HOẠT ĐỘNG CỦA GV & HS

NÔI DUNG KIẾN THỨC

HOẠT ĐỘNG 1

Tổ chức tình huống học tập

Yêu cầu HS đọc tình huống của bài. Để biết bạn nào sai ta hãy tìm hiểu xem khi nào nhận biết được ánh sáng

HS: Đọc thông tin và dự đoán thông tin.

HOẠT ĐỘNG 2

Tìm hiểu khi nào ta nhận biết được ánh sáng

GV: Nêu 1 thí dụ thực tế và thí nghiệm yêu cầu học sinh đọc  4 trường hợp ở SGK và trả lời C1.

HS: đọc các trường hợp ở SGK, trả lời C1

Dựa vào kết quả thí nghiệm, vậy để nhận biết ánh sáng khi nào?

Yêu cầu HS hoàn thành phần kết luận.

GV chốt ý để chuyễn tiếp.

I. Khi nào ta nhận biết được AS:

C1: Trường hợp 2 và 3 có điều kiện giống nhau là: Có ánh sáng và mở mắt nên ánh sáng lọt vào mắt.

Kết luận: Mắt ta nhận biết được ánh sáng khi có ánh sáng truyền vào mắt ta.

HOẠT ĐỘNG 3

Nghiên cứu trong điều kiện nào ta nhìn thấy một vật

GV: Ta nhận biết được ánh sáng khi có ánh truyền vào mắt ta. Vậy nhìn thấy một vật có cần ánh sáng từ vật truyền đến mắt không? Nếu có thì ánh sáng phải đi từ đâu?

GV: Yêu cầu HS thảo luận theo nhóm câu C2 và làm thí nghiệm. Trình bày nội dung của mình cả lớp  nhận xét bổ sung và hoàn chỉnh.

GV: Dựa vào thí nghiệm và các hiện tượng trong thực tế. Vậy ta nhìn thấy được vật khi nào?

HS: Thực hiện theo yêu cầu của GV, trình bày kết luận.

II. Nhìn thấy một vật

Có đèn để tạo ra ánh sáng  -> nhìn thấy vật. Chứng tỏ ánh sáng chiếu tới vật (mảnh giấy trắng) -> ánh sáng từ mảnh giấy trắng đến mắt mắt thì nhìn mảnh giấy trắng.

Kết luận: Ta nhìn thấy một vật khi có ánh sáng truyền tới mắt ta.

HOẠT ĐỘNG 4

Phân biệt nguồn sáng và vật sáng

GV: Yêu cầu học sinh quan sát tranh vẻ 1.2a và 1.3, trả lời câu hỏi C3

HS:  thảo luận nhóm, trả lời C3, nhận xét bổ sung và hoàn chỉnh nội dung.

III.Nguồn sáng và vật sáng

Kết luận: Dây tóc bóng đèn tự  nó phát ra ánh sáng  gọi là nguồn sáng. Dây tóc bóng đèn phát ra ánh sáng từ vật khác chiếu tới nó gọi  chung là vật sáng.

HOẠT ĐỘNG 5

Vận dụng

Yêu cầu học sinh trả lời C4, và C5

IV. Vận dụng:

C4: Trong cuộc tranh cải, bạn Thanh đúng và ánh sáng từ đèn pin không chiếu vào mắt.

C5: Khói gồm các hạt li ti các hạt này được chiếu sáng trở thành vật sáng và các hạt xếp gần như liền nhau nằm trên đường truyền ánh sáng tạo thành  vệt sáng.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV & HS

NỘI DUNG KIẾN THỨC

HOẠT ĐỘNG 1

Tìm hiểu quy luật đường truyền  của ánh sáng

GV: Yêu cầu HS dự đoán đường truyền của ánh sáng.

GV: Cho HS nêu  ra các phương án dự đoán của mình.

HS: Nêu các phương án, HS làm thí nghiệm  -> trả lời C1.

HS: Làm thí nghiệm hình 2.2 rồi nêu kết luận.

GV: Yêu cầu HS làm thí nghiệm hình 2.1, trả lời GV: Nếu không dùng ống thẳng thì ánh sáng truyền đến mắt ta theo đường thẳng không?

GV: Yêu cầu HS làm thí nghiệm  kiểm tra hình 2.2 (SGK).

GV thông báo: Không khí, nước, kính trong là môi trường trong suốt, người ta làm thí nghiệm với môi trường nước và môi trường kính trong thì ánh sáng cũng truyền theo đường thẳng.

I.Đường truyền của ánh sáng

C1: Ống thẳng nhìn thấy dây tóc bóng đèn truyền trực tiếp tới mắt.

Kết luận:  Đường truyền ánh sáng trong không khí là đường thẳng.

Định luật:

Trong môi trường trong suốt và đồng tính, ánh sáng truyyền đi theođường thẳng.

HOẠT ĐỘNG 2

Nghiên cứu thế nào là tia sáng và chùm ánh sáng

GV: Yêu cầu HS quan sát tranh vẽ H2.3.

Tia sáng được quy ước như thế nào?

Trong thực tế có tạo ra được tia sáng không ? Vậy tia sáng được coi là chùm ánh song song hẹp.

- Chùm ánh sáng là gì?

- Chùm ánh sáng được biểu diễn như thế nào?

GV : Yêu cầu HS quan sát hình vẽ và hoàn thành C3.

HS : Thực hiện theo yêu cầu của Gv.

II. Tia sáng và chùm sáng

Quy ước: Tia sáng là đường truyền ánh sáng bằng đường thẳng có mũi tên chỉ hướng.

Biểu diễn tia sáng:                  >

                                S                         M

- Chùm AS gồm nhiều tia sáng hợp thành.

- Vẽ chùm ánh sáng thì chỉ cần vẽ 2 tia sáng ngoài cùng.

- Có 3 loại chùm sáng: Chùm sáng song song, chùm sáng hội tụ, chùm sáng phân kì

HOẠT ĐỘNG 3

Vận dụng

GV: Yêu cầu HS trả lời C4.

GV: Yêu cầu HS làm thí nghiệm C5 và nêu phương án tiến hành, sau đó giải thích cách làm?

HS Thực hiện theo yêu cầu của GV, bổ sung và hoàn chỉnh.

III. Vận dụng:

C4: Ánh sáng từ đèn pin phát ra đã truyền đến mắt theo đường thẳng.

C5: Đặt mắt sao cho chỉ nhìn thấy kim gần mắt nhất mà không nhìn thấy 2 kim còn lại.

Giải thích:  Kim 1 là vật chắn sáng của kim 2, kim 2 là vật chắn sáng kim 3. Do ánh sáng truyền theo đường thẳng nên ánh sáng từ kim 2 và kim 3 bị kim 1 chắn không tới mắt.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV & HS

NỘI DUNG KIẾN THỨC

HOẠT ĐỘNG 1

Tổ chức tình huống học tập

Tại sao thời xưa con người đã biết nhìn vị trí bóng nắng để biết giờ trong ngày.

Vậy bóng nắng đó do đâu? Nội dung bài học hôm nay giúp các em giải quyết.

HS cùng tìm hiểu

HOẠT ĐỘNG 2

Quan sát hình thành khái niệm bóng tối, bóng nữa tối.

GV: Yêu cầu HS đọc SGK và làm TN.

GV: Yêu cầu HS dựa vào kết quả thí nghiệm  trả lời C1.

- Thông qua th/ng các em có nhận xét gì?

GV: Yêu  cầu HS bố trí thí nghiệm và làm thí nghiệm hình 3.2 SGK.

HS: Tiến hành th/ng, trả lời C1 theo nhóm.

HS: Vẽ đường truyền ánh sáng. Hiện tượng tượng ở thí nghiệm 2 có gì khác với hiện tượng ở thí nghiệm 1, trả lời C2.

HS tiến hành theo nhóm, thảo luận theo nhóm trả lời C2.

GV: Từ th/ng trên các em có nhận xét gì?

I.Bóng tối – Bóng nữa tối.

a.Thí nghiệm 1:

(SGK)

Nhận xét : Trên màn chắn đặt phía sau vật cản có một vùng không nhận được ánh sáng từ nguồn sáng tới gọi là bóng tối.

b.Thí nghiệm 2:    (SGK)

*Nhận xét: Trên màn chắn đặt phía sau vật cản có một vùng chỉ nhận được ánh sáng từ một phần của nguồn sáng tới gọi là vùng nữa tối

HOẠT ĐỘNG 3

Hình thành khái niệm nhật thực và nguyệt thực

?Em hãy trình bày quỹ đạo chuyển động của mặt trăng, mặt trời và trái đất.

Khi nào xảy ra hiện tượng nhật thực?

Yêu cầu học sinh trải lời câu hỏi C3

?Khi nào xảy ra hiện tượng nhật thực toàn phần?

Nhật thực một phần khi nào?

?Khi nào xảy ra hiện tượng nguyệt thực. Nguyệt thực có khi nào xảy ra trong cả đêm không ? Giải thích.

GV: Yêu cầu học sinh trả lời C4.

II.Nhật thực - nguyệt thực

a.Nhật thực:

C3: Nguồn sáng : Mặt trời.

      Vật cản        : Mặt trăng.

       Màn chắn   : Trái đất.

Mặt trời - Mặt trăng - Trái đất trên cùng 1 đường thẳng.

- Nhật thực toàn phần:  Đứng trong vùng bóng tối không nhìn thấy mặt trời.

- Nhật thực một phần: Đứng trong vùng nữa tối nhìn thấy một phần mặt trời.

b.Nguyệt thực: - Mặt trời, mặt trăng, trái đất nằm trên 1 đường thẳng.

HOẠT ĐỘNG 4

Vận dụng kiến thức đã học

GV: Yêu cầu HS làm thí nghiệm của câu hỏi C5 rồi trả lời C5.

GV: Yêu cầu HS trả lời câu hỏi C6.

HS: Thực hiện theo yêu cầu của GV, nhận xét bổ sung.

III.Vận dụng:

C4: Ánh sáng từ đèn pin truyền theo đường thẳng đến mắt.

C5: Khi miếng bìa lại gần màn chắn hơn thì btối, bóng nữa tối đều thu hẹp lại hơn. Khi miếng bìa gần sát màn chắn thì hầu như không còn bóng nữa tối, chỉ còn bóng tối rõ nét.

C6:  Khi dùng quyển vở che kín bóng đèn dây tóc đang sáng, bàn nằm trong vùng tối sau quyển vở. Không nhận được AS từ đèn truyền tới nên ta không thể đọc được sách.

Dùng quyển vở không che kín được đèn ống, bàn nằm trong vùng nữa tối sau quyển vở, nhận được một phần AS của đèn truyền tới nên vẫn đọc được sách.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV & HS

NỘI DUNG KIẾN THỨC

HOẠT ĐỘNG 1

Tổ chức tình huống học tập

Nhìn mặt hồ dưới ánh sáng mặt trời hoặc ánh đèn thấy có các hiện tượng ánh sáng lấp lánh, lung linh. Tại sao có hiện tượng huyền diệu như thế

Học sinh dự đoán.

HOẠT ĐỘNG 2

Tìm hiểu gương phẳng

GV: Yêu cầu HS quan sát vào gương soi?

      Các em quan sát thấy gì ở sau gương?

      Yêu cầu HS đọc câu hỏi và trả lời C1.

HS: Thực hiện yêu cầu của GV.

I.Gương phẳng:

Hình ảnh quan sát được trong gương gọi là ảnh của vật tạo bởi gương phẳng.

C1: Gương soi, mặt nước yên tỉnh.

HOẠT ĐỘNG 3

Tìm hiểu định luật phản xạ ánh sáng

Yêu cầu HS làm thí nghiệm.

Khi tia sáng  đến gương thì tia sáng đó sẽ đi như  thế nào?

Hiện tượng phản xạ ánh sáng là gì?

Yêu cầu HS làm thí nghiệm rồi trả lời C2.

                 S                          N                           R

                                 I              G

Phương của tia phxạ được xác định nhtnào?

Góc phxạ và g/tới q/hệ với nhau nhtnào?

Yêu cầu học sinh làm thí nghiệm và dúng thước ê ke để đo và ghi kết quả và bảng.

Thông qua kết quả các em có nhận xét gì?

Hai kết luận trên có đúng với môi trường trong suốt khác không ?.

Các kết luận trên cũng đúng với các môi trường trong suốt khác  -> hai kết luận đó chính là nội dung định luật.

Gọi một số em nêu nội dung định luật.

Quy ước cách vẻ gương và các tia sáng trên giấy.

+Mặt phản xạ, mặt không phxạ của gương.

+Điểm tới I, tia tới SI, đường ph/tuyến IN.

Yêu cầu học sinh trả lời câu hỏi C3 lên bảng vẻ tia phản xạ.

II.Định luật phản xạ ánh sáng.

Thí nghiệm:

Tia sáng tới gặp gương thì  tia sáng bị hắt trở lại -> Hiện tượng đó gọi là hiện tượng phản xa ánh sáng.

1.Tia phản xạ nằm trong mặt phẳng nào?

Kết luận: Tia phản xạ nằm trong mặt phẳng với tia tới và đường pháp tuyến (IN) tại điểm tới I.

2. Phương của tia phản xạ quan hệ thế nào với phương của tia tới.

- Phương của tia phản xạ xác định bằng góc NIR = i’ gọi là góc phản xạ.

- Phương của tia tới xác định bằng góc

   SIN = i gọi là góc tới.

Kết luận: Góc phản xạ luôn luôn bằng góc tới.

3. Định luật phản xạ ánh sáng.

Tia phản xạ năm trong cùng mặt phẳng với tia tới và đường pháp tuyến của gương ở điểm tới.

Góc phản xạ luôn luôn bằng góc tới.

                                 N

                     S                        R

                                 i  i’   

                                 I

HOẠT ĐỘNG 4

Vận dụng

GV: Yêu cầu học sinh trả lời câu hỏi C4

Gọi một số em lên bảng thực hiện, còn lại ở dưới toàn bộ học sinh cùng thực hiện.

Làm thế nào để xác định được tia phản xạ?

GV: Yêu cầu học sinh nghiên cứu câu b, sau đó cho sự xung phong.

HS: Thực hiện theo yêu cầu của GV.

III. vận dụng

C4  S                                           P

a.                                S                                                                      

                     I

                                                    I

      P                                    G1

                            G

b. Giữ nguyên tia SI  muốn có tia IP có hướng từ dưới lên trên  thì phải đặt như hình vẽ G1                                                                         

HOẠT ĐỘNG CỦA GV & HS

NỘI DUNG KIẾN THỨC

HOẠT ĐỘNG 1

Tổ chức tình huống học tập

GV: Tổ chức tình huốnh học tập cho HS dự đoán.

HS: Dự đoán, vào bài học.

HOẠT ĐỘNG 2

Nghiên cứu tính chất của ảnh tạo bởi gương phẳng

GV: Yêu cầu học sinh làm thí nghiệm như hình 5.2 (SGK) và quan sát trong gương.

Làm thế nào để kiểm tra được dự đoán?

Lấy màn chắn hứng ảnh.

AS có truyền qua được G/ph đó không?

GV:Ycầu HS thay G/ph bằng gương trong.

Yêu cầu HS thay pin bằng cây nến đang cháy, dùng 2 cây nến giống nhau.

Cây 2 đang cháy -> kích thước của cây nến 2 và ảnh cây nến 1 như thế nào?

GV: Yêu cầu HS từ th/ng rút ra kết luận.

Ycầu HS nêu phương án so sánh, học sinh thảo luận cách đo.

HS: Phát biểu : Khoảng cách từ ảnh đến gương bằng khoảng cách từ  vật đến gương.

I.Tính chất của ảnh tạo bởi gương phẳng

 Tính chất 1:     (SGK)

Ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng không hứng được trên màn chắn gọi là ảnh ảo.

Tính chất 2:    (SGK)

Kích thước cây nến 2 bằng kích thước cây nến 1.

=> Độ lớn  ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng bằng độ lớn của vật.

 Tính chất 3:     (SGK)

=> Điểm sáng và ảnh của  nó tạo bởi gương phẳng cách gương một khoảng bằng nhau.

HOẠT ĐỘNG 3

Giải thích sự tạo thành ảnh bởi gương phẳng

GV: Yêu cầu HS thực hiện theo yêu cầu C4

              S

                                        N           

                                                       M

                             I                 K           

            S/

- Điểm giao nhau của 2 tia phản xạ có gặp nhau trên màn chắn không

- Thế nào là ảnh của một vật.?

II.Giải thích sự tạo thành ảnh bởi gương phẳng.

 Vẽ ảnh S’ dựa vào tính chất của ảnh qua gương phẳng (ảnh đối xứng vật qua gương)

 Vẽ hai tia phản xạ IN và KM theo định luật phản xạ ánh sáng.

 Kéo dài 2 tia phản xạ gặp nhau tại S’

 Mắt đặt trong khoảng IN và KM sẽ thấy S’

 Không hứng được trên màn chắn là vì các tia phản xạ lọt vào mắt có đường kéo dài qua S’

 Ảnh của một vật là tập hợp ảnh của tất cả các điểm trên vật.

HOẠT ĐỘNG 4

Vận dụng

GV: Yêu cầu HS vẽ ảnh của đoạn thẳng AB ở hình 5.5 (SGK)

GV: Yêu cầu học sinh thảo luận theo nhóm để trả lời câu hỏi C6:

HS: Thực hiện theo yêu cầu của GV.

C5:        (SGV) 

C6: Hình cái tháp lộn ngược dựa vào phép vẽ ảnh chân tháp ở sát đất, đỉnh tháp ở xa đất nên ảnh của đỉnh tháp cũng ở xa đất và ở phía bên kia gương phẳng tức là ở dưới mặt nước.

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN

HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH

HOẠT ĐỘNG 1:(3ph) Tổ chức thực hành – Chia nhóm

GV: Yêu cầu HS đọc câu C1 (SGK)

Quan sát cách bố trí thí nghiệm của từng nhóm

Bút chì đặt như thế nào thì cho ảnh //?

Bút chì đặt như thế nào trước gương thì cho ảnh cùng phương và ngược chiều?

1.Xác định ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng.

-Vẽ vị trí của gương và bút chì

a. Ảnh song song cùng chiều với vật

             A                          A/

               B                          B/

Ảnh song song ngược chiều với vật

b.Vẽ lại vào vở ảnh bằng bút chì

HOẠT ĐỘNG 2:(15ph) Xác định vùng nhìn thấy của gương phẳng (vùng quan sát)

GV: Yêu cầu học sinh đọc SGK câu C2

              Xác định vùng quan sát được

+Vị trí người ngồi và vị trí gương cố định.

+Mắt nhìn sang phải và sang trái học sinh đánh dấu.

GV: Yêu cầu học sinh tiến hành làm thí nghiệm theo câu hỏi C3:

GV: Yêu cầu học sinh giải thích bằng hình vẽ.

+ Ánh sáng truyền thẳng từ vật đến gương.

+ Ánh sáng phản xạ tới mắt.

+ Xác định vùng nhìn thấy của gương

HS: Làm thí nghiệm theo sự hiểu biết, đánh dấu vùng quan sát được. So sánh với vùng quan sát được lúc trước

Vùng nhìn thấy trong gương sẽ hẹp

GV: Yêu cầu học sinh đọc C4 và vẽ ảnh điểm M, N vào hình 3. Quan sát cách vẽ của học sinh.

HS: Thực hiện theo yêu cầu của GV, nhận xét, bổ sung và hoàn chỉnh nội dung.

2. Xác định vùng nhìn thấy của gương phẳng:

                              G

                  B        A               A/       B/

  Vẽ M’ đường M’O cắt gương ở I. Vậy tia tới MI cho tia phản xạ IO truyền đến mắt, ta nhìn thấy ảnh M’

Vẽ ảnh N’ của N, đường N’O không cắt mặt gương. (điểm K ra ngoài gương) Vậy không có tia phản xạ lọt vào mắt ta nên ta không nhìn thấy ảnh N’ của N.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV & HS

NỘI DUNG KIẾN THỨC

HOẠT ĐỘNG 1:(3ph) Tổ chức tình huống học tập

Khi các em quan sát vào những vật nhẵn bóng như thìa, môi múc, bình cầu, gương xe máy thấy hình ảnh có giống minh không ?

Vậy để biết được giống hay không hôm nay các em sẽ tìm hiểu.

Học sinh quan sát rồi dự đoán

HOẠT ĐỘNG 2:(10ph) Tìm hiểu ảnh của một vật tạo bởi gương cầu lồi

GV: Yêu cầu học sinh đọc phần câu hỏi C1 SGK

Thí nghiệm gồm những dụng cụ nào?

HS: Làm thí nghiệm hình 7.1(SGK)

GV: Yêu cầu HS hoạt động theo nhóm bố trí thí nghiệm như hình 7.2(SGK)

So sánh ảnh của vật qua hai gương?

  Ảnh tạo bởi qua hai gương là ảnh thật hay ảnh ảo?

Ảnh tạo bởi kính lồi như thế nào so với ảnh tạo bởi gương phẳng?

Qua thí nghiệm các em có nhận xét gì?

I.Ảnh của một vật tạo bởi gương cầu lồi

a. Quan sát

          + Ảnh nhỏ hỏn vật

          + Có thể là ảnh ảo

b.Thí nghiệm kiểm tra

        -Bố trí thí nghiệm: (SGK)

*Kết luận:Ảnh của một vật tạo bởi gương cầu lồi có những tính chất sau đây:

1.Là ảnh ảo không hứng được trên màn chắn.

2.Ảnh nhỏ hơn vật.

HOẠT ĐỘNG 3:(12ph) Xác định vùng nhìn thấy của gương cầu lồi

GV: Yêu cầu HS nêu phương án xác định vùng nhìn thấy của gương.

Có phương án khác để xác định vùng nhìn thấy của gương?

GV: Yêu cầu các em để gương trước mặt đạt cao hơn đầu, quan sát các bạn trong gương. Xác định khoảng bao nhiêu bạn rồi cùng vị trí đó đặt gương cầu lồi sẽ thấy được số bạn quan sát được nhiều hơn hay ít hơn.

HS: Từ thng rút ra nhận xét.

II.Vùng nhìn thấy của gương cầu lồi

 Thí nghiệm:

(SGK)

*Nhận xét: Nhìn vào gương  cầu lồi, ta quan sát  được vùng nhìn thấy rộng hơn so với khi  nhìn vào gương phẳng có cùng kích thước

HOẠT ĐỘNG 4:(12ph) Vận dụng

GV: Yêu cầu HS tìm hiểu câu hỏi C3 và trả lời.

HS: Thực hiện theo yêu cầu của GV.

GV: Yêu cầu HS quan sát hình vẽ 7.4 trả lời câu hỏi C4.

HS: Trả lời câu hỏi, bổ sung và hoàn chỉnh nội dung.

III. Vận dụng:

C3: Gương cầu lồi ở xe ôtô và xe máy giúp người lái quan sát được rộng hơn ở phía sau.

C4: Những chỗ đường gấp khúc có gương cầu lồi lớn đã giúp cho người lái xe nhìn thấy người, xe, … bị các vật cản bên đường che khuất tránh tai nạn.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV & HS

NỘI DUNG KIẾN THỨC

HOẠT ĐỘNG 1:(3ph) Tổ chức tình huống học tập

  Trong thực tế khoa học kỹ thuật đã giúp con người sử dụng năng lượng ánh sáng mặt trời vào việc chạy ôtô, đun bếp, làm pin … bằng cách dùng gương cầu lõm. Vậy gương cầu lõm là gì ? gương cầu lõm có những tính chất gì

HOẠT ĐỘNG 2:(10ph) Nghiên cứu ảnh của một vật tạo bởi gương cầu lõm

GV: Giới thiệu gương cầu lõm là gương có mặt phản xạ là mặt trong của một phần mặt cầu.

Yêu cầu HS đọc thí nghiệm và tiến hành thí nghiệm.

Từ thí nghiệm đó học sinh rút ra nhận xét.

HS: Thực hiện theo yêu cầu của GV.

GV: Yêu cầu HS làm thí nghiệm đê so sánh ảnh của vật trong gương phẳng và gương cầu lõm.

Khi ánh sáng đến gương cầu lõm thì có tia phản xạ không?

I.Ảnh tạo bởi gương cầu lõm.

Thí nghiệm:

C1: Vật đặt ở mọi vị trí trước gương

  + Gần gương: Ảnh lón hơn vật

  + Xa gương : Ảnh nhỏ hơn vật

  + Ảnh không hứng được trên màn

Kết luận: -Ảnh nhìn thấy được là ảnh ảo, lớn hơn vật.

C2: Ảnh quan sát được ở gương cầu lõm lơn hơn ảnh quan sát được ở gương phẳng (khi vật đạt sát gương)

HOẠT ĐỘNG 3:(12ph) Nghiên cứu sự phản xạ ánh sáng trên gương cầu lõm.

GV: Yêu cầu HS đọc yêu cầu thí nghiệm và nêu phương án.

GV làm thí nghiệm với ánh sáng mặt trời học sinh quan sát hiện tượng và rút ra kết luận.

GV: Yêu cầu học sinh quan sát hình 8.3 và trả lời câu hỏi C­4.

HS: Thực hiện trả lời câu C4.

GV: Yêu cầu HS đọc thí nghiệm và trả lời.

HS: thực hiện theo yêu cầu của GV.

II. Sự phản xạ ánh sáng trên gương cầu lõm

1.Đối với chùm tia song song

Kết luận: Chiếu một chùm tia sáng song song lên một gương cầu lõm ta thu được một chùm tia phản xạ hội tụ tại một điểm trước gương.

C4: Vì mặt trời ở rất xa: chùm tia tới gương là chùm ánh sáng // do đó chùm sáng phản xạ hội tụ tại vật -> vật nóng lên

2.Đối với chùm sáng phân kì:

-Chùm sáng phân kì ở mọt vị trí thích hợp tới gương -> hiện tượng chùm phản xạ song song

C5: Chùm sáng ra khỏi đèn hội tụ tại  1 điểm  -> đến gương cầu lõm thì phản xạ song song.

HOẠT ĐỘNG 4: Vận dụng

GV: Yêu cầu học sinh tìm hiểu đèn pin rồi trả lời câu hỏi C6 và C7 (SGK).

HS: Thực hiện theo yêu cầu của GV, bổ sung và hoàn chỉnh nội dung.

III.Vận dụng:

                           (SGV)

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN

HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH

HOẠT ĐỘNG 1: (15ph)Ôn lại kiến thức cơ bản.

GV: Yêu cầu HS trả lời lần lượt từng câu hỏi mà học sinh đã chuẩn bị

GV:  hướng dẫn HS thảo luận -> kết quả đúng, yêu cầu  sửa chữa nếu cần.

I.Tự kiểm tra

Học sinh trả lời các câu hỏi phần tự kiểm tra ->HS khác bổ sung

Tự sửa chữa nếu sai.

HOẠT ĐỘNG 3:(1oph) Vận dụng

GV: Yêu cầu HS trả lời câu hỏi C1 bằng cách vẽ vào vở, gọi 1 học sinh lên bảng vẻ lên bảng.

Có mấy cách vẽ ảnh của một vật qua gương phẳng?

HS: Trả lời câu hỏi theo yêu cầu củaGV.

Hai tia tới ở vị trí nào của gương thì lớn nhất?

HS: Trả lời, bổ sung, hoàn chỉnh.

GV: Yêu cầu HS trả lời câu hỏi C2.

Muốn so sánh ảnh tạo bởi gương cầu lồi, gương cầu lõm, gương phẳng thì vật cần đạt vị trí nào trước gương?

GV: Yêu cầu HS trả lời câu hỏi C3

Muốn nhìn thấy bạn, nguyên tắc phải như thế nào?

HS: Thực hiện các nội dung trên.

C1:

a.Vẽ ảnh của điểm S1, S2 tạo bởi gương phẳng có thể vẽ theo 2 cách

  + Lấy S1’ đối xúng với S1 qua gương

  + Lấy S2’ đối xúng với S2 qua gương

b.

C2:

* Giống nhau: đều tạo ảnh ảo

* Khác nhau:

  - Gương phẳng: Ảnh bằng vật

  - Gương cầu lồi: Ảnh nhỏ hơn vật

  - Gương cầu lõm: Ảnh lớn hơn vật

C3:

HS tự xác định bằng cách vẽ các tia sang

HOẠT ĐỘNG 3:(5ph)Tổ chức trò chơi ô chữ.

GV:Yêu cầu các em dựa vào dữ kiện đã nêu hoàn thành trò chơi ô chữ.

HS: Tổ chức theo nhóm trả lời và hoàn thành ô chữ.

ẢNH ẢO

Câu 1

Câu 2

Câu 3

Câu 4

Câu 5

Câu 6

Câu 7

Câu 8

Câu 9

Câu 10

C(1đ)

A(0,5đ)

D(0,5đ)

C(0,5đ)

D(0,5đ)

C(0,5đ)

B(0,5đ)

C(0,5đ)

A(1đ)

C(0,5đ)

HOẠT ĐỘNG CỦA GV & HS

NỘI DUNG KIẾN THỨC

HOẠT ĐỘNG 1:(2ph) Tổ chức tình huống học tập

Yêu cầu học sinh nghiên cứu và nêu mục đích của bài

HS: Đọc phần mở bài SGK và nêu vấn đề nghiên cứu.

HOẠT ĐỘNG 2:(9ph) Nhận biết nguồn âm

GV: Yêu cầu học sinh đọc câu hỏi và trả lời câu hỏi C1

Các em lấy một số ví dụ về nguồn âm?

HS: Thực hiên jtheo yêu cầu của GV.

I.Nhận biết nguồn âm:

C1: Vật phát ra âm gọi là nguồn âm

C2: Kể tên nguồn âm: Dây đàn, dây cao su, cốc thủy tinh, nói, khóc …

HOẠT ĐỘNG 3:(12ph) Tìm hiểu đặc điểm chung của nguồn âm

GV: Yêu cầu học sinh làm thí nghiệm hình 10.1, 10.2, 10.3.

Vị trí cân bằng của dây cao su là gì?

HS: Thực hiện các yêu cầu của GV.

GV: Yêu cầu học sinh làm thí nghiệm với câu hỏi C4 hình 10.2 (SGK)

Phải kiểm tra như thế nào để biết thành cốc thủy tinh có rung động không?

GV:Yêu cầu học sinh làm thí nghiệm 10.3 (SGK)

Dùng búa gõ vào 1 nhánh của âm thoa, lắng nghe, quan sát, trả lời câu hỏi C5.

GV: Yêu cầu học sinh các nhóm đưa ra phương án kiểm tra của nhóm

HS: Thực hiện nội dung của câu hỏi.

Thông qua các thí nghiệm khi vật phát ra âm thì các vật đó sẽ như thế nào?

II.Các nguồn âm có chung đặc điểm gì?

a.Thí nghiệm:

  -Vị trí cân bằng của dây cao su là vị trí đứng yên, nằm trên đường thẳng.

C3: Quan sát được dây cao su rung động, nghe được nguồn âm

C4: Cốc thủy tinh phát ra âm

      Cốc thủy tinh rung động

+ Phương án 1: Sờ nhẹ tay vào 1 nhánh của âm thoa thấy nhánh âm thoa dao động.

+ Phương án 2: Đặt quả bóng cạnh 1 nhánh của âm thoa, quả bóng bị nẩy ra.

+ Phương án 3: Buộc một que tăm vào 1 nhánh âm thoa, gõ nhẹ, đặt một đầu của tăm xuống nước -> mặt nước dao động.

Kết luận: Khi phát ra âm các vật đều dao động.

HOẠT ĐỘNG 4:(10ph) Vận dụng

GV: Yêu cầu học sinh trả lời câu hỏi C6.

Gọi một số học sinh trả lời C7 rồi học sinh khác nhận xét.

Yêu cầu học sinh tìm phương án kiểm tra sự dao động của cột khí.

Yêu cầu về nhà các em làm thí nghiệm với câu hỏi C9 để trả lời câu hỏi C­9 (SGK).

HS: thực hiện các yêu cầu của GV, bổ sung và hoàn chỉnh.

III. Vận dụng

Học sinh tự đưa ra phương án

C7: Các nhạc cụ: Dây đàn ghi ta, dây đàn bầu.

C8: Tùy theo phương án của học sinh.

- Dán vài tua giấy mỏng ở miệng lọ sẽ thấy tua giấy rung.

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ

NỘI DUNG KIẾN THỨC

HOẠT ĐỘNG 1:(3ph) Tổ chức tình huống học tập

Trong cuộc sống, ta nghe âm thanh của cây đàn bầu. Tại sao người nghệ sĩ khi gãy đàn lại kheo léo rung lên làm cho bài hát khi thì thánh thót, lúc thì trầm lắng ? Vậy ng/nhân nào làm âm trầm, âm bổng khác nhau ?

Yêu cầu học sinh đọc phần mở bài SGK

HOẠT ĐỘNG 2(10ph) Quan sát dao đông nhanh, chậm. Nghiên cứu khái niệm tần số

Thí nghiệm gồm có những dụng cụ nào ?

GV bố trí thí nghiệm cả lớp cùng quan sát.

Thế nào là một dao động?

GV thông báo: từ vị trí ban đầu dịch chuyển sang vị trí khác và quay về vị trí ban đầu gọi là 1 dao động.

Yêu cầu học sinh lên kéo con lắc ra khỏi vị trí cân bằng và buông tay, đếm số dao động trong 10 giây, làm  thí nghiệm với 2 con lắc 20 cm và 40 cm lệch nhau cùng một góc.

Yêu cầu học sinh trả lời câu hỏi tần số là gì?

Yêu cầu học sinh trả lời về tần số dao động của con lắc a và b là bao nhiêu ?

Dựa vào bảng kết quả yêu cầu các em hoàn thành phần nhận xét.

I.Dao động nhanh, chậm, tần số

a.Thí nghiệm 1:

Đếm số dao động của hai con lắc trong 10 giây. Ghi kết quả vào bảng trang 31 SGK

Tần số là số dao động trong 1 giây.

Đơn vị tần số là Héc (kí hiệu là Hz)

b.Nhận xét: Dao động cành nhanh tần số dao động càng lớn.

HOẠT ĐỘNG 3:(12ph) Nghiên cứu mối liên hệ giữa độ cao của âm với tần số.

GV: Yêu cầu HS làm thí nghiệm  theo hình 11.3 SGK

GV hướng dẫn học sinh thay đổi vận tốc đĩa nhựa bằng cách thay đổi số pin. Đặt miếng phim sao cho âm phát ra ta và rõ hơn.

Yêu cầu học sinh làm 3 lần để phân biệt âm và các em hoàn thành câu hỏi C4

Yêu cầu học sinh đọc thí nghiệm 3 SGK trang 32 và tiến hành thí nghiệm theo SGK

GV hướng dẫn học sinh giữa chặt một đầu thép lá trên mặt bàn, thí nghiệm này không đếm được và chỉ quan sát hiện tượng để rút ra nhận xét (trả lời câu C3)

Dựa vào 3 thí  nghiệm các em có nhận xét gì về mối quan hệ gì giưa dao động, tần số âm và âm phát ra.

II.Âm cao (âm bổng), âm trầm (âm thấp)

a.Thí nghiệm 2:

C3: Khi đĩa quay chậm góc miếng bìa dao động châm, âm phát ra thấp.

-Khi đĩa quay nhanh, góc miếng bìa dao động nhanh, âm phát ra cao.

b.Thí nghiệm 3:

Học sinh làm thí nghiệm và rút ra nhận xét.

C4: Phần tự đo thước dài dao động chậm, âm phát ra thấp.

Phần tự đo thước ngắn dao động chậm, âm phát ra cao

c.Kết luận: Dao động càng nhanh (chậm), tần số dao động càng lớn (nhỏ), âm phát ra càng cao (thấp).

HOẠT ĐỘNG 4:(10ph) Vận dụng

HS thảo luận theo nhóm để trả lời câu  C6:

Gọi đại diện nhóm trả lời và nhóm khác nhận xét và rút ra nhận xét chung.

HS quan sát lại thí nghiệm và bằng cảm giác để trả lời câu hỏi C7:

Vì sao khi chạm vào lỗ ở gần vành đĩa lại có âm thanh cao hơn.

III. Vận dụng

C6: Khi vặn cho dây đàn căng ít  (dây chùng) thì âm phát ra thấp (trầm), tần số nhỏ. Khi vặn cho dây đàn căng nhiều thì âm phát ra cao (bổng) tần số dao động lớn.

C7: Âm phát ra cao hơn khi chạm gốc miếng bìa vào hàng lỗ ở gần vành.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV & HS

NỘI DUNG KIẾN THỨC

HOẠT ĐỘNG 1:(10ph)Tổ chức tình huống học tập

GV: Đặt vấn đề:Một vật dao động thường phát ra âm có độ cao nhất định. Nhưng khi nào vật phát ra âm to, khi nào vật phát ra âm nhỏ?

HS: 2HS (nam , nữ) hát, nhận xét em nào hát giọng cao, thấp?

HOẠT ĐỘNG 2:(15ph) Nghiên cứu về biên độ dao động và mối liên hệ giữa biên độ dao động và độ to của âm phát ra.

GV: Hướng dẫn HS làm thí nghiệm, yêu càu HS thực hiện th/ng?, yêu cầu HS quan sát, nhận xét?

HS: Hoạt động nhóm. Thực hiện theo yêu cầu của GV ghi vào bảng 1, nhận xét và bổ sung.

HS: Đọc thông tin về biên độ của  Dđộng.

GV: Yêu cầu HS thực hiện câu C2?

GV: Làm thí nghiêm 2, HS quan sát, nhận xét?

HS: Thực hiện theo yêu cầu của GV. Trả lời câu C3 (SGK).

GV: Yêu cầu HS làm việc cá nhân các câu C4, C5, C6 phần vận dụng và  hoàn thành nội dung kết luận.

HS: Thực hiện theo yêu cầu của GV, bổ sung và hoàn chỉnh.

- Một vài HS nhắc lại nôi dung kết luân?

I. Âm to, âm nhỏ- biên độ dao động:

1. thí nghiệm 1:  (SGK)

Nhận xét:

- Nâng đầu thước lệch nhiều -> ...mạnh... to.

- Nâng đầu thước lệch ít -> ... yếu... nhỏ.

C2: ... lớn...  lớn,... to.

2. Thí nghiệm 2: (SGK)

Nhận xét:

       - Gõ nhẹ: Âm phát ra nhỏ.

       - Gõ mạnh: Âm phát ra to.

Kết luận: ... to.... biên độ ...

HOẠT ĐỘNG 3:(10ph) Tìm hiểu độ to của một số âm.

GV: Yêu cầu cả lớp đọc mục II SGK. Nêu vài câu hỏi để khai thác bảng 2 như: Độ to của tiếng nói bình thường là bao nhiêu dB?... Yêu cầu HS thực hiện câu C7.

HS: Thực hiện theo yêu cầu của GV.

GV: Giới thiệu thêm vvề giới hạn ô nhiễm tiếng ồn là 70dB

II. Độ to của một số âm:

 Độ to của âm được đo bằng đơn vị đêxiben (kí hiệu dB)

HOẠT ĐỘNG 4:(5ph)  Vận dụng

GV: Hướng dẫn HS ghi phần ghi nhớ, làm các bài tập ở SBTVL7.

Nếu còn thời gian cho HS đọc nội dung có thể em chưa biết.

III. Vận dụng:

- Bài 12.1: (SBT)  chọn B.

- Bài 12.2: (SBT) + ... đêxiben (dB)

                             + ... càng to.

                             + ... càng nhỏ.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV & HS

NỘI DUNG KIẾN THỨC

HOẠT ĐỘNG 1:(2ph) Tổ chức tình huống học tập

GV Đặt vấn đề:...Vậy tại sao lại áp tai xuống đất thì nghe được mà đứng hoặc ngồi lại không nghe thấy được.

HS: Tìm ra phương án trả lời cho mình

HOẠT ĐỘNG 2:(12ph) Nghiên cứu môi trường truyền âm

GV:Yêu cầu học sinh nghiên cứu thí nghiệm 1 ở hình 13.1 (SGK)

Thí nghiệm gồm những dụng cụ nào ?

HS:  tiến hành thí nghiệm rồi trả lời câu hỏi C1, C2.

Người ta tiến hành thí nghiệm như thế nào.

Dựa vào kết quả thí nghiệm các em đã thu thập được yêu cầu các làm câu hỏi C1, C2.

GV chốt lại câu trả lời của các nhóm.

GV: Yêu cầu học sinh đọc thí nghiệm 2 SGK bố trí thí nghiệm như hình 13.2

Cách tiến hành thí nghiệm như thế nào?

Một bạn đứng không nhìn vào bạn gõ, 1 bạn đặt tai vào bàn.

Bạn gõ thì phải gõ khẽ (gõ nhẹ)

Qua thí nghiệm yêu cầu  HS trả lời câu C3

Y/cầu học sinh đọc SGK trả lời câu hỏi

+Âm truyền đến tai qua những môi trường nào?

Trong chân không âm có thể truyền qua được không?

GV; Yêu cầu học sinh tiềm hiểu thí nghiệm ở hình 13.4 SGK để trả lời câu C5.

Qua các th/ng các em rút ra kết luận gì? Hãy điền vào chỗ trống kết luận trang 38 SGK

Có hiện tượng ở trong nhà ta nghe được âm đài phát thanh truyền từ loa công cộng đến tai ta sau âm phát ra từ đài phát thanh ở trong nhà, mặc dù cùng một chương trình. Vậy tại sao lại có hiện tượng đó ?

Âm truyền có cần thời gian không?

I.Môi trường truyền âm

Thí nghiệm 1: Sự truyền âm trong chất khí.

C1: Quả cầu 2 dao động -> âm đã được không khí truyền từ mặt trống thứ nhất đến mặt trống thứ hai.

C2: Biên độ dao động của quả cầu bốc ở trống 2 nhỏ hơn biên độ dao động của quả cầu bốc ở trống 1.

=>Kết luận: Độ to của âm càng giảm khi ở càng xa nguồn âm

Thí nghiệm 2: Sự truyền âm trong chất rắn

Các nhóm tiến hành thí nghiệm rồi rút ra kết luận trả lời câu hỏi C3

C3: Âm truyền đến tai bạn C qua  môi trường rắn (gỗ)

Thí nghiệm 3: Sự truyền âm trong chất lỏng

Qua thí nghiệm ta thấy được âm truyền đến tai qua môi trường : Rắn, khí, lỏng.

Âm có truyền được trong chân không hay không?

C5: Môi trường chân không không truyền âm.

Kết luận:

- Âm có thể truyền qua những môi trường như rắn, lỏng , khí và không thể truyền qua chân không.

- Các vị trí càng xa nguồn âm thì âm nghe càng nhỏ.

- Vận tốc truyền âm

Các môi trường khác nhau thì âm truyền đi vận tốc khác nhau.

HOẠT ĐỘNG 3:(10ph) Vận dụng

GV: Yêu cầu học sinh trả lời các câu hỏi phần vận dụng.

Cá nhân học sinh trả lời câu hỏi C7, C8?

Học sinh thảo luận trả lời câu hỏi C9, C10?

II.Vận dụng:

(SGV)

HOẠT ĐỘNG CỦA GV & HS

NỘI DUNG KIẾN THỨC

HOẠT ĐỘNG 1:(12ph)Nghiên cứu âm phản xạ và hiện tượng tiếng vang

GV: Y/c đọc SGK và trả lời câu hỏi. Em đã nghe thấy tiếng vọng lại lời nói của mình ở đâu?
Trong nhà của mình em có nghe rõ tiếng vang không?

Tiếng vang khi nào có?

GV:  thông báo âm phản xạ

Âm phản xạ và tiếng vang có gì giống nhau và khác nhau?

HS: Trả lời theo y/c của GV.

GV: Yêu cầu học sinh trả lời câu hỏi C1

GV: Yêu cầu học sinh thảo luận để trả lời câu hỏi C2.

HS: thực hiện các nội dung theo yêu cầu của GV.

GV: Yêu cầu học sinh làm việc cá nhân trả lời câu hỏi C3

I. Âm phản xạ - tiếng vang

Ta nghe được tiếng vang khi âm dội lại đến tai chậm hơn âm truyền trực tiếp đến tai khoảng thời gian ít nhất là 1/15s

+ Âm dội lại khi gặp một vật chắn là âm phản xạ.

C1: Nghe tiếng vang ở giếng, ngõ hẹp dài, phòng rộng thường có tiếng vang khi có âm phát ra. Vì ta phân biệt được âm phát ra trực tiếp và âm phản xạ.

C2: Trong phòng kín khoảng cách nhỏ thời gian âm phát ra nghe được ách âm dội lại nhỏ hơn 1/15s -> âm phát ra trùng với âm phản xạ -> âm to

Ngoài trời âm phát ra không gặp chướng ngại vật nên không phản xạ lại được, tai chỉ nghe âm phát ra -> âm nhỏ

C3: Phòng to, âm phản xạ đến tai em sau âm phát ra -> nghe thấy tiếng vang

Phòng nhỏ: Âm phản xạ và âm phát ra đến tai cùng một lúc -> không được nghe tiếng vang

  a.  Phòng nào cũng có âm phản xạ.

  b.  S = V.t

Âm truyền trong không khí : V = 340 m/s

        S = 340m/s . 1/15s = 22,6 m

HOẠT ĐỘNG 2:(15ph)Nghiên cứu vật phản xạ âm tốt và vật phản xạ âm kém

GV: Y/c HS đọc phần thí nghiệm ở H14.2 (SGK)

Qua th/ng với hai mặt phản xạ thì các em có nhxét gì về hiện tượng phản xạ của chúng.

HS trả lời theo y/c của GV.

GV; Yêu cầu học sinh vận dụng để trả lời câu hỏi C4.

II.Vật phxạ âm tốt và vật phản xạ âm kém.

+ Mặt gương: Âm nghe rõ hơn

+ Tấm bìa: Âm nghe không rõ

- Âm truyền đến vật chắn rồi phản xạ đến tai

- Vật cứng có bề mặt nhẵn, phản xạ âm tốt (hấp thụ âm kém).

C4: - Phản xạ âm tốt: Mặt gương, mặt đá hoa, tấm kim loại, tường gạch.

       - Phản xạ âm kém: Miếng xốp, áo len, ghế đệm mút, cao su xốp.

HOẠT ĐỘNG 4:(8ph)  Vận dụng

Nếu tiếng vang kéo dài thì tiếng nói và tiếng hát nghe rõ không ?

Tránh h/tượng âm bị lẫn do tiếng vang kéo dài thì phải làm gì?

Qsát H14.3 em thấy tay khum có tác dụng gì?

Thời gian âm phản xạ từ đáy biển đến tai là bao nhiêu?

III. Vận dụng: (SGV)

      S = V.t = 1500m/s. 1/2 s = 750m

HOẠT ĐỘNG CỦA GV & HS

NỘI DUNG KIẾN THỨC

HOẠT ĐỘNG 1:(3ph) Tổ chức tình huống học tập

Yêu cầu học sinh tìm hiểu phần mở bài.

Nếu cuộc sống khg có âm thanh thì sẽ ntn?

Nếu âm thanh quá lớn sẽ như thế nào?

Học sinh tìm hiểu phần mở bài ở SGK.

HOẠT ĐỘNG 2:(9ph) Tìm hiểu sự ô nhiễm tiếng ồn

GV: Yêu cầu học sinh quan sát hình 15.1; 15.2;15.3 SGK và cho biết tiếng ồn đã làm ảnh hưởng tới sức khỏe như thế nào?

Dựa vào các hiện tượng ở hình vẽ 15.1; 15.2; 15.3 chọn từ thích hợp hoàn thành kết luận.

Yêu cầu học sinh trả lời câu hỏi C2.

HS trả lời.

Vậy có biện pháp nào để chống ô nhiễm tiếng ồn đó?

HS: Trảlời theo yêu cầu của câu hỏi.

I.Nhận biết ô nhiễm tiếng ồn

H15.1 SGK tiếng ồn to nhưng không kéo dài nên không ảnh hưởng đến sức khỏe -> không gây ô nhiễm tiếng ồn.

H15.2; 15.3 Tiếng ồn của máy khoan của chợ kéo dài làm ảnh hưởng tới công việc và sức khỏe -> ô nhiễm tiếng ồn

C2: Trường hợp b, c, d tiếng ồn làm ảnh hưởng đến sức khỏe.

   HOẠT ĐỘNG 3:(15ph) Tìm hiểu biện pháp chống ô nhiễm tiếng ồn.

GV: Yêu cầu học sinh đọc thông tin trong SGK, tìm hiểu trên thực tế biện pháp đã làm tránh ô nhiễm tiếng ồn. Nêu biện pháp?

GV: Yêu cầu học sinh trả lời câu hỏi C3

HS trả lời theo yêu cầu.

GV: Yêu cầu học sinh trả lời câu hỏi C­4

Học sinh thảo luận để đưa ra phương án trả lời.

II. Tìm hiểu biện pháp chốnh ô nhiễm tiếng ồn:

C3: Có 4 biện pháp chống ô nhiễm tiếng ồn.

+ Cấm bóp còi ở gần trường học, bệnh viện

+ Xây tường ngăn.

+ Trồng nhiều cây xanh

+ Làm trần nhà bằng xốp, tường phủ dạ.

C4: -Vật phản xạ âm tốt …

      -Vật ngăn chặn âm …

HOẠT ĐỘNG 4:(8ph) Vận dụng

Vận dụng kiến thức trong bài học yêu cầu học sinh trả lời câu hỏi C6.

GV gọi 1 số em nêu biện pháp của mình, trao đổi xem biện pháp nào khả thi.

Ở cạnh nhà mình, hàng xóm ở karaoke ta và lâu. Em có biện pháp gì để chống tiếng ồn?

C5: Biện pháp chống ô nhiễm tiếng ồn ở hình 15.2; 15.3

  + Máy khoan không làm vào giờ vào giờ làm việc.

  + Chuyển chợ hoặc lớp học đi nơi khác, xây tường ngăn giữa chợ và lớp học.

C6:

- Đề nghị mở nhỏ, tránh giờ nghỉ, giờ học...

- Phòng hát đảm bảo tính chát  không truyền âm ra bên ngoài.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV & HS

NỘI DUNG KIẾN THỨC

HOẠT ĐỘNG 1:(2ph) Tổ chức học tập. 

Yêu cầu học sinh tự kiểm tra trong nhóm về phần tự kiểm tra.

HS đưa vở bài tập theo sự hướng dẫn bài trước để nhóm kiểm tra.

HOẠT ĐỘNG 2:(20ph) Yêu cầu lần lượt học sinh phát biểu phần tự kiểm

tra của mình theo các câu

Mỗi câu yêu cầu 2 học sinh trả lời.

HS thảo luận để lựa chọn ra câu trả lời đúng.

I. Tự kiểm tra:

HOẠT ĐỘNG 3 : (15ph) Vận dụng

GV: Yêu cầu học sinh xem lại câu hỏi 1, 2, 3 và chuẩn bị 1 phút rồi trả lời

Yêu cầu học sinh trả lời câu 4

Cấu tạo cơ bản của mũ nhà du hành?.

Tại sao hai nhà du hành không nói chuyện trực tiếp đực được?

?Khi chạm mũ  thì nói chuyện được. Vậy âm truyền đi qua môi trường nào?

Yêu cầu học sinh xây dựng được từ ngữ nào mới có âm được phản xạ nhiều lần và kéo dài -> tạo ra tiếng vang.

Yêu cầu học sinh nêu được biện pháp chống ô nhiễm tiếng ồn và giải thích tại sao phải sử dụng biện pháp ấy.

II. Vận dụng:

1.Đàn ghi ta: Dây đàn phát ra âm.

Kèn lá: Phần đầu lá chuối dao động phát ra âm.

Sáo : hơi dao động phát ra âm. Trống: Mặt trống  dao động phát ra âm.

2. c.

3. a)Dao động có biên độ lớn -> âm to Dao động có biên độ nhỏ -> âm nhỏ

    b)Dao động dây đàn nhanh (tần số lớn - > âm cao), tần số nhỏ âm thấp.

 4.Trong mũ có không khí. Do đó âm truyền qua không khí, qua mũ đến tai.

5.Ngõ hẹp.

-Học sinh đưa ra biện pháp và giải thích.

HOẠT ĐỘNG 4(5ph):Trò chơi ô chữ

GV: Yêu cầu cán bộ lớp (lớp phó học tập) dẫn chương trình.

HS: Toàn bộ lớp tham gia trả lời theo sự xung phong.

Nội dung ô chữ:

ÁNH SÁNG

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ

NỘI DUNG KIẾN THỨC

HOẠT ĐỘNG 1(2’):Tổ chức huống học tập.

GV: Đặt vấn đề: Vào những ngày hanh khô khi cởi áo bằng len hoặc dạ em có cảm thấy hiện tượng gì? Trong tự nhiên hiện tượng sấm sét -> hiện tượng nhiễm điện do cọ xát.

HOẠT ĐỘNG 2(15’):Làm thí nghiệm phát hiện vật bị cọ xát có khả năng hút các vật khác

Y/c HS đọc thí nghiệm 1, nêu các dụng cụ thí nghiệm, các bước tiến hành thí nghiệm.

-Các lưu ý trước khi cọ xát các vật phải kiểm tra đưa thước nhựa, mảnh ni lông, thanh thủy tinh lại gần giấy vụn, quả cầu xốp để kiểm tra xem đã có hiện tượng gì xãy ra chưa ?

-Các nhóm tiến hành thí nghiệm.

GV quan sát và hướng dẫn học sinh cách cọ xát.

-Khi đưa mảnh nhựa sau khi đã cọ xát đến gần giấy vụn thì có hiện tượng gì xãy ra.

-Nhóm khác nhận xét rồi rút ra kết luận chung.

I. Vật nhiễm điện:

Thí nghiệm 1:

(SGK)

Kết luận 1: Nhiều vật sau khi cọ xát có khả năng hút các vật khác.

HOẠT ĐỘNG (15’): Phát hiện vật bị cọ xát bị nhiễm điện có khả năng làm sáng bóng đèn của bút thử điện.

Vì sao nhiều vật sau khi cọ xát có thể hút các vật khác ?

-Các nhóm đưa ra phương án kiểm tra.

HS suy nghĩ rồi đưa ra phương án trả lời.

-GV hướng dẫn học sinh làm thí nghiệm ?

*B1: Chbị một mảnh phim nhựa chưa cọ xát ->chạm bút thử điện vào mảnh tôn  phẳng được bố trí  như vẽ -> bút thử điện kg sáng.

*B2:  Dùng len, dạ cọ xát tấm phim -> dùng bút thử điện sáng. C/nhóm tiến hành th/ng.

-GV  kiểm tra việc tiến hành th/ng của một số nhóm, nếu hiện tượng xảy ra chưa đạt thì giải thích  cho học sinh nguyên nhân..

GV làm lại thí nghiệm cho học sinh quan sát lại hiện tượng để hoàn thành kết luận 2.

-GV thông báo các vật bị cọ xát có khả nănghút các vật khác hoặc có thể làm sáng bóng đèn của bút thử điện, các hiện tượng đó được gọi là các vật nhiễm điện hay các vật mang điện tích.

Thí nghiệm 2:

(SGK)

Kết luận 2: Nhiều vật sau khi bị cọ xát có khả năng làm sáng đèn bút thử điện.

HOẠT ĐỘNG 4(5’): Vận dụng

GV: Yêu cầu học sinh trả lời câu hỏi C1, C2 và C3

HS: Thực hiện theo yêu cầu của GV.

II. Vận dụng: (SGV)

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ

NỘI DUNG KIẾN THỨC

HOẠT ĐỘNG 1: Tổ chức tình huống học tập

GV: Đặt vấn đề: (SGK). HS theo dõi nắm nội dung vấn đề.

HOẠT ĐỘNG 2:  Làm thí nghiệm tạo hai vật nhiễm điện cùng loại và

tìm hiểu lực tác dụng giữa chúng

Yêu cầu học sinh đọc thí nghiệm 1:

Gọi 1, 2 HS nêu cách tiến hành thí nghiệm.

GV: Yêu cầu các nhóm làm thí nghiệm và nêu hiện tượng xảy ra với 2 tấm ni lông.

HS: Đại diện nhóm lên nhận xét hiện tượng xẫy ra.

Hai mảnh ni lông khi cọ xát vào mảnh len thì nó sẽ nhiễm điện giống nhau hay khác nhau? Vsao?

Với hai vật giống nhau khác hiện tượng có như vậy không ?

Yêu cầu HS tiến hành thí nghiệm H18.2 .

Khi chưa cọ xát các em đưa hai thanh nhựa đến gần thì có hiện tượng gì xảy ra?

Khi cọ xát ở đầu thước nhựa và đưa lại gần thì có hiện tượng gì xảy ra?

Nếu hai vật nhiễm điện khác nhau chúng hút nhau hay đẩy nhau, chúng ta cùng tiến hành thí nghiệm để kiểm tra điều này.

HS:Tiến hành th/ng và đưa ra nhận xét.

I.Hai loại điện tích.

Thí nghiệm 1: (SGK)

+ Trước khi cọ xát hai mảnh ni lông không có hiện tượng gì.

+ Sau khi cọ xát hai mảnh ni lông đẩy nhau.

=>Hai vật giống nhau cùng là ni lông cọ xát vào một vật do đó hai mảnh ni lông phải nhiễm điện giống nhau.

Hai thanh nhựa cùng cọ xát vào mảnh vải khô -> đẩy nhau.

Nhận xét: Hai vật giống nhau được cọ xát như nhau thì mang điện tích cùng loại và được đặc cùng nhau thì chúng đẩy nhau.

HOẠT ĐỘNG 3: Thí nghiệm 2. Phát hiện 2 vật nhiễm điện hút nhau và

mang điện tích khác loại

Yêu cầu học sinh tiến hành thí nghiệm.

Lưu ý:Hcọ sinh tiến hành theo các bước.

Vì sao các em biết thanh thủy tinh và thước nhựa nhiễm điện khác loại?

Thí nghiệm 2:           (SGK)

Nhận xét: Thanh nhựa sẩm màu và thanh thủy tinh khi cọ xát thì chúng hút nhau do chúng mang điện tích khác loại.

HOẠT ĐỘNG 4: Hoàn thành kết luận về hai loại điện tích và lực tác dụng giữa chúng

Yêu cầu học sinh hoàn thành kết luận

Thông báo về quy ước điện tích.

Yêu cầu học sinh trả lời câu hỏi C1

Kết luận:

                                  (SGK)

HOẠT ĐỘNG 5:Tìm hiểu sơ lược về cấu tạo nguyên tử

-GV treo tranh vẽ mô hình đơn giản của nguyên tử hình 18.4

Yêu cầu học sinh đọc phần cấu tạo đơn giản  của nguyên tử.

Nguyên tử được cấu tạo như thế nào?

II. Sơ lược cấu tạo ngtử:                   

Hạt nhân (mang điện tích dương)

Nguyên tử:    Các êlectrôn (mang điện

                     tích âm)

+ Tổng điện tích âm có giá trị tuyệt đối bằng điện tích dương ->nguyên tử trung hòa về điện.

+ Êlectrôn có thể dịch chuyển từ nguyên tử này sang nguyên tử khác, từ vật này sang vật khác.

HOẠT ĐỘNG 6:Vận dụng

Yêu cầu học sinh trả lời một số câu hỏi vận dụng.

III. Vận dụng: (SGV)

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ

NỘI DUNG KIẾN THỨC

HOẠT ĐỘNG 1(2’):Tổ chức tình huống học tập

Dòng điện là gì? Chúng ta cùng tìm hiểu câu trả lời. Học sinh đọc phần mở bài. Học sinh đọc phần mở bài.

HOẠT ĐỘNG 2(15’): Tìm hiểu dòng điện là gì ?

GV treo tranh vẽ H19.1 yêu cầu học sinh các nhóm tìm hiểu sự tương tự giữa dòng điện và dòng nước.

Tìm từ thích hợp điền vào chỗ trống câu C1.

Khi bút thử điện ngừng sáng làm cách nào để bóng đèn tiếp tục sáng?

Nêu cách nhận biết có dòng điện chạy qua các thiết bị điện?

Dòng điện là gì?

Trong thực tế có thể ta cắm dây cắm nối từ ổ điện đến thiết bị dùng điện nhưng không nhưng không có dòng điện chạy qua các thiết bị điện thì các em không được tự mình sửa chữa nếu chưa ngắt nguồn và chưa biết cách sử dụng  để đảm bảo an toàn về điện.

I.Dòng điện:

C1: a) Điện tích của mảnh phim nhựa tương tự như (nước) trong bình

b) Muốn đèn bút thử điện sáng thì cọ xát mảnh phim nhựa lần nữa.

Nhận xét: Bóng đèn bút thử điện sáng khi có các điện tích dịch chuyển qua nó.

Kết luận: Dòng điện là dòng các điện tích chuyển dời có hướng.

-Lưu ý: Thực hiện an toàn khi sử dụng điện.

HOẠT ĐỘNG 3(5’): Tìm hiểu các nguồn điện thường dung

GV: Thông báo tác dụng của nguồn điện, nguồn điện có hai cực, cực dương kí hiệu là (+), cực âm kí hiệu là (-).Kể tên một số nguồn điện trong cuộc sống.HS tìm hiểu câu trả lời.Gọi học sinh chỉ ra cực dương và cực âm của pin và ắc quy.

II.Nguồn điện

- Nguồn điện có khă năng cung cấp điện để các dụng cụ điện hoạt động.

- Mỗi nguồn điện có 2 cực, cực dương (+), cực âm(-)

HOẠT ĐỘNG 4(10’):Mắc mạch điện đơn giản.

GV: Yêu cầu học sinh quan sát hình vẽ cho biết mạch điện gồm những dụng cụ gì. (Nguồn điện (pin), bóng đèn, công tắc, dây nối)

HS mắc : Khi đèn không sáng chứng tỏ mạch hở, không có dòng điện qua đèn.

HS: Nêu lí do mạch hở và cách khắc phục.

Các nhóm tiến hành mắc.GV quan sát cách mắc của các nhóm để giúp học sinh phát hiện những khuyết điểm trong khi mắc.

Khi nào thì bóng đèn sáng.

Nguyên nhân mạch hở

Cách khắc phục

1.Dây tóc đèn bị đứt

2.Đui đèn tiếp xúc không tốt.

3.Các đầu dây tiếp xúc không tốt.

4.Dây đứt ngầm bên trong.

5.Pin củ

-Thay bóng đèn khác

-Vặn lại đui đèn

-Vặn chặt lại các chốt nối

-Nối lại dây hoặc thay dây khác

-Thay pin mới

-Bóng đèn sáng khi mạch điện kín

HOẠT ĐỘNG 5(5’): Vận dụng

Yêu cầu học sinh trả lời các câu hỏi vận dụng.

HS trả lời:

(SGV)

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ

NỘI DUNG KIẾN THỨC

HOẠT ĐỘNG 1: Tổ chức tình huống học tâp

HS đọc phần mở bài và quan sát thí nghiệm.

HOẠT ĐỘNG 2: Xác định chất dẫn điện và chất cách điện

GV:Yêu cầu học sinh đọc mục I (Trang 55 SGK)

Trả lòi câu hỏi.

   + Chất dẫn điện là gì?

   + Chất cách điện là gì?

HS: Thực hiên theo yêu cầu của GV, trả lời các câu hỏi.

Trong các dcụ chbị các em hãy đoán vật nào dđiện vật nào c/điện và để chúng riêng.

Để biết được vật nào dẫn điện, vật nào không dẫn điện thì làm thí nghiệm kiểm tra.

HS: Các nhóm tiến hành th/ng kiểm tra.Nhận xét thí nghiệm về những nguyên nhân dẫn đến kết quả sai.

GV: Yêu cầu học sinh quan sát H20.1 cho biết bộ phận nào dẫn điện, những bộ phận nào cách điện.

Khi cắm phích điện vào ở điện thì tay ta cầm vào phần nào để cắm?

Ngoài các vật liệu cách điện kể trên y/c HS trả lời thêm một số vật liệu cách điện khác.

GV: Yêu cầu học sinh trả lời câu hỏi C3.

Trong kim loại dòng điện là dòng chuyển dời của các hạt nào?

I.Chất dẫn điện và chất cách điện:

+ Chất dẫn điện là chất cho dòng điện đi qua, gọi là vật liệu dẫn điện khi được dùng để làm các vật hay bộ phận dẫn điện.

+ Chất cách điện là chất không cho dòng điện đi qua, gọi là vật liệu cách điện khi được dùng để làm các vật hay bộ phận cách điện

+Vật liệu dẫn điện: Dây thép, dây đồng, ruột bút chì, dây sắt …

+ Vật cách điện: Vỏ nhựa bọc điện,  miếng sứ …

HOẠT ĐỘNG 3:Tìm hiểu dòng điện trong kim loại

HS nêu lại sơ lược cấu tạo nguyên tử.

Nếu nguyên tử thiếu 1 êlectrôn thì phần còn lại của nguyên tử mang điện tích gì ? tại sao

GV thông báo các êlectron tự do trong kim loại.

GV: Đưa mô hình đoạn dây dẫn kim loại chay qua HS chỉ các kí hiệu biểu diễn êlectron tự do. Kí hiệu nào biểu diễn phần còn lại của nguyên tử.

Yêu cầu học sinh trả lời C5.

HS: Thực hiện theo yêu cầu của GV.

Dựa vào đó yêu cầu các em hãy hoàn thành phần kết luận.

II.Dòng điện trong kim loại:

1.Êlectrôn  tự do trong kim loại:

a)Trong kim loại có các êlectron tự do.

b)Trong kim loại có các êlectron thoát ra khỏi nguyên tử và chuyển động tự do trong kim loại gọi là các êlectron tự do.

 2.Dòng điện trong kim loại.

Khi có dòng điện trong kim loại các êlectron không còn chuyểnn động tự do nữa mà nó chuyển dời có hướng.

 Kết luận: Các êlectron tự do trong kim loại chuyển dịch có hướng tạo thành dòng điện chạy qua nó.

HOẠT ĐỘNG 4:Vận dụng

Y/cầu HS trả lời các câu hỏi C7, C8, C9.

III. Vận dụng:(SGV)