|
A. Bài mới
1. Giới thiệu bài
GV: Trước khi vào bài, cô có 1 câu hỏi dành cho cả lớp. Để trả lời được câu hỏi này yêu cầu các con quan sát kỹ những hình ảnh trên màn chiếu, và lắng nghe những thông tin cô cung cấp.
H: Đây là ai?
* Slide 1 - Hình 1: Năm 1968, tập thơ Góc sân và khoảng trời ra đời khi tác giả của nó mới tròn 10 tuổi.
* Hình 2: Đó là 1 cậu bé yêu thơ, thích làm thơ. Những câu thơ ngộ nghĩnh , đáng yêu của cậu đã làm say mê biết bao độc giả.
* Hình 3: Mưa, mưa
Ù ù nh ư xay l úa
Lộp bộp
Lộp bộp
Rơi
Rơi
Đất trời mù trắng nước
Đó là những câu thơ trong bài thơ Mưa của tác giả này mà chúng ta đã học ở chương trình Tiếng Việt lớp 4.
H: Đó là nhà thơ nào?
* Hình 4
GV: Đó là nhà thơ Trần Đăng Khoa - nhà thơ của thiếu nhi. Những sáng tác của ông đều có đặc điểm : dễ nhớ, dễ thuộc và chứa đựng nhiều ý nghĩa. Một trong những bài thơ đó hôm nay cô giới thiệu mang tên HẠT GẠO LÀNG TA.
* Slide 2 – hình 5
GV : Một điều thú vị là HẠT GẠO LÀNG TA không những là bài thơ hay mà còn là bài hát thiếu nhi rất dễ thương.
2. Hướng dẫn Tìm hiểu bài
a) Luyện đọc
- GV đọc toàn bài
- GV chia đoạn : Mỗi đoạn là 1 khổ thơ . Chúng ta sẽ luyện đọc và tìm hiểu theo 5 đoạn này.
- Gọi 5 HS nối tiếp nhau đọc cả bài
- GV sửa lỗi cho HS
- GV (hoặc HS ) nêu từ khó : bão , vục (dễ phát âm sai dấu); tiền tuyến, quết (hay phát âm sai vần).
- GV ghi bảng từ khó
- GV chú giải những từ khó hiểu kèm tranh minh hoạ:
* Slide 3 – H : Sông Kinh Thầy ở đâu ?
GV : Chảy qua tỉnh Hải Dương, một nhánh của sông Thái Bình, mang nước và phù sa cung cấp cho ruộng vườn, cây trái.
* Slide 4 – H: Hào giao thông là gì?
GV: Là công trình được xây dựng r t nhiều thời chiến nhằm giúp mọi người đi lại được an toàn khi lao động và chiến đấu.
* Slide 5 – H: Trành là gì?
GV: Trành (giành, xẻo) dụng cụ đan bằng tre, nứa, có đáy phẳng, được dùng để vận chuyển đất đá, phân trâu bò.
= Ngoài những từ khó phát âm, từ cần hiểu rõ nghĩa, với những câu thơ của bài còn yêu cầu chúng ta ngắt nhịp chính xác.
* Bảng phụ - Slide 6
Hạt gạo làng ta Em vui em hát
Có vị phù sa Hạt vàng làng ta
Của sông Kinh Thầy
Có hương sen thơm
Trong hồ nước đầy
Có lời mẹ hát
Ngọt bùi đắng cay…
Thảo luận nhóm đôi : Đây là khổ thơ thứ 1 và 2 câu cuối bài thơ. Với những câu thơ này, chúng ta sẽ ngắt nhịp như thế nào?
- Gọi đại diện nhóm trả lời.
GV: Cô đồng ý với ý kiến của các con. Chỉ lưu ý các con khi đọc từ dòng thơ 1 chuyển sang dòng thơ thứ 2 ngắt nhịp ngắn. Từ dòng thứ 2 sang dòng thứ 3 đọc liền mạch.
- HS luyện đọc, thể hiện lại.
= Với 2 câu cuối của bài thơ, các con lưu ý đọc nhấn giọng từng từ với câu trên, và ngắt nhịp 2/2 với câu thơ dưới.
-HS luyện đọc, thể hiện lại. GV cho điểm đọc
- HS đọc nối tiếp lần 2
- Gọi HS nhận xét . GV cho điểm
b) Tìm hiểu bài
GV : Để gây ấn tượng và tạo hấp dẫn nơi người nghe, đọc đúng thôi chưa đủ mà cần đọc hay nữa. Muốn vậy ta phải hiểu nội dung bài. Chúng ta cùng tìm hiểu bài thơ.
- HS đọc khổ 1
H: Qua khổ 1, em hiểu hạt gạo được làm nên từ những gì?
- Ghi bảng : hạt gạo
vị phù sa
* Slide 6 – hình 2, 3, 4 . GV thuyết minh:
Có thể nói hạt gạo được làm nên từ những gì tinh tuý của đất trời, gắn bó mật thiết với con người và quê hương Việt Nam. Mỗi cây lúa được tưới tắm bởi dòng nước đỏ phù sa của sông Kinh Thầy, ướp hương sen thơm trong hồ, được chăm sóc, nâng niu bởi con người.
= Tuy vậy, để làm nên hạt gạo thơm ngon, trắng ngần, người nông dân gánh chịu rất nhiều vất vả.
H: Đó là những nỗi vất vả gì?
- Ghi bảng: bão - mưa
giọt mồ hôi
- GV: Mỗi hạt gạo thấm đẫm những giọt mồ hôi của biết bao người như trong câu thơ: Giọt mồ hôi sa
Những trưa tháng sáu
đã thể hiện rõ điều đó.
H: Ở 2 câu cuối khổ thứ 2 :
Cua ngoi lên bờ
Mẹ em xuống cấy
có sự xuất hiện của cặp từ trái nghĩa nào? Việc sử dụng cặp từ đó có tác dụng nhấn mạnh điều gì?
- GV: Dưới sự khắc nghiệt của thời tiết tháng sáu: nắng hạn, oi bức, cua phải ngoi lên bờ, thế mà mẹ vẫn phải xuống cấy. Mẹ - hình ảnh đại diện cho những bác nông dân không quản nắng mưa, vất vả , cực nhọc vẫn chăm chỉ và cần mẫn. Trong thời chiến, ngoài việc phải chống chọi lại sự khắc nghiệt của thời tiết, người dân còn phải vừa lao động vừa sản xuất.
* Slide 6 - hình 5 . GV thuyết minh: Đây là hỉnh ảnh những nữ dân quân, tay liềm , tay súng đang mải miết làm viêc trên cánh đồng. Sự lạc quan, tinh thần hăng hái là điều ta có thể cảm nhận qua bức tranh này.
H: Tuổi nhỏ góp công sức như thế nào để làm ra hạt gạo?
- HS quan sát tranh minh hoạ
GV: Để làm ra hạt gạo phải mất bao công sức. Trong những năm chiến tranh, trai tráng cầm súng chiến đấu, em thiếu nhi cũng phải lao động. Hình vẽ các bạn thiếu nhi đầu đội nón rơm tránh đạn, vai đeo khăn quàng đỏ, đang hăng hái gánh phân ra đồng bón cho cây lúa.
H: Từ những khổ thơ vừa tìm hiểu,vì sao tác giả lại gọi hạt gạo là hạt vàng?
- Ghi bảng: hạt vàng
- GV: Hạt gạo được ví như hạt vàng vì nó thấm đấm mồ hôi, và công sức của bao người. Những gánh gạo làm ra được đưa đi muôn nơi, khắp nẻo, từ tiền tuyến đến phương xa, giúp người dân ấm lòng, giúp các chú bộ đội no bụng, dũng cảm cầm súng chiến đấu bảo vệ Tổ quốc. Vàng là kim loại quý giá, ví hạt gạo như hạt vàng nhằm nhấn mạnh giá trị cao quý của hạt gạo cũng như ghi nhận công lao của bao người làm ra nó.
H: Qua phần tìm hiểu bài, em hiểu ý nghĩa bài thơ này là gì?
- GV ghi nội dung chính của bài
c) Đọc diễn cảm và đọc thuộc lòng
H: Các con đã hiểu nội dung bải, vậy bài thơ này, chúng ta nên đọc với giọng như thế nào?
H: Với những câu thơ này, nên nhấn giọng ở những từ ngữ nào?
- GV: nhấn giọng ở hạt gạo, có , ngọt bùi, đắng cay, vị phù sa, hương sen, lời hát, hạt vàng.
GV : Ở 2 câu cuối, chúng ta chú ý đọc cao giọng cuối câu.
- Yêu cầu HS đọc khổ 2
- HS nhận xét.
- HS đọc 2 khổ đầu
- HS đọc 3 khổ tiếp theo
- GV nhận xét .
- 1 HS đọc diễn cảm cả bài.
- Tổ chức học thuộc lòng
= Qua phần luyện đọc, tìm hiểu bài, và qua bài hát, chắc hẳn 1 số bạn đã thuộc bài thơ .
- HS đọc thuộc lòng từng khổ
- 1 HS đọc thuộc lòng cả bài
GV : Qua phần luyện đọc diễn cảm và học thuộc lòng vừa rồi, cô thấy các con đã có nhiều cố gắng : đọc hay, tình cảm và rất nhiều bạn thuộc bài thơ. Cô khen cả lớp.
3. Củng cố dặn dò
GV: Vậy là các con đã hiểu nội dung bài, đã học thuộc lòng , vì vậy nếu bây giờ yêu cầu các con thể hiện lại bài hát HẠT GẠO LÀNG TA để dành tặng các thầy cô, cô tin chúng mình sẽ hát hay hơn lúc đầu. Đúng không cả lớp?
- Nhận xét tiết học
- Dặn HS học thuộc bài thơ, chuẩn bị bài sau.
|
- HS nghe
-HS nghe
- HS tr ả l ời
- HS hát
- HS nghe
- 5 HS đọc nối tiếp
- HS nêu từ khó
- HS đọc từ khó . C ả lớp đồng thanh.
- HS tr ả l ời.
- HS thảo luận nhóm đ ôi.
- HS đọc
- HS đọc
- 5 HS đọc nối tiếp lần 2
- HS đọc thầm
- hạt gạo làm nên từ vị phù sa, hương sen, lời hát ngọt ngào của mẹ
- HS quan sát tranh minh hoạ.
- Những hình ảnh nói lên nỗi vất vả của người nông dân:
Bão tháng bảy, mưa tháng ba
Giọt mồ hôi sa
Những trưa tháng sáu
Nước như ai nấu
Chết cả cá cờ
Cua ngoi lên bờ
Mẹ em xuống cấy.
- Cặp từ lên - xuống, nhấn mạnh nỗi vất vả của mẹ không quản nắng mưa vẫn chăm chỉ làm việc.
- HS nghe
- HS quan sát tranh minh hoạ.
- Các bạn thiếu nhi phải gánh nước chống hạn, bắt sâu cho lúa, gánh phân .
- HS quan sát tranh minh hoạ
- HS nghe
- Hạt gạo quý bởi nó được làm ra bởi công sức của bao người.
- HS nghe
- Bài thơ : Ca ngợi vẻ đẹp và giá trị cao quý của hạt gạo .
- Vài HS nhắc lại ý chính
- Giọng : nhẹ nhàng, tha thiết, tình cảm
- Nhấn giọng : Hạt gạo, có, ngọt bùi, đắng cay.
- HS thể hiện .
- HS thể hiện.
- 1 HS đọc
- 1 HS đọc
- 1 HS đọc
- HS đọc
- HS đọc
- HS tự đọc thuộc lòng
- HS biểu diễn
|
