Giáo án Tự chọn Ngữ văn 6 2009-2010(đã chỉnh sửa)

I - Néi dung «n tËp:

* Ho¹t ®éng 1:

Gi¸o viªn h­íng dÉn häc sinh

HÖ thèng c¸c kiÕn thøc ®· häc

1. Tõ vµ cÊu t¹o cña tõ: ®¬n - phøc (ghÐp - l¸y)

Gi¸o viªn chèt l¹i b»ng b¶ng phô lôc

2. NghÜa cña tõ: ChÝnh - chuyÓn

3. Nguån gèc tõ: M­în- H¸n viÖt - thuÇn viÖt

4. Lèi dïng tõ: Dïng sai nghÜa cña tõ

                         LÉn lén c¸c tõ gÇn ©m

                         LÆp tõ

5. Tõ lo¹i vµ côm tõ

        Danh tõ vµ côm Danh tõ

        §éng tõ vµ côm §éng tõ

        TÝnh tõ vµ côm TÝnh tõ

Sè tõ - l­îng tõ - chØ tõ - phã tõ

II- LuyÖn tËp:

Gi¸o viªn treo b¶ng phô lôc ghi bµi 1

Häc sinh ®äc BT

Häc sinh trao ®æi nhãm ®«i 2 ng­êi

Bµi 1: Cho ®o¹n v¨n

Mét h«m, M· L­¬ng vÏ con cß tr¾ng kh«ng m¾t. V× mét chót s¬ ý, em ®¸nh r¬i mét giät mùc xuèng bøc tranh. Giät mùc r¬i ®óng chç m¾t cß. ThÕ lµ cß më m¾t xoÌ c¸nh bay ®i. ChuyÖn lµm chÊn ®éng c¶ thÞ trÊn. MÊy kÎ m¸ch lÎo ®Õn tè gi¸c víi nhµ vua. Vua ph¸i triÒu thÇn ®Õn ®ãn M· L­¬ng vÒ kinh ®«. M· L­¬ng kh«ng muèn ®i, nh­ng bän hä t×m ®ñ c¸ch dô dç, do¹ n¹t ®Ó b¾t em vÒ hoµng cung.

a) T×m c¸c côm danh tõ, côm ®éng tõ, t×m tõ H¸n viÖt - tõ ghÐp

Gi¸o viªn h­íng dÉn häc sinh.

b) Nªu cÊu t¹o c¸c côm danh tõ, ®éng tõ.

Gäi ý

a) Côm danh tõ:

- Con cß tr¾ng kh«ng m¾t

- Mét giät mùc

- C¶ thÞ trÊn

- MÊy kÎ m¸ch lÎo

b) Côm ®éng tõ

- VÏ mét con cß tr¾ng kh«ng m¾t

- §¸nh r¬i mét giät mùc xuèng bøc tranh

- R¬i ®óng chç m¾t cß

- Më m¾t, xoÌ c¸nh, bay ®i

- §Õn tè gi¸c víi nhµ vua

- Ph¸i triÒu thÇn ®Õn ®ãn M· L­¬ng vÒ kinh ®«

- §Õn ®ãn ML vÒ kinh ®«

- Kh«ng muèn ®i

- T×m ®ñ mäi c¸ch dô dç, do¹ n¹t.

Bµi 2

X¸c ®Þnh côm ®éng tõ, tÝnh tõ

- V« cïng  ng¹c nhiªn - côm ®éng tõ

- HÕt søc söng sèt -  côm ®éng tõ

- Kh«i ng« tuÊn tó v« cïng - côm tÝnh tõ

- T­ng bõng nhÊt kinh kú - côm tÝnh tõ

- KhiÕp sî v« cïng - côm ®éng tõ

( Chó ý: c¨n cø vµo tõ kiÓm chøng: chØ mÖnh lÖnh; h·y, ®õng, chí)

Gi¸o viªn h­íng dÉn häc sinh c¸c b­íc so¹n bµi, häc bµi

I- H­íng dÉn so¹n bµi v¨n b¶n - Häc bµi:

B­íc 1: §äc kü v¨n b¶n (3 lÇn trë lªn)

            -  Th¬ häc thuéc - TruyÖn tãm t¾t

            -  Chia ®o¹n, t×m bè côc

B­íc 2: Tr¶ lêi c¸c c©u hái phÇn ®äc hiÓu v¨n b¶n

            - LÇn l­ît tr¶ lêi c¸c c©u hái SGK

B­íc 3: Lµm c¸c bµi tËp phÇn luyÖn tËp- bµi tËp bæ sung

B­íc 4: Häc bµi cò

Gi¸o viªn h­íng dÉn häc sinh ®äc v¨n b¶n "Bµi häc..."

II- H­íng dÉn so¹n "Bµi häc ®­êng ®êi ®Çu tiªn":

T×m bè côc v¨n b¶n

H­íng dÉn häc sinh tãm t¾t v¨n b¶n

B­íc 1:§äc kü

* T×m bè côc: - H×nh ¶nh DÕ MÌn

                       - C©u chuyÖn bµi häc ®­êng ®êi ®Çu tiªn cña DÕ MÌn

* Tãm t¾t v¨n b¶n

- DÕ MÌn thanh niªn khoÎ m¹nh - c­êng tr¸ng kiªu c¨ng coi th­êng mäi ng­êi

- Hµng xãm cã anh DÕ Cho¾t xÊu xÝ èm ®au. MÌn coi th­êng.

- Mét h«m, MÌn h¸t trªu chÞ Cèc chui vµo hang Cèc tiÓu lÇm t­ëng Cho¾t trªu m×nh, ®¸nh Cho¾t träng th­¬ng.

- Tr­íc khi chÕt Cho¾t chØ ra bµi häc ®­êng ®êi ®Çu tiªn cho MÌn: Lµm viÖc g× ph¶i biÕt suy nghÜ tr­íc sau.

- MÌn rÊt ©n hËn, xãt th­¬ng Cho¾t

B­íc 2: Tr¶ lêi c¸c c©u hái phÇn ®äc hiÓu

T¸c phÈm cã 10 ch­¬ng

I- Néi dung kiÕn thøc:

1. Tãm t¾t t¸c phÈm "DÕ MÌn phiªu l­u ký"

- Ch­¬ng ®Çu:Lai lÞch vµ bµi häc ®­êng ®êi ®Çu cña MÌn

- 2Ch­¬ng tiÕp: MÌn bÞ bän trÎ con b¾t ®em ®i chäi nhau - trèn tho¸t - sa l­íi bän NhÖn - ®¸nh NhÖn cøu Nhµ Trß.

- 7 Ch­¬ng cuèi: MÌn, Tròi kÕt nghÜa phiªu l­u trªn bÌ l¸ sen - ®Õn sø Õch, Nh¸i, Cua - ®Õn vïng Cá may Chuån Chuån, Ch©u ChÊu - thi vâ th¾ng Bä Ngùa, Bä Muçm -  t«n lµm Ch¸nh phã thñ lÜnh Tæng Ch©u ChÊu - Tæng Ch©u ChÊu t×m n¬i tró ®«ng, ®¸nh nhau víi ChÊu Voi, Tròi bÞ b¾t lµm tï binh - DÕ MÌn bÞ l·o chim Tr¶ b¾t giam trong hang tèi - ®­îc ChÊu Voi, XiÕn tãc, Tròi cøu tho¸t - c¶ bän ®Õn vïng KiÕn ®Ó nhê KiÕn truyÒn th«ng tin mong muèn hoµ b×nh  - do hiÓu lÇm bän MÌn bÞ bän KiÕn bao v©y, Tròi tho¸t ra t×m cøu viÖn. NgÉu nhiªn vßng v©y KiÕn bÞ ph¸ MÌn t×m ®­îc KiÕn chóa, gi¶i to¶ mäi hiÓu lÇm. KiÕn truyÒn lêi hÞch mu«n loµi kÕt anh em.

MÌn, Tròi vÒ quª th¨m mé mÑ dù tÝnh cuéc phiªu l­u míi.

2. Tãm t¾t ®o¹n trÝch "Bµi häc ®­êng ®êi…"

- MÌn lµ chµng DÕ thanh niªn c­êng tr¸ng, kiªu ng¹o, xèc næi.

- MÌn coi th­êng chª bai anh hµng xãm DÕ Cho¾t èm yÕu xÊu xÝ.

- Mét chiÒu MÌn trªu chÞ Cèc xong trèn vµo hang khiÕn chÞ hiÓu lÇm ®¸nh Cho¾t träng th­¬ng.

- Tr­íc khi chÕt Cho¾t khuyªn MÌn bá thãi hung h¨ng bËy b¹.

- MÌn xãt th­¬ng Cho¾t vµ ©n hËn v« cïng vÒ bµi häc ®­êng ®êi ®Çu tiªn.

II- Bµi tËp SGK:

 Bµi 1:(Trang 11SGK) ViÕt ®o¹n v¨n t¶ t©m tr¹ng MÌn

* Néi dung:

+ Cay ®¾ng v× lçi lÇm

+ Xãt th­¬ng DÕ Cho¾t

+ ¨n n¨n vÒ hµnh ®éng téi lçi

+ Lêi høa víi ng­êi ®· khuÊt: thay ®æi c¸ch sèng

(Chó ý khung c¶nh xung quanh nÊm må)

* H×nh thøc:

+ §o¹n v¨n 5 - 7 c©u

+ Ngåi kÓ 1 - nh©n vËt MÌn x­ng t«i

Bµi 2: §äc ph©n vai 3 nh©n vËt

III- Bµi tËp bæ sung:

ViÕt ®o¹n v¨n tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ nh©n vËt DÕ MÌn

* Ngo¹i h×nh:

-  NÐt ®Ñp, khoÎ m¹nh

* TÝnh c¸ch:

- NÐt ch­a ®Ñp; kiªu c¨ng tù phô

- NÐt ®Ñp; yªu ®êi, tù tin - ©n hËn, s¸m hèi

I - Néi dung:

GV cho HS hÖ thèng l¹i kiÕn thøc vÒ phã tõ

1. Kh¸i niÖm:

2. Ph©n lo¹i:

II - Bµi tËp SGK:

Häc sinh ®äc bµi tËp 2 nªu yªu cÇu cña bµi tËp.

Gi¸o viªn giíi thiÖu ®o¹n v¨n tham kh¶o.

Häc sinh viÕt ®o¹n.

Bµi 2: (trang 15)

Mét h«m, thÊy chÞ Cèc ®ang kiÕm måi, MÌn cÊt giäng ®äc mét c©u th¬ c¹nh khoÐ råi chui tät vµo hang. ChÞ Cèc rÊt bùc, ®i t×m kÎ d¸m trªu m×nh. Kh«ng thÊy MÌn nh­ng chÞ Cèc tr«ng thÊy Cho¾t ®ang loay hoay tr­íc cöa hang. ChÞ liÒn trót c¬n giËn lªn ®Çu Cho¾t.

III- Bµi tËp bæ sung:

Bµi 1: T×m 6 phã tõ lÇn l­ît ®iÒn vµo chç trèng trong c©u "dÕ MÌn…………kiªu c¨ng, hèng h¸ch"

®Ó cã s¸u c©u v¨n kh¸c nhau

1, RÊt-             2- vÉn-      ®·            hay

2, Kh«ng-         - cø-        sÏ

Bµi 2: ChØ ra sù kh¸c nhau vÒ néi dung mçi c©u trªn. Tõ ®ã rót ra kinh nghiÖm g× khi dïng phã tõ.

1. Møc ®é kiªu c¨ng hèng h¸ch rÊt cao.

2. VÉn - kh«ng söa ch÷a

 Ph¶i dïng chÝnh x¸c phï hîp víi kh¶ n¨ng diÔn ®¹t

Häc sinh ®äc bµi tËp 4 s¸ch bµi tËp

Häc sinh th¶o luËn nhãm.

Bµi 4. (trang 5 SGK)

- Phã tõ "vÉn" chØ sù tiÕp diÔn cña c¬n b·o

- "VÉn" chØ sù tiÕp diÔn ho¹t ®éng cña con tµu

- "VÉn" chØ sù tiÕp diÔn tr¹ng th¸i ®iÒn tÜnh cña thuyÒn tr­ëng  tÝnh c¸ch kh«ng kiªn ®Þnh nao nóng cña ng­êi chØ huy.

Häc sinh ®äc bµi tËp 5.

Trao ®æi nhãm.

Bµi 5:

a) Kh«ng thÓ bá phã tõ v× quan hÖ gi÷a 2 bé phËn ®ång thêi

b) Cã thÓ bá phã tõ "®ang" v× quan hÖ gi÷a c©u hái vµ c©u tr¶ lêi vµ hoµn c¶nh giao tiÕp: Trùc tiÕp ®èi tho¹i.

I- Bµi tËp SGK:

HS lµm viÖc c¸ nh©n

Trao ®æi ph¸t biÓu ý kiÕn.

GV ®Þnh h­íng häc sinh viÕt ®o¹n hoµn chØnh

Bµi 1:(trang 23)

* C¶m nhËn vÒ vïng ®Êt Cµ Mau

- C¶m nhËn vÒ thiªn nhiªn vÎ ®Ñp hïng vÜ ®Çy søc sèng.

+ Kh«ng gian mªnh m«ng trêi n­íc c©y l¸ toµn mµu xanh th¬ méng.

+ ¢m thanh r× rµo bÊt tËn cña tiÕng sãng, giã, rõng c©y.

+ S«ng ngßi kªnh r¹ch chi chÝt: R¹ch M¸i GiÇm, kªnh Ba KhÝa, kªnh Bä M¾t

+Dßng s«ng N¨m C¨n; réng h¬n ngµn th­íc, n­íc ®æ Çm Çm ngµy ®ªm, c¸ b¬i hµng ®µn ®en tròi.

+ Rõng ®­íc cao ngÊt nh­ bøc tr­êng thµnh v« tËn.

+ Chî N¨m C¨n;  trï phó, ®«ng vui, tÊp nËp, thuyÒn bÌ san s¸t, nh÷ng ®èng gç cao nh­ nói, bÕn vËn hµ nhén nhÞp, nh÷ng ng«i nhµ bÌ ¸nh ®Ìn m¨ng s«ng s¸ng rùc.

+ §éc ®¸o; häp trªn s«ng nh­ khu phè næi, thuyÒn b¸n hµng len lái, tiÕng nãi, mµu s¾c quÇn ¸o ng­êi b¸n hµng...

Bµi 2: C©u 4b (trang 22 SGK)

* C¸c ®éng tõ trong c©u: tho¸t qua, ®æ ra, xu«i vÒ

* Kh«ng thÓ thay ®æi tr×nh tù c¸c ®éng tõ Êy v× nh­ thÕ sÏ lµm sai l¹c néi dung ®Æc biÖt lµ sù diÔn t¶ tr¹ng th¸i ho¹t ®éng cña con thuyÒn trong mçi khung c¶nh.

- Tho¸t qua; nãi con thuyÒn v­ît qua mét n¬i khã kh¨n nguy hiÓm.

- §æ ra; diÔn t¶ con thuyÒn tõ con kªnh nhá ®æ ra dßng s«ng lín.

- Xu«i vÒ; diÔn t¶ con thuyÒn nhÑ nhµng xu«i theo dßng n­íc ë n¬i dßng s«ng ªm ¶.

Häc sinh ®äc bµi tËp.

Trao ®æi th¶o luËn, tr×nh bµy ý kiÕn

Bµi 4: ( trang 29 SGK)

T¶ quang c¶nh buæi s¸ng trªn  quª h­¬ng em.

- MÆt trêi (m©m löa, m©m vµng) lßng ®á qu¶ trøng thiªn nhiªn.

- BÇu trêi (lång bµn khæng lå, nöa qu¶ cÇu xanh) bÇu trêi s¸ng trong vµ m¸t mÎ nh­ khu«n mÆt em bÐ sau giÊc ngñ dµi, chiÕc b¸t thuû tinh, tÊm kÝnh lau.

- Hµng c©y bøc t­êng thµnh cao vót, c« g¸i nghiªng m×nh, hµng qu©n danh dù.

- Nói ®åi b¸t óp, cua kÒnh, m©m x«i.

- Nh÷ng ng«i nhµ; viªn g¹ch, bao diªm, tr¹m g¸c

Häc sinh th¶o luËn,

T×m ý

Gi¸o viªn ®Þnh h­íng

Bµi 5: (trang 29 SGK)

T¶ c¶nh dßng s«ng

- BÇu trêi - ¸nh n¾ng- kh«ng gian - thêi gian t¶

- Dßng s«ng nµo..? ë ®©u…?

- MÆt s«ng

- Hai bªn bê s«ng

- §iÓm næi bËt cña dßng s«ng

Bµi 1: (trang 7 s¸ch bµi tËp)

a) C¶nh s¾c mïa thu

c) nh÷ng chiÕc l¸ vµng r¶i r¸c bay theo giã

d) vÇng tr¨ng trßn s¸ng nh­ g­¬ng

b) Kh«ng chän A v× ®ã lµ bÇu trêi cña mïa hÌ

                         B v× ®ã lµ khÝ hËu cña mïa ®«ng

                         D v× ®ã lµ ®Æc ®iÓm cña mïa xu©n.

Bµi 3:

Häc sinh hÖ thèng nh¾c l¹i kiÕn thøc cho häc sinh.

Gi¸o viªn chèt b»ng b¶ng phô lôc

Häc sinh ®äc bµi tËp 1 trang 25

Trao ®æi th¶o luËn, tr×nh bµy.

Líp nhËn xÐt bæ sung

Gi¸o viªn chèt l¹i

I- Néi dung kiÕn thøc cÇn n¾m v÷ng:

1. So s¸nh lµ g×?

2. C¸c kiÓu so s¸nh:

+ Ngang b»ng

+ Kh«ng ngang b»ng

3. T¸c dông

+ Gîi h×nh ¶nh

+ ThÓ hiÖn t­ t­ëng t×nh c¶m

4. M« h×nh cÊu t¹o phÐp so s¸nh

II- Bµi tËp SGK:

Bµi 1: (trang 25)

a) So s¸nh ®ång lo¹i

- ThÇy thuèc nh­ mÑ hiÒn (ng­êi - ng­êi)

- Kªnh r¹ch s«ng ngßi nh­ m¹ng nhÖn (vËt - vËt)

b) So s¸nh kh¸c lo¹i

- C¸ n­íc b¬i hµng ®µn ®en tròi nh­ ng­êi b¬i Õch.

- Chóng chÞ lµ hßn ®¸ t¶ng trªn trêi

Chóng em chuét nh¾t cø ®ßi lung lay

- Sù nghiÖp cña chóng ta gièng nh­ rõng c©y ®­¬ng v­¬n lªn.

Bµi 2: (trang 26)

- KhoÎ nh­ voi, hïm, tr©u, Tr­¬ng Phi

- §en nh­ bå hãng, cét nhµ ch¸y, cñ sóng, tam thÊt

- Tr¾ng nh­ b«ng, c­íc, ngµ, ngã cÇn, trøng gµ bãc

- Cao nh­ sÕu, sµo, nói Tr­êng S¬n…

Bµi 3: PhÐp so s¸nh trong bµi "Bµi häc ®­êng ®êi ®Çu tiªn"

- Nh÷ng ngän cá gÉy r¹p y nh­ cã nh¸t dao võa h¹ qua

- Hai c¸i r¨ng ®en nh¸nh n…..nh­ hai l­ìi kiÕm m¸y

- C¸i anh DÕ Cho¾t…..nh­ g· nghiÖn

- §· thanh niªn…nh­ ng­êi cëi trÇn

- Má Cèc nh­ c¸i dïi s¾t

- ChÞ míi trîn trßn m¾t gi­¬ng c¸nh lªn nh­ s¾p ®¸nh nhau

Häc sinh ®äc c©u hái

Ph©n tÝch sù thay ®æi cña c¶nh s«ng n­íc hai bê.

Ng­êi kÓ ®· quan s¸t sù vËt tõ vÞ trÝ nµo? vÞ trÝ Êy cã thÝch hîp kh«ng? t¹i sao?

Häc sinh trao ®æi nhãm

Bµi 1: C¶nh s«ng n­íc thay ®æi theo ®iÓm nh×n cña t¸c gi¶ qua ba chÆng ®­êng trªn s«ng

- §o¹n ®Çu tiªn: N»m ë vïng ®ång b»ng s«ng hiÒn hoµ th¬ méng, c¶nh hai bªn bê ®Ñp  ªm ®Òm víi nh÷ng b·i d©u tr¶i b¹t ngµn ®Õn tËn nh÷ng lµng xa tÝt. Trªn s«ng nh÷ng con thuyÒn chÇm chËm b×nh yªn.

- §o¹n 2: Toµn th¸c d÷ nhÞp ®iÖu c©u v¨n còng biÕn vÎ ®Ñp d÷ déi qua h×nh ¶nh n­íc tõ trªn cao phãng xuèng gi÷a hai v¸ch ®¸ dùng ®øng ch¶y ®øt ®u«i r¾n.

- §o¹n 3: Sau c¶nh v­ît th¸c thiªn nhiªn trë l¹i ªm ®Òm nh­ ®ãn chµo nh÷ng th¾ng lîi trë vÒ "qua nhiÒu líp nói ®ång ruéng l¹i më ra"

* Ng­êi kÓ ®· quan s¸t c¶nh vËt tõ trªn thuyÒn. §©y lµ vÞ trÝ thÝch hîp ng­êi t¶ võa quan s¸t c¶nh vËt trªn s«ng võa nh×n thÊy c¶nh t­îng thay ®æi trªn hai bê s«ng. Qua ®«i m¾t cña ng­êi kÓ c¶nh trÝ hiÖn lªn nh­ nh÷ng th­íc phim quay chËm vÒ mét thiªn nhiªn hïng vÜ nh­ng còng ®Çy chÊt th¬

Bµi 2: C¶m nhËn s©u s¾c nhÊt cña em vÒ vÎ ®Ñp thiªn nhiªn vµ vÎ ®Ñp con ng­êi lao ®éng trªn s«ng.

+ VÎ ®Ñp thiªn nhiªn: hïng vÜ th¬ méng - hiÓm trë

+ VÎ ®Ñp con ng­êi lao ®éng: g©n guèc, r¾n ch¾c m¹nh mÏ, dòng c¶m dµy d¹n kinh nghiÖm.

Bµi 3: PhÇn luyÖn tËp SGK trang 41

T×m nh÷ng nÐt ®Æc s¾c cña phong c¶nh thiªn nhiªn ®­îc miªu t¶ ë bµi  "s«ng n­íc vµ tr­ît th¸c"

1. S«ng n­íc Cµ Mau

- S«ng ngßi dµy ®Æc chi chÝt

- Bao trïm lµ mµu xanh

- TiÕng r× rµo bÊt tËn cña rõng c©y sãng biÓn

 C¶nh th¬ méng hoang s¬, ®Çy søc sèng

2. V­ît th¸c

- S«ng réng bê b·i ngót ngµn

- Th¸c ghÒnh d÷ hiÓm trë

 Th¬ méng, hïng vÜ

Häc sinh t×m 4 phÐp so s¸nh.

I- Bµi tËp SGK:

Bµi 1: trang 43  T×m phÐp so s¸nh

- D­îng H­¬ng Th­ nh­ pho t­îng ®ång ®óc hiÖp sÜ cña T©y S¬n

 miªu t¶ cô thÓ sinh ®éng vÎ ®Ñp con ng­êi lao ®éng r¾n ch¾c, khoÎ m¹nh g©n guèc vµ ®Çy hµo hïng, dòng m·nh tr­íc thiªn nhiªn.

Líp nhËn xÐt bæ sung.

Häc sinh tr×nh bµy h×nh ¶nh so s¸nh em thÝch

Häc sinh ®äc bµi tËp trao ®æi

T×m phÐp so s¸nh.

C¶ líp nhËn xÐt bæ sung.

Gi¸o viªn chèt l¹i

II- Bµi tËp bæ sung:

Bµi 1: T×m vµ ph©n tÝch lo¹i phÐp so s¸nh

a)     ViÖt Nam ®Êt n­íc ta ¬i

Mªnh m«ng biÓn lóa ®©u trêi ®Ñp h¬n.

b)    Ta ®i tíi trªn ®­êng ta b­íc tiÕp

       R¾n nh­ thÐp, v÷ng nh­ ®ång

       §éi ngò ta trïng trïng ®iÖp ®iÖp

      Cao nh­ nói, dµi nh­ s«ng

      ChÝ ta lín nh­ biÓn ®«ng tr­íc mÆt

c) §Êt n­íc

     Cña nh÷ng ng­êi con g¸i con trai

   §Ñp nh­ hoa hång cøng h¬n s¾t thÐp

* Ph©n tÝch t¸c dông cña phÐp so s¸nh

a) Mªnh m«ng biÓn lóa ®©u trêi ®Ñp h¬n

               So s¸nh kh«ng ngang b»ng

b)  R¾n nh­ thÐp            ngang b»ng

     V÷ng nh­ ®ång

     §éi ngò                 cao nh­ nói, dµi nh­ s«ng

                                    ngang b»ng

c) §Ñp nh­ hoa hång  ngang b»ng

   Cøng h¬n s¾t thÐp  kh«ng ngang b»ng

Häc sinh ®äc bµi tËp 1

Gi¸o viªn cho häc sinh nªu yªu cÇu cña bµi tËp.

Häc sinh th¶o luËn nhãm 4 trong thêi gian 3 phót

Häc sinh tr×nh bµy ý kiÕn

Gi¸o viªn cho häc sinh nhËn xÐt söa ch÷a, bæ sung.

Gi¸o viªn chèt l¹i ®¸p ¸n.

Bµi 1: ThuËt l¹i diÔn biÕn t©m tr¹ng nh©n vËt DÕ MÌn trong viÖc trªu chÞ Cèc dÉn ®Õn c¸i chÕt cña DÕ Cho¾t? Tõ sù viÖc ®ã DÕ MÌn ®· rót ra bµi häc ®­êng ®êi ®Çu tiªn. Bµi häc ®ã lµ g×?

* Gîi ý:

- DiÔn biÕn t©m tr¹ng cña DÕ MÌn

+ Lóc ®Çu huªnh hoang, ng«ng cuång lªn mÆt víi DÕ Cho¾t, giäng kÎ c¶: "Mµy b¶o tao cßn biÕt sî ai h¬n n÷a"

+ Sau ®ã hÌn nh¸t, sî h·i chui tät vµo hang n»m im thin thÝt (hÓ h¶ víi trß ®ïa tinh qu¸i cña m×nh , b¾t ch©n ch÷ ng÷). Khi thÊy chÞ Cèc mæ DÕ Cho¾t.

+ Cuèi cïng: Hèt ho¶ng, lo sî tr­íc c¸i chÕt cña DÕ Cho¾t. Tá ra ©n hËn s¸m hèi rót ra bµi häc ®Çu tiªn.

Häc sinh ®äc bµi 2

Nªu yªu cÇu cña bµi tËp 2

Häc sinh th¶o luËn lËp dµn ý theo nhãm tæ 5 phót

* Bµi häc ®Çu tiªn

- Hµnh ®éng ph¶i cã suy nghÜ, ph¶i tÝnh tr­íc sau ®Õn hËu qu¶.

- Kh«ng ®­îc hung h¨ng, huªnh hoang.

- Sèng ph¶i biÕt ®oµn kÕt yªu th­¬ng gióp nhau.

Bµi 2: ViÕt ®o¹n v¨n 5- 7 c©u nªu c¶m nhËn cña em vÒ v¨n b¶n "S«ng n­íc Cµ Mau"

- C¶m nhËn vÒ néi dung;

+ C¶nh s«ng n­íc, kªnh r¹ch, rõng §­íc, ©m thanh, mµu s¾c  c¶nh réng lín hïng vÜ ®Çy søc sèng hoang d·.

+ C¶nh chî N¨m C¨n tÊp lËp trï phó ®éc ®¸o.

* C¶m nhËn vÒ nghÖ thuËt:

  NghÖ thuËt t¶ võa bao qu¸t võa cô thÓ chi tiÕt sinh ®éng. T¸c gi¶ ®· huy  ®éng c¸c gi¸c quan vµ nhiÒu ®iÓm nh×n ®Ó quan s¸t, miªu t¶ cïng víi nh÷ng hiÓu biÕt phong phó vÒ thiªn nhiªn vµ cuéc sèng ë vïng ®Êt Êy.

 Thªm hiÓu vµ yªu mÕn, Ên t­îng vÒ vïng ®Êt tËn cïng phÝa Nam cña Tæ quèc.

Bµi 3: Em rót ra bµi häc g× qua c©u chuyÖn "Bøc tranh cña em g¸i t«i)

* Bµi häc.

- Tr­íc sù thµnh c«ng hay tµi n¨ng cña ng­êi kh¸c, mçi ng­êi cÇn v­ît qua lßng mÆc c¶m tù ti ®Ó cã ®­îc sù tr©n träng vµ niÒm vui thùc sù ch©n thµnh.

- Lßng nh©n h©u vµ sù ®é l­îng cã thÓ gióp con ng­êi nhËn ra h¹n chÕ vµ v­ît lªn chÝnh m×nh.

Bµi 4: C¶nh thiªn nhiªn trong ®o¹n trÝch "V­ît th¸c' thay ®æi qua tõng vïng.

- Tr­íc khi ®Õn ®o¹n cã th¸c; c¶nh ªm ®Òm th¬ méng, hµi hoµ; hai bªn bê lµ nh÷ng b·i d©u tr¶i ra b¹t ngµn ®Õn nh÷ng lµng xa tÝt. Trªn s«ng lµ nh÷ng con thuyÒn chë ®Çy cam t­¬i, mÝt, quÕ…xu«i chÇm chËm b×nh yªn. Däc s«ng v­ên t­îc um tïm, nh÷ng chßm cæ thô trÇm ng©m lÆng nh×n xuèng n­íc.

- Khi ®Õn ®o¹n th¸c d÷; c¶nh d÷ déi m¹nh mÏ. N­íc tõ trªn cao phãng gi÷a hai v¸ch ®¸ dùng ®øng ch¶y ®øt ®u«i r¾n. N­íc v¨ng bät tø tung, thuyÒn rïng r»ng.

- Sau khi v­ît th¸c; c¶nh ªm ®Òm hiÒn hoµ. Dßng s«ng ch¶y quanh co däc nh÷ng nói cao sõng s÷ng. Nh÷ng c©y to gi÷a nh÷ng bôi lóp xóp. Qua nhiÒu líp nói, ®ång ruéng l¹i më ra nh­ ®ãn chµo nh÷ng ng­êi con chiÕn th¾ng trë vÒ.

 C¶nh hïng vÜ ®Çy chÊt th¬.

Gi¸o viªn yªu cÇu häc sinh nh¾c l¹i kiÕn thøc.

Gi¸o viªn cñng cè l¹i

I- Néi dung kiÕn thøc:

1. Nh©n ho¸ lµ c¸ch gäi, t¶ con vËt, c©y cèi, ®å vËt, hiÖn t­îng thiªn nhiªn b»ng nh÷ng tõ ng÷ ®­îc dïng ®Ó gäi hoÆc t¶ con ng­êi.

2. T¸c dông: lµm cho ®å vËt, c©y cèi thiªn nhiªn trë lªn gÇn gòi víi con ng­êi - diÔn ®¹t sinh ®éng cô thÓ gîi c¶m.

3.C¸c kiÓu nh©n ho¸

+ Gäi vËt b»ng nh÷ng tõ vèn gäi ng­êi: L·o miÖng, c« m¾t…

+ Dïng nh÷ng tõ chØ ho¹t ®éng tÝnh chÊt cña con ng­êi ®Ó chØ ho¹t ®éng, tÝnh chÊt cña vËt, cña thiªn nhiªn; S«ng gÇy, ®ª cho·i ch©n ra…

+ Trß chuyÖn x­ng h« víi vËt nh­ víi ng­êi.

        Kh¨n th­¬ng nhí ai

        Kh¨n r¬i xuèng ®Êt?

        Kh¨n th­¬ng nhí ai

        Kh¨n v¾t lªn vai?

Häc sinh trao ®æi th¶o luËn nhãm.

§¹i diÖn nhãm tr×nh bµy kÕt qu¶ th¶o luËn.

C¸c b¹n nhËn xÐt, bæ sung

Gi¸o viªn kÕt luËn

II- Bµi tËp SGK:

Bµi 4: (trang 59)

a) Nói ¬i (trß chuyÖn x­ng h« víi vËt nh­ víi ng­êi)

b) Cua, c¸ tÊp nËp; cß, sÕn, v¹c, le c·i cä om sßm; dïng nh÷ng tõ chØ ho¹t ®éng tÝnh chÊt cña ng­êi ®Ó chØ ho¹t ®éng tÝnh chÊt cña vËt.

Hä (cß, sÕu, v¹c,le), anh (cß); dïng tõ ng÷ vèn gäi ng­êi ®Ó gäi vËt.

c) Chßm cæ thô - d¸ng m·nh liÖt, ®øng trÇm ng©m lÆng nh×n, thuyÒn - vïng v»ng: dïng nh÷ng tõ chØ ho¹t ®éng tÝnh chÊt cña ng­êi ®Ó chØ vËt.

Quay ®Çu ch¹y: ®©y lµ hiÖn t­îng chuyÓn nghÜa cña tõ kh«ng ph¶i biÖn ph¸p tu tõ.

d) C©y - bÞ th­¬ng, th©n m×nh, vÕt th­¬ng, côc m¸u; dïng nh÷ng tõ chØ ho¹t ®éng, tÝnh chÊt bé phËn cña ng­êi  chØ vËt

* T¸c dông:

- Lµm cho sù vËt ®­îc miªu t¶ trë lªn sèng ®éng gÇn gòi víi con ng­êi.

- §Ó béc lé t©m sù con ng­êi (c©u a)

Bµi 5: ViÕt ®o¹n v¨n cã sö dông phÐp nh©n ho¸

- Yªu cÇu: ®o¹n v¨n miªu t¶, t¶ ng­êi - hoÆc t¶ c¶nh.

- Cã sö dông phÐp nh©n ho¸ hîp lý

Häc sinh thi t×m nhanh phÐp nh©n ho¸

Häc sinh lµm viÖc c¸ nh©n.

Gi¸o viªn chÊm bµi.

III- Bµi tËp bæ sung:

Bµi 1: H·y chØ ra phÐp nh©n ho¸ trong bµi "M­a" cñ T§K. Nªu t¸c dông cña nh÷ng phÐp nh©n ho¸ Êy.

+ ¤ng trêi/mÆc ¸o gi¸p ®en/ ra trËn

+ Mu«n ngh×n c©y mÝa/ móa g­¬m

+ KiÕn/ hµnh qu©n ®Çy ®­êng

+ Cá gµ rung tai/ nghe

+ Bôi tre tÇn ngÇn/ gì tãc

+ Hµng b­ëi ®u ®­a bÕ lò con ®Çu trßn träc lèc

+ SÊm ghÐ xuèng s©n khanh kh¸ch c­êi

+ C©y dõa s¶i tay b¬i

+ Ngän mång t¬i nh¶y móa

+ C©y l¸ h¶ hª

* T¸c dông: Sù vËt trë lªn gÇn gòi sinh ®éng.

Bµi 2: ViÕt ®o¹n v¨n t¶ trËn m­a rµo cã sö dông phÐp nh©n ho¸.

Bµi 3: T×m 5 c©u ca dao cã sö dông phÐp nh©n ho¸.

GV yªu cÇu HS nh¾c l¹i kiÕn thøc c¬ b¶n.

HS th¶o luËn nhãm 4

Cö ®¹i diÖn tr×nh bµy

C¸c nhãm kh¸c bæ sung

GV chèt l¹i.

I- Néi dung kiÕn thøc:

* Muèn t¶ ng­êi cÇn:

+ X¸c ®Þnh ®èi t­îng cÇn t¶ (t¶ ch©n dung hay t¶ ng­êi trong t­ thÕ lµm viÖc)

+ Quan s¸t lùa chän c¸c chi tiÕt miªu t¶.

+ Tr×nh bµy kÕt qu¶ quan s¸t theo mét thø tù.

+ Bè côc mét bµi miªu t¶ gåm 3 phÇn.

    Më bµi: Giíi thiÖu ng­êi ®­îc t¶.

   Th©n bµi: Miªu t¶ chi tiÕt (ngo¹i h×nh, cö chØ, hµnh ®éng, lêi nãi…).

   KÕt bµi: NhËn xÐt hoÆc nªu c¶m nghÜ vÒ ng­êi ®ã.

II - LuyÖn tËp:

Bµi 1: ViÕt 1 ®/v t¶ em bÐ ®ang tuæi tËp nãi tËp ®i

+§é tuæi 2 - 3

+ D¸ng ng­êi: bô bÉm, mËp m¹p

+ Khu«n mÆt: Xinh x¾n, ®¸ng yªu.

+ Tãc: Vµng hoe, th­a thít, ®en, sËm, ph¬ phÊt

+ N­íc da: Tr¾ng hång, mÞn mµng.

+ MiÖng: NhoÎn c­êi.

+ R¨ng: s÷a, tr¾ng muèt, ®Òu t¨m t¾p.

+ Nãi: ª a, ngäng nghÞu.

+ Ch©n: Ng¾n, b­íc ®i liªu xiªu nh­ ch¹y, lao phÝa tr­íc.

Bµi 2: Nªu c¸c chi tiÕt tiªu biÓu mµ em sÏ lùa chän khi t¶ mét cô giµ cao tuæi.

- D¸ng ®i cßng xuèng, b­íc chËm ch¹p.

- Ng­êi gÇy gß

- Da nh¨n nheo.

- M¾t mê

- Tãc b¹c tr¾ng.

* C« gi¸o say s­a gi¶ng bµi

- T­ thÕ: §øng, ®i l¹i, cÇm s¸ch, phÊn.

- Lêi nãi: nhÑ nhµng, trÇm Êm, khóc chiÕt.

- Cö chØ: gi¶ng - viÕt - ®i l¹i - nhÞp nhµng

- NÐt mÆt: phÊn khëi, ¸nh m¾t, khÝch lÖ, tin t­ëng.

- Th¸i ®é: kiªn nhÉn, chê ®îi, vui vÎ…

Bµi 3: (Trang 62 SGK)

* §iÒn vµo chç trèng:

   + §á nh­ con t«m luéc.

   + Kh«ng kh¸c g× (thÇn hé vÖ) ë trong ®Òn.

* §o¸n «ng C¶n Ngò ®ang chuÈn bÞ xuèng xíi vËt ®Ó ®o søc víi Qu¾m §en.

Bµi 2: (Trang 62) LËp dµn ý