giaoan hinh học 6

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

NỘI DUNG KIẾN THỨC

GV: Giới thiệu phương pháp học tập.

- Giới thiệu chương trình học 6: 2 chương.

+ Chương I: Đoạn thẳng.

+ Chương II: Góc.

Hoạt động 2: Khái niệm điểm

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

NỘI DUNG KIẾN THỨC

GV: Nêu hình ảnh của điểm, cách đặt tên cho điểm.

HS: Quan sát hình 1 SGK: Đọc tên các điểm, cách vẽ điểm, nói cách viết tên điểm.

GV: Giới thiệu cho HS về 3 điểm phân biệt.

GV: Cho HS quan sát hình 2 và nêu cách hiểu hình 2 là:

- Một điểm mang 2 tên A và C.

- Hai điểm A và C trùng nhau.

GV: Thông báo:

1. Điểm.

- Cách vẽ điểm: 1 dấu chấm nhỏ.

- Cách viết tên điểm: Dùng các chữ cái in hoa.

- Ba điểm phân biệt: A, B, C.

                       . A          . B

                    . C

- Hai điểm trùng nhau: A và C.

                           A . C

- Hai điểm phân biệt là hai điểm không trùng nhau.

- Bất cứ hình nào cũng là một tập hợp điểm.

- Điểm cũng là 1 hình. đó là hình đơn giản nhất.

Hoạt động 3: Đường thẳng

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

NỘI DUNG KIẾN THỨC

GV: Nêu hình ảnh của đường thẳng

HS: Quan sát hình 3 SGK: Đọc tên các đường thẳng, cách vẽ các đường thẳng, nói cách viết tên các đường thẳng, cách vẽ đường thẳng.

GV: Lưu ý: Đường thẳng không bị giới hạn về hai phía, đường thẳng là một tập hợp điểm.

2. Đường thẳng

- Vẽ đường thẳng bằng một vạch thẳng.

- Dùng các chữ cái in thường để đặt tên cho các đường thẳng (a, b, c,...)

- Hai đường thẳng a và p.

Hoạt động 4: Điểm thuộc đường thẳng, điểm không thuộc đường thẳng

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

NỘI DUNG KIẾN THỨC

GV: Cho HS quan sát hình 4 SGK.

HS: Quan sát hình 4 SGK.

GV: Diễn đạt quan hệ giữa các điểm A, B với đường thẳng d bằng các cách khác nhau, viết ký hiệu: A d , B d.

GV: Yêu cầu HS lên bảng vẽ hình 5 SGK và trả lời các câu hỏi a, b, c SGK

HS: Thực hiện.

3. Điểm thuộc đường thẳng. Điểm không thuộc đường thẳng.

- Điểm A thuộc đường thẳng d, kí hiệu là

A d.

- Điểm B không thuộc đường thẳng d, kí hiệu là B d.

a) Điểm C thuộc đường thẳng a. Điểm E không thuộc đường thẳng a.

b) C  a, E a.

c)

Hai điểm M, N a

Hai điểm F, K a.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

NỘI DUNG KIẾN THỨC

GV: Từ bài kiểm tra của HS GV khẳng định 3 điểm A, C, D thẳng hàng.

? Thế nào là 3 điểm thẳng hàng?

HS: trả lời dựa vào hình 8a.

? khi nào thì  3 điểm không thẳng hàng?

HS: trả lời dựa vào hình 8b.

GV: Yêu cầu HS nói cách vẽ 3 điểm thẳng hàng.

HS: Vẽ đường thẳng rồi lấy 3 điểm thuộc đường thẳng ấy.

GV: Yêu cầu HS nói cách vẽ 3 điểm không thẳng hàng.

HS: Vẽ đường thẳng rồi lấy 2 điểm thuộc đường thẳng ấy, và 1 điểm không thuộc đường thẳng ấy.

* Củng cố: HS làm bài tập 10 a, c SGK?

HS: Thực hiện.

GV: Để nhận biết được 3 điểm cho trước có thẳng hàng hay không ta làm thế nào?

- HS trả lời: dùng thước thẳng để kiểm tra.

GV: Cho HS làm BT 8 SGK.

HS: Thực hiện.

HS: Lên bảng làm bài tập 10a (T-106), c?

HS: Thực hiện

1. Thế nào là 3 điểm thẳng hàng.

- Khi 3 điểm A, C, D cùng thuộc một đường thẳng ta nói chúng thẳng hàng.

- Khi 3 điểm A, B, C không cùng thuộc bất kì đường thẳng nào, ta nói chúng không thẳng hàng.

Bài tập:

- Vẽ 3 điểm M, N, P thẳng hàng.

- Vẽ 3 điểm T, Q, R không thẳng hàng.

Hoạt động 2: Quan hệ giữa 3 điểm thẳng hàng.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

NỘI DUNG KIẾN THỨC

HS: Quan sát hình 9 SGK.

GV: Gọi hs đọc các cách mô tả vị trí tương đối của 3 điểm thẳng hàng trên hình đó.

GV: Yêu cầu HS  vẽ 3  điểm A, B, C  thẳng hàng sao cho điểm A nằm giữa hai điểm B, C.

1HS lên bảng vẽ.

GV: Trong 3 điểm thẳng hàng có mấy điểm nằm giữa hai điểm còn lại ?

HS: Trả lời.

GV: Nhận xét ghi bằng phấn màu.

* Củng cố: HS làm bài tập 11 SGK:

Điền vào chỗ trống trong các phát biểu.

GV: Gọi học sinh đứng tại chỗ trả lời.

HS: Thực hiện.

2. Quan hệ giữa ba điểm thẳng hàng.

                    A      C          B

Với 3 điểm thẳng hàng A, B, C như trên ta nói:

- A, C nằm cùng phía đối với B

- C, B  nằm cùng phía đối với A

- A, B  nằm khác phía đối với C

- Điểm C nằm giữa 2 điểm A, B

* Nhận xét:

Trong 3 điểm thẳng hàng ,có 1 điểm và chỉ 1 điểm nằm giữa 2 điểm còn lại

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

NỘI DUNG KIẾN THỨC

GV: Cho 1 điểm A, yêu cầu HS vẽ đường thẳng đi qua A. Nêu cách vẽ?

? Vẽ được mấy đường thẳng?

HS: Vẽ ra nháp và trả lời: Vô số đường thẳng.

GV: Cho thêm điểm B khác điểm A. Hãy vẽ đường thẳng đi qua A, B.

HS: Vẽ vào vở.

GV: Vẽ lên bảng.

? Muốn vẽ đường thẳng đi qua 2 điểm A, B ta làm như thế nào?

? Vẽ được mấy đường thẳng ?

HS: Trả lời.

GV: Nêu nhận xét, ghi bằng phấn màu lên bảng, đóng khung.

Củng cố: HS làm BT 15 (SGK).

1. Vẽ đường thẳng.

                 A                   B      

* Nhận xét:

Có 1 đường thẳng và chỉ một đường thẳng đi qua 2 điểm A, B.

Bài 15 (SGK - 109):

a) Đúng.              b) Đúng.

Hoạt động 2:Tên đường thẳng.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

NỘI DUNG KIẾN THỨC

GV: Ta đã biết cách đặt tên cho đường thẳng như thế nào?

HS: Bằng 1 chữ cái thường.

GV: Thông báo các cách đặt tên khác cho đường thẳng.

HS: Đọc tên các đường thẳng: Đường thẳng a, đường thẳng AB ( hoặc BA), đường thẳng xy (hoặc yx).

Củng cố: HS làm SGK

HS: Gọi tên đường thẳng.

? có bao nhiêu cách gọi?

GV: Nêu các khái niệm trùng nhau.

2. Tên đường thẳng.

Có 3 cách:

+ C1: Dùng 2 chữ cái in hoa AB (BA) (Tên của 2 điểm thuộc đường thẳng đó).

+ C2­: Dùng chữ cái in thường.

+ C3: Dùng 2 chữ cái in thường.

?

   Nếu đường thẳng chứa 3 điểm A, B, C thì có 6 cách gọi tên đường thẳng: Đường thẳng: AB; BC; AC; CA; CB; BA.

Hoạt động 3: Đường thẳng trùng nhau, cắt nhau, song song.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

NỘI DUNG KIẾN THỨC

GV: Thông báo: Các đường thẳng có thể trùng nhau hoặc phân biệt.

GV: Vẽ hai đường thẳng phân biệt có 1 điểm chung, không có điểm chung nào, nêu khái niệm hai đường thẳng cắt nhau, song song với nhau.

HS: Vẽ vào vở.

? Hai đường thẳng phân biệt có những vị trí nào?

HS: Đọc chú ý (SGK).

? Cho 2 đường thẳng trên mặt phẳng có những vị trí nào có thể xảy ra?

HS: Trả lời.GV: Lưu ý: ở lớp 6 khi nói 2 đường thẳng mà không nói gì thêm ta hiểu đó là 2 đường thẳng phân biệt.

3. Đường thẳng trùng nhau, cắt nhau, song song.

- Hai đường thẳng AB và AC chỉ có một điểm chung A, ta nói chúng cắt nhau. Và A là giao điểm.

- Hai đường thẳng a và b có vô số điểm chung, ta nói a và b trùng nhau.

Hai đường thẳng xy và x'y' không có điểm chung ta nói xy và x'y' song song.

* Chú ý: (SGK-109)

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

NỘI DUNG KIẾN THỨC

GV Thông báo nhiệm vụ :

a) Chôn các cọc hàng rào thẳng hàng nằm giữa hai cột mốc A và B.

b) Đào hố trồng cây thẳng hàng với hai cây A và B đã có ở hai đầu lề đường

GV: Khi đã có những dụng cụ trong tay chúng ta cần tiến hành như thế nào ?

I. Nhiệm vụ 

2 HS nhắc lại nhiệm vụ phải làm trong tiết học

Cả lớp ghi nhiệm vụ

Hoạt động 2:  Tìm hiểu cách làm

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

NỘI DUNG KIẾN THỨC

GV làm mẫu trước :

Bước 1 : Cắm cọc tiêu thẳng đứng với mặt đất tại hai điểm A và B

Bước 2: HS1: Đứng ở vị trí gần điểm A

              HS2 : Đứng ở vị trí gần điểm C

(điểm C áng chừng nằm giữa A và B)

Bước 3 : HS1 : ngắm và ra hiệu cho HS2 đặt cọc tiêu ở vị trí điểm C sao cho HS1 thấy cọc tiêu A che lấp hoàn toàn hai

cọc tiêu ở vị trí B và C  A, B, C thẳng hàng

II. Tìm hiểu cách làm 

Cả lớp cùng đọc mục 3 tr 108 (SGK) và quan sát kỹ tranh vẽ ở hình  24 và 25 trong thời gian 3 phút

 Hai HS đại diện nêu cách làm

 Lần lượt hai HS thao tác đặt cọc C thẳng hàng với hai cọc A, B trước toàn lớp (mỗi HS thực hiện một trường hợp về vị trí của C đối với A, B

Hoạt động 3: Học sinh thực hành theo nhóm

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

NỘI DUNG KIẾN THỨC

GV quan sát các nhóm HS thực hành, nhắc nhở, điều khiển khi cần thiết.

III. Học sinh thực hành theo nhóm

 Nhóm trưởng phân công nhiệm vụ cho từng thành viên tiến hành chôn cọc thẳng hàng với hai mốc A và B mà giáo viên cho trước.

 Mỗi nhóm HS có ghi lại một bản thực hành theo trình tự :

+ Chuẩn bị thực hành : Kiểm tra từng cá nhân.

+ Thái độ, ý thức thực hành : cụ thể từng cá nhân.

Kết quả thực hành :

Nhóm tự đánh giá : Tốt  khá  trung bình, hoặc có thể tự cho điểm

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

NỘI DUNG KIẾN THỨC

GV: Vẽ lên bảng

- Đường thẳng xy.

- Điểm O trên đường thẳng xy.

HS: Vẽ vào vở theo GV làm trên bảng.

GV: Dùng phấn màu tô phần đường thẳng Ox.

HS: Dùng bút khác màu tô đậm phần Ox.

GV: Giới thiệu: Hình gồm điểm O và phần đường thẳng này là một tia gốc O.

GV: Thế nào là một tia gốc O?

HS: Đọc định nghĩa trong SGK.

GV: Trên hình 26 có 2 tia Ox, Oy.

        Khi đọc (hay viết) tên 1 tia phải đọc (viết) tên gốc trước.

Hai tia Ox và Oy còn gọi là nửa đường thẳng Ox, Oy.

GV: Nhấn mạnh: Ta vạch thẳng để biểu diễn 1 tia, gốc tia được vẽ rõ.

- Tia Ox bị giới hạn bởi điểm O, không bị giới hạn về phía x.

GV: Tia Ax bị giới hạn bởi điểm nào? không bị giới hạn về phía nào?

HS:

GV: Củng cố: HS làm BT 25 (vào vở).

HS: Lên bảng vẽ hình.

GV: Vẽ hình sau lên bảng và hỏi:

Đọc tên các

tia trên

hình vẽ?

Hai tia Ox

và Oy trên

hình có đặc                   (Hình 2)

điểm gì?

HS: Cùng nằm trên 1 đường thẳng, chung gốc O.

GV: 2 tia Ox và Oy là 2 tia đối nhau.

1. Tia

* Định nghĩa: (SGK-111)

- Tia Ox còn gọi là nửa đường thẳng Ox.

- Tia Oy hay còn gọi là nửa đường thẳng Oy.

* Chú ý: Khi đọc (hay viết) tên một tia gốc phải đọc (hay viết) tên gốc trước.

* Bài tập 25 (113-SGK)

   Cho 2 điểm A, B hãy vẽ:

a) Đường thẳng AB.

b) Tia AB.

c) Tia BA.

Hoạt động 2  Hai tia đối nhau.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

NỘI DUNG KIẾN THỨC

HS: Ghi

GV: Nhắc lại đặc điểm của 2 tia đối nhau Ox, Oy?

     (1). 2 tia chung gốc.

     (2). 2 tia tạo thành 1 đường thẳng.

GV: Vẽ đường thẳng m n bất kì. Trên đường thẳng m n lấy A.

Hãy nêu tên các tia đối nhau? Vì sao?

HS: 2 tia Am và An đối nhau.

GV: Ghi nhận xét:- Nhắc lại nhận xét.

GV: Củng cố: Cho HS làm    ? 1  

HS: Quan sát hình vẽ rồi trả lời:

2. Hai tia đối nhau:

Hai tia chung gốc Ox và Oy Tạo thành đường thẳng xy được gọi là hai tia đối nhau.

* Nhận xét: Mỗi điểm trên đường thẳng là hai tia đối nhau.

Hoạt động 3. Hai tia trùng nhau.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

NỘI DUNG KIẾN THỨC

GV: Dùng phấn  màu xanh vẽ tia AB, dùng phấn màu vàng vẽ tia Ax.

HS: Quan sát GV vẽ.

? Em có nhận xét gì về 2 tia Ax và AB?

HS: (Chung gốc, tia này nằm  trên tia kia).

GV: Tìm 2 tia trùng nhau trên H.28.

GV: Giới thiệu 2 tia phân biệt, thông qua bẳng phụ để minh họa.

HS: Đọc chú ý SGK - 112.

GV: Cho HS làm BT .

HS: Làm : Quan sát hình vẽ, trả lời.

3. Hai tia trùng nhau:

Tia Ax và tia AB là 2 tia trùng nhau.

* Chú ý: Hai tia không trùng nhau còn được gọi là 2 tia phân biệt.

? 2   

  a) Hai tia Ox

và OA

trùng nhau.

Hai tia OB và Oy trùng nhau.

  b) Hai tia Ox và Ax không trùng nhau vì không chung gốc.

  c) Hai tia Ox và Oy không đối nhau vì 2 tia này không tạo thành đường thẳng.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

NỘI DUNG KIẾN THỨC

GV: Chép đề bài lên bảng, yêu cầu HS nghiêm túc làm bài.

HS: Nghiêm túc làm bài.

* Kiểm tra 15 phút.

Đề bài:

Câu 1: Cho tia AB, lấy điểm M thuộc tia AB. Trong các câu sau, câu nào đúng?

a) Điểm M nằm giữa A và B.

b) Điểm B nằm giữa A và M.

c) Điểm M nằm giữa 2 điểm A, B hoặc không nằm giữa 2 điểm đó.

d) Hai điểm M và B nằm cùng phía đối với A.

Câu 2: Cho 3 điểm A, B, C thẳng hàng theo thứ tự đó.

a) Viết tên các tia gốc A, gốc B, gốc C.

b) Viết tên các tia trùng nhau.

Hoạt động 2: Chữa bài kiểm tra

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

NỘI DUNG KIẾN THỨC

GV: Gọi 1 HS lên bảng vẽ hình câu 1, xét các vị trí của điểm M.

HS: Vẽ hình, trả lời.

GV: Gọi 1 HS lên bảng vẽ hình câu 2.

Gọi 2 HS lần lượt trả lời câu a, b.

HS: Thực hiện.

GV: Nhận xét, chốt lại.

Yêu cầu HS làm BT 25 SGK.

HS: Lên bảng vẽ hình.

? Nhận xét sự khác nhau giữa 3 hình vẽ.

HS: Đường thẳng AB không bị giới hạn về 2 phía. Tia AB bị giới hạn tại gốc A, không bị giới hạn về phía B. Tia BA bị giới hạn tại gốc B, không bị giới hạn về phía A.

GV: Treo bảng phụ BT 27 SGK. Yêu cầu HS lên bảng điền vào chỗ trống.

HS: Lên bảng thực hiện:

GV: Treo bảng phụ BT 30 SGK. Yêu cầu HS lên bảng điền vào chỗ trống.

HS: Lên bảng thực hiện:

GV: Nêu câu hỏi BT 32 SGK. Gọi 1HS đứng tại chỗ trả lời.

HS: Trả lời: Câu c đúng.

* Chữa bài kiểm tra.

Câu 1:

c) Đúng.

d) Đúng.

Câu 2:

a) Các tia: AB, AC, BA, BC, CA, CB.

b) Tia AB và AC trùng nhau.

Tia CA và CB trùng nhau.

Bài 25 (SGK - 113):

a)

b)

c)

Bài 27 (SGK - 113):

a) Tia AB là hình gồm điểm A và tất cả các điểm nằm cùng phía với B đối với (điểm A).

b) Hình tạo thành bởi điểm A và phần đường thẳng chứa tất cả các điểm cùng phía đối với A là 1 tia gốc ( A ).

Bài 30 (SGK - 113):

Nếu điểm O nằm trên đường thẳng xy thì:

a) Điểm O là gốc chung của (tia Ox và Oy).

b) Điểm ( O ) nằm giữa một điểm bất kì khác O của tia Ox và một điểm bất kì khác O của tia Oy.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

NỘI DUNG KIẾN THỨC

GV: Yêu cầu HS vẽ hai điểm A, B trên trang giấy. Đặt mép thước đi qua 2 điểm A, B. Dùng bút chì vạch theo mép thước từ A đến B, ta được một hình.

GV: Thao tác trên bảng.

? Hình này gồm bao nhiêu điểm? Là những điểm như thế nào?

HS: Trả lời.

GV: Khẳng định đó là đoạn thẳng AB.

Vậy đoạn thẳng AB là gì?

HS: Nêu định nghĩa đoạn thẳng AB như SGK.

GV: Giới thiệu cách đọc tên đoạn thẳng và hai đầu mút.

GV: Lưu ý cách vẽ đoạn thẳng: phải vẽ rõ 2 mút.

Cho HS làm BT 33 SGK. Treo đề bài lên bảng phụ.

1. Đoạn thẳng AB là gì?

* Định nghĩa: (SGK - 115)

-  Đoạn thẳng AB còn gọi là đoạn thẳng BA.

- Hai điểm A,B là hai mút (2 đầu) của đoạn thẳng AB.

Bài 33 (SGK - 115):

a) Hình gồm 2 điểm (R và S) và tất cả các điểm nằm giữa (R và S) được gọi là đoạn thẳng RS.

Hai điểm (R và S) được gọi là 2 mút của đoạn thẳng RS

b) Đoạn thẳng PQ là hình gồm (2 điểm P, Q và tất cả các điểm nằm giữa P, Q).

Hoạt động 2  Đoạn thẳng cắt đoạn thẳng, cắt tia, cắt đường thẳng.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

NỘI DUNG KIẾN THỨC

GV: Cho HS quan sát hình vẽ: 33, 34, 35 (Bảng phụ).

? Hãy mô tả các hình vẽ đó.

GV: Lưu ý có 1 điểm chung.

HS: Quan sát và mô tả các hình vẽ.

HS: Nhận dạng 2 đoạn thẳng cắt nhau, đoạn thẳng cắt tia, đoạn thẳng cắt đường thẳng.

GV: Cho HS quan sát bảng phụ: Nhận dạng một số trường hợp khác về đoạn thẳng cắt nhau, đoạn thẳng cắt tia, đoạn thẳng cắt đường thẳng.

Mô tả các hình vẽ đó.

2. Đoạn thẳng cắt đoạn thẳng, cắt tia, cắt đường thẳng.

a) Hai đoạn thẳng AB và CD cắt nhau, giao điểm là điểm I.

b ) Đoạn thẳng AB  cắt tia ox, giao điểm là điểm K.

c) Đoạn thẳng AB  và đường thẳng xy cắt nhau, giao điểm là điểm H.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

NỘI DUNG KIẾN THỨC

GV: Giới thiệu dụng cụ đo. Cách đo độ dài đoạn thẳng AB cho trước.

HS: Đo độ dài đoạn thẳng mà mỗi HS vẽ trong vở.

HS: Có nhận xét gì về số đo độ dài?

GV: Suy nghĩ - trả lời.

GV: Giới thiệu các cách nói khác nhau của độ dài đoạn thẳng AB.

GV: HS làm bt 40 sgk

HS: Thực hiện

1. Đo đoạn thẳng.

* Dụng cụ đo: Thước chia khoảng.

* Cách đo: (SGK-117).

* Nhận xét: (SGK-117).

- Ta nói: Độ dài đoạn thẳng AB bằng 17 mm, ta còn nói khoảng cách giữa 2 điểm A và B bằng 17 mm (hoặc A cách B một khoảng bằng 17 mm).

* Khi 2 điểm A và B trùng nhau, ta nói khoảng cách giữa 2 điểm A và B bằng 0.

Hoạt động 2. So sánh 2 đoạn thẳng.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

NỘI DUNG KIẾN THỨC

GV: Hướng dẫn so sánh 2 đoạn thẳng bằng cách so sánh độ dài của chúng.

Giả sử ta có AB = 3 cm; CD = 3cm; EG = 4 cm.

So sánh độ dài của AB và CD?

So sánh độ dài của AB và EG?

GV: Kết luận: AB = CD

                       AB < EG

                       EG > AB

HS: Thực hành đo các đoạn thẳng ở hình 41.

GV: So sánh EF và CD?

GV: Giới thiệu 1 số dụng cụ đo độ dài.

Nhìn hình 42 để nhận dạng các loại thước.

Đọc bài toán - Trả lời.

2. So sánh 2 đoạn thẳng.

Cho AB = m (cm); CD = n (cm)

(m, n là số đo độ dài, cùng đơn vị)

- Nếu m = n thì AB = CD.

- Nếu m > n thì AB > CD.

- Nếu m < n thì AB < CD.

?1   Đo: AB =               

  CD =                   IK =         

  EF =                   GH =          

* So sánh EF và CD?

                 EF < CD.

?2 Một số dụng cụ đo độ dài:

- Thước gấp   (hình 42b)

- Thước xích  (hình 42c)

- Thước dây   (hình 42a)

?3  1inchsơ = 16 mm

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

NỘI DUNG KIẾN THỨC

GV: Lấy kết quả của bài kiểm tra và gọi một số HS đọc kết quả đo và so sánh độ dài AM + MB  với AB.

HS: Thực hiện.

? Qua kết quả trên em rút ra nhận xét gì?

HS: Nếu điểm M nằm giữa A, B thì 

AM + MB = AB

GV: Yêu cầu vẽ 3 điểm A, B, M thẳng hàng, M không nằm giữa A, B. Đo AM, MB, AB. So sánh AM + MB  với AB.

Nêu nhận xét?

HS: Điểm M không nằm giữa A, B thì 

AM + MB  AB.

GV: Kết hợp 2 nhận xét ta có kết luận gì?

HS: Phát biểu.

GV: Ghi nhận xét.

? Nếu K nằm giữa M và N thì ta có đẳng thức nào?

HS: Làm ví dụ.

GV: Yêu cầu HS làm BT 50 SGK.

HS: Thực hiện.

GV: Để đo độ dài một đoạn thẳng hoặc khoảng cách giữa 2 điểm ta thường dùng dụng cụ gì? Chúng ta tìm hiểu phần 2.

1. Khi nào thì tổng độ dài hai đoạn thẳng AM và MB bằng độ dài đoạn thẳng AB?

               AM + MB = AB

            AM + MB  AB

* Nhận xét:

Điểm M nằm giữa A, B AM+MB = AB

Điểm M không nằm giữa A, B

AM + MB  AB

* Ví dụ: Điểm M nằm giữa A, B biết

AM  = 3 cm, AB = 8 cm. Tính BM?

Giải

Vì điểm M nằm giữa A, B nên

AM + MB = AB

Ta có: 3 + MB = 8

                  MB = 8 − 3

           Vậy MB = 5 cm

Bài 50 (SGK - 121):

Cho 3 điểm V, A, T thẳng hàng.

Nếu TV + VA = TA thì V nằm giữa 2 điểm T, A.

Hoạt động : Một vài dụng cụ đo khoảng cách giữa 2 điểm trên mặt đất.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

NỘI DUNG KIẾN THỨC

GV Nêu tên một số dụng cụ đo độ dài?

HS: Trả lời.

? Muốn đo khoảng cách giữa 2 điểm trên mặt đất ta làm ntn?

HS: Nghiên cứu sgk và trả lời.

GV: Lấy ví dụ trực quan.

2. Một vài dụng cụ đo khoảng cách giữa 2 điểm trên mặt đất.

- Thước cuộn bằng vải.

- Thước cuộn bằng sắt.

- Thước chữ A.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

NỘI DUNG KIẾN THỨC

HS: Nhận xét bài giải của HS 1, 2.

GV: Chữa BT.

HS: Đọc đề bài 48 (SGK).

? Đầu bài cho biết gì ? Hỏi điều gì ?

HS: Trả lời.

HS: Đọc đề bài 49 (SGK).

? Đầu bài cho biết gì ? Hỏi điều gì ?

GV: Dùng bút khác màu gạch chân những ý đầu bài cho, những ý đầu bài hỏi trên bảng phụ.

HS: 2 HS lên bảng cùng làm 2 phần a, b Cả lớp nhận xét đánh giá.

 Bài 46 (SGK - 121):

N là một điểm của đoạn thẳng IK N nằm giữa I; K

IN NK = IK

    Mà IN = 3cm ; NK = 6cm

     IK = 3 + 6 = 9 cm

Bài 48 (SGK - 121):

độ dài sợi dây là : 1,25 . = 0.25 (m)

Chiều rộng lớp học đó là:

4 . 1,25 + 0.25 = 5,25 (m)

Bài 49 (SGK - 121):

             A          M                    N            P                                                                 

a) M nằm giữa A và B

AM + MB = AB ( Theo nhận xét)

AM = AB − MB (1)

N nằm giữa A và B

AN + NB = AB ( theo nhận xét )

BN = AB − AN (2)

Mà AN = BM (3)

Từ  (1), (2), (3) ta có AM = BN

b) Tương tự câu a.

Bài 51(SGK)

Ta có 1cm + 2cm = 3cm

TA + VA = VT

Vậy điêm A nằm giữa 2 điểm T, V (theo nhận xét)

Hoạt động 2: Dạng 2

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

NỘI DUNG KIẾN THỨC

HS: Đọc đề bài 48 SBT trên bảng phụ.

1 HS khác dùng bút khác màu để gạch chân các ý đã biết, chưa biết.

HS: Giải bài toán theo nhóm.

GV: Cùng HS chữa bài.

GV: Nêu đề bài trên bảng phụ.

HS: Làm BT.

GV: Hướng dẫn 1 ý.

GV: Gọi HS trình bày bài : Các ý còn lại.

HS: Thực hiện.

Bài 48(SBT - 102):

Cho 3 điểm A, B, M biết AM = 3,7cm,

MB = 2,3cm, AB = 5cm

Chứng tỏ rằng :

a) Trong 3 điểm A, B, N không có điểm nào nằm giữa 2 điểm còn lại

b) A, B, M không thẳng hàng.

Giải:

a) Theo đầu bài AM = 3,7cm ; MB=2,1cm; AB = 5 cm.

+Ta thấy 3,7 + 2,3 5 AM + MB AB

M không nằm giữa A, B

+ Tương tự ta chứng tỏ được:

B không nằm giữa M, A

A không nằm giữa M, B

b) Theo câu a: Không có 3 điểm nào nằm giữa 2 điểm còn lại, tức là 3 điểm A, M, B không thẳng hàng.

Bài 52(SGK - 122):

Đi theo đoạn thẳng ngắn nhất  C

                              A                           B

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

NỘI DUNG KIẾN THỨC

GV: Nêu VD 1.

HS: Đọc SGK.

? Để vẽ đoạn thẳng cần xác định 2 nút của có ở VD 1 đã biết nút nào ? Cần XĐ nút nào ?

? Để vẽ đoạn thẳng có thể dùng những dụng cụ nào ? Cách vẽ như thế nào ?

HS: Nêu cách vẽ.

GV: Thực hiện trên bảng.

HS: Thực hiện vào vở.

GV: Hướng dẫn HS thực hiện 2 cách xđ điểm M trên tia OX. Em có nhận xét gì ?

HS: Đọc nhận xét ( SGK- 122).

GV: Nhấn mạnh phần nhận xét.

GV: Nêu VD 2.

? Đầu bài cho gì ? Yêu cầu gì ?

HS: Đọc SGK và nêu cách vẽ, 1 hs lên bảng thao tác vẽ 

GV: Bổ sung cách vẽ nếu cần.

1. Vẽ đoạn thẳng trên tia:

VD1: Trên tia Ox vẽ đoạn thẳng OM = 2cm

-         Mút O đã biết

-         Cần xđ mút M

Cách 1: ( Dùng thước có chia khoảng )

-         Đặt cạnh của thước trùng tia OX sao cho vạch số 0 trùng gốc 0

-         Vạch 2 cm của thước ứng với 1 điểm trên tia điểm ấy chính là điểm M

             O                       M                  x

                        2cm

Cách 2: (Có thể dùng compa và thước thẳng)

Nhận xét (SGK-122):

VD 2: Cho đoạn thẳng AB. Hãy vẽ đoạn thẳng CD sao cho CD = AB.

Cách vẽ: (SGK − 123).    

Hoạt động 2. Vẽ 2 đoạn thẳng trên tia:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

NỘI DUNG KIẾN THỨC

GV: Yêu cầu hs vẽ 2 đoạn thẳng

OM = 2cm, ON= 3cm trên tia OX.

HS: Thực hiện vào vở, 1 HS lên bảng vẽ (ON = 20cm ON = 30cm).

? Trong 3 điểm O, M, N điểm nào nằm giữa 2 điểm còn lại?

HS: M nằm giữa O, N.

GV: Lưu ý: 2cm < 3cm.

? Nếu trên tia Ox có OM =a, ON = b, O

HS: Đọc nhận xét (SGK-123).

GV: Bài học hôm nay cho ta thêm  một dấu hiệu nhận biết điểm nằm giữa 2 điểm.

? Nếu O, M, N tia OX và OM < ON thì điểm nào nằm giữa 2 điểm còn lại ?

HS: Trả lời.

2. Vẽ 2 đoạn thẳng trên tia:

VD: Trên tia Ox vẽ OM = 2cm ON = 3 cm

      O                  2           3              x

Điểm M nằm giữa 2 điểm O và N

(Vì 2cm < 3cm)

* Nhận xét (SGK-123)

    O     

0 < a < b M nằm giữa O, N

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

NỘI DUNG KIẾN THỨC

GV: Qua bài cũ ta đã biết trung điểm của đoạn thẳng. Vậy trung điểm của đoạn thẳng là gì:

HS: Nêu định nghĩa Sgk

HS: Cả lớp ghi bài vào vở: ĐN(SGK)

GV: M là trung điểm của đoạn thẳng AB thì M phải thoả mãn điều kiện gì?

HS: Suy nghĩ - trả lời.

GV: Có điều kiện M nằm giữa A và B thì tương ứng ta có đẳng thức nào?

HS: MA + MB = AB.

GV: M cách đều A và B thì …?

HS: MA = MB

GV: Chốt lại vấn đề (công thức bên)

HS: Ghi vào vở.

GV:  BT 60 (SGK)

HS: Đọc to đề, cả lớp theo dõi.

GV: Bài toán cho biết cái gì? Hỏi điều gì?

HS: Cho : tia Ox; A, B thuộc tia Ox

   OA = 2 cm; OB = 4 cm.

Hỏi: a, b, c (SGK)

GV: Quy ước đoạn thẳng vẽ trên bảng (1 cm trong vở, tương ứng 10 cm trên bảng)

Lên bảng vẽ hình.

Trả lời các câu hỏi của bài.

HS: Thực hiện

GV: Chốt lại vấn đề: Muốn chứng tỏ A là trung điểm của OB ta làm thế nào?

Trả lời:

Thoả mãn 2 ĐK: câu a và b

1. Trung điểm của đoạn thẳng:

* Định nghĩa: (SGK - 124)

M là trung      <=>       MA + MB = AB

điểm của AB                 MA = MB

(M còn gọi là điểm chính giữa của đoạn thẳng AB)

* Bài tập 60 (T 125-SGK)

Giải

     O             A             B            x

a) Trên tia Ox có 2 điểm A, B thoả mãn:

OA < OB (vì 2 cm < 4 cm) nên:

A nằm giữa O và B

b) Theo câu a, A nằm giữa O và B            nên:

       OA + AB = OB     (1)

    Thay OA = 2 cm; OB = 4 cm vào    (1), ta được: 2 + AB = 4

                        AB = 4 - 2 = 2 (cm)

     Vì     OA = 2 cm

                                     => OA = AB

             AB = 2 cm

c) Theo câu a và b ta có:

     A là điểm nằm giữa A và B; OA = AB   => A là trung điểm của OB.

Hoạt động 2: Vẽ trung điểm của đoạn thẳng:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

NỘI DUNG KIẾN THỨC

GV: Nêu ví dụ (SGK-125)

Hướng dẫn HS phân tích bài toán:

Ta có  MA + MAB = AB

           MA = MB

=> MA = MB === 2,5 cm

Với cách phân tích trên thì điểm M thoả mãn điều kiện gì?

HS:- M AB và MA = 2,5 cm

GV: Có những cách nào để vẽ trung điểm của đoạn thẳng AB?

HS:

GV: Nêu rõ cách vẽ theo từng bước

          (3 cách)

- Nêu cách 1 lên bảng.

- Hướng dẫn miệng cách 2: Gấp  dây.

- Tự đọc SGK để tìm hiểu cách 3:

    Gấp giấy.

HS: - Nêu cách 3.

GV: Làm BT  ?

HS: Trả lời miệng: Dùng sợi dây.

+Đo theo mép thẳng của đoạn gỗ.

+Chia đôi doạn dây có độ

   dài bằng độ dài thanh gỗ.

+Dùng đoạn dây đã chia đôi để

  xác định trung điểm của đoạn gỗ

Thực hành xác định trung điểm ...

 2. Vẽ trung điểm của đoạn thẳng:

*VD AB = 5 cm. Hãy vẽ trung điểm M của đoạn thẳng AB?

- Cách 1:

  + Vẽ tia AB.

  - Trên tia AB, vẽ điểm M sao cho: AM = 2,5 cm.

- Cách 2: Gấp dây.

- Cách 3: Gấp giấy (SGK-125)

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

NỘI DUNG KIẾN THỨC

GV: Treo bảng phụ:

Mỗi hình trong bảng phụ sau dây cho biết kiến thức gì?

HS: Quan sát các hình vẽ.

Trả lời miệng:

GV: Trên bảng này thể hiện nội dung các kiến thức đã học của chương I

Nhấn mạnh: Biết đọc hình vẽ một cách chính xác là một việc rất quan trọng.

1. Đọc hình.

1 x

   B                  .A

2

A    B      C

3      C 

   A                B

4

        b

     I

      a

5

                m

                  n

6                 x’

O

x

A      O       B

     X                  X

10

Hoạt động 2. Điền vào chỗ trống.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

NỘI DUNG KIẾN THỨC

GV: Treo bảng phụ ghi sẵn đề củng cố cho HS kiến thức qua sử dụng ngôn ngữ.

Yêu cầu HS đọc các mệnh đề toán, để tiếp tục điền vào chỗ trống.

HS: Dùng bút khác màu điền vào chỗ trống.

Cả lớp kiểm tra, sửa sai nếu cần.

Trên đây toàn bộ nội dung các tính chất phải học (SGK-127).

Đọc lại toàn bộ bài.

2. Điền vào chỗ trống.

a) Trong 3 điểm thẳng hàng có 1 và chỉ 1 điểm nằm giữa 2 điểm còn lại.

b) Có 1 và chỉ 1 đường thẳng đi qua

2 điểm phân biệt.

c) Mỗi điểm trên 1 đường thẳng là

gốc chung của 2 tia đối nhau.

d) Nếu M nằm giữa A và B thì AM + MB = AB.

e) Nếu MA = MB =thì M là trung điểm của A và B.

Hoạt động 3. Đúng? Sai?

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

NỘI DUNG KIẾN THỨC

GV: Treo bảng phụ đã ghi sẵn các mệnh đề.

- Yêu cầu HS đọc nội dung chỉ ra các mệnh đề đúng (Đ), sai (S).

HS: Trả lời miệng:

- Yêu cầu HS trình bày lại cho đúng với những câu sai (a, c, f).

HS: Suy nghĩ - trả lời.

GV: Trong các câu đã cho là một số định nghĩa - tính chất quan hệ của một số hình. Về nhà hệ thống từng thể loại: định nghĩa - tính chất - các quan hệ …

3. Đúng? Sai?

Bài 3

a)      Đoạn thẳng AB là hình gồm các điểm nằm giữa A và B.    (S)

b)      Nếu M là trung điểm của đoạn thẳng AB thì M cách đều 2 điểm A và B.(Đ)

c)      Trung điểm của đoạn thẳng AB là điểm cách đều A và B. (S)

d)      Hai tia phân biệt là 2 tia không có điểm chung.   (S)

e)      Hai tia đối nhau cùng nằm trên một đường thẳng. (Đ)

f)       Hai tia cùng nằm trên một đường thẳng thì đối nhau.    (S)

Hai đường thẳng phân biệt thì hoặc cắt nhau hoặc song song.   (Đ)

Hoạt động 4. Luyện kĩ năng vẽ hình-lập luận.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

NỘI DUNG KIẾN THỨC

GV: Nêu đề bài (bảng phụ)

Gọi 1 HS  lên bảng vẽ hình

HS: Lên bảng vẽ hình.

HS:  Dưới lớp vẽ vào vở.

GV: Theo dõi, nhận xét, sửa chữa sai sót (nếu có).

GV: Trên hình có bao nhiêu đoạn thẳng? Kể tên?

HS: Trả lời.

GV: Có cặp 3 điểm nào thẳng hàng? Vì sao?

HS: Trả lời.

GV: Chốt lại: Vẽ hình một cách chính xác, khoa học rất cần thiết đối với người học hình.

GV: Đọc đề bài - vẽ hình.

Trong 3 điểm A, M, B điểm nào nằm giữa 2 điểm còn lại? Vì sao?

HS: Suy nghĩ trả lời.

GV: Tính MB?

Lưu ý: HS lập luận theo mẫu:

  - Nêu điểm nằm giữa.

  - Nêu hệ thức đoạn thẳng.

  - Thay số để tính.

M có là trung điểm của AB không? Vì sao?

HS: Trả lời.

4. Luyện kĩ năng vẽ hình-lập luận.

Bài 4

Cho 2 tia phân bệt không đối nhau O x và O y.

- Vẽ đường thẳng aa' cắt 2 tia đó tại A, B khác 0.

- Vẽ điểm M nằm giữa 2 điểm A, B.

   Vẽ tia OM.

- Vẽ tia ON là tia đối của tia OM.

a)      Chỉ ra những đoạn thẳng trên hình?

b)      Chỉ ra 3 điểm thẳng hàng trên hình?

 a

Giải: x

a) Các đoạn thẳng                     A 

trên hình vẽ là:         N     O       M

ON; OM; MN;

OA; OB; AM;  B

AB; MB (8 đoạn thẳng)               a’      y

b) Các điểm N,O,M thẳng hàng

    Các điểm A,M,B thẳng hàng

Bài 6-T 127-SGK

Giải

a)      Trên tia AB có 2 điểm M và B htoả mãn AM < AB (vì 3 cm < 6 cm)

      nên M nằm giữa A và B

A                             M                          B

                  3

                                 6

b)      Vì M nằm giữa A và B                                                            

nên AM + MB = AB (1)

     Thay AM = 3cm; AB = 6cm vào (1)                       

     ta được:  3 (cm)+ MB = 6 (cm)

                   => MB = 6 - 3 = 3 (cm)

     Vậy AM = MB (cùng bằng 3 (cm))

c)      M là trung điểm của AB vì M nằm giữa A và B (câu a) và MA = MB (câu b).

           Cấp độ

  Chủ đề

Nhận biết

Thông hiêu

Vậndụng

Cộng

Đoạn thẳng, độ dài đoạn thẳng

 HS biết khái niệm đoạn thẳng và biết vẽ đoạn thẳng

( câu 1)       

Hiểu được trên tia Ox nếu OM < ON thì điểm M nằm giữa hai điểm O và N

( câu 3a)

Vận dụng hệ thức AM+ MB =AB để tính độ dài một đoạn  thẳng

( câu 3b)

Số  câu, số điểm, tỉ lệ %

Số câu:1

Số điểm2

Số câu:1

Số điểm:1

Số câu:1

Số điểm:1 

Số câu:3

Số điểm:4 =40%

Tia

HS nhận biết được tia và biết vẽ tia

( câu 2)

Số  câu, số điểm, tỉ lệ %

Số câu:1

Số điểm:2

Số câu:1

Số điểm:2= 20%

Trung điểm của đoạn thẳng

Vận dụng để chứng tỏ một điểm là trung điểm của một đoạn thẳng

( câu 3c)

Số  câu, số điểm, tỉ lệ %

Số câu:1

Số điểm:1,5

Số câu:1

Số điểm:1,5 =15%

Ba điểm thẳng hàng, đoạn thẳng, tia, đường thẳng

HS vẽ được ba điểm không  thẳng hàng, điểm nằm giữa hai điểm, doạn thẳng, tia, đường thảng tong một hình

(câu 4)

Số  câu, số điểm, tỉ lệ %

Số câu:1

Số điểm:2,5

Số câu:1

Số điểm:2,5=25%

Tổng số  câu

Tổng số điểm

tỉ lệ %

Số câu:2

Sốđiểm:3=30%

Số câu:2

Sốđiểm:4=40%

Số câu:2

Số điểm:3=30%

Số câu:6

Số điểm:10=100%

Câu

Nội dung

Điểm

Câu 1

( 2 đ)

Đoạn thẳng AB là hình gồm điểm A,B và tất cả các điểm nằm giữa A và B

Vẽ hình         

(1đ).

(1đ)

Câu 2

( 2 đ)

Hai tia chung gốc Ox và Oy tạo thành đường thẳng xy được gọi là hai tia đối nhau.

Vẽ hình

(1đ_)

(1đ)

Câu3

( 3,5 đ)

a)     Ta có OM=3cm, ON = 6cm

            =>OM  < ON

                       nên M nằm giữa O và N 

b)    Điểm M nằm giữa O và N  

nên ta có : OM+MN=ON                                 

          suy ra  MN=ON-OM

                           =6-3=3cm              

              Vậy OM=MN = 3 cm 

         c) M là trung điểm của ON 

  Vì  điểm M nằm giữa hai điểmO,  N và OM=NM= 3cm 

(1đ)

(0,25đ)

(0,25đ)

(0,25đ)

(0,25đ)

(0,25đ)

(0,25đ)

(0,25đ)

(0,25đ)

(0,25đ)

(0,25đ)

Câu4

( 2,5đ)

                                                                                          M                      

                     B                                                                      C

Mỗi ý đúng 0,5 đ