HÌNH 6 Tiết 8 - 20 (BỐN CÔT)

Câu hỏi kiểm tra

Dự kiến phương án trả lời của học sinh

Đieåm

1 . Cho hình vẽ

- Trên hình vẽ có những đoạn thẳng nào ?

- So sánh 2 đoạn thẳng OA , OB .

2 . Trong 3 điểm O,A,B điểm nào nằm giữa 2 điểm còn lại ? Viết đẳng thức xảy ra .

1 - Trên hình vẽ có 3 đoạn thẳng : OA , OB , AB

      OA=2cm , OB=5cm , AB=3cm

Vậy OA< OB

2 . Điểm A nằm giữa 2 điểm O và B .

         OA + AB = OB .

2đ

3đ

1đ

2đ

2đ

TG

HOẠT ĐÔNG CỦA THẦY

HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ

GHI BẢNG

15’

Hoạt động 1 . Vẽ đoạn thẳng trên tia

-  Ghi ví dụ 1 lên bảng

-  Để vẽ đoạn thẳng OM trên tia Ox trước hết ta vẽ điều gì ?

- Để vẽ đoạn thẳng OM cần xác định điều gì ?

- Mút nào đã xác định ?

- Vừa trình bày vừa xác định mút M .

- Giới thiệu cách vẽ SGK

- Ngoài việc dùng thước thẳng ta có thể dùng compa để vẽ .

- Em nào có thể trình bày cách vẽ bằng compa đoạn thẳng OM

- HS theo dõi

- Ta vẽ tia Ox trước

- Cần xác định 2 mút O và M

- Mút O đã xác định

- Quan sát ghi vở

- Đọc cách vẽ SGK

- HS. Khá  trả lời và lên bảng thực hiện

1  .Vẽ đoạn thẳng trên tia

Ví dụ 1 .

Trên tia O x vẽ đoạn thẳng OM có độ dài bằng 2cm .

Cách vẽ (SGK )

= 2cm ?

-Ta có thể vẽ được bao nhiêu điểm M trên tia Ox sao cho OM = 2cm .

- Giới thiệu nhận xét và ghi bảng

- Vẽ hình 55 lên bảng

- Làm thế nào để vẽ đoạn thẳng CD sao cho CD=AB ?

- Dùng compa làm thế nào để kiểm tra 2 đoạn thẳng đó bằng nhau ?

- Ta đo đoạn thẳng AB bằng bao nhiêu , ta vẽ đoạn thẳng CD cũng bằng bấy nhiêu cm .-HS.TB lên bảng thực hiện

- Nêu cách vẽ SGK và lên bảng thực hiện vẽ .

Nhận xét :

Trên tia O x bao giờ cũng vẽ được một và chỉ một điểm M sao cho OM= a ( đơn vị độ dài )

10’

Hoạt động2: Vẽ hai đoạn thẳng trên tia

- Vẽ tia Ox lên bảng

- Yêu cầu HS vẽ OM =2cm  ,

ON = 3cm

- Trong 3 điểm O , M , N điểm nào nằm giữa 2 điểm còn lại ? Vì sao ?

- Vẽ hình trường hợp tổng quát

- Khi nào thì điểm M nằm giữa 2 điểm O và N ?

- Giới thiệu nhận xét và ghi bảng

- Với 3 điểm A, B, C thẳng hàng AB = m, AC = n và 0 < m < n thì ta có kết luận gì ?

- Ngược lại nếu M nằm giữa A và B thì AB quan hệ như thế nào với AC  ?

- HS.TB lên bảng vẽ hình

- Điểm M nằm giữa 2 điểm O và N và OM < ON .

- Khi OM 

- Điểm B nằm  giữa 2 điểm A và C .

AB> AC

2 .Vẽ hai đoạn thẳng trên tia

Nhận xét :

Trên tia Ox , OM=a , ON =b , nếu 0ì điểm M nằm giữa 2 điểm O và N .

11’

Hoạt động  3 . Củng cố

-  Để vẽ đoạn thẳng trên tia ta có thể dùng dụng cụ gì ?

- Để giải thích một điểm nằm giữa 2 điểm còn lại ta có thể dùng kiến thức nào ?

- Lưu ý cho HS 2 loại kiến thức này .

Bài 58 SGK :

- Ghi đề bài 58 lên bảng :

Vẽ đoạn thẳng AB dài 3,5cm . Nói cách vẽ .

- Hướng dẫn :

- Lấy một điểm A tuỳ ý vẽ tia Ax

- Vẽ đoạn thẳng AB=3,5cm 

Bài 53 SGK

- Yêu cầu cả lớp vẽ hình trên giấy nháp , HS lên bảng vẽ hình . Sau đó yêu cầu HS nêu cách tính MN  và so sánh OM với MN  .

- Thước thẳng , compa

- Dùng một trong hai kiến thức :

+ Khi nào AM+MB = AB .

+ Nhận xét về hai đoạn thẳng trên tia .

 - HS.TB lên bảng thực hiện ,  cả lớp cùng thực hiện theo hướng dẫn .

- HS.Khá lên bảng vẽ hình

Vì ON > OM nên trên tia Ox điểm M nằm giữa 2 điểm O và N :

Bài 58 SGK :

- Lấy điểm A tuỳ ý , vẽ tia Ax

- Trên tia Ax lấy điểm B sao cho AB = 3,5 cm .

Bài 53 SGK . 

Bài 55 SBT

  Cho đoạn  thẳng AB .

a)  Không dùng thước đo độ dài .Hãy vẽ đoạn thẳng CE dài gấp 2 đoạn AB .

- Cho HS hoạt động nhóm hình thức khăn phủ bàn ,thời gian 4 ph

OM + MN = ON

   3  + MN = 6

          MN = 6 -3 = 3

Vậy OM = MN

-Hoạt động nhóm và đại diện nhóm nêu cách  vẽ .

-Vẽ tia Cx bất kì , dùng com pa đo độ dài AB ,rồi đặt liên tiếp  trên tia Cx   hai đoạn thẳng CD và DE =  AB . Khi đó CE  = 2 AB .

Vì ON > OM nên trên tia Ox điểm M nằm giữa 2 điểm O và N :

OM + MN = ON

3     + MN = 6

          MN = 6 -3 =3

Vậy OM = MN

Câu hỏi kiểm tra

Dự kiến phương án trả lời của học sinh

Điểm

1.  Trên tia A x vẽ đoạn AM = 2cm,AB = 4cm

     a. Tính độ dài đoạn thẳng MB ?

     b. So sánh AM và MB ?

Vì AM < AB

Nên điểm M nằm giữa 2 điểm A và B

  AM + MB = AB

   MB = 2cm

Vậy AM = MB

1đ

2đ

2đ

3đ

2đ

TG

     HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY

  HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ

                 NỘI DUNG

Hoạt động1: Trung điểm của đoạn thẳng .

14’

-Nếu M là trung điểm của đoạn thẳng AB thì M phải thỏa mãn điều kiện gì?

- Có điều kiện M nằm giữa A và B thì  ta có đẳng thức nào?

Tương tự M cách đều A; B thì ...?

- Chốt định nghĩa

Yêu cầu HS lên bảng:    

-Vẽ đoạn thẳng AB = 35cm.

-Vẽ trung điểm M của AB.

- Chốt lại: Nếu M là trung điểm của đoạn thẳng AB thì MA = MB =

- Củng cố: Bài 60(SGK.118)

- Qui ước đoạn thẳng biểu diễn 2cm trên bảng.

                   2cm

- Yêu cầu  HS vẽ hình

- Ghi bài mẫu lên bảng để HS biết cách trình bày.

- Cho đoạn thẳng EF như hình vẽ, yêu cầu HS vẽ trung điểm K của đoạn thẳng

    E                                        F

- M nằm giữa A và B và  M caùch ñeàu A vaø  B 

HS.Y:  AM + MB = AB

HS.TB:  AM = MB

- Ghi vôû ñònh nghóa

- HS.TB:  thöïc hieän:

+ Veõ AB = 35cm

+ M laø trung ñieåm cuûa AB AM = = 17,5(cm)

Caû lôùp veõ vaøo vôû:

( Vôùi AB = 3,5cm)

- Moät HS ñoïc to ñeà ñeå caû lôùp theo doõi.

- Moät HS toùm taét ñeà.

O              A            B    x 

       2cm       

                          4cm                                            

HS traû lôøi mieäng

Caû lôùp ghi baøi:

-Tính EK =

- Veõ K ñoaïn thaúng EF vôùi EK = .

1. Trung ñieåm cuûa ñoaïn thaúng

  a. Ñònh nghóa

Trung ñieåmM cuûa ñoaïn thaúng AB laø ñieåm naèm giöõa A vaø B vaø caùch ñeàu 2 ñieåm A vaø B.

Baøi 60 SGK.tr 118

a/ Ñieåm A naèm giöõa 2 ñieåm O vaø B(vì OA< OB)

b/ Vì A naèm giöõa O vaø B

OA + AB = OB.

        2  + AB = 4

               AB = 2(cm)

OA = AB ( = 2cm)

c/ Theo caâu a/ vaø b/ ta coù:

A laø trung ñieåm cuûa OB

10’

Hoạt động2: Caùch veõ trung ñieåm cuûa ñoaïn thaúng

- Có những cách nào để vẽ trung điểm của đoạn thẳng AB

-Ghi ví dụ lên bảng . Yêu cầu HS đọc cách vẽ SGK

- Hãy nêu cách vẽ trung điểm của đoạn thẳng AB  ?

- Yêu cầu HS lên bảng vẽ

-Giới thiệu cách xác định trung điểm khác :

-Hướng dẫn :

+ Cách 2: Dùng  compa.

+ Cách 3: Dùng  dây gấp.

- Đ ọc và tìm hiểu cách vẽ SGK

Vẽ M sao cho AM = 5 : 2

                               = 2,5 cm 

- HS đứng tại chỗ trả lời

- Cả lớp  nhận xét

2. Cách vẽ trung điểm của đoạn thẳng

Ví dụ: Vẽ trung điểm M của đoạn thẳng AB

A                                 B

Cách 1:

Dùng thước thẳng có chia khoảng

B1: Đo đoạn thẳng AB.

B2:Tính MA = MB=

B3: Vẽ M trên đoạn thẳng AB với độ dài MA (hoặc MB)

Cách 2: Dùng compa.

Cách 3: Dùng dây gấp

12’

Hoạt động 3: Luyện tập -Củng cố

Bài 63   SGK

- Đưa đề bài  trên bảng phụ

- Gọi HS điền từ thích hợp vào chỗ trống.

- Nhấn mạnh : đó là kiến thức trọng tâm của bài .

 Bài 61 SGK

- Yêu cầu HS lên bảng vẽ hình theo đề bài

-  Để chứng tỏ O là trung điểm của AB thì ta cần chứng tỏ điều gì ?

- Hướng dẫn học sinh trình bày

- Nếu N là trung điểm OA và M là trung điểm OB .Hãy tính độ dài MN ?

- Cho biết  MN bằng tổng 2 đoạn thẳng nào ?  ON=?   OM =?

- HS.TBY lên bảng  điền từ thích hợp vào chỗ trống.

- HS.TB : lên bảng vẽ hình

- HS. Khá  trả lời

+ O nằm giữa A và B

+ O cách đều A và B

-HS.TB : ON + OM = MN

ON = 1cm  ;   OM =1cm

 Nên MN =2cm

Bài tập :

1. Ñieåm……laøtrung ñieåm cuûa ñoaïn thaúng AB M naúm giöõa A; B.

MA = …………

2. Neáu M laø trung ñieåm cuûa ñoaïn thaúng AB thì …= … AB

Baøi 61 SGK

Ta coù :  AOx’  , BOx maø Ox’ vaø Ox laø 2 tia ñoái nhau neân C naèm giöõa A vaø B .

Maø OA = OB = 2cm

Vaäy O laø trung ñieåm cuûa AB .

Cấp độ

Chủ đề

Nhận biêt

Thông hiểu

Vận dung

Cộng

Cấp độ Thấp

Cấp độ Cao

TNKQ

TL

TNKQ

TL

TNKQ

TL

TNKQ

TL

Chủ đề 1:

Điểm, đường thẳng

Hiểu được khái niệm điểm thuộc, không thuộc đường thẳng.

Biết dùng kí hiệu ; biết vẽ hình minh họa.

Số câu hỏi

Số điểm

%

1

0,5

5%

1

0,5

5%

2

1,0

10%

Chủ đề 2:

Ba điểm thẳng haøng. Đường thẳng đi qua hai điểm.

Nắm được khái niệm điểm thuộc và không thuộc đường thẳng, cách đọc tên đường thẳng

Hiểu ba điểm thẳng hàng, điểm nằm giữa hai điểm và tính chất đường thẳng đi qua 2 điểm.

Tính được số đường thẳng đi qua hai điểm phân biệt khi biết số điểm.

Số câu hỏi

Số điểm

%

1

0,5

5%

1

0,5

5%

1

0,5

5%

3

1,5

15%

Chủ đề 3:

Tia

Hiểu được hai tia đối nhau, trùng nhau

Nhận biết được các tia trên hình vẽ.

Nắm được mỗi điểm trên đường thẳng là gốc chung của hai tia đối nhau. Chỉ ra được hai tia đối nhau.

Vẽ hình thành thạo về tia. Biểu diễn các điểm trên tia.

Số câu hỏi

Số điểm

%

1

0,5

5%

1

0,5

5%

1

1,0

10%

3

0,5

20%

Chủ đề 4:

Đoạn thẳng.

Độ daøi đoạn thẳng

Nhận biết được đoạn thẳng cắt đoạn thẳng, cắt tia, cắt đường thẳng

Hiểu và kể tên các đoạn thẳng, so sánh hai đoạn thẳng. Vẽ hình thành thạo.

Vận dụng tính chất AM+MB=AB để xác định điểm nằm giữa hai điểm còn lại; tính chất trung điểm của đoạn thẳng.

Vận dụng hệ thức AM+MB=AB để tính độ dài đoạn thẳng

Số câu hỏi

Số điểm

%

1

0,5

5%

1

0,5

5%

1

1,0

10%

1

0,5

5%

2

2

20%

1

1,0

10%

7

4,5

55%

Tổng số câu

Tổng số điểm

%

4

2

20%

5

3

30%

5

4

40%

1

1

10%

15

10

100%

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

C

A

B

D

B

A

B

B

B

C

LỚP

SL

GIỎI

KHÁ

TBÌNH

YẾU

KÉM

TB

6A3

34

TC

TG

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY

HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ

NỘI DUNG

10’

HOẠT ĐỘNG1: Lý thuyết:

-Người ta mô tả về điểm như thế nào ? Đặt tên cho điểm như thế nào ? Cho ví dụ ?

-Vẽ đường thẳng như thế nào ? Có mấy cách đặt tên ? Cho ví dụ .- Khi nào 3 điểm thẳng hàng ? không thẳng hàng ?

-Trong 3 điểm thẳng hàng có mấy điểm nằm giữa 2 điểm còn lại ?

- Thế nào là tia gốc O ?

- Thế nào là 2 tia đối nhau? 2 tia trùng nhau ?

-Làm thế nào để vẽ đoạn thẳng ?

-  Đoạn thẳng được định nghĩa như thế nào ?

- Vẽ hình

-Dấu chấm nhỏ trên trang giấy là hình ảnh về điểm.

-Dùng chữ cái in hoa để in hoa

-Dùng bút vạch theo thước thẳng  , có 3 cách đặt tên đường thẳng

-Khi 3 điểm cùng thuộc 1 đường thẳng

-Khi 3 điểm không cùng thuộc 1 đường thẳng

- Có 1 và chỉ 1 điểm nằm giữa 2 điểm còn lại

-Là hình gồm điểm O và một phần đường thẳng bị chia ra bỡi điểm O .

- Là 2 tia chung gốc và tạo thành một dường thẳng

-Dùng thước thẳng và bút nối 2 điểm cho trước

I . LÝ THUYẾT

1. Điểm :

  .A  đọc là điểm A

2. Đường thẳng

Có 3 cách đặt tên đường thẳng :

-Dùng 1 chữ cái thường

-Dùng 2 chữ cái thường

-Dùng 2 chữ cái in hoa

3 . Ba điểm thẳng hàng .

Khi 3 điểm cùng thuộc 1 đường thẳng thì ta nói 3 điểm thẳng hàng

4. Tia gốc O : Là hình gồm điểm O và một phần đường thẳng bị chia ra bỡi điểm O .

- Mỗi hình vẽ cho biết kiến thức gì ?

- Dùng dụng cụ gì để đo đoạn thẳng ?Tiến hành đo như thế nào ?

-Mỗi đoạn thẳng có mấy độ dài ?

- Hình gồm điểm A , B và tất cả các điểm nằm giữa ….

- Quan sát hình và trả lời:

H1:

Đoạn AB và CD cắt nhau tại I

H2: Tia Ox cắt AB tại K

H3: Đường thẳng a cắt AB tại H.

HS4:Dùng thước thẳng có chia khoảng để đo đoạn thẳng

Tiến hành : Đặt vạch số 0 trùng với 1 đầu mút của đoạn thẳng ……….

-HS5 trả lời …

5 . Đoạn thẳng .

Đoạn thẳng AB là hình gồm điểm A , điểm B và tất cả các điểm nằm giữa 2 điểm đó .

6. Độ dài đoạn thẳng .

Mỗi đoạn thẳng có 1 độ dài . Độ dài đoạn thẳng là 1 số dương .

28’

HOẠT ĐỘNG2: Luyện tập

Bài 1 . 

- Ghi đề bài lên bảng

- Trên hình vừa vẽ có bộ 3 điểm nào thẳng hàng không? Điểm nào nằm giữa ?

-Trên hình vừa vẽ có bao nhiêu đường thẳng ?

Bài 2 :

Cho hình vẽ :

a) Hãy chỉ ra các bộ 3 điểm thẳng hàng ?

b ) Hãy đọc tên các điểm nằm giữa 2 điểm còn lại ?

- Nhận xét , hoàn chỉnh lời giải .

-Đoạn thẳng AM cắt những đoạn thẳng nào ?

-Đoạn thẳng BN cắt những đoạn thẳng nào ?

Bài 3

- Yêu cầu HS lần lượt lên bảng vẽ 3 màu khác nhau

- Nhấn mạnh cho HS thấy sự khác nhau giữa 3 loại đường .

Bài 4 .

- Cho HS vẽ hình

-Vẽ đường thẳng AB M thuộc đoạn thẳng AB

- Ghi đề bài vào vở

- HS xung phong lên bảng vẽ hình , cả lớp cùng vẽ và nêu nhận xét .3 điểm A , B , D thẳng hàng . Điểm B nằm giữa 2 điểm A và D .

- Có 4 đường thẳng

- HS xung phong trả lời

- HS khác nhận xét

-Đoạn thẳng AM cắt BN tại I , cắt BC tại M .

-Đoạn thẳng BN cắt AM tại I , cắt AN tại C .

- HS.TB lên bảng thực hiện

- Cả lớp ghi nhớ

- HS.TB:lên bảng vẽ  cả lớp vẽ vào vở

II  . BAØI TAÄP

Baøi 1 . 

a, Veõ ñöôøng thaúng a

b, Veõ ñieåm A a , Ba , Ca , Da

c,Veõ ñöôøng thaúng CA,CB,CD

Baøi 2:                     

a) Caùc boä 3 ñieåm thaúng haøng:

(B,M,C);(A,N C) ; (A,I,M) ; (B,I,N)

b ) - Ñieåm M naèm giöõa 2 ñieåm B , C .

- Ñieåm N naèm giöõa 2 ñieåm A, C .

- Ñieåm I naèm giöõa 2 ñieåm

A, M .

- Ñieåm I naèm giöõa 2 ñieåm

B, N .

Baøi 3 .

- Lấy N thuộc tia AB nhưng không thuộc đoạn thẳng AB

- Trong 3 điểm A , B , M thì điểm nào nằm giữa 2 điểm còn lại?

Bài 5

Cho hình vẽ

- Yêu cầu HS đặt đề bài diễn đạt nội dung theo hình vẽ .

Hình vẽ có mấy điểm, đoạn thẳng , đường thẳng ?

- Nhận xét ,bổ sung thêm nhiều cách đặt đề khác .

Bài 6

- Ghi đề bài lên bảng

- Yêu cầu HS lên bảng vẽ hình

- Lưu ý HS điểm khác nhau giữa 2 loại tia đối nhau và tia trùng nhau .

-Trong 3 điểm  A ,B,M thì điểm M nằm giữa 2 điểm A và B .

-HS thảo luận nhóm (hình thức khăn phủ bàn )

- HS.Khá leân baûng veõ hình vaø vaø traû lôøi caâu a

- HSkhaùc traû lôøi 2 caâu coøn laïi

Veõ laàn löôït ñoaïn thaúng AB , tia AB , ñöôøng thaúng AB treân cuøng moät hình.

Baøi 4 .

– Veõ ñöôøng thaúng AB

- Veõ M thuoäc ñoaïn thaúng AB

- Laáy N thuoäc tia AB nhöng khoâng thuoäc ñoaïn thaúng AB .

- Trong 3 ñieåm A , B , M thì ñieåm naøo naèm giöõa 2 ñieåm coøn laïi ?

Baøi 5.

Cho 3 ñieåm A,B,C khoâng thaúng haøng . Veõ caùc ñoaïn thaúng AB,BC,CA . Veõ ñöôøng thaúng a caét AC taïi D , caét BC taïi E .

Baøi 6 . Veõ hai tia ñoái nhau Ox , Oy .

a. Laáy AOx , BOy . vieát teân caùc tia truøng vôùi tia Ay .

b. Hai tia AB vaø Oy coù truøng nhau khoâng ?Vì sao ?

c. Hai tia Ax vaø By coù ñoái nhau khoâng ? Vì sao ?