Giáo án vật lý 11 Cb(trọn bộ)

Ho¹t ®éng cña häc sinh

Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn

 Ho¹t ®éng 1     T×m hiÓu sù nhiÔm ®iÖn cña c¸c vËt, ®iÖn tÝch, t­¬ng t¸c ®iÖn

+ §äc SGK phÇn I

+ Tõng HS tr¶ lêi c©u hái cña gi¸o viªn.

+ Dùa vµo hiÖn t­îng hót c¸c vËt nhÑ ®Ó kiÓm tra vËt cã bÞ nhiÔm ®iÖn hay kh«ng.

+ Trao ®æi nhãm ®Ó ®­a ra c©u tr¶ lêi vÒ c¸c ®iÖn tÝch, ®iÖn tÝch ®iÓm.

+ Cã hai lo¹i ®iÖn tÝch: ®iÖn tÝch d­¬ng vµ ®iÖn tÝch ©m. C¸c ®iÖn tÝch cïng lo¹i ®Èy nhau, c¸c ®iÖn tÝch kh¸c lo¹i hót nhau.

YC: §äc SGK phÇn I vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái:

H: Lµm thÕ nµo ®Ó nhËn biÕt mét vËt bÞ nhiÔm ®iÖn?

H: §iÖn tÝch lµ g×? §iÖn tÝch ®iÓm lµ g×? Cho vÝ dô?

+ Nªu kh¸i niÖm ®iÖn tÝch ®iÓm, yªu cÇu HS so s¸nh víi kh¸i niÖm chÊt ®iÓm ®· häc ë líp 10.

H: Cã nh÷ng lo¹i ®iÖn tÝch nµo? Sù t­¬ng gi÷a c¸c lo¹i ®iÖn tÝch?

                      Ho¹t ®éng 2     T×m hiÓu ®Þnh luËt Cul«ng

+ §äc SGK, t×m hiÓu vÒ c©n xo¾n Cul«ng.

+ Nªu ®­îc c¸c bé phËn chÝnh cña c©n xo¾n vµ c¸ch x¸c ®Þnh lùc t­¬ng t¸c gi÷a hai ®iÖn tÝch.

+ TiÕp nhËn th«ng tin vÒ c¸ch lµm TN cña Cul«ng vµ c¸c kÕt qu¶ ®¹t ®­îc.

+ Ph¸t biÓu ®Þnh luËt Cul«ng.

Lùc do q1 t¸c dông lªn q2:

- §iÓm  ®Æt: t¹i q2.

- Ph­¬ng: lµ ®­êng th¼ng nèi hai ®iÖn tÝch.

- ChiÒu: Cïng dÊu th× ®Èy nhau, tr¸i dÊu hót nhau.

- §é lín:

+ Tr¶ lêi c©u hái C2.

YC: §äc SGK ®o¹n II vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái

H: Nªu cÊu t¹o vµ c¸ch sö dông c©n xo¾n ®Ó x¸c ®Þnh lùc t­¬ng t¸c gi÷a hai ®iÖn tÝch? Nhí l¹i c©n xo¾n ®· sö dông ®Ó ®o lùc nµo trong ch­¬ng tr×nh líp 10?

+ Nªu s¬ l­îc c¸c b­íc TN cña Cul«ng ®Ó t×m ra ®Þnh luËt: kh¶o s¸t sù phô thuéc cña lùc vµo kho¶ng c¸ch, kh¶o s¸t sù phô thuéc cña lùc vµo ®é lín ®iÖn tÝch.

+ Nªu ®Þnh luËt Cul«ng.

YC: X¸c ®Þnh c¸c ®Æc ®iÓm cña lùc do ®iÖn tÝch ®iÓm q1 t¸c dông lªn ®iÖn tÝch ®iÓm q2  ®Æt c¸ch nhau mét ®o¹n r (®iÓm ®Æt, ph­¬ng, chiÒu, ®é lín)

YC: 1 HS lªn biÓu diÔn lùc , vµ 1 HS kh¸c biÓu diÔn

trong hai tr­êng hîp c¸c ®iÖn tÝch cïng dÊu vµ c¸c ®iÖn tÝch tr¸i dÊu.

YC: Tr¶ lêi c©u hái C2

Ho¹t ®éng 3:  T×m hiÓu lùc t­¬ng t¸c cña c¸c ®iÖn tÝch ®Æt trong ®iÖn m«i.          H»ng sè ®iÖn m«i

- §iÖn m«i lµ chÊt c¸ch ®iÖn.

- Trong ®iÖn m«i lùc t­¬ng t¸c gi÷a c¸c ®iÖn tÝch gi¶m ®i  lÇn so víi trong ch©n kh«ng.

- H»ng sè ®iÖn m«i cña 1 m«i tr­êng cho biÕt lùc t­¬ng t¸c gi÷a c¸c ®iÖn tÝch trong m«i tr­êng ®ã gi¶m ®i bao nhiªu lÇn so víi trong ch©n kh«ng.

H: §iÖn m«i lµ g×? So s¸nh lùc t­¬ng t¸c ®iÖn gi÷a c¸c ®iÖn tÝch khi ®Æt trong ®iÖn m«i víi lùc t­¬ng t¸c ®iÖn gi÷a c¸c ®iÖn tÝch khi ®Æt trong ch©n kh«ng?

H: H»ng sè ®iÖn m«i? H»ng sè ®iÖn m«i cho biÕt ®iÒu g×?

+ Giíi thiÖu h»ng sè ®iÖn m«i cña mét sè chÊt, l­u ý ®Õn h»ng sè ®iÖn m«i cña ch©n kh«ng vµ h»ng sè ®iÖn m«i cña kh«ng khÝ.

                                Ho¹t ®éng 4   VËn dông, cñng cè, giao nhiÖm vô vÒ nhµ

+ Tr¶ lêi c©u hái vµ lµm bµi tËp.

+ Ghi nhiÖm vô vÒ nhµ.

YC: Tr¶ lêi c¸c c©u hái SGK, lµm bµi tËp 1, 2.

VÒ nhµ: häc lý thuyÕt, lµm bµi tËp trong SGK vµ SBT, tiÕt sau ch÷a bµi tËp.

Ho¹t ®éng cña häc sinh

Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn

                                                 Hoaït ñoäng 1 : Kieåm tra baøi cuõ

+ Traû lôøi caâu hoûi cuûa giaùo vieân

H: Phaùt bieåu vaø vieát bieåu thöùc ñònh luaät Culoâng

                                  Hoaït ñoäng 2 : Tìm hieåu noäi dung thuyeát electron

+ Ñoïc SGK muïc I.1, tìm hieåu vaø traû lôøi caâu hoûi cuûa GV.

+ Caáu taïo nguyeân töû veà phöông dieän ñieän:

Goàm haït nhaân mang ñieän döông ôû trung taâm, caùc electron mang ñieän aâm chuyeån ñoäng xung quanh.

+ Haït nhaân coù caáu taïo töø 2 loaïi haït laø proton mang ñieän döông vaø nôtron khoâng mang ñieän.

+ Ñaëc ñieåm cuûa electron vaø proton

- Electron: me = 9,1.10-31 kg: ñieän tích -1,6.10-19 C

- Proton: mp = 1,67.10-27 kg; ñieän tích +1,6.10-19 C

+ Trong nguyeân töû soá proton baèng soá electron, nguyeân töû trung hoøa veà ñieän.

+ Ñieän tích cuûa electron vaø proton goïi laø ñieän tích nguyeân toá.

+ Neáu nguyeân töû bò maát ñi electron, noù trôû thaønh haït mang ñieän döông, goïi laø ion döông.

+ Neáu nguyeân töû nhaän theâm electron, noù trôû thaønh haït mang ñieän aâm, goïi laø ion aâm.

+ Traû lôøi caâu hoûi C1.

Cho HS ñoïc SGK, neâu caâu hoûi.

H: Neâu caáu taïo nguyeân töû veà phöông dieän ñieän?

H: Ñaëc ñieåm cuûa electron, proton vaø nôtron?

H: Ñieän tích nguyeân toá laø gì?

H: Theá naøo laø ion döông, ion aâm?

Gôïi yù traû lôøi, khaúng ñònh caùc yù cô baûn cuûa muïc I.

Neâu caâu hoûi C1.

                                    Hoaït ñoäng 3: Giaûi thích moät vaøi hieän töôïng ñieän

+ Chaát daãn ñieän laø chaát coù chöùa caùc ñieän tích töï do.

+ Chaát caùch ñieän laø chaát khoâng coù chöùa caùc ñieän tích töï do.

ÔÛ lôùp 7:

Theá naøo laø chaát daãn ñieän? Theá naøo laø chaát caùch ñieän?

ÔÛ lôùp 7 ñaõ hoïc theá naøo laø chaát daãn ñieän? Theá naøo laø chaát caùch ñieän? So vôùi ñònh nghóa ôû lôùp 7 caùc ñònh nghóa coù baûn chaát khaùc nhau khoâng?

+ Chaát daãn ñieän laø chaát cho doøng ñieän chaïy qua.

+ Chaát caùch ñieän laø chaát khoâng cho doøng ñieän chay qua.

+ Ñònh nghóa ôû lôùp 7 ñaõ neâu ñöôïc baûn chaát cuûa hieän töôïng.

+ Traû lôøi caâu hoûi C2, C3

+ Neâu hieän töôïng nhieãm ñieän do tieáp xuùc vaø nhieãm ñieän do höôûng öùng.

+ Quaû caàu mang ñieän seõ ñaåy hoaëc huùt caùc electron töï do trong thanh kim loaïi laøm hai ñaàu thanh kim loaïi tích ñieän traùi daáu.

Ñieän tích ôû choã tieáp xuùc seõ chuyeån töø vaät naøy sang vaät khaùc.

Laáy ví duï veà chaát daãn ñieän vaø chaát caùch ñieän.

Neâu caâu hoûi C2, C3.

YC: Neâu hieän töôïng nhieãm ñieän do tieáp xuùc vaø nhieãm ñieän do höôûng öùng.

Neâu caâu hoûi C4, C 5.

                Hoaït ñoäng 4: Tìm hieåu noäi dung ñònh luaät baûo toaøn ñieän tích.

Traû lôøi caâu hoûi cuûa GV.

YC: Phaùt bieåu ñònh luaät baûo toaøn ñieän tích.

H: Heä coâ laäp veà ñieän laø gì?

                    Hoaït ñoäng 5  : Vaän duïng cuûng coá, giao nhieäm vuï veà nhaø.

Thaûo luaän, laøm baøi taäp 5

Nhaän xeùt caâu traû lôøi cuûa baïn.

Ghi baøi taäp veà nhaø.

Ghi baøi taäp laøm theâm.

Ghi chuaån bò cho baøi sau.

Nhaän xeùt, ñaùnh giaù nhaán maïnh kieán thöùc trong baøi.

Cho baøi taäp trong SGK: BT 5-7 (trang 14).

Ho¹t ®éng cña häc sinh

Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn

                                     Hoaït ñoäng 1   Kieåm tra baøi cuõ

+ Traû lôøi caâu hoûi cuûa giaùo vieân

H: ViÕt c«ng thøc tÝnh c«ng cña lùc ®iÖn trong sù di chuyÓn cña mét ®iÖn tÝch trong mét ®iÖn tr­êng vµ ®Æc ®iÓm cña nã?

H: §iÖn thÕ cña mét ®iÓm trong ®iÖn tr­êng ®­îc x¸c ®Þnh nh­ thÕ nµo? §Æc ®iÓm vµ ®¬n vÞ cña nã?

H: C«ng thøc liªn hÖ gi÷a ®iÖn thÕ vµ c­êng ®é ®iÖn tr­êng?

                                          Hoaït ñoäng 2 :  Laøm baøi taäp

Bµi 7 trang 25

Electron chÞu t¸c dông cña lùc ®iÖn tr­êng, ®éng n¨ng cña nã t¨ng. ¸p dông ®Þnh lÝ ®éng n¨ng :

Bµi 8 trang 25

§iÖn tÝch q bÞ ®iÖn tÝch Q hót. ThÕ n¨ng cña q t¹i M cã gi¸ trÞ b»ng c«ng cña lùc ®iÖn t¸c dông lªn q trong sù di chuyÓn cña q tõ M ra v« cùc. Gi¶ sö q di chuyÓn däc theo ®­êng th¼ng OM, tõ M ra v« cùc. Trong sù di chuyÓn nµy lùc ®iÖn lu«n lu«n cïng ph­¬ng, ng­îc chiÒu víi ®é dÞch chuyÓn. Do ®ã, lùc ®iÖn lu«n lu«n sinh c«ng ©m: . Do ®ã   

Bµi 7 trang 25

H: Electron chÞu t¸c dông cña nh÷ng lùc nµo?

H:§éng n¨ng cña electron t¨ng do ®©u?

H: Mèi quan hÖ gi÷a ®é t¨ng ®éng n¨ng vµ c«ng cña lùc ®iÖn tr­êng?

Bµi 8 trang 25 

  Bµi tËp 8 trang 29                                         

víi  

U=Ed víi d =0,6 cm.

Bµi 8 trang 29

§iÖn tr­êng gi÷a hai b¶n kim lo¹i lµ ®iÖn tr­êng g× ?

C«ng thøc liªn hÖ gi÷a hiÖu ®iÖn thÕ vµ c­êng ®é ®iÖn tr­êng?

Bµi 9 trang 29

Muèn tÝnh c«ng ta ¸p dông c«ng thøc nµo?

Hoaït ñoäng 3: Vaän duïng cñng coá, giao nhieäm vuï veà nhaø.

Ghi baøi taäp veà nhaø.

Ghi baøi taäp laøm theâm.

Ghi chuaån bò cho baøi sau.

Cho baøi taäp trong SBT.

Ho¹t ®éng cña häc sinh

Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn

                                     Hoaït ñoäng1  :  Kieåm tra baøi cuõ

Traû lôøi caâu hoûi cuûa GV.

H: Neâu thuyeát eâlectron vaø vaän duïng ñeå giaûi thích hieän töôïng nhieãm ñieän do höôûng öùng?

H: Phaùt bieåu ñònh luaät baûo toaøn ñieän tích?

                                 Hoaït ñoäng 2   Tìm hieåu veà ñieän tröôøng

Ñoïc SGK muïc I.1, I.2, tìm hieåu vaø traû lôøi caâu hoûi.

+ Ñieän tröôøng laø moâi tröôøng (daïng vaät chaát) bao quanh ñieän tích vaø gaén lieàn vôùi ñieän tích. Ñieän tröôøng taùc duïng löïc ñieän leân caùc ñieän tích khaùc ñaët trong noù.

+ Ñaët ñieän tích thöû naèm trong khoâng gian, neáu noù chòu löïc ñieän taùc duïng thì ñieåm ñoù coù ñieän tröôøng.

Cho HS ñoïc SGK, neâu caâu

H: Ñieän tröôøng laø gì?

H: Laøm theá naøo ñeå nhaän bieát ñöôïc ñieän tröôøng?

Toång keát yù kieán HS, nhaán maïnh noäi dung khaùi nieäm.

               Hoaït ñoäng3  : Xaây döïng khaùi nieäm cöôøng ñoä ñieän tröôøng

Ñoïc SGK muïc II.1, II.2, II.3, II.4, traû lôøi caùc caâu hoûi.

+ Cöôøng ñoä ñieän tröôøng taïi moät ñieåm ñaëc tröng cho taùc duïng cuûa löïc ñieän tröôøng taïi ñieåm ñoù. Noù ñöôïc xaùc ñònh baèng thöông soá cuûa löïc ñieän taùc duïng F taùc duïng leân moät ñieän tích thöû q (döông) ñaët taïi ñieåm ñoù vaø ñoä lôùn cuûa q.

+ Ñaëc ñieåm cuûa vectô cöôøng ñoä ñieän tröôøng:

- Ñieåm ñaët: taïi ñieåm ñang xeùt.

- Phöông chieàu: cuøng phöông chieàu vôùi löïc ñieän taùc duïng leân ñieän tích thöû döông ñaët taïi ñieåm ñang xeùt.

- Ñoä lôùn: E = F/q (q döông)

YC: Ñoïc SGK muïc II.1, II.2, II.3, II.4, traû lôøi caùc caâu hoûi.

H: Cöôøng ñoä ñieän tröôøng laø gì?

H: Neâu ñaëc ñieåm cuûa vectô cöôøng ñoä ñieän tröôøng (ñieåm ñaët, phöông, chieàu, ñoä lôùn)

Nhaán maïnh töøng ñaëc ñieåm cuûa vectô cöôøng ñoä ñieän tröôøng.

Suy luaän vaän duïng cho ñieän tröôøng gaây bôûi ñieän tích ñieåm, traû lôøi caùc caâu hoûi

+ Cöôøng ñoä ñieän tröôøng gaây bôûi ñieän tích ñieåm Q

- Ñieåm ñaët: taïi ñieåm ñang xeùt.

- Phöông: ñöôøng noái ñieän tích ñieåm vaø ñieåm ñang xeùt.

- Chieàu: höôùng ra xa Q neáu Q > 0; höôùng veà phía Q neáu Q < 0

- Ñoä lôùn: E =

Traû lôøi C1.

H: Vaän duïng ñaëc ñieåm löïc töông taùc giöõa caùc ñieän tích ñieåm xaùc ñònh phöông chieàu vaø ñoä lôùn cuûa cöôøng ñoä ñieän tröôøng gaây bôûi ñieän tích ñieåm?

H: Xaùc ñònh höôùng cuûa vectô cöôøng ñoä ñieän tröôøng gaây bôûi ñieän tích Q trong caùc tröôøng hôïp

Toång keát yù kieán HS.

Neâu caâu hoûi C1.

                             Hoaït ñoäng 4   Giao nhieäm vuï veà nhaø

+ Ghi nhieäm vuï hoïc taäp

+ Hoïc lyù thuyeát.

+ Laøm caùc baøi taäp trong SGK

Ho¹t ®éng cña häc sinh

Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn

               Hoaït ñoäng 2 : Tìm hieåu nguyeân lyù choàng chaát ñieän tröôøng

Traû lôøi caâu hoûi cuûa GV.

+ Ñieän tröôøng taïi moät ñieåm baèng toång caùc vectô cöôøng ñoä ñieän tröôøng taïi ñieåm ñoù.

YC: Ñoïc phaàn I.6 SGK vaø traû lôøi caâu hoûi.

Phaùt bieåu noäi dung nguyeân lyù choàng chaát ñieän tröôøng.

             Hoaït ñoäng3:    Xaây döïng khaùi nieäm ñöôøng söùc ñieän

Nghieân cöùu SGK muïc III.1, 2, 3, 4 traû lôøi caùc caâu hoûi.

+ Ñöôøng söùc laø ñöôøng maø tieáp tuyeán taïi moãi ñieåm cuûa noù laø giaù cuûa vectô cöôøng ñoä ñieän tröôøng taïi ñieåm ñoù.

+ Caùc ñaëc ñieåm cuûa ñöôøng söùc

- Qua moãi ñieåm trong ñieän tröôøng chæ veõ ñöôïc moät ñöôøng söùc vaø chæ moät maø thoâi.

- Ñöôøng söùc ñieän laø nhöõng ñöôøng coù höôùng. Höôùng cuûa ñöôøng söùc ñieän taïi moät ñieåm laø höôùng cuûa cöôøng ñoä ñieän tröôøng taïi ñieåm ñoù.

- Ñöôøng söùc ñieän tónh laø nhöõng ñöôøng khoâng kheùp kín.

- Quy öôùc: veõ soá ñöôøng söùc tæ leä vôùi cöôøng ñoä ñieän tröôøng taïi ñieåm ñoù.

. Tr¶ lêi C2

+ Ñieän tröôøng deàu laø ñieän tröôøng maø vectô cöôøng ñoä ñieän tröôøng coù höôùng vaø ñoä lôùn nhö nhau t

YC: Ñoïc SGK vaø traû lôøi caùc caâu hoûi.

H: Ñöôøng söùc laø gì?

H: Neâu caùc ñaëc ñieåm cuûa ñöôøng söùc?

C©u C2: Cµng gÇn ®iÖn tÝch ®iÓm, sè ®­êng søc ®i qua mét ®¬n vÞ diÖn tÝch ®Æt vu«ng gãc víi ®­êng søc ®iÖn cµng dµy, do ®ã c­êng ®é ®iÖn tr­êng cµng gÇn ®iÖn tÝch ®iÓm ®ã cµng lín.

H: Ñieän tröôøng ñeàu laø gì?

H: Neâu ñaëc ñieåm ñöôøng söùc cuûa ñieän tröôøng ñeàu.

Toång keát yù kieán traû lôøi cuûa hoïc sinh vaø ñöa ra keát luaän