giáo án văn 11_cb

Giáo án Ngữ văn lớp 11 Tiết 74-75: Tiếng Việt: NHỮNG YÊU CẦU VỀ SỬ DỤNG TIẾNG VIỆT Ngày soạn: Ngày dạy: A. Mục tiêu cần đạt Giúp học sinh hiểu được những yêu cầu về sử dụng Tiếng Việt đồng thời có ý thức rèn luyện thói quen và năng lực sử dụng Tiếng Việt theo các yêu cầu đó. B. Phương tiện T/h SGK – SGV – Sách tham khảo. C. Phương pháp D. Tiến trình tổ chức bài dạy: 1. Ổn định: 2. Kiểm tra bài cũ: 3. Vào bài: Chủ Tịch HCM đã nói: Tiếng nói là thứ của cải vô cùng lâu đời và vô cùng quý báu của dâ

Thể loại Giáo án bài giảng Ngữ văn 11

Số trang 1

Ngày tạo 1/6/2010 12:07:05 PM +00:00

Loại tệp doc

Kích thước 3.19 M

Tên tệp giao an van 11 doc

Download

Giáo án Ngữ văn lớp 11

Tiết 74-75: Tiếng Việt:

NHỮNG YÊU CẦU VỀ SỬ DỤNG TIẾNG VIỆT

Ngày soạn:

Ngày dạy:

A. Mục tiêu cần đạt

Giúp học sinh hiểu được những yêu cầu về sử dụng Tiếng Việt đồng thời có ý thức rèn luyện thói quen và năng lực sử dụng Tiếng Việt theo các yêu cầu đó.

B. Phương tiện T/h

SGK – SGV – Sách tham khảo.

C. Phương pháp

D. Tiến trình tổ chức bài dạy:

1. Ổn định:

2. Kiểm tra bài cũ:

3. Vào bài: Chủ Tịch HCM đã nói: " Tiếng nói là thứ của cải vô cùng lâu đời và vô cùng quý báu của dân tộc. Chúng ta phải gìn giữ nó, quý trọng nó...". Học theo lời dạy của Người mỗi chúng ta hôm nay hãy luôn hướng tới việc sử dụng TV cho đúng, cho hay để đạt được điều này giờ học hôm nay cô trò chúng ta cùng nhau đi tìm hiểu bài " Những yêu cầu sử dụng TV"...

Ho¹t ®éng cña thµy

H.® cña trß

Néi dung c¬ b¶n

GV yêu cầu học sinh theo dõi ngữ liệu a, b ( SGK )

(?) Dựa vào ngữ liệu SGK hãy phát hiện lỗi và chữa lại cho đúng?

(?) Người nói (viết) đã mắc lỗi gì? Nguyên nhân mắc lỗi?

Cách sửa?

(?) Phân tích sự khác biệt của những từ phát âm theo giọng địa phương so sánh với những từ ngữ tương ứng toàn dân?

(?) Từ ngữ liệu em hãy rút ra kết luận khi nói và viết cần chú ý điều gì ?

Yêu cầu học sinh theo dõi ngữ liệu SGK.

Theo dõi

Trả lời

Rút ra KL chung

Theo dõi

I. Sử dụng đúng theo các chuẩn mực Tiếng Việt.

1. Về ngữ âm - Chữ viết.

a. Ngữ liệu: ( SGK – 65 ).

b. Nhận xét:

* NL1: giặc -> giặt (nói và viết sai phụ âm cuối).

- dáo -> ráo (sai chính tả - chữ viết)

- lẽ, đối -> lẻ, đổi (sai thanh điệu )

*NL2: dưng mờ -> nhưng mà

bẩu -> bảo.

( Người nói (viết) đã phát âm theo giọng địa phương, không theo chuẩn Tiếng Việt)

Phát âm theo ngôn ngữ địa phương thường có sự biến âm.

c. Kết luận:

- Khi nói (viết) cần tuân theo chuẩn Tiếng Việt.

- Viết đúng quy tắc hiện hành về chính tả …

2. Về từ ngữ.

a. NL: (1), (2) SGK.

b. Nhận xét:

NL1.

Giáo án Ngữ văn lớp 11

(?) Hãy phát hiện và chữa lỗi về các từ ngữ trong câu sau ?

Yêu cầu học sinh thảo luận nhóm và trình bày.

(?) Lựa chọn những câu đúng trong ngữ liệu ?

(?) Khi tạo lập văn bản nói hoặc viết ta cần chú ý gì về mặt TN ?

GV chia nhóm thảo luận các NL SGK. Phân tích cấu tạo ngữ pháp của các câu.

(?) Phát hiện lỗi và chữa lỗi trong các câu?

(?) Phát hiện những câu đúng trong ví dụ ?

(?) Từng câu trong đoạn văn sau đều đúng, nhưng đoạn văn vẫn không có được tính thống nhất, chặt chẽ. Hãy phân tích lỗi và chữa lại ?

(?) Nhận xét về đoạn văn trên?

(?) Đoạn văn trên có mấy câu?

(?) Cách sắp xếp các câu như thế nào?

(?) Nêu cách sửa?

(?) Qua các ngữ liệu trên em hãy rút ra kết luận về yêu câu sử dụng ngữ pháp khi viết câu?

Thảo luận nhóm

Trình bày

nhận xét bổ sung

Lựa chọn

Rút ra kết luận

Phân tích cấu tạo NP

Phát hiện lỗi

Chữa lỗi

C1: Sai

VD3: C2,3 đúng.

VD4:

Rút ra KL

Theo dõi

Phát hiện

Không => vì đơn là văn bản H/c’

(1) Chót lọt:-> Chót.

(2) Truyền tụng: - Truyền thụ.

- Truyền đạt.

(3) Sai kết hợp từ mắc và chết các bệnh truyền nhiễm -> Chết và mắc các bệnh truyền nhiễm …

(4) Sai kết hợp từ: Những bệnh nhân được pha chế ….-> Những bệnh nhân được điều trị ...

NL2:

- C2, 3, 4: Đúng.

- C1: Sai: yếu điểm -> điểm yếu.

- C5: Sai : linh động -> sinh động.

c. Kết luận:

- Cần dùng từ ngữ đúng với hình thức và cấu tạo, với ý nghĩa, với đặc điểm ngữ pháp của chúng trong TV.

3. Về ngữ pháp:

a. NL:

b. Nhận xét:

(1) Câu không phân định rõ thành phần TN – CN.

Cách chữa:

C1: Bỏ từ “qua “đầu câu.

C2: Bỏ từ “ của “ -> dấu phẩy.

C3: Bỏ từ “đã cho “ -> dấu phẩy.

(2) Câu thiếu thành phần -> chỉ mới là cụm DT.

Cách chữa:

C1: Thêm từ làm CN: “ đó là “.(2) C2: Thêm từ làm VN: “ những lớp người sẽ tiếp bước họ, đã được biểu hiện trong tác phẩm ".

(3)

- Phân tích :

+ Câu 1: Giới thiệu chị em TK,TV

+ Câu 2: Đột ngột nói về Kiều

+ Câu 3: Nói về hai chị em

+ Câu 4+5: Nói về sắc đẹp

+ Câu 6: Nói về Kiều hơn hẳn Vân

+ Câu 7: Kết quả Kiều không được hạnh phúc

-Cách sửa:

c. Kết luận:

Cần cấu tạo câu theo đúng quy tắc ngữ pháp TV, diễn đạt đúng các quan hệ ý nghĩa và sử dụng dấu câu thích hợp. Hơn nữa, các câu trong đoạn văn và văn bản càn được liên kết

Giáo án Ngữ văn lớp 11

Yêu cầu học sinh thảo luận nhóm theo VD SGK.

(?) Hãy phân tích và chữa lại những từ dùng không phù hợp với phong cách ngôn ngữ trong ngữ liệu?

(?) Ngữ liệu 1 thuộc phong cách nào?

(?) Phát hiện từ dùng không phù hợp ?

(?) Nêu cách chữa?

(?) Phát hiện lỗi sai trong ngữ liệu 2 và nêu cách sửa?

(?) Đọc ngữ liệu và phát hiện các từ thuộc ngôn ngữ nói trong ngữ liệu 3?

(?) Những từ ngữ và cách nói trên có thể sử dụng trong một lá đơn đề nghị không? Vì sao?

(?) Khi nói và viết cần dạt yêu cầu gì về phong cách?

GV chốt

Gọi h/s đọc ghi nhớ

Yêu cầu học sinh trả lời câu hỏi 1, 2, 3 SGK ?

(?) Trong câu tục ngữ "Chết đứng còn hơn sống quỳ", các từ đứng và quỳ được sử dụng theo nghĩa như thế nào?

Theo dõi

Trả lời

Phát hiện, trả lời

Rút ra KL chung.

Trình bày

chặt chẽ, tạo nên một văn bản mạch lạc, thống nhất.

4. Về phong cách ngôn ngữ.

a. NL:

b. Nhận xét:

(1): Hoàng hôn(buổi chiều): Thường dùng trong văn bản nghệ thuật ( N2 V/c ). Câu trên thuộc văn bản hành chính không thể dùng từ này.

Cách sửa: Lúc 17h30, này 25-10...

(2): Cụm từ "hết sức là" tương đương với các từ chỉ mức độ cao (rất, vô cùng...) nhưng chỉ dùng trong ngôn ngữ sinh hoạt.Đây là văn bản nghị luận, nên cần thay bằng từ rất hoặc vô cùng.

(3): - Các từ xưng hô: Bẩm, cụ, con.

- Thành ngữ: Trời tru đất diệt, một thước cắm dùi không có.

- Các từ ngữ mang sắc thái khẩu ngữ: Sinh ra , có dám nói gian, quả,vè làng về nước,chả làm gì nên ăn,...

=>Các từ trên không thể dùng trong một lá đơn đề nghị, dù mục đích lời nói của Chí Phèo cũng là khẩn cầu, giống mục đích của một đơn đề nghị (văn bản hành chính) . Vì vậy, cách dùng từ và diễn đạt phải khác lời nói, chẳng hạn trong đơn thì cần phải viết "Tôi xin cam đoan điều đó là đúng sự thật" thay cho lời nói "Con có dám nói gian thì trời tru đất diệt".

c. Kết luận:

Cần nói viết phù hợp với đặc trưng và chuẩn mực trong từng phong cách chức năng ngôn ngữ.

* KL chung:

* Ghi nhớ SGK

II. Sử dụng hay, đạt hiệu quả giao tiếp cao.

1. NL:

a. Trong câu tục ngữ các từ"đứng, quỳ" được dùng với nghĩa chuyển:

+ Đứng: dùng với nghĩa chuyển -> phép tu từ ẩn dụ , "chết đứng" là chết hiên ngang, có khí phách cao đẹp.

Giáo án Ngữ văn lớp 11

(?) Việc sử dụng như thế làm cho câu tục ngữ có tính hình tượng và giá trị biểu cảm ra sao?

(?)Phân tích hiệu quả biểu đạt của việc dùng ẩn dụ và so sánh trong các câu sau ?

(?) Khi nói viết ngoài đảm bảo tính chính xác cần chú ý điều gì ?

(?) Lựa chọn những TN đúng trong các trường hợp SGK ?

Gọi h/s đọc yêu cầu bài tập 2

(?) Phân tích tính chính xác và tính biểu cảm của từ lớp(thay cho từ hạng) và của từ sẽ (thay từ phải) trong bản thảo Di trúc của Chủ Tịch HCM (lúc đầu Bác dùng từ hạng ,phải sau đó Bác gạch bỏ) ?

+ Quỳ: Biểu hiện cho nhân cách, phẩm giá -> quỵ lụy, hèn nhát.

=> Việc dùng từ "đứng" và từ "quỳ" như vậy mang tính hình tượng và biểu cảm cao.

b.Các cụm từ" Chiếc nôi xanh" "Cái máy điều hoà khí hậu"-> đều biểu thị cây cối.

->Nhưng mang tính hình tượng và biểu cảm cao hơn. Dùng những cụm từ đó vừa mang tính cụ thể, vừa tạo đươc cảm xúc thẩm mĩ.

c. Đ.văn dùng phép đối, phép điệp(Ai có súng dùng súng.Ai có giươm dùng gươm...)

Nhịpđiệu: Dứt khoát, khoẻ khoắn.

=>Tạo âm hưởng hùng hồn, vang dội tác động mạnh mẽ đến người nghe, người đọc.

2. Kết luận:

Cần sử dụng ngôn ngữ sao cho đạt được tính nghệ thuật để có hiệu quả giao tiếp cao.

III. Luyện tập:

1. Bài tập 1: ( SGK )

2. Bài tập 2: ( SGK )

Phân tích tính chính xác và tính biểu cảm của từ:

- Từ lớp:Phân biệt người theo tuổi tác, thế hệ, không có nét nghĩa xấu , cho nên nó phù hợp với câu văn này. Còn từ hạng phân biệt người theo phẩm chất tốt- xấu, mang nét nghĩa xấu (khi dùng với người), nên không phù hợp với câu văn này.

-Từ phải:mang nét nghĩa "bắt buộc", "cưỡng bức" nặng nề, không phù hợp với sắc thái nghĩa "nhẹ nhàng, vinh hạnh" của việc "đi gặp các vị cách mạng đàn anh" còn từ sẽ có nét nghĩa nhẹ nhàng, phù hợp hơn -> Câu văn này cần dùng từ sẽ.

PHIẾU HỌC TẬP

Giáo án Ngữ văn lớp 11

Nhóm1: Trình bày trên phiếu học tập

? Hãy phát hiện lối về phát âm và chữ viết( Chính tả) ,chữa lại cho đúng

- Không giặc quần áo ở đây.(1)

- Khi sân trường khô dáo, chúng em chơi đá cầu hoặc đánh bi.(2)

? Hãy phát hiện và và chữa lỗi về từ ngữ trong những câu sau

- Khi ra pháp trường, anh ấy vẫn hiên ngang đến phút chót lọt (1)

- Số người mắc và chết các bệnh truyền nhiễm đã giảm dần (2)

? Lựa chọn những câu dùng từ đúng trong các câu sau, chữa câu sai

- Anh ấy có một yếu điểm : không quyết đoán trong công việc .

- Điểm yếu của họ là thiếu tinh thần đoàn kết .

- Bọn giặc đã ngoan cố chống trả quyết liệt.

- Bộ đội ta đã chống trả quyết liệt .

- Bộ đội ta đã ngoan cường chiến đấu suốt một ngày đêm

- Tiếng Việt rất giàu âm thanh và hình ảnh, cho nên có thể nói đó là thứ tiếng rất linh động, phong phú

? Nêu yêu cầu về sử dụng ngữ âm, chữ viết và cách sử dụng từ ngữ

Nhóm2

? Hãy phát hiện, phân tích cấu tạo ngữ pháp chỉ ra lỗi sai và đề xuất những cách chữa trong câu sau ( Làm bài tập ra bảng phụ)

Qua tác phẩm “Tắt đèn” của Ngô Tất Tố đã cho ta thấy hình ảnh người phụ nữ nông

thôn trong chế độ cũ

? Lựa chọn những câu văn đúng trong những câu văn sau ( Phân tích cấu tạo ngữ phápcủa câu sai)

- Có được ngôi nhà đã làm cho bà sống hạnh phúc hơn `

- Ngôi nhà đã làm cho bà sống hạnh phúc hơn

- Có được ngôi nhà, bà đã sống hạnh phúc hơn

- Ngôi nhà đã mang lại ni ềm hạnh ph úc cho cuộc sống của bà

? Từng câu trong đoạn văn sau đều đúng, nhưng đoạn văn không có được tính thống nhất ,chặt chẽ . Hãy phân tích lỗi và chữa lại ( Bài ra phiếu học tập )

( Thuý Kiều và Thuý Vân…..hạnh phúc. Trang 66)

? Yêu cầu về sử dụng ngữ pháp

Giáo án Ngữ văn lớp 11

Nhóm3

? Hãy phân tích và chữa lại những từ dùng không phù hợp với phong cách ngôn ngữ

Trong một biên bản về vụ tai nạn giao thông …..Trang 66

? Hãy nhận xét về các từ ngữ thuộc ngôn ngữ nói trong phong cách ngôn ngữ sinh hoạt ở đoạn sau đây

Bẩm cụ …..cụ lại cho con đi ở tù . Trang 67

? Yêu cầu về sử dụng phong cách ngôn ngữ

HĐ5 Hướng dẫn học sinh học ở nhà:

HĐ6: Điều chỉnh, BS.......................................................................................................

............................................................................................................................................

PHIẾU HỌC TẬP

Theo dõi vào ngữ liệu 1:

? Hãy phát hiện lối về phát âm và chữ viết( Chính tả) ,chữa lại cho đúng:

- Không giặc quần áo ở đây.(1)

+ Lỗi sai:.................................................................

.........................................................................

+ Nguyên nhân sai:.......................................................

..........................................................................

+ Cách chữa:.............................................................