xÕp l¹i c¸c chi tiÕt h×nh, nÐt sao cho hµi hoµ, c©n ®èi. Thªm hoÆc bít mét sè nÐt --> gi÷ ®­îc ®Æc tr­ng cña mÉu.

Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß

Néi dung

Ho¹t ®éng I: T×m vµ chän né i dung ®Ò tµi

? Tranh ®Ò tµi phong c¶nh th× mçi bøc tranh ph¶n ¸nh ®iÒu g×?

HS: §Ò tµi tranh phong c¶nh, mçi bøc tranh ph¶n ¸nh vÎ ®Ñp ë c¸c miÒn quª kh¸c nhau b»ng c¶m xóc vµ c¸ch thÓ hiÖn cña ng­êi vÏ.

- Gi¸o viªn ph©n tÝch kü vÒ h×nh m¶ng, mµu s¾c...

- Tranh vÏ nói, s«ng, biÓn c¶, nhµ cöa, c©y cèi...

- Tranh phong c¶nh t¹o nhiÒu c¶m høng cho ng­êi xem v× nã diÔn t¶ vÎ ®Ñp ®a d¹ng, phong phó cu¶ thiªn nhiªn.

Ho¹t ®éng 2:     H­íng dÉn c¸ch vÏ

- Cho häc sinh xem tranh

? Bøc tranh vÏ vÒ g×?

- Häc sinh suy nghÜ ®Ò tµi.

- H×nh dung, h×nh t­îng m¶ng chÝnh phô.

- C¸c nguyªn t¾c vÒ bè côc mµu s¾c vµ ®Ëm nh¹t theo yªu cÇu vÒ tranh ®Ò tµi.

* Chän c¶nh:

- T×m vµ chän gãc c¶nh cã bè côc ®Ñp