mot so pham tru co ban cua dao duc hoc

Nội dung

Đúng

Sai

1. Những người sống thiếu đạo đức thường hành động một cách tàn nhẫn, ích kỉ.

2. Các quy tắc, chuẩn mực đạo đức biến đổi cùng với quá trình vận động và phát triển của lịch sử xã hội.

3. Nền đạo đức xã hội luôn bị chi phối bởi quan điểm và lợi ích của những giai cấp, tầng lớp lao động chiếm số đông trong xã hội.

4. Để xây dựng nền đạo đức mới tiến bộ, chúng ta cần loại bỏ và tránh xa những nền tảng đạo đức trước đây.

5. Đạo đức là phương thức duy nhất để điều chỉnh hành vi của con người một cách hiệu quả.

6. Đạo đức là pháp luật  tối đa, pháp luật là đạo đức tối thiểu.

7. Trong thực tế, có những trường hợp hành vi của cá nhân tuy không vi phạm pháp luật nhưng có thể vẫn bị phê phán về mặt đạo đức.

8. Không phải phong tục, tập quán truyền thống nào cũng phù hợp với các quy tắc, chuẩn mực đạo đức của xã hội.

9. Đạo đức không quan trọng bằng tiền bạc.

10. Tất cả các hành vi vi phạm đạo đức đều là hành vi vi phạm pháp luật.

Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

Nội dung bài học

Hoạt động 1: THUYÊT TRÌNH + VẤN ĐÁP ĐỂ TÌM HIỀU NGHĨA VỤ LÀ GÌ ? (10 phút)

1. Nghĩa vụ

a) Nghĩa vụ là gì?

* Khái niệm: Nghĩa vụ là trách nhiệm của cá nhân đối với yêu cầu, lợi ích chung của cộng đồng, xã hội.

* Các yêu cầu của nghĩa vụ đạo đức:

+ Cá nhân phải biết đặt nhu cầu, lợi ích của xã hội lên trên; phải biết hy sinh quyền lợi của mình (những giá trị thấp) vì quyền lợi chung (những giá trị cao).

+ Xã hội có trách nhiệm bảo đảm cho nhu cầu và lợi ích chính đáng của cá nhân.

b) Nghĩa vụ của người thanh niên Việt Nam hiện nay

- Giải thích tựa bài:

+ Phạm trù: thực chất cũng là một khái niệm, nhưng là khái niệm chung nhất, khái quát nhất của một ngành khoa học. Còn khái niệm, đó là một hình thức tư duy của con người, phản ánh những thuộc tính chung, chủ yếu và bản chất nhất của các sự vật, hiện tượng (trong tự nhiên, xã hội và tư duy con người).

+ Đạo đức học là nói đến một môn khoa học nghiên cứu về đạo đức, về những quy luật phát sinh, phát triển, tồn tại của đời sống đạo đức con người và xã hội. Nó xác lập nên hệ thống những khái niệm, phạm trù, những chuẩn mực đạo đức cơ bản, làm cơ sở cho ý thức đạo đức và hành vi đạo đức của con người.

- GV nêu ví dụ: Cha mẹ có trách nhiệm yêu thương, chăm sóc, nuôi dưỡng và giáo dục con cái. Khi đất nước bị xâm lăng, mọi người có trách nhiệm chiến đấu, lên đường nhập ngũ bảo vệ Tổ quốc.

 Đó là nghĩa vụ.

Vậy, nghĩa vụ là gì?

- GV: Nhận xét, chốt lại.

- GV: Gọi học sinh lấy thêm ví dụ.

- GV: Nghĩa vụ là biểu hiện riêng chỉ có ở con người, trong khi đó con vật chỉ quan hệ với nhau trên cơ sở bản năng. Nghĩa vụ bao hàm: nghĩa vụ pháp lý và nghĩa vụ đạo đức.  Để đảm bảo hài hoà những nhu cầu, lợi ích của các thành viên, xã hội đặt ra yêu cầu chung là làm theo quy định của đạo lý và luật pháp.

Một hành vi được xem là thực hiện nghĩa vụ đạo đức phải đặt trên cơ sở: tự giác, vì cái thiện, cái tốt đẹp; và được tự do.

- GV: Trong thực tế, nhu cầu và lợi ích của cá nhân không phải lúc nào cũng phù hợp với nhu cầu và lợi ích của xã hội, thậm chí có khi còn mâu thuẫn:

Ví dụ: Phải chặt bỏ đi một cây lưu niệm của nhà mình để xây dựng cột điện, kéo dây về làng; phải dọn nhà đi nơi khác để thành phố mở rộng đường; Tổ quốc bị xâm lăng, trong khi đó bản thân phải nuôi mẹ già, con nhỏ, cầm súng lên đường hay ở nhà…

- Khi đó, sự kết hợp hài hoà đòi hỏi (như phần nội dung):

- HS chú ý lắng nghe.

- HS trả lời: Nghĩa vụ là trách nhiệm của cá nhân đối với yêu cầu, lợi ích chung của cộng đồng, xã hội.

- HS ghi ý chính

- HS Ví dụ: Con cái có trách nhiệm yêu quý, kính trọng, biết ơn, hiếu thảo, vâng lời, nuôi dưỡng cha mẹ…

- HS chú ý lắng nghe.

- HS ghi ý chính.

Hoạt động 2: XỬ LÝ TÌNH HUỐNG + THẢO LUẬN NHÓM ĐỂ TÌM HIỂU LƯƠNG TÂM (17 phút)

2- Lương tâm.

a) Khái niệm lương tâm.

Lương tâm là năng lực tự đánh giá và điều chỉnh hành vi đạo đức của bản thân trong mối quan hệ với người khác và xã hội.

* Hai trạng thái biểu hiện

- Lương tâm thanh thản -> giúp con người tự tin hơn, phát huy được tình tích cực trong hành vi của con người.

- Sự cắn rứt của lương tâm -> giúp cá nhân điều chỉnh hành vi của mình cho phù hợp với yêu cầu của xã hội.

* Một cá nhân làm điều vô đạo đức mà không biết ăn năn hối cải, không cắn rứt lương tâm – kẻ vô lương tâm.

b) Làm thế nào để trở thành người có lương tâm.

- Thường xuyên rèn luyện TT đạo đức theo quan điểm tiến bộ, tự giác thực hiện hành vi đạo đức.

- Thực hiện đầy đủ nghĩa vụ của bản thân, tự nguyện phấn đấu để trở thành công dân tốt.

- Bồi dưỡng tư cách đẹp trong sáng trong quan hệ người với người

* Đối với HS:

   - Tự giác thực hiện nghĩa vụ của học sinh

   - Ý thức đạo đức, tác phong, ý thức kỷ luật

   - Biết quan tâm, giúp đỡ người khác

   - Có lối sống lành mạnh, tránh xa tệ nạn xã hội

- GV: Cho HS  đọc tình huống sgk tr. 69.

Câu hỏi:

- GV : Em đánh giá như thế nào về hành vi của bà A ?

+ Bà A hối hận→thể hiện năng lực gì ?

- GV : Khi bản thân thực hiện một hành vi nào đó, mỗi cá nhân luôn tự đánh giá xem hành vi đó đúng hay sai. Năng lực đó gọi là lương tâm. Lương tâm là gì ?

- GV : Nhận xét, KL

- GV : Lương tâm có mấy trạng thái ?

- GV : Nhận xét

- GV: chia lớp làm nhiều nhóm, mỗi nhóm 4 HS, phân công vị trí chỗ ngồi, cử nhóm trưởng, thư kí.

- GV nêu câu hỏi trên bảng phụ. Nêu yêu cầu thời gian tháo luận (3 phút).

- Hết giờ thảo luận, GV tổ chức cho các nhóm trình bày kết quả thảo luận.

Câu 1 : Khi nào lương tâm thanh thản ? Ví dụ. Ý nghĩa của trạng thái này ?

Câu 2 : Khi nào lương tâm cắn rứt ? ví dụ ? ý nghĩa của trạng thái này ?

- GV nhận xét, kết luận.

- GV : Người như thế nào là người vô lương tâm ?

- GV : Người vô lương tâm sẽ bị xã hội lên án và bị đào thải. Vì thế chúng ta cần phải cố gắng rèn luyện để trở thành một người có lương tâm trong sáng.

- GV: Mỗi người phải rèn luyện NTN để trở thành người có lương tâm?

- GV: Nhận xét, KL

- GV : HS phải làm gì để trở thành người có lương tâm ?

- GV : kết luận.

- HS trả lời: Hành vi của bà A đã sai khi nghi ngờ hàng xóm của mình và bà đã hối hận tự nhủ: “Nếu sau này có mất thứ gì thì mình cần xem xét bình tĩnh, không nên phản ứng vội vàng, làm tổn hại đến tình làng nghĩa xóm!”

- HS : Bà A hối hận đã thể hiện năng lực tự đánh giá và điều chỉnh hành vi đạo đức.

- HS trả lời : Lương tâm là năng lực tự đánh giá và điều chỉnh hành vi đạo đức của bản thân trong mối quan hệ với người khác và xã hội.

- HS trả lời: 2 trạng thái: trạng thái thanh thản của lương tâm và trạng thái cắn rứt của lương tâm.

- HS nhanh chóng hình thành nhóm học tập theo sự hướng dẫn của giáo viên.

- Các nhóm quan sát câu hỏi trên bảng phụ và nhóm trưởng đều hành công việc thảo luận của nhóm dưới sự động viên, giúp đỡ của GV.

- HS :

  Câu 1 : Đưa 1 cụ già qua đường ; Trả lại một chiếc ví nhặt được.

→ Tự tin vào bản thân, tiếp tục phát huy

  Câu 2: Quay cóp trong giờ kiểm tra, Lấy trộm tiền của bố mẹ.

→ hối hận, ăn năn, điều chỉnh hành vi của bản thân.

- HS ghi ý chính.

- HS : Thường làm điều ác nhưng không hối hận, ăn năn, xấu hổ, không cắn rứt.

- HS trả lời:

+ Phải thường xuyên làm việc thiện, giúp đỡ người khác.

+ Thực hiện đầy đủ nghĩa vụ của bản thân, tự nguyện phấn đấu để trở thành công dân tốt…

- HS: phải thật thà, không làm những điều trái với đạo đức, giúp đỡ bạn bè và những người xung quanh khi có điều kiện.

-HS ghi ý chính.