Hình học 6 - cả năm

Nội dung

Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

Hoạt động 1 : Giới thiệu chương (1’)

§1. ĐIỂM

ĐƯỜNG THẲNG

- Giới thiệu chương trình,hứơng  dẫn học sinh chuẩn bị dụng cụ để học tập phân môn hình học

- HS chú ý nghe và ghi tựa bài

Hoạt động 2 : Điểm (5’)

1) Điểm :

 -Dấu chấm nhỏ trên trang giấy là hình ảnh của điểm

- Người ta dùng các chữ in hoa để đặt tên cho điểm

- Ví dụ :           oB

A o C

- Bất kỳ hình nào cũng là tập hợp các điểm

- GV giơí thiệu về điểm

+ Là hình đơn giản nhất

+ Muốn học HH trước hết phải vẽ hình

+ Điểm không định nghĩa mà chỉ có hình ảnh

- Vẽ một điểm và đặt tên

- Dùng các chữ cái in hoa để đặt tên cho điểm ( một tên chỉ dùng cho 1 điểm. 1 điểm có thể có nhiều tên )

- Tìm hiểu các khái niệm cơ bản về điểm

- HS làm theo GV  hướng dẫn vẽ hình và ghi bài vào tập

- Học sinh đọc tên các điểm trên hình vẽ

Hoạt động 3 : Đường thẳng (12’)

2/ Đường thẳng :

- Sơị chỉ căng thẳng, mép bảng ... là hình ảnh của đường thẳng

- Người ta dùng chữ in thường để đặt tên cho đường thẳng

                               a

                                b

- Ngoài điểm đường thẳng cũng là hình cơ bản,không định nghĩa mà chỉ mô tả hình ảnh của nó

- Đặt vấn đề làm thế nào để vẽ được đường thẳng

- Dùng chữ  in thường để đặt tên cho các đường thẳng

- Khi kéo dài các đường thẳng về 2 phiá em có nhận xét ?

- Dùng viết vạch theo mép của thước thẳng

- Đường thẳng khộng bị giới hạn về hai phía

- Mỗi đường thẳng có bao nhiêu điểm nằm trên  nó

- Treo bảng phụ

 a) Trên hình vẽ có những đường thẳng nào ? có những điểm nào ?

b) Những điểm nào nằm trên a ?trên b?những điểm nào không nằm trên a, không nằm trên b ?

- Có vô số điểm nằm trên đường thẳng

- Có 2 đường thẳng a và b

- Có 3 điểm M, N, O

 -Điểm M nằm trên a

- Điểm O nằm trên b

- Điểm N,O,F không nằm trên a

-Điểm M,O,F không nằm trên b

Hoạt động 4 : Điểm thuộc đường thẳng, không thuộc đường thẳng (10’)

3) Điểm thuộc đường thẳng , điểm không thuộc đường thẳng

- Điểm M thuộc đường thẳng a

Ký hiệu : M a

- Điểm N không thuộc đường thẳng a

Ký hiệu : N a

- Chỉ vào hình vẽ . Khi điểm M nằm, trên đường thẳng a điều này đồng nghĩa  với các câu như  :

- Giới thiệu cách đọc điểm thuộc đường thẳng

- Tương tự đối vơí điểm O và đường thẳng b

- Giới thiệu cách đọc điểm không thuộc đường thẳng

- Tương tự đối vơí điểm N và đường thẳng b

- Giới thiệu ký hiệu ,

- Cho học sinh lên bảng điền vào ô trống

M  a , O  a  , N  a

M  b , O  b ,  N  b

- Nhận xét bài làm của HS

- Nhìn vào hình vẽ chú ý phần GV hướng dẫn quan hệ giữa điểm và đường thẳng

- HS chú ý nghe

- HS phát biểu tương tự

- HS phát biểu tương tự

- Lên bảng ghi

M a  , O a , N a

M b,  O  b , N b

Hoạt động 5 : Củng cố (15’)

?

Bài 1 trang104 Sgk

Bài 3 trang104 Sgk

- Cho học sinh làm BT ? SGK

- Yêu cầu học sinh lên bảng vẽ hình theo cách diễn đạt bằng lơì có ghi trong bảng phụ

- Bài 1 trang104 Sgk

* Gọi HS lên vẽ hình, đặt tên

- Gọi HS khác nhận xét bài của bạn

- Bài 3 trang104 Sgk

a)

b)

c)

- Quan sát hình vẽ và trả lơì tại chổ  : C a , E a

- Học sinh lên bảng vẽ hình

a) A n, A q,  B n  , B m

B p 

b) B n  , B m, B p

Bài 4 trang104 Sgk

Bài 7 trang104 Sgk

- Bài 4 trang104 Sgk

* Gọi HS lên bảng vẽ hình

- Gọi HS khác nhận xét

- Bài 7 trang104 Sgk

* Hướng dẫn HS làm

C m, C q

c) D q , D q

- HS làm theo GV

Hoạt động 6 : Dặn dò (2’)

Bài 2 trang104 Sgk

Bài 5 trang104 Sgk

Bài 6 trang104 Sgk

- Bài 2 trang104 Sgk

* Vẽ điểm và đường thẳng

- Bài 5 trang104 Sgk

* Vẽ điểm thuộc, không thuộc đường thẳng

- Bài 6 trang104 Sgk

* Tương tự bài 5

-  Ôn tập kỹ nội dung bài học chú ý cách đặt tên cho điểm và đường thẳng

- Xem trước bài " Ba điểm thẳng hàng "

- HS về làm bài tương tự như các bài đã làm ở lớp

- Ôn  lại cách vẽ điểm thuộc đường thẳng

- HS nghe và ghi chú vào tập

Nội dung

Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

Hoạt động 1 : Kiểm tra bài cũ (7’)

1/ Nêu k/n đường thẳng (3đ)

2/ - Vẽ Aa Ba   Ca

    - Vẽ Mb   Nb   Pb

- Treo bảng phụ. Gọi HS lên bảng làm. Cả lớp cùng làm

- Kiểm tra bài tập về nhà của HS

- Gọi HS nhận xét

- GV đánh giá cho điểm

- HS phát biểu

- HS khác nhận xét

Hoạt động 2 : Vào bài mới (1’)

§2. BA ĐIỂM THẲNG HÀNG

- Khi nào thì ba điểm thẳng hàng khi nào thì 3 điểm ko thẳng hàng

- HS chú ý nghe và ghi tựa

Hoạt động 3 : Thế nào là ba điểm thẳng hàng (15’)

1/ Thế nào là ba điểm thẳng hàng :

* Khi 3 điểm A, B, C cùng thuộc d ta nói chúng thẳng hàng

* Khi 3 điểm A, M, D không thuộc đường thẳng m ta nói chúng không thẳng hàng

- Đặt câu hỏi khi nào có thể nói 3 điểm A, B, C thẳng hàng ?

- Khi nào 3 điểm A, B, C không thẳng hàng ?

- Cho học sinh lên bảng vẽ 3 điểm thẳng hàng 1 học sinh khác lên bảng vẽ 3 điểm không thẳng hàng

- Để nhận biết 3 điểm có thẳng hàng hay ko ta làm như thế nào ?

- Bài 8 trang 106  Sgk

- Gọi HS kiểm tra hình vẽ

- Bài 9 trang 106 Sgk

- Gọi 2 HS lên bảng làm

- Khi 3 điểàm A, B, C cùng thuộc một đường thẳng ta nói chúng thẳng hàng

- Khi 3 điểm không cùng nằm trên 1 đường thẳng ta nói chúng không thẳng hàng

- HS1: Vẽ 3 điểm thẳng hàng

- HS2: Vẽ 3 điểm không thẳng hàng

- Ta dùng thước  thẳng

- Điểm A,M,N thẳng hàng

- Điểm B,E, A thẳng hàng

- Điểm D,E, G thẳng hàng

- Điểm B,D, C thẳng hàng

- Mở rộng vấn đề có thể có nhiều điểm cùng thuộc 1 đường thẳng không ? Vì sao? nhiều điểm không thuộc đường thẳng không ? Vì sao ?

- Điểm G,E, A ko thẳng hàng

- Điểm B,E,D ko thẳng hàng

- Có vì 1 đường thẳng chưá rất nhiều điểm  và cũng có rất nhiều điểm cùng không thuộc đường thẳng

Hoạt động 3 : Quan hệ giữa 3 điểm thẳng hàng (9’)

2/ Quan hệ giữa 3 điểm thẳng hàng :

+Bvà C nằm cùng phiá vơí A

+Avà B nằm cùng phiá vơí C

+Avà C nằm cùng phiá vơí B

+B nằm giữa A, C

- Trong 3 điểm thẳng hàng có một và chỉ một điểm nằm giữa 2 điểm còn lại

- Vẽ hình lên bảng

- Cho học sinh nhận xét vị trí của:

+ Điểm B, C đối vơí A

+ Điểm A và B đối vơí C

+ Điểm A và C đối vơí B

+ Điểm B nằm như thế nào so với 2 điểm A và C ?

- Trên hình vẽ biểu diễn mấy điểm ? có mấy điểm nằm giữa ?

-Trong 3 điểm thẳng hàng có mấy điểm nằm giữa 2 điểm còn lại?

- Nếu có điểm M nằm giữa 2 điểm A và B thì ta được điều gì ?

- Vẽ hình vào tập

- Trả lời :

+B và C nằm cùng phiá vơí A

+A và B nằm cùng phiá vơí C

+A và C nằm cùng phiá vơí B

+B nằm giữa A, C

- Hình vẽ có 3 điểm và chỉ có 1 điểm nằm giữa

- Nhận xét ( Đọc theo SGK)

- Ba điểm A, M,B thẳng hàng

Hoạt động 4 : Củng cố (10’)

Bài 10a,c trang 106 Sgk

Bài 11 trang 107  Sgk

a) Điểm R nằm giữa 2 điểm M và N

b) Hai điểm R và N nằm khác phía đối với điểm M

c) Hai điểm M và N nằm khác phía đối với diểm R

- Bài 10a,c trang 106 Sgk

* Gọi 2 HS lên vẽ hình

  HS khác nhận xét

- Bài 11 trang 107  Sgk

* Gọi 3 HS đứng tại chỗ đọc

- Cho HS khác nhận xét

- GV hoàn chỉnh bài làm

- HS lên bảng vẽ hình

- HS hoàn chỉnh câu

a) Điểm R nằm giữa 2 điểm M và N

b) Hai điểm R và N nằm khác phía đối với điểm M

c) Hai điểm M và N nằm khác phía đối với diểm R

- HS khác nhận xét

Hoạt động 5 : Dặn dò (3’)

Bài 12 trang 107 Sgk

Bài 13 trang 107 Sgk

Bài 14 trang 107 Sgk

- Ôn kỹ nội dung bài học

- Bài 12 trang 107  Sgk

* Quan hệ giữa 3 điểm thẳng hàng

- Bài 13 trang 107  Sgk

* Vẽ từng bước

- Bài 14 trang 107  Sgk

* Vẽ ngôi sao năm cánh

- Xem trước bài "Đường thẳng đi qua hai điểm "

- HS chú ý nghe

- HS ghi chú vào tập

- HS vẽ theo hướng dẫn

Nội dung

Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

Hoạt động 1 : Kiểm tra bài cũ (7’)

1/ Thế nào là 3 điểm thẳng hàng,3 điểm ko thẳng hàng

2/a) Cho điểm A vẽ đường thẳng qua A. Có bao nhiêu đường thẳng qua A ?

b) Cho điểm B khác điểm A. Vẽ đường thẳng qua A và B. Có bao nhiêu đường thẳng qua A và B ?

- Treo bảng phụ. Gọi HS lên bảng

- Kiểm tra bài tập về nhà của HS

- Cho HS khác nhận xét

- GV đánh giá cho điểm

- HS phát biểu

- HS khác nhận xét

Hoạt động 2 : Vào bài mới (1’)

§2. ĐƯỜNG THẲNG

ĐI QUA HAI ĐIỂM

- Hai đường thẳng a,b có cắt nhau không ?

- HS quan sát và ghi tựa bài

Hoạt động 3 : Vẽ đường thẳng (8’)

1. Vẽ đường thẳng : 

- Đặt cạnh thước đi qua 2 điểm A và B

- Vạch nét thẳng theo cạnh thước

Nhận xét :

   Có một và chỉ một đường thẳng đi qua 2 điểm A và B

- GV gọi 2 HS lên bảng vẽ thêm 2 đường thẳng  đi qua 1 điểm A và 2 đường thẳng đi qua 2 điểm A, B mà phần bài cũ đã vẽ 

- GV cho HS nhận xét có bao nhiêu đường thẳng đi qua 2 điểm A và B và khẳng định tính chất duy nhất này

- Vẽ  lại đường thẳng đi qua 2 điểm A, B và cho HS nêu cách vẽ

- Hai HS lên bảng vẽ hình

- Các HS còn lại nhận xét cách đặt thước của bạn 

- HS nhận xét

- Có một và chỉ một đường thẳng đi qua 2 điểm A và B

- HS nêu lại cách vẽ và ghi vào tậïp

- Cho HS làm Bài 15 trang 109 Sgk

- a,b đúng

Hoạt động 4 : Tên đường thẳng (7’)

2. Tên đường thẳng :

- Có 3 cách gọi tên cho đường thẳng

+ Dùng 1 chữ cái thường

+ Dùng 2 chữ in hoa

+ Dùng 2 chữ cái thường

- Treo bảng phụ có vẽ nhiều đường thẳng và các cách đặt tên khác nhau  . Thông báo cho HS ba cách đặt tên thông thường hay gặp

- Làm ? Trong Sgk

- Yêu cầu HS giải theo nhóm

- Cho HS bổ sung nếu có sai sót

- Quan sát hình vẽ tìm hiểu các cách đặt tên cho đường thẳng

- HS chia làm 6 nhóm tìm cách  gọi tên còn lại của đường thẳng

AB,BC,AC,BA,CB,CA     

Hoạt động 5 : Đường thẳng trùng nhau , cắt nhau song song (15’)

3. Đường thẳng trùng nhau , cắt nhau song song :

- Hai đường thẳng cắt nhau khi chúng có 1 điểm chung

Đó là giao điểm của chúng

m

n

- Hai đường thẳng không có điểm chung nào gọi là 2 đường thẳng song song

    A       B        C

- Hai đường thẳng AB, AC

trùng nhau

- GV vẽ hình lên bảng và thông báo thế nào là :

+ Các đường thẳng trùng nhau

+ Các đường thẳng phân biệt

- Trên trang giấy những đường thẳng được kẻ đều là đường thẳng phân biệt 

- Bài 16 trang 105 Sgk

- Gọi 2 HS đứng tại chỗ làm

- Cho HS nhận xét

- GV nhận xét và kết luận

- Bài 17 trang 105 Sgk

- Gọi HS nhận xét

- GV nhận xét và kết luận

- HS nắm được khái niệm đường thẳng trùng nhau, hai đường thẳng phân  biệt là 2 đường thẳng có 1 điểm chung hoặc không có điểm chung nào

- Tìm thêm ví dụ ngoài thực tế

- Hai HS trả lời

a) Vì qua 2 điểm ta luôn vẽ được đường thẳng

b) Nếu 3 điểm đã cho trên trang giấy cùng nằm trên vơí 1 cạnh thước thì  3 điểm đó thẳng hàng

- HS khác nhận xét

- HS làm Bài 17 trang 105 Sgk

- Đthẳng AB,BC,CD,DA,AC,BD

- HS khác nhận xét

Hoạt động 6 : Củng cố (5’)

Bài 19 trang 105 Sgk

- Bài 19 trang 105 Sgk

- Gọi HS vẽ hình 22

- X,Z,T thẳng hàng và Y,Z,T thẳng

hàng ta suy ra được điều gì?

- X,Z,T,Y thẳng hàng

Hoạt động 7 : Dặn dò (2’)

Bài 18 trang 105 Sgk

Bài 20  trang 105 Sgk

Bài 21 trang 106 Sgk

- Bài 18 trang 105 Sgk

* Vẽ 3 điểm thẳng hàng

- Bài 20  trang 105 Sgk

* Vẽ theo cách diễn đạt

- Bài 21 trang 106 Sgk

- Ôn tập bài cũ để nắm vững kiến thức chuẩn bị tiết sau thực hành

- Chú ý những yếu tố mà GV đang khai thác để biết cách giải thích khi gặp những trường hợp như thế

NỘI DUNG

HOẠT ĐỘNG CỦA GV

HOẠT ĐỘNG CỦA HS

Hoạt động 1 : Kiểm tra bài cũ (3’)

- Thế nào là 3 điểm thẳng hàng , có mấy cách gọi tên cho đường thẳng ?

- GV đặt câu hỏi và gọi HS trả lời

+ Có 3 điểm cùng nằm trên một đường thẳng là 3 điểm thẳng hàng

+ Có 3 cách gọi tên cho đường thẳng ( kể ra theo bài đã học )

Hoạt động 2 : Kiểm tra dụng cụ (2’)

- Kiểm tra dụng cụ thực hành

- GV yêu cầu nhóm trưởng kiểm tra dụng cụ thực hành của các nhóm

- Các nhóm trưởng báo cáo tình hình chuẩn bị thực hành của nhóm

+ Số lượng

+ Tiêu chuẩn (cọc thẳng dài1,2 m)

Họat động 3 : Hướng dẫn thực hành (10’)

- Hướng dẫn bài thực hành

+ Trình bài 3 bước thực hành cho HS nắm được nội dung thực hành

+ Phân công HS làm nhiệm vụ trong khi thực hành

- Hai HS trồng 2 cọc trước tại 2 điểm

- 1 HS đứng tại cọc A để điều khiển, em thứ hai cầm tiêu thứ 3 dựng thẳng đứng trước hoặc sau điểm B nghĩa là tại 1 điểm C nào đó sao cho 3 điểm A, B, C  áng chừng như một đường thẳng

- Nhóm trưởng phân công : Bạn nào trồng cọc ( 2 bạn )

+ 1 bạn điều chỉnh cọc thứ  3

+  Sau khi đã điều chỉnh A, B, C thẳng hàng 2 bạn  khác dùng dây căng thẳng . Xem cả ba điểm ấy có đúng là nằm trên đường thẳng hay không

Họạt động 4 : Yêu cầu  (2’)

- Yêu cầu trong tiết thực hành

+ Nghiêm túc , giữ trật tự

+ Mỗi HS  đều được thực hành

- Không dùng cọc tiêu để đùa giỡn, đánh nhau

- Không gây mất trật tự ảnh hưởng lớp khác

Hoạt động 5: Thực hành  (27’)

HS ghi theo SGK

- Yêu cầu nhóm trưỏng mỗi nhóm điều khiển các bạn ra khu vực thực hành

- Các nhóm tiến hành làm thực hành

- Theo dõi nhắc nhở các nhóm HS còn sai sót

- Kiểm tra mức độ thẳng hàng của 3 điểm

-  Sau khi thực hành xong cho HS vào lớp GV nhận xét phần thực hành và cho HS ghi lại vào bản báo cáop : " Thực hành "

- Nhóm trưởng chọn địa điểm hướng dẫn học sinh ra vị trí

- Thực hành theo sự phân công trong lớp

- Kiểm tra sĩ số các thành  viên trong tổ trong lúc thực hành

- HS ghi bản báo cáo theo tổ

Hoạt động 6 : Dặn dò (1’)

- Yêu cầu HS thu dọn dụng cụ

- Nhận xét tiết thực hành

- Xem trước bài : " Tia"

- Chuẩn bị thước thẳng , 2 que cây

- HS thu dọn dụng cụ

- HS nghe rút kinh nghiệm cho tiết thực hành sau

- HS đem theo 2 que cây