Hệ thống câu hỏi phát huy tính tích cực của học sinh môn lsử 7

Néi dung s¸ng kiÕn kinh nghiÖm

 

I.  PhÇn më ®Çu

II. C¬ së lÝ luËn chung

1. Ph¹m vi nghiªn cøu
2. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu

III. môc tiªu chung cña ch­¬ng tr×nh s¸ch gi¸o khoa lÞch sö 7

1. KiÕn thøc
2. T­ t­ëng, t×nh c¶m
3. Kü n¨ng

IV. Mét sè vÊn ®Ò vÒ hÖ thèng c©u hái ®Ó ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña häc sinh trong d¹y häc lÞch sö líp 7

1. Nh÷ng yªu cÇu ®èi víi gi¸o viªn
2. Nh÷ng yªu cÇu ®èi víi häc sinh

V. c¸c lo¹i c©u hái ®Ó ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña häc sinh trong d¹y häc lÞch sö líp 7

1. C©u hái cô thÓ mang tÝnh chÊt ph¸t hiÖn vÊn ®Ò.
2. C©u hái kh¸i qu¸t.
3. C©u hái mang tÝnh chÊt trõu t­îng.

VI. T¸c dông cña hÖ thèng c©u hái ®Ó ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña häc sinh trong d¹y häc lÞch sö líp 7

VII. KÕt qu¶

VIII. KÕt luËn

IX. TµI liÖu tham kh¶o

 

 

 

 

 

 

 

 

I. PhÇn më ®Çu

 

lÝ do chän ®Ò tµi

 

     HÖ thèng c©u hái ®Ó ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña häc sinh trong d¹y häc LÞch sö líp 7 lµ mét yªu cÇu cã tÝnh chÊt b¾t buéc  trong c«ng t¸c gi¶ng d¹y nãi chung vµ ®èi víi LÞch sö nãi riªng. §©y lµ mét d¹ng c©u hái rÊt cã hiÖu qu¶ vµ lµ mét nguån nhËn thøc rÊt quan träng t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó gi¸o viªn thùc hµnh ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y míi, cßn ng­êi häc (häc sinh) dÔ dµng nhËn thøc tri thøc míi mét c¸ch tÝch cùc, chñ ®éng vµ s¸ng t¹o.

    Theo ch­¬ng tr×nh c¶i c¸ch gi¸o tr×nh häc sinh phæ th«ng hiÖn nay cã nhiÒu lo¹i c©u hái kh¸c nhau trong s¸ch gi¸o khoa. Nã ®ãng vai trß rÊt quan träng trong qu¸ tr×nh d¹y vµ häc nã liªn quan c¸c th«ng tin t­ liÖu liªn quan ®Õn néi dung cña bµi häc. V× vËy,  tr­íc hÕt nã cã vai trß rÊt lín ®Õn viÖc nhËn thøc LÞch  sö cña häc sinh, ®©y lµ nh÷ng t­ liÖu trùc quan sinh ®éng nhÊt, dÔ hiÓu nhÊt khi c¸c em lµm c«ng t¸c chuÈn bÞ bµi míi ë nhµ. Th«ng qua c¸c c©u hái trong s¸ch gi¸o khoa mµ c¸c em tù tr¶ lêi nh÷ng nhËn xÐt, nh÷ng kiÕn thøc liªn quan ®Õn c¸c c©u hái trong bµi tËp hoÆc nã gióp c¸c em h×nh thµnh c¸c biÓu  t­îng LÞch sö cô thÓ nhÊt. Cßn ®èi víi gi¸o viªn, nã võa lµ c©u hái kh¸i qu¸t cÇn thiÕt cña vÊn ®Ò, c©u hái cô thÓ  kiÕn thøc cña bµi häc ®ã, gióp gi¸o viªn ®Þnh h­íng râ h¬n bµi häc tr×nh bµy mµ hiÖu qu¶ nhËn thøc cña c¸c em ®Òu ®¹t kÕt qu¶ cao.T¹o ®­îc hiÖu qu¶ cao ®èi víi môc tiªu cña bµi häc ®· ®Æt ra.

     §Ó gãp phÇn vµo viÖc ®æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc lÊy ng­êi häc lµm trung t©m hiÖn nay, b¶n th©n t«i m¹nh d¹n ®­a ra nh÷ng ®Þnh h­íng c¬ b¶n vÒ HÖ thèng c©u hái ®Ó ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña häc sinh trong d¹y häc LÞch sö líp 7.  

     Do thêi gian h¹n hÑp, kinh nghiÖm ch­a nhiÒu, viÖc thiÕu sãt lµ ®iÒu kh«ng thÓ tr¸nh khái trong qu¸ tr×nh t×m tßi, nghiªn cøu T«i rÊt mong sù ®ãng gãp cña c¸c ®ång nghiÖp.

     T«i ch©n thµnh biÕt ¬n.

 

 

 

 

 

II. C¬ së lý luËn chung:

     HÖ thèng c©u hái ®Ó ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña häc sinh trong d¹y häc LÞch sö líp 7 lµ h­íng cho häc sinh nh÷ng c¸ch häc cã hiÖu qu¶. Trong mét thêi gian ng¾n c¸c em cã kh¼ng n¨ng n¾m ®­îc kiÕn thøc th«ng qua c¸c c©u hái mang tÝnh chÊt ®Þnh h­íng vÊn ®Ò, kh«ng nh÷ng thÕ mµ cßn më réng, hÖ thèng ho¸ ®­îc c¸c kiÕn thøc ®· häc vµ vËn dông vµo thùc tÕ. Ph­¬ng ph¸p d¹y häc nµy ®· ®­îc ¸p dông tõ l©u X«cr¸t ®· tõng d¹y theo kiÓu M«nd« “ ThÇy chØ lµ ng­êi ®iÒu khiÓn, h­íng dÉn. H×nh thµnh vµ t×m tßi kiÕn thøc lµ nhiÖm vô cña ng­êi häc

   Ng­êi häc ph¶i chñ ®éng, t×m hiÓu c¸c c©u hái cã trong s¸ch, khai th¸c t­ liÖu cã trong s¸ch gi¸o khoa nh­: l­îc ®å, biÓu ®å, tranh ¶nh... víi c¸c t­ liÖu s­u tÇm kh¸c ®Ó rót ra kiÕn thøc lÞch sö.

Sù s¸ng t¹o trong häc tËp lµ con ®­êng dÉn ®Õn sù thµnh c«ng trªn con ®­êng tiÕp nhËn tri thøc.

1. Ph¹m vi nhiªn cøu:

      Néi dung chÝnh cña ®Ò tµi lµ giíi thiÖu mét sè HÖ thèng c©u hái ®Ó ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña häc sinh trong d¹y häc LÞch sö líp 7. Bao gåm c¸c d¹ng cau hái cã liªn quan, gÇn gòi víi néi dung bµi gi¶ng ®Ò cËp ®Õn, nh÷ng c¸c bµi cô thÓ cÇn ph­¬ng ph¸p ®Ó sö dông nh­ thÕ nµo cho phï hîp ®Ó häc sinh biÕt c¸ch khai th¸c vµ nã sÏ lµm râ nh÷ng néi dung g× trong bµi häc.T¸c dông cña ph­¬ng ph¸p khai th¸c ®ã lµ g× ? HiÖu qu¶ mang l¹i ra sao ?

2. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu:

     Trªn c¬ së tham kh¶o c¸c t­ liÖu h­íng dÉn, ®­îc sù gióp ®ì cña c¸c ®ång nghiÖp l©u n¨m vµ sù t×m tßi, häc hái, sù øng dông c¸c lo¹i  c©u hái kh¸c nhau ®Ó nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ cña bµi bµi gi¶ng trªn líp.

     Khi nghiªn cøu ®Ò tµi nµy nã cã ý nghÜa quan träng trong c«ng t¸c gi¶ng d¹y hiÖn nay. Nh»m cung cÊp thªm mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ gi¸o dôc, lµm t¨ng thªm chÊt l­îng gi¶ng d¹y ë tr­êng phæ th«ng hiÖn nay.

 

III. Môc tiªu chung cña ch­¬ng tr×nh LÞch sö líp 7:

1. KiÕn thøc:

    Cung cÊp cho häc sinh nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n, chÝnh x¸c vµ kh¸i qu¸t cã hÖ thèng vÒ LÞch sö thÕ giíi Trung ®¹i vµ LÞch sö d©n téc tõ thÕ kØ X ®Õn gi÷a thÕ kØ XIX.Tr¶i qua c¸c triÒu ®¹i kh¸c nhau: Ng«, §inh, TiÒn Lª, Lý, TrÇn.... vµ c¸c thµnh tùu vÒ v¨n ho¸, khoa häc kØ thuËt, qu©n sù...

2. T­ t­ëng vµ t×nh c¶m:

    Gi¸o dôc cho c¸c em lßng yªu quª h­¬ng ®Êt n­íc, ý thøc x©y dùng vµ b¶o vÖ d©n téc, niÒm tù hµo vÒ truyÒn thèng cña c¸c anh hïng d©n téc ®· cã c«ng dùng n­íc vµ gi÷ n­íc râ rµng. Kiªn quyÕt chèng l¹i nh÷ng ©m m­u x©m l­îc vµ chia c¾t sù thèng nhÊt l·nh thæ. ChÝnh nh÷ng t­ t­ëng t×nh c¶m ®ã ®· n©ng lªn b»ng nh÷ng hµnh ®éng thiÕt thùc trong cuéc sèng.

3. Kü n¨ng:

    TiÕp tôc rÌn luyÖn thªm cho c¸c em c¸c kü n¨ng t­ duy l« gic, tÝch cùc vµ chñ ®éng trong viÖc lÜnh héi tri thøc lÞch sö ®óng ®¾n, s¸ng t¹o. Th«ng qua c¸c biÖn ph¸p khai th¸c c¸c kªnh h×nh ®Ó hiÓu s©u h¬n kªnh ch÷ trong s¸ch gi¸o khoa ®· ®Ò cËp ®Õn.

IV. Mét sè vÊn ®Ò vÒ hÖ thèng c©u hái ®Ó ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña häc sinh trong d¹y häc lÞch sö líp 7

 

1. Nh÷ng yªu cÇu ®èi víi gi¸o viªn:

      Néi dung ch­¬ng tr×nh LÞch sö 7 lµ n¨m thø 2 c¸c em ®­îc häc bé m«n nµy ë tr­êng THCS. Ch­¬ng tr×nh nµy nã tiªp tôc  cho qu¸ tr×nh nhËn thøc LÞch sö víi t­ c¸ch nã lµ mét m«n khoa häc x· héi ®ßi hái cã t­ duy kh¸ s©u réng ë tr­êng THCS. Néi dung cña ch­¬ng tr×nh gåm LÞch sö thÕ giíi Trung ®¹i vµ LÞch sö  ViÖt Nam qua c¸c triÒu ®¹i phong kiÕn tõ n¨m 938 ®Õn gi÷a thÕ kØ XIX d­íi TriÒu NguyÔn. Tuy c¸c em ®· cã tiÕp xóc víi c¸c lo¹i c©u hái kh¸c nhau qua s¸ch gi¸o khoa qua mét n¨m häc ë líp 6 nh­ng ®©y chØ lµ mét h×nh thøc tËp lµm quen vµ b­íc ®Çu biÕt khai th¸c c¸c lo¹i c©u hái nµy mµ th«i, nã ch­a thÓ nµo ®­îc gäi lµ kü n¨ng ®­îc. V× muèn h×nh thµnh ®­îc kü n¨ng ®ßi hái ng­êi häc ph¶i rÌn luyÖn trong mét thêi gian dµi vµ ®óng tr×nh tù. Yªu cÇu ®æi míi ph­¬ng ph¸p ®ßi hái ng­êi häc ph¶i n©ng cao tÝnh chñ ®éng trong qu¸ tr×nh häc tËp ®iÒu nµy cµng lµm phøc t¹p khã kh¨n thªm cho c¸c em.Do vËy ch¾c ch¾n c¸c em sÏ gÆp nhiÒu khã kh¨n trong nhËn thøc lµ ®iÒu tÊt yÕu. H¬n n­a trong cÊu tróc ch­¬ng tr×nh s¸ch gi¸o khoa LÞch sö  7 phÇn l: LÞch sö thÕ giíi Trung ®¹i chØ mang tÝnh kh¸i qu¸t vµ sau mét thêi gian dµi ë líp 6 häc LÞch sö ViÖt Nam thêi Cæ ®¹i nªn häc sinh ph¶i gÆp nhiÒu khã kh¨n, lóng tóng. Thùc tÕ ®ã ®ßi hái ng­êi gi¸o viªn d¹y LÞch sö  ph¶i cè g¾ng næ lùc nhiÒu h¬n, tËn dông tèi ®a c¸c ph­¬ng ph¸p d¹y häc tèi ­u vµ ®å dïng d¹y häc míi. Ng­êi gi¸o viªn LÞch sö ph¶i tù h×nh dung kh¶ n¨ng t­ duy cña c¸c em råi tõ ®ã x©y dùng mét hÖ thèng c©u hái ë c¸c møc ®é kh¸c nhau, phï hîp víi tr×nh ®é nhËn thøc cña häc sinh nh­: VÊn ®Ò, sù kiÖn ®ã lµ g× ? VÊn ®Ò, sù kiÖn x¶y ra khi nµo ? VÊn ®Ò, sù kiÖn ë ®©u? T¹i sao l¹i x¶y ra vÊn ®Ò sù kiÖn ®ã?... ®Ó tõ ®ã th«ng qua sù h­íng dÉn, gîi më cña gi¸o viªn gióp häc sinh t×m c¸ch gi¶i quyÕt c¸c c©u hái ®ã. Cã nh­ vËy míi  cã thÓ ®¸p øng ®­îc yªu cÇu ®Æt  ra cña bé m«n LÞch sö .

     HiÖn nay, cïng víi viªc ®æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc th× HÖ thèng c©u hái ®Ó ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña häc sinh trong d¹y häc LÞch sö líp 7 lµ mét yªu cÇu b¾t bu«c mang tÝnh chÊt c¬ b¶n vµ ®Þnh h×nh cho ph­¬ng ph¸p d¹y häc tiªn tiÕn. Nã ®ång thêi còng ®¶m b¶o con ®­êng biÖn chøng cña nhËn thøc ch©n lý Tõ trùc quan sinh ®éng ®Õn t­ duy trõu t­îng vµ tõ t­ duy trõu t­îng quay vÒ víi thùc tiÔn. §ã lµ con ®­êng cña nhËn thøc ch©n lý (V.L Lª Nin) V× vËy, ®Ó tiÕt d¹y cã hiÖu qu¶ ng­êi d¹y cÇn chuÈn bÞ chu ®¸o vµ ®Çy ®ñ c¸c t­ liÖu d¹y häc tranh ¶nh liªn quan ®Õn bµi häc ®Æc biÖt lµ c¶ mét hÖ thèng c©u hái LÞch sö .

 

2. Nh÷ng yªu cÇu ®èi víi häc sinh:

   HÖ thèng c©u hái ®Ó ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña häc sinh trong d¹y häc LÞch sö líp 7 lµ mét c«ng viÖc ®ßi hái kh«ng chØ gi¸o viªn mµ häc sinh còng ph¶i cã sù chuÈn bÞ chu ®¸o

    Tr­íc ®©y, trong cÊu t¹o cña ch­¬ng tr×nh cña s¸ch gi¸o khoa cò sè l­îng c¸c c©u hái cßn  rÊt nhiÒu h¹n chÕ nªn häc sinh rÊt khã tù rÌn luyÖn tÝnh tù gi¸c cã hiÖu qña mµ chñ yÕu c¸c em nghe gi¸o viªn yªu cÇu hay lµm c¸c c©u hái cuèi bµi mµ ch­a cã sù h×nh dung ®­îc c©u hái ngay tõ ban ®Çu.

     HiÖn nay, viÖc biªn so¹n ch­¬ng tr×nh gi¸o tr×nh míi ®· phÇn nµo kh¾c phôc ®­îc nh÷ng khã kh¨n trªn cho c¶ ng­êi d¹y vµ ng­êi häc. C¸c lo¹i c©u hái trong s¸ch gi¸o khoa rÊt phong phó, nhiÒu ...Cho nªn häc sinh cã ®Òu kiÖn ®Ó chñ ®éng trong viÖc tiÕp cËn c¸c tri thøc LÞch sö ngay tõ tr­íc lóc ®Õn líp.

      §Ó thùc hiÖn tèt ph­¬ng ph¸p häc tèt nµy ®ßi hái c¸c em ph¶i ®äc tr­íc néi dung s¸ch gi¸o khoa, tËp suy nghÜ vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái liªn quan ®Õn néi dung cña bµi häc.Tuú theo yªu cÇu cña c¸c lo¹i c©u hái mµ gi¸o tr×nh ®Æt ra mµ c¸c em cã sù nç lùc ®Ó hoµn thµnh. Sau khi tr¶ lêi xong c«ng viÖc tiÕp theo cña c¸c em lµ t×m vµ ph¸t hiÖn nh÷ng vÊn ®Ò mµ m×nh ch­a hiÓu hay nh÷ng sù kiÖn lÞch sö tiªu biÓu gi¶i thÝch t¹i sao l¹i x¶y ra c¸c sù kiÖn Êy, t¸c ®éng cña sù kiÖn ®ã ®èi víi c¸c qu¸ tr×nh lÞch sö sau nµy...Bªn c¹nh ®ã, ®Ó gióp c¸c em gi¶m bít nh÷ng khã kh¨n ban ®Çu trong viÖc t×m hiÓu bµi. Häc sinh cßn cã thÓ tham kh¶o c¸c tµi liÖu kh¸c ®Ó phôc vô cho bµi häc cña m×nh nh­: T­ liÖu lÞch sö 7,hái ®¸p LÞch sö 7, c¸c d¹ng bµi tËp ë c¸c s¸ch gi¸o dôc.... ®Ó lµm phong phó thªm bµi häc.

 

V. C¸c lo¹i c©u hái  ®Ó ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña häc sinh khi d¹y m«n lÞch sö líp 7:

    HÖ thèng c©u hái ®Ó ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña häc sinh trong d¹y häc lÞch sö líp 7 trë thµnh mét yªu cÇu b¾t buéc ®èi víi viÖc ®æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc hiÖn nay.Tuy vËy, tuú theo t×nh h×nh thùc tÕ cña tõng tr­êng, tõng dÞa ph­¬ng mµ ®Æt ra yªu cÇu cô thÓ. Víi ®iÒu kiÖn häc sinh cña Tr­êng THCS Thµnh Cæ , gi¸o viªn vµ häc sinh cÇn ph¶i cã sù chuÈn bÞ tèt c¸c yªu cÇu ®Æt ra cña bµi häc LÞch sö. §iÒu nµy lµ c¬ së lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó t¹o nªn sù thµnh c«ng trong viÖc ®æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc hiÖn nay.

1. C©u hái cô thÓ mang tÝnh chÊt ph¸t hiÖn vÊn ®Ò:

* C¸ch nhËn biÕt vµ ph©n lo¹i c©u hái:Lµ d¹ng c©u hái th­êng tËp trung vµo c¸c d¹ng nh­: X¶y ra ë ®©u, thêi gian nµo ? C©u hái ë d¹ng nµy nh»m gióp häc sinh ph¸t hiÖn vÊn ®Ò, møc ®é ®ßi hái  cña c©u hái tËp trung vµo ®èi t­îng häc sinh yÕu, trung b×nh. C¸c em chØ cÈn nh×n, t×m chñ yÕu trong s¸ch gi¸o khoa ®Ó tr¶ lêi.

* §Þnh h­íng ®Ó tr¶ lêi c©u hái:

VÝ dô1: khi häc vÒ bµi 10: Nhµ Lý ®Èy m¹nh c«ng cuéc x©y dùng ®Êt n­íc. Trong phÇn 2. LuËt ph¸p vµ qu©n ®éi. GV ®­a ra c©u hái; VÒ luËt ph¸p nhµ Lý cã thµnh tùu g× næi bËt ?  HS: chØ cÇn tr¶ lêi: N¨m 1042, nhµ Lý ban hµnh bé luËt H×nh th­- d©y lµ bé luËt thµnh v¨n ®Çu tiªn cña n­íc ta.

VÝ dô 2: khi häc vÒ bµi 20: môc III: T×nh h×nh v¨n ho¸, gi¸o dôc  thêi Lª s¬. GV hái: Nªu nh÷ng thµnh tùu khoa häc thêi Lª s¬? HS: C¨n cø vapß s¸ch ®Ó tr¶ lêi c¸c thµnh tùu vÒ sö häc, ®Þa lÝ, y hä, to¸n häc.

2. C©u hái mang tÝnh chÊt kh¸i qu¸t ho¸

* C¸ch nhËn biÕt vµ ph©n lo¹i c©u hái: Lµ d¹ng c©u hái dùa trªn c¬ së tËp trung vµo c¸c vÊn ®Ò kh¸i qu¸t l¹i c¸c sù kiÖn lÞch sö. D¹ng c©u hái nµy tËp trung vµo ®èi t­îng häc sinh trung b×nh, kh¸ vµ cËn giái.

* §Þnh h­íng ®Ó tr¶ lêi c©u hái:

VÝ dô 1: Khi d¹y bµi vÒ bµi 20: môc III: T×nh h×nh v¨n ho¸, gi¸o dôc  thêi Lª s¬. GV hái: vÒ bµi 20: môc III: T×nh h×nh v¨n ho¸, gi¸o dôc  thêi Lª s¬. GV hái: Nguyªn nh©n dÉn tíi sî ph¸t triÓn rùc rì cña v¨n häc thêi Lª s¬?

HS: Tr¶ lêi cÇn kh¸i qu¸t tõ: C¸ch ®µo t¹o, tuyÓn chän quan l¹i vµ khuyÕn khÝch ph¸t triÓn gi¸o dôc. Tõ c¶m høng s¸ng t¸c sau mét thêi gian kh¸ng chiÕn chèng qu©n Minh x©m l­îc gian khæ vµ hïng tr¸ng.Nhµ n­íc quan t©m ®Õn viÖc ph¸t triÓn v¨n häc…

VÝ dô2: Khi häc bµi 14 môc III: Cuéc kh¸ng chiÕn lÇn thø ba chèng qu©n x©m l­îc Nguyªn (1287-1288). Sau khi häc xong 2 phÇn diÔn biÕn, GV hái Nh÷ng nguyªn nh©n nµo dÉn ®Õn th¾ng lîi cña qu©n vµ d©n nhµ TrÇn trong trËn V©n §ån tiªu diÖt ®oµn thuyªn l­¬ng cña Tr­¬ng V¨n Hæ vµ TrËn B¹ch §»ng ?

HS tr¶ lêi ph¶i kh¸i qu¸t ®­îc: Th¾ng lîi nµy lµ b¾t nguån tõ: M­u trÝ cña TrÇn Kh¸nh D­, Sù chñ quan, khinh th­êng ta cña giÆc.  Sù chØ ®¹o s¸ng suèt cña Vua t«i nhµ TrÇn ®Æc biÖt lµ TrÇn Quèc TuÊn. KÕ thõa kinh nghiÖm ®¸nh giÆc cña Ng« QuyÒn trªn s«ng B¹c §»ng n¨m 938…

3. C©u hái mang tÝnh chÊt trõu t­îng cao:

*C¸ch nhËn biÕt vµ ph©n lo¹i c©u hái: Lµ d¹ng c©u hái kh«ng nh÷ng võa cã tÝnh chÊt kh¸i qu¸t mµ cßn yªu ng­êi häc cÇu rót ra c¸c bµi häc, c¸c quy luËt cña lÞch sö.

*§Þnh h­íng ®Ó tr¶ lêi c©u hái:

Khi häc vÒ bµi 19: Cuéc khëi nghÜa Lam s¬n (1418-1427) môc III: Khëi ngnhÜa Lam s¬n toµn th¾ng (cuèi 1426-cuèi 1427) GV háiNguyÔn  ThÞ T¹i sao cuéc kh¸ng chiÕn chèng qu©n Minh x©m l­îc thêi Lª s¬  th¾ng lîi lµ ®­îc b¾t nguån tõ sù chØ ®¹o s¸ng suèt cña bé chØ huy Lam s¬n vµ tinh thÇn ®oµn kÕt ®¸nh giÆc cña nh©n d©n ta? HS cÇn kh¸i qu¸t vµ rót ra c¸c vÊn ®Ò sau: Nãi ®­îc sù chØ huy ®óng ®¾n vµ s¸ng t¹o cña Bé chØ huy Lam s¬n ®óng ®Çu lµ Lª Lîi vµ NguyÔn Tr·i. C¸c kÕ ho¹ch kh¸ng chiÕn vµ tÊn c«ng cña c¸c t­íng NguyÔn ChÝch, L­u Nh©n Chó, Lª Ng©n, TrÇn Nguyªn H·n… vµ kh«ng thÓ thiÕu vai trß cña quÇn chóng nh©n d©n nh­: hai «ng bµ l·o n«ng d©n nghÌo, tõ c« g¸i th«n §µo §Æng cho ®Õn hai «ng bµ b¸n qu¸n ®· dïng m­u h¹ thµnh Cæ Läng…

VÝ dô 2: Khi häc vÒ bµi 14 môc IV: Nguyªn nh©n th¾ng lîi vµ ý nghÜa lÞch sö cña cuéc kh¸ng chiÕn chèng qu©n M«ng -Nguyªn. GV hái: Th¾ng lîi cña nhµ TrÇn trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng qu©n x©m l­îc M«ng- Nguyªn ®· ®Ó l¹i cho chóng ta bµi häc kinh nghiÖm- bµi häc lÞch sö nh­ thÕ nµo ?

HS CÇn ph¶i rót ra ®­îc c¸c vÊn ®Ò c¬ b¶n sau: Tr­íc hÕt lµ ®­êng lèi kh¸ng chiÕn, chñ tr­¬ng kÕ ho¹ch “V­ên kh«ng nhµ trèng” c¸ch ®¸nh, lÊy Ýt ®¸nh nhiÒu lÊy yÕu ®¸nh m¹nh, tr¸nh thÕ giÆc m¹nh ban ®Çu ®Ó lµmgi¶m nhuÖ khÝ cña giÆc song l¹i b¶o toµn lùc l­îng cho ta… vµ sù ®oµn kÕt Vua-qu©n- d©n ®ång lßng ®¸nh giÆc…

     VI. T¸c dông cña hÖ thèng c©u hái ®Ó ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña häc sinh trong d¹y häc lÞch sö líp 7

    HÖ thèng c©u hái ®Ó ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña häc sinh trong d¹y häc LÞch sö líp7, lµ gãp phÇn quan träng cho viÖc d¹y häc hiÖn nay, §©y còng lµ yªu cÇu vµ còng lµ ®ßi hái mäi gi¸o viªn d¹y häc LÞch sö nãi riªng vµ c¸c bé m«n kh¸c nãi chung cÇn quan t©m vµ t×m c¸ch ®Ó khai th¸c sao cho cã hiÖu qu¶ vÊn ®Ò. §Ò tµi nµy gióp cho ng­êi häc cã sù nhËn thøc tri thøc LÞch sö mét c¸ch toµn diÖn, khoa häc vÒ nh÷ng thµnh tùu vÒ: chÝnh trÞ, kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi, ph¸p luËt, qu©n sù, quèc phßng, ngo¹i giao ...cña n­íc ta trong thêi k× phong kiÕn. C¸c em cã thÓ h×nh dung ®­îc ®©y lµ nh÷ng thµnh qña cña nh©n d©n ta trong buæi ®Çu dùng vµ gi÷ n­íc, VÒ sau nh÷ng thµnh tùu ®ã ®­îc kh¸i qu¸t chung thµnh V¨n minh §¹i ViÖt. 

   Ph­¬ng ph¸p nµy gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ häc tËp LÞch sö ë nhµ tr­êng phæ th«ng. T¹o høng thó vµ tiÕp tôc qu¸ tr×nh rÌn luyÖn nh÷ng kÜ n¨ng c¬ b¶n vµ cÇn thiÕt cña bé m«n LÞch sö. Häc sinh cã thªm ®iÒu kiÖn ®Ó hiÓu ®­îc bµi häc s©u h¬n, kh¾c s©u h¬n kiÕn thøc. Tr¸nh t×nh tr¹ng häc sinh bá quªn ®i LÞch sö cña d©n téc-mét bé m«n x· héi cÇn thiÕt ®Ó gi¸o dôc thÕ hÖ trÎ vÒ ®Êt n­íc vµ con ng­êi ViÖt Nam ta ®· cã mét thêi k× ®· tõng nh­ thÕ.

     C¸c sù kiªn LÞch sö vµ tranh ¶nh trong s¸ch gi¸o khoa ®Òu cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau, ®Ó nhËn biÕt mèi quan hÖ ®ã häc sinh cÇn ph¶i rÌn luyÖn hµng lo¹t c¸c t­ duy l«gic: ph©n tÝch, so s¸nh, tæng hîp...tõ dã c¸c em cã thªm nhiÒu kiÕn thøc míi vµ sù thÝch thó khi häc bé m«n nµy.

 

VII. KÕt qu¶ cña hÖ thèng c©u hái ®Ó ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña häc sinh trong d¹y häc lÞch sö líp 7         

    Sau khi t«i ¸p dông c¸c ph­¬ng ph¸p nµy vµo trong qu¸ tr×nh d¹y häc LÞch sö c¸c líp mµ T«i ®ang gi¶ng d¹y vµ ®èi chiÕu ®Ó kiÓm nghiÖm vÊn ®Ò tõ ®ã rót ra nh÷ng bµi häc cho c«ng t¸c gi¸o dôc c¸c líp tiÕp theo. KÕt qu¶ cô thÓ nh­ sau:

 

N¨m häc 2006-2007	KÕt qu¶ häc sinh kh¸ giái
Líp ®èi chøng	KÕt qu¶ ®Çu n¨m (%)		KÕt qu¶ cuèi n¨m (%)		So víi ®Çu n¨m t¨ng (%)
	Kh¸	Giái	Kh¸	Giái	Kh¸	Giái
7/E	12	9
7/G	17	14
7/H	19	25
7/I	15	28

 

 

VIII. KÕt luËn:

  §Ò tµi: HÖ thèng c©u hái ®Ó ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña häc sinh trong d¹y häc LÞch sö líp 7 lµ mét vÊn ®Ò cã ý nghÜa hÕt søc quan träng. Nã gãp phÇn rÊt lín vµo viÖc trong d¹y häc LÞch sö ë tr­êng phæ th«ng hiÖn nay: Gióp ng­êi d¹y cã ®iÒu kiÖn thªm ®Ó ®æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc- lÊy ng­êi häc lµ trung t©m. Ng­êi häc tiÕp thu lÞch sö mét c¸ch ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c, khoa häc, thÊy ®­îc mèi quan hÖ chÆt chÏ gi÷a néi dung kªnh h×nh vµ kªnh ch÷ víi néi dung cña s¸ch gi¸o khoa. Kh«ng nh÷ng thÕ mµ tõ ®ã th«ng qua c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng nh­: s¸ch, b¸o. c¸c em cã thÓ t×m hiÓu, suy nghÜ vµ thÊy ®­îc mèi quan hÖ gi÷a h×nh ¶nh vµ sù kiÖn, tù ®Æt ra c©u hái liªn hÖ cho b¶n th©n, cã mét c¸ch nh×n ®óng ®¾n vÒ mét vÊn ®Ò nµo ®ã. §Òu nµy còng ®· trang bÞ cho c¸c em häc sinh yªu thÝch lÞch sö biÕt c¸ch ®Ó häc tËp, t×m hiÓu c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn bµi häc cña m×nh liªn quan, ph©n tÝch vµ t×m  hiÓu chóng. Cã nh­ vËy th× giê häc LÞch sö ë tr­êng phæ th«ng cµng trë nªn sinh ®éng h¬n.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

IX. tµI liÖu tham kh¶o:

 

1. TriÕt häc M¸c- Lª Nin tËp 1- Nhµ XB chÝnh trÞ quèc gia Hµ Néi.
2. H­íng dÉn häc sinh khai th¸c kªnh h×nh vµ kªnh ch÷ trong s¸ch gi¸o khoa LÞch sö: NguyÔn ThÞ C«i-Nhµ XBGD n¨m 2005
3. Phan Ngäc Liªn- TrÇn V¨n TrÞ: Ph­¬ng ph¸p d¹y häc LÞch sö - Nhµ XBGD n¨m  2001.
4. T­ liÖu tranh ¶nh vµ b¶n ®å LÞch sö : §Æng §øc Thi- Nhµ XBGD n¨m  2005
5. S¸ch gi¸o viªn LÞch sö 7- Nhµ XBGD n¨m  2003.
6. Tµi liÖu tËp huÊn thay s¸ch gi¸o khoa LÞch sö n¨m  2003.

 

 

---------      ----------