NGỮ VĂN 8 DẠY THÊM

Dµn ý

* Më bµi

? Më bµi ta cÇn giíi thiÖu nh÷ng g×?

- Giíi thiÖu t¸c gi¶ Thanh TÞnh, v¨n b¶n ‘T«i ®i häc” cã sö dông nhiÒu h×nh ¶nh hay, ®Ñp, thó vÞ...

- DÉn c©u v¨n cã sö dông h×nh ¶nh so s¸nh.

Gi¸o viªn yªu cÇu häc sinh viÕt hoµn chØnh më bµi theo dµn ý trªn.

Víi häc sinh kh¸, giái më bµi cÇn ph¶i cã c¶m xóc.

* Th©n bµi

- Tr×nh bµy cô thÓ néi dung, nghÖ thuËt so s¸nh cña tõng c©u.

C©u 1: “T«i quªn... ®·ng”: C¶m gi¸c trong s¸ng cña nh©n vËt trªn con ®­êng tíi tr­êng.

? ChØ râ h×nh ¶nh so s¸nh trong c©u trªn? Ph©n tÝch?

- Ngay mÊy dßng ®Çu t¸c phÈm, nhµ v¨n ®· so s¸nh mét c¸ch Ên t­îng. §©y lµ h×nh ¶nh so s¸nh giµu h×nh t­îng, giµu søc gîi c¶m. Nh÷ng c¶m gi¸c trong s¸ng Êy lµ nh÷ng kû niÖm m¬n man nao nøc cña buæi tùu tr­êng ngµy x­a kh«ng hÒ bÞ thêi gian vïi lÊp, tr¸i l¹i cø mçi ®é thu vÒ, nã l¹i n¶y në trong lßng ®em ®Õn bao c¶m xóc vui s­íng, båi håi, t©m tr¹ng nh­ t­¬i trÎ l¹i, trong s¸ng h¬n, ®Ñp ®Ï h¬n tùa nh­ “mÊy cµnh... ®·ng”,  nh×n hoa còng thÊy hoa mØm c­êi, “bÇu... ®·ng” t©m hån v« cïng trong s¸ng kh«ng hÒ bÞ vÈn ®ôc... c©u v¨n nh­ c¸nh cöa nhÑ nhµng më ra, dÉn ng­êi ®äc vµo mét thÕ giíi ®Çy ¾p nh÷ng sù viÖc, nh÷ng con ng­êi, nh÷ng cung bËc t©m t­, t×nh c¶m ®Ñp ®Ï, trong s¸ng rÊt ®¸ng nhí, ®¸ng chia sÎ vµ mÕn th­¬ng. Trung t©m cña thÕ giíi Êy lµ cËu häc trß nhá ngµy ®Çu tiªn ®Õn tr­êng, trong lßng n¶y në biÕt bao ý nghÜ, t×nh c¶m xao xuyÕn, míi l¹ suèt ®êi kh«ng thÓ quªn. Ai qua tuæi häc trß mµ lßng ch¼ng tõng rung lªn trong mét ngµy cuèi thu khi n¾ng ®· nh¹t, m©y bµng b¹c vµ l¸ b¾t ®Çu t¬i t¶ rông trªn nh÷ng con ®­êng, Thanh TÞnh ®· thay mÆt chóng ta ghi l¹i nh÷ng c¶m xóc ®ã vµ bao løa tuæi häc trß h«m nay ®· coi ®ã nh­ lµ t©m sù cña chÝnh m×nh.

- Nh©n ho¸: hoa mØm c­êi.

- §T, TT: n¶y në, trong s¸ng, quan ®·ng, miªu t¶ thùc.

C©u v¨n thø hai cã h×nh ¶nh so s¸nh: “T«i cã... e sî”

Buæi tùu tr­êng chó chØ cÇm 2 quyÓn vë míi thÕ mµ vÉn c¶m thÊy nÆng “bµn tay gh× thËt chÆt” mµ mét quyÓn s¸ch vÉn “xÖch ra vµ chÕch ®Çu chói xuèng ®Êt” v× chó qu¸ håi hép. C¸i ý nghÜ “ch¾c chØ...  th­íc” ®­îc so s¸nh víi “lµm m©y... nói” lµ h×nh ¶nh so s¸nh rÊt lý thó, hîp lý ®· lµm næi bËt ý nghÜ non nít, ng©y th¬, trong s¸ng, hån nhiªn vµ kh¸t väng v­¬n tíi cña mét t©m hån trÎ th¬, ®ång thêi nãi lªn ®­îc suy nghÜ, nhËn thøc vÒ nhiÖm vô trong cuéc sèng vµ ®Ò cao sù häc cña con ng­êi.

C©u 3: “Hä... e sî”

- §©y lµ h×nh ¶nh so s¸nh ®Æc s¾c, tinh tÕ nhÊt. T¸c gi¶ ®· lÊy h×nh ¶nh “Con chim non ®øng bªn bê tæ” so s¸nh víi cËu häc trß míi “bì ngì... th©n” ®©y lµ mét h×nh ¶nh thùc tÕ, sinh ®éng võa diÔn t¶ ®óng t©m tr¹ng cña nh©n vËt, lµm næi bËt t©m lý cña tuæi th¬ trong buæi tùu tr­êng ®Çu tiªn “ngËp ngõng e sî”v gîi ch¬ ng­êi ®äc liªn t­ëng vÒ mét thêi tuæi nhá ®øng d­íi m¸i tr­êng mÕn yªu. M¸i tr­êng ®Ñp lµ tæ Êm, mçi häc trß ng©y th¬ hån nhiªn nh­ mét c¸nh chim ®Çy kh¸t väng vµ biÕt bao båi håi, lo l¾ng nh×n bÇu trêi réng nghÜ tíi nh÷ng ch©n trêi häc vÊn mªnh mang, ­íc m¬ bay tíi nh÷ng ch©n trêi xa, ch©n trêi ­íc m¬, hy väng. §ã lµ sù hÊp dÉn cña tr­êng häc, lµ kh¸t väng bay bæng cña t¸c gi¶ víi tr­êng häc

* KÕt bµi

? KÕt bµi cÇn ®¶m b¶o nh÷ng ý g×?

- Kh¼ng ®Þnh gi¸ trÞ nghÖ thuËt so s¸nh trong v¨n b¶n, c¶m nghÜ b¶n th©n.

Gi¸o viªn yªu cÇu häc sinh viÕt kÕt bµi hoµn chØnh.

VD: H¬n 60 n¨m tr«i qua nh­ng nh÷ng h×nh ¶nh so s¸nh mµ t¸c gi¶ Thanh TÞnh sö dông trong t¸c phÈm vÉn kh«ng bÞ sãi mßn, tr¸i l¹i h×nh t­îng vµ c¶m xóc cña nh÷ng h×nh ¶nh so s¸nh Êy vÉn cßn duyªn d¸ng, nhiÒu h×nh ¶nh thó vÞ, giµu søc gîi c¶m, ®Ó l¹i Ên t­îng s©u s¾c trong lßng ®éc gi¶ nhiÒu thÕ hÖ.

* Cñng cè: Gäi 2 häc sinh kh¸, giái ®äc bµi lµm hoµn chØnh.

* DÆn dß:

- Lµm hoµn chØnh bµi tËp trªn vµo vë.

- Ph©n tÝch lµm s¸ng tá chÊt th¬ cña truyÖn “T«i ®i häc”

- ¤n v¨n b¶n “Trong lßng mÑ” – Nguyªn Hång

* Rót kinh nghiÖm

 

 

 

 

 

 

TuÇn 6

Buæi 3

Nguyªn Hång vµ ®o¹n trÝch “Trong lßng mÑ”

 

A. Môc tiªu cÇn ®¹t

- Gióp hs n¾m ch¾c h¬n néi dung, nghÖ thuËt cña ®o¹n trÝch “Trong lßng mÑ”

- RÌn hs kü n¨ng c¶m thô, ph©n tÝch nh©n vËt, c¶m nhËn nh÷ng h×nh t­îng nghÖ thuËt hay.

B. ChuÈn bÞ

Gv: Nghiªn cøu so¹n bµi

Hs: ¤n tËp theo h­íng dÉn

C. Lªn líp

- æn ®Þnh

- KiÓm tra

? §äc thuéc vµ ph©n tÝch c¸c c©u v¨n cã sö dông h×nh ¶nh so s¸nh ®Æc s¾c?

Yªu cÇu: Hs ®äc vµ ph©n tÝch 2 – 3 c©u.

* Bµi míi

2. Nguyªn Hång vµ ®o¹n trÝch “Trong lßng mÑ”

a. T¸c gi¶: Nguyªn Hång (1918 – 1982)

? Nªu hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶?

- Quª ë TP Nam §Þnh, tr­íc CM «ng sèng chñ yÕu ë TP c¶ng H¶i Phßng trong mét xãm lao ®éng nghÌo.

- Tuæi th¬ Êu tr¶i nhiÒu cay ®¾ng, sím thÊm thÝa nçi c¬ cùc vµ gÇn gòi víi ng­êi nghÌo khæ, ngay tõ nh÷ng t¸c phÈm ®Çu tay Nguyªn Hång ®· h­íng ngßi bót vÒ nh÷ng ng­êi cïng khæ gÇn gòi mµ «ng yªu th­¬ng víi tr¸i tim th¾m thiÕt cña m×nh. ¤ng ®­îc coi lµ nhµ v¨n cña ng­êi lao ®éng cïng khæ, líp ng­êi d­íi ®¸y x· héi, nhµ v¨n cña phô n÷ vµ nhi ®ång. ViÕt vÒ thÕ giíi nh©n vËt Êy, «ng béc lé niÒm yªu th­¬ng s©u s¾c, m·nh liÖt, lßng tr©n träng nh÷ng vÎ ®Ñp ®¸ng quý.

- V¨n xu«i Nguyªn Hång giµu chÊt tr÷ t×nh, d¹t dµo c¶m xóc thiÕt tha, rÊt mùc ch©n thµnh. §ã lµ v¨n cña mét tr¸i tim nh¹y c¶m, dÔ bÞ tæn th­¬ng, dÔ rung ®éng ®Õn cùc ®iÓm víi nçi ®au, niÒm h¹nh phóc b×nh dÞ cña con ng­êi chøa chan tinh thÇn nh©n ®¹o.

b. §o¹n trÝch “Trong lßng mÑ”

? Nªu xuÊt xø ®o¹n trÝch?

Hs: Thêi th¬ Êu tr¶i nhiÒu cay ®¾ng ®· trë thµnh nguån c¶m høng cho t¸c phÈm – tiÓu thuyÕt – håi ký – tù truyÖn c¶m ®éng “Nh÷ng ngµy th¬ Êu” (1938 – 1940) cña Nguyªn Hång, khi «ng lµm cËu gi¸o trong xãm cÊm cña nh÷ng con ng­êi khèn khæ (H¶i Phßng thêi Ph¸p thuéc) cuèn håi ký chøa ®Çy cay ®¾ng, buån tñi vµ n­íc m¾t cña mét chó bÐ sinh ra vµ lín lªn trong mét gia ®×nh nhiÒu bi kÞch cña t¸c gi¶.

- §o¹n trÝch “Trong lßng mÑ” lµ ch­¬ng 4 cña t¸c phÈm gåm 9 ch­¬ng.

? Nh¾c l¹i bè côc cña ®o¹n trÝch? (chia ®o¹n? Néi dung tõng ®o¹n?)

Hs: 3 phÇn

§1: (Më bµi): Tõ ®Çu ... b»ng c¸ch ®ã: Nªu c¶nh ngé Ðo le cña chó bÐ Hång: Cha mÊt, mÑ ®i tha ph­¬ng cÇu thùc.

§2: (Th©n bµi): TiÕp ... l¹ th­êng: mÆc dï bÞ ng­êi c« ch©m chäc, khÝch b¸c Hång vÉn tin yªu mÑ, nªn cuèi cïng ®· ®­îc gÆp l¹i mÑ, ®­îc sèng trong lßng mÑ dÞu ªm, chøa chan h¹nh phóc.

§3: (KÕt bµi): Cßn l¹i: NiÒm h¹nh phóc cña t×nh mÉu tö.

? Nh¾c l¹i gi¸ trÞ néi dung, nghÖ thuËt cña ®o¹n trÝch?

c. Tr×nh bµy c¶m nhËn?

? Tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ mét sè ®o¹n v¨n sau:

+ “C« t«i ch­a døt c©u... th«i”

+ “NÕu ng­êi quay l¹i Êy lµ ng­êi kh¸c... sa m¹c”

+ “T«i ngåi trªn... l¹ th­êng” (G­¬ng mÆt mÑ...)

* H­íng dÉn dµn ý

Më ®o¹n:

- Giíi thiÖu t¸c gi¶ Nguyªn Hång, ®o¹n trÝch “Trong lßng mÑ” cã nhiÒu c©u v¨n sö dông nhiÒu nghÖ thuËt hay cã gi¸ trÞ.

- DÉn d¾t vµo c©u v¨n cã sö dông nghÖ thuËt hay cÇn ph©n tÝch.

Th©n ®o¹n:

- Tr×nh bµy cô thÓ néi dung, nghÖ thuËt cña tõng c©u

* C©u 1: “C« t«i... th«i”

- Néi dung: T©m tr¹ng uÊt øc, c¨m giËn cao ®é tét cïng cña bÐ Hång ®èi víi nh÷ng cæ tôc x· héi ®Çy ®è kþ thµnh kiÕn lóc bÊy giê, thÓ hiÖn niÒm tin, t×nh yªu th­¬ng mÑ m·nh liÖt cña bÐ Hång.

- NghÖ thuËt: §o¹n v¨n tù sù giµu chÊt tr÷ t×nh.

- C©u v¨n thø nhÊt ®· diÔn t¶ ®­îc mét c¸ch cô thÓ nçi ®au ®ín tñi cùc cña bÐ Hång tr­íc nh÷ng lêi xóc xiÓm cña bµ c« khiÕn cæ häng bÐ nghÑn ø khãc kh«ng ra tiÕng.

- C©u v¨n thø hai: lµ c©u v¨n biÓu c¶m, h×nh ¶nh so s¸nh ®Æc s¾c, “nh÷ng cæ tôc ®Çy ®o¹ mÑ t«i” ®­îc vÝ lµ “mét vËt nh­ hßn... gç”, cïng lêi v¨n dån dËp c©u v¨n dµi, víi c¸c ®éng tõ m¹nh mÏ cïng n»m trong mét tr­êng tõ vùng chØ hµnh ®éng cña r¨ng lµm n¸t mét vËt: vå, c¾n, nhai, nghiÕn víi tr­êng tõ vùng chØ sù vËt: “hßn ®¸, côc thuû tinh, mÈu gç” ®ã ®ång thêi còng lµ phÐp liÖt kª – ngoµi ra cßn sö dông tÝnh tõ “n¸t vôn”, ®iÖp tõ “mµ” ®Æc t¶ t©m tr¹ng ®au ®ín, uÊt øc, c¨m giËn cao ®é, tét cïng, ý nghÜ t¸o tîn, bÊt cÇn ®Çy phÉn né ®· trµo s«i nh­ c¬n gi«ng tè trong lßng bÐ Hång. §Õn ®©y, t×nh th­¬ng, niÒm tin ®èi víi ng­êi mÑ ®· xui khiÕn ng­êi con hiÕu th¶o Êy suy nghÜ s©u h¬n, xóc c¶m réng h¬n. Tõ c¶nh ngé riªng cña ng­êi mÑ, tõ nh÷ng lêi nãi kÝch ®éng cña ng­êi c« bÐ Hång nghÜ tíi nh÷ng cæ tôc cña x· héi, c¨m giËn x· héi cò ®Çy ®è kþ thµnh kiÕn ®èi víi ng­êi phô n÷ gÆp hoµn c¶nh Ðo le. Qua ®ã ta hiÓu ®­îc t×nh yªu th­¬ng v« cïng s©u s¾c cña bÐ Hång ®èi víi mÑ, cµng yªu mÑ bao nhiªu bÐ cµng c¨m tøc cæ tôc ®· ®Çy ®o¹ mÑ bÊy nhiªu. Tõ c©u chuyÖn riªng cña ®êi m×nh, Nguyªn Hång ®· truyÒn tíi ng­êi ®äc nh÷ng néi dung mang ý nghÜa x· héi b»ng nh÷ng dßng v¨n ®Çy c¶m xóc vµ nh÷ng h×nh ¶nh chi tiÕt ®Çy Ên t­îng kh«ng thÓ nµo quªn. Chóng ta c¶m th«ng víi nçi ®au thÊm thÝa ®ång thêi rÊt mùc tr©n träng mét b¶n lÜnh cøng cái, mét tÊm lßng thiÕt tha cña ng­êi con rÊt mùc tin vµ th­¬ng yªu mÑ.

* C©u 2: “NÕu ng­êi... th«i”

- Néi dung: T×nh yªu th­¬ng vµ nçi khao kh¸t ch¸y báng t×nh mÑ.

- PT: §©y lµ ®o¹n v¨n giµu chÊt biÓu c¶m.

- Nçi kh¸t khao t×nh mÑ, ®­îc gÆp mÑ ®ang ch¸y s«i trong t©m hån ®øa trÎ må c«i.

- NÕu nhËn lÇm mÑ kh«ng nh÷ng lµm bÐ Hång thÑn mµ cßn tñi cùc n÷a nh­ng gi÷a c¸i thÑn vµ c¸i tñi cùc th× c¸i tñi cùc lµm cho bÐ Hång ®au ®ín h¬n, c¸i thÑn còng sÏ qua nhanh, cßn c¸i tñi cùc th× ®au xãt biÕt chõng nµo.

- Nhµ v¨n ®· sö dông h×nh ¶nh so s¸nh thËt thÊm thÝa, v« cïng xóc ®éng vÒ t×nh mÑ con, v« cïng ®éc ®¸o, hÊp dÉn chÝnh x¸c, gîi c¶m ®Ó ®Æc t¶ t©m tr¹ng xóc ®éng cña m×nh. “NÕu ng­êi... m¹c”. B»ng viÖc ®Æt hoµn c¶nh thª th¶m chÕt kh¸t trªn sa m¹c cña ng­êi kh¸ch bé hµnh, t¸c gi¶ ®· diÔn t¶ c¶m gi¸c thÊt väng thµnh nçi tuyÖt väng cña bÐ Hång. Hy väng tét cïng vµ còng thÊt väng tét cïng, tét cïng h¹nh phóc, tét cïng ®au khæ. NghÖ thuËt so s¸nh diÔn t¶ nçi khao kh¸t ch¸y báng t×nh mÑ nh­ ng­êi bé hµnh trªn sa m¹c kh¸t n­íc. Nã còng diÔn t¶ ®­îc sù thÊt väng tñi cùc nÕu ®ã lµ ¶o ¶nh. ë ®©y kh«ng ph¶i lµ ¶o ¶nh n÷a mµ mÑ ®· vÒ víi em b»ng h×nh hµi thËt. §ã lµ phong c¸ch v¨n ch­¬ng lµ c¸i s©u s¾c nång nhiÖt riªng cña Nguyªn Hång.

* C©u 3: “T«i ngåi... l¹ th­êng”

- Néi dung: NiÒm sung s­íng h¹nh phóc v« biªn cña bÐ Hång khi gÆp mÑ, ®­îc Êm trßn trong lßng mÑ. §o¹n v¨n tù sù giµu chÊt biÓu c¶m, lêi v¨n say me d¹t dµo c¶m xóc.

- PT: ChØ lµ mét ®o¹n v¨n ng¾n mµ nhµ v¨n ®· sö dông bao nhiªu ®éng tõ: “tr«ng nh×n, «m Êp, ngåi, ¸p, ng¶, nhai, ph¶” cïng tÝnh tõ “t­¬i s¸ng, trong, mÞn, t­¬i ®Ñp, th¬m tho”, nhÊt lµ nh÷ng ®éng tõ cïng tr­êng nghÜa: “g­¬ng mÆt, n­íc da, ®«i m¾t, gß m¸, ®ïi, ®Çu, c¸nh tay, da thÞt, khu«n miÖng” miªu t¶ v« cïng sinh ®éng niÒm h¹nh phóc lín lao, tét cïng cña t×nh mÉu tö. §ã lµ gi©y phót thÇn tiªn ®Ñp ®Ï nhÊt cña con ng­êi.

- Trong c¸i nh×n v« vµn yªu th­¬ng cña ®øa con, ng­êi mÑ hiÖn lªn tuyÖt ®Ñp nh­ mét thiªn thÇn, cßn xu©n s¾c trµn ®Çy søc sèng.

-> diÔn t¶ niÒm sung s­íng cùc ®é cña bÐ Hång khi ®­îc Êm trßn trong lßng mÑ.

* §¸nh gi¸

* KÕt bµi

- Kh¼ng ®Þnh l¹i gi¸ trÞ néi dung, nghÖ thuËt cña ®o¹n v¨n.

- C¶m nghÜ cña b¶n th©n.

* Cñng cè: Tr×nh bµy c¶m nghÜ vÒ c©u 1

* DÆn dß:

- Ph©n tÝch hoµn chØnh 3 c©u vµo vë.

- Häc vµ n¾m ch¾c c¸c kiÕn thøc ®· «n.

* Rót kinh nghiÖm

 

 

 

 

 

Buæi 4

Ng« TÊt Tè vµ ®o¹n trÝch “Tøc n­íc vì bê”

A. Môc tiªu cÇn ®¹t

- Gióp hs n¾m ch¾c h¬n néi dung, nghÖ thuËt cña ®o¹n trÝch “Tøc n­íc vì bê”

- RÌn hs kü n¨ng c¶m nhËn, ph©n tÝch nh÷ng h×nh t­îng nghÖ thuËt hay.

B. ChuÈn bÞ

Gv: Nghiªn cøu so¹n bµi

Hs: ¤n tËp theo h­íng dÉn

C. Lªn líp

- æn ®Þnh

- KiÓm tra

? Tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ ®o¹n v¨n: “C« t«i... th«i” (TrÝch: “Trong lßng mÑ” – Nguyªn Hång)

* Bµi míi

3. Ng« TÊt Tè vµ ®o¹n trÝch: “Tøc n­íc vì bê”

a. T¸c gi¶

? Tr×nh bµy hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶ Ng« TÊt Tè?

- Ng« TÊt Tè xuÊt th©n tõ mét gia ®×nh nhµ nho nghÌo gèc n«ng d©n ë lµng Léc H¹ - phñ Tõ S¬n – tØnh B¾c Ninh (Nay lµ Hµ Néi) n¬i mµ ¸ch ¸p bøc bãc lét cña bän thèng trÞ rÊt hµ kh¾c vµ cã nhiÒu hñ tôc nÆng nÒ. V× vËy «ng dÔ th«ng c¶m s©u s¾c víi ng­êi n«ng d©n khæ cùc vµ hiÓu biÕt n«ng th«n s©u s¾c. §ã lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng gióp t¸c gi¶ thµnh c«ng khi viÕt vÒ ®Ò tµi n«ng th«n tr­íc CM.

- Ng« TÊt Tè lµ mét trong nh÷ng nhµ v¨n hiÖn thùc xuÊt s¾c chuyªn viÕt vÒ ®Ò tµi n«ng th«n tr­íc CM...

b. Gi¸ trÞ cña t¸c phÈm

- “T¾t ®Ìn” lµ t¸c phÈm tiªu biÓu trong sù nghiÖp s¸ng t¸c cña Ng« TÊt Tè, lµ mét t¸c phÈm tiªu biÓu nhÊt cña trµo l­u v¨n häc hiÖn thùc tr­íc CM T8 lÊy ®Ò tµi tõ mét vô thuÕ ë lµng quª ®ång b»ng B¾c Bé: ThuÕ th©n.

T¸c phÈm ®¨ng b¸o lÇn ®Çu 1937 in thµnh s¸ch 1939

- Gi¸ trÞ néi dung t­ t­ëng: T¸c phÈm giµu gi¸ trÞ hiÖn thùc vµ nh©n ®¹o. T¸c phÈm lµ bøc tranh thu nhá cña ng­êi d©n n«ng th«n ViÖt Nam tr­íc CM. §ång thêi còng lµ b¶n ¸n ®anh thÐp ®èi víi trËt tù x· héi tµn b¹o ¨n thÞt ng­êi Êy. Qua ®ã nhµ v¨n cã th¸i ®é yªu ghÐt r¹ch rßi, døt kho¸t s©u s¾c nhÊt qu¸n. ¤ng thËt sù lµ tri ©m cña ng­êi n«ng d©n – tr©n träng hä.

- Gi¸ trÞ nghÖ thuËt: §©y lµ cuèn tiªu thuyÕt xuÊt s¾c dùng lªn mét thÕ giíi nh©n vËt ch©n thùc, sinh ®éng, cã nh÷ng ®iÓn h×nh bÊt hñ.

Gv tãm t¾t qua t¸c phÈm “T¾t ®Ìn”

- Vô thuÕ ®Õn, hµo lý ra søc lïng sôc tra kh¶o n«ng d©n nghÌo thiÕu thuÕ.

- Gia ®×nh anh DËu ch¹y v¹y ng­îc xu«i ®Ó cã tiÒn nép s­u.

- Anh DËu èm nÆng, bÞ trãi – chÞ DËu ph¶i b¸n con, b¸n chã cho NghÞ QuÕ, cøu chång xong l¹i ph¶i nép s­u cho em chång.

- Anh DËu bÞ tr¶ vÒ nhµ nh­ mét c¸i x¸c kh«ng hån, s¸ng h«m sau 2 tªn tay sai ®Õn ®Þnh b¾t, chÞ DËu van xin kh«ng ®­îc nªn ®· ®¸nh tr¶ quyÕt liÖt.

- ChÞ DËu bÞ gi¶i lªn huyÖn, suýt bÞ tªn quan phñ T­ ¢n gië trß bØ æi, chÞ DËu ®· nÐm tät c¶ n¾m giÊy b¹c vµo mÆt con quû d©m « råi vïng ch¹y.

- ChÞ DËu ph¶i lªn tØnh ®i ë vó, mét ®ªm tèi trêi cô cè th­îng ®· ngoµi 80 tuæi mß vµo buång chÞ DËu, chÞ vïng ch¹y tho¸t ra ngoµi trong khi trêi tèi ®en nh­ mùc.

* §o¹n trÝch “Tøc n­íc vì bê” lµ ch­¬ng 18 cña tiÓu thuyÕt “T¾t ®Ìn”

? Nh¾c l¹i bè côc, néi dung, nghÖ thuËt ®Æc s¾c cña ®o¹n trÝch?

Hs: Bè côc: 2 ®o¹n

- §1: T×nh thÕ gia ®×nh chÞ DËu.

- §2: Cuéc ®èi mÆt cña chÞ DËu víi bän tay sai.

* Gäi hs tr¶ lêi, gv chÊm ®iÓm.

c. Tr×nh bµy c¶m nhËn

C©u hái: Nhµ nghiªn cøu phª b×nh v¨n häc Vò Ngäc Phan ®· nhËn xÐt: “C¸i ®o¹n chÞ DËu ®¸nh nhau víi tªn Cai lÖ lµ mét ®o¹n v¨n tuyÖt khÐo” Em hiÓu ý kiÕn ®ã nh­ thÕ nµo?

Gîi ý dµn ý

* Më bµi

-  Giíi thiÖu t¸c gi¶ Ng« TÊt Tè, t¸c phÈm “T¾t ®Ìn” vµ ®o¹n trÝch “Tøc n­íc vì bê”

- DÉn d¾t vµo ý kiÕn trªn.

* Th©n bµi

- Kh¼ng ®Þnh ý kiÕn trªn lµ rÊt ®óng.

- Tr×nh bµy cô thÓ néi dung, nghÖ thuËt cña ®o¹n v¨n ®Ó chøng minh ý kiÕn trªn.

+ Sö dông nh÷ng ®éng tõ, tÝnh tõ lÊy nguyªn vÑn khÈu ng÷ b×nh d©n: Ên dói, tóm tãc, l¼ng, lÎo khoÎo, nham nh¶m, cháng quÌo -> c©u v¨n gi¶n dÞ, ®Ëm ®µ, cã h¬i thë cña ®êi sèng.

+ C¸ch gäi tªn nh©n vËt còng pha s¾c th¸i hµi h­íc: Anh chµng nghiÖn, chÞ chµng con män, anh chµng hÇu cËn «ng lý -> lµm næi bËt sù thÊt b¹i th¶m h¹i cña 2 tªn tay sai, søc m¹nh ghª ghím cña chÞ DËu.

+ NhÞp ®iÖu c©n v¨n nhanh, gÊp, phï hîp víi ho¹t ®éng diÔn ra thËt nhanh, m¹nh, dån dËp cña chÞ DËu (nhanh nh­ c¾t)

+ T¹o dùng t×nh huèng hÊp dÉn, ®Æc s¾c.

+ Miªu t¶ ngo¹i h×nh, hµnh ®éng, ng«n ng÷ linh ho¹t, sèng ®éng, ch©n thùc: Víi tªn cai lÖ “lÎo khoÎo” v× nghiÖn ngËp, chÞ chØ cÇn mét ®éng t¸c “tóm lÊy cæ h¾n, Ên dói ra cöa” h¾n ®· “ng· cháng quÌo trªn mÆt ®Êt”. §Õn tªn ng­êi nhµ lý tr­ëng, cuéc ®ä søc cã dai d¼ng h¬n mét chót “hai ng­êi d¨ng co nhau, du ®Èy nhau, råi ai nÊy ®Òu bu«ng gËy ra, ¸p vµo vËt nhau” nh­ng còng kh«ng l©u, kÕt côc “anh chµng hÇu cËn «ng lý” yÕu h¬n “chÞ chµng con män” h¾n bÞ chÞ nµy “tóm tãc l¼ng cho mét c¸i ng· cháng ra thÒm”. Võa ra tay, chÞ ®· biÕn hai tªn tay sai hung h·n vò khÝ ®Çy m×nh thµnh nh÷ng kÎ th¶m b¹i xÊu xÝ, t¬i t¶. Lóc míi x«ng vµo chóng hïng hæ d÷ tîn bao nhiªu th× giê ®©y chóng hµi h­íc, th¶m b¹i bÊy nhiªu. C¸c hµnh ®éng dån dËp mµ vÉn râ nÐt, kh«ng rèi, mçi chi tiÕt ®Òu ®¾t.

+ DiÔn biÕn t©m lý nh©n vËt ®­îc thÓ hiÖn tù nhiªn, ch©n thùc, ®Æc s¾c ®óng víi l«gÝc tÝnh c¸ch nh©n vËt, ph¸t triÓn theo chiÒu h­íng ngµy mét t¨ng. ë nh©n vËt chÞ DËu, cã thÓ nãi, mäi lêi lÏ, hµnh ®éng, cö chØ ®Òu cho thÊy mét tÝnh c¸ch thèng nhÊt, nhÊt qu¸n, tÊt c¶ ®Òu rÊt chÞ DËu, nh­ng võa nhÊt qu¸n, võa kh¸ ®a d¹ng; võa ngç nghÞch ®anh ®¸, quyÕt liÖt, võa chan chøa t×nh yªu th­¬ng, võa ngïn ngôt c¨m thï.

- Ng«n ng÷ kÓ chuyÖn, miªu t¶ ng«n ng÷ ®èi tho¹i ®Æc s¾c: ®ã lµ lêi ¨n tiÕng nãi b×nh dÞ, sinh ®éng cña ®êi sèng hµng ngµy. Mçi nh©n vËt ®Òu cã ng«n ng÷ riªng khiÕn tÝnh c¸ch nh©n vËt tù béc lé ®Çy ®ñ chñ yÕu qua ng«n ng÷ cña m×nh; khi liÒu m¹ng cù l¹i chÞ ®anh thÐp quyÕt liÖt: chÞ x­ng lµ bµ - gäi chóng lµ “mµy”.

- Kh¾c ho¹ nh©n vËt râ nÐt. ®iÓn h×nh: Cai lÖ chØ lµ mét tªn tay sai kh«ng cã tªn riªng nh­ng ®· ®­îc t¸c gi¶ tËp trung miªu t¶ næi bËt Ên t­îng vÒ mét tªn tay sai tµn ¸c, tr¾ng trîn, ®ª tiÖn, hÌn nh¸t tiªu biÓu cho bän tay sai,  chóng chØ m¹nh ë c­êng quyÒn, b¹o lùc cßn thùc chÊt chóng chØ lµ nh÷ng kÎ hÌn yÕu, xÊu xa.

- ChÞ DËu chÝnh lµ ®iÓn h×nh cña ng­êi phô n÷ n«n d©n ViÖt Nam nãi riªng, cña ng­êi phô n÷ ViÖt Nam nãi chung võa mang tÝnh tryÒn thèng: yªu th­¬ng chång con, võa mang tÝnh thêi ®¹i: tiÒm tµng søc m¹nh ph¶n kh¸ng. ChÞ ®· trë thµnh mét trong nh÷ng ®iÓn h×nh v¨n häc ®Ñp, khoÎ, hiÕm hoi trong v¨n häc ViÖt Nam tr­íc CM T8 mµ Ng« TÊt Tè x©y dùng b»ng vèn hiÓu biÕt s©u réng cña «ng, b»ng tÊm lßng ch©n thµnh cña «ng víi nh÷ng ng­êi d©n quª «ng.

- §O¹n v¨n ®Æc biÖt sèng ®éng vµ to¸t lªn mét kh«ng khÝ hµo høng rÊt thó vÞ lµm cho ®éc gi¶ h¶ hª mét chót sau khi ®äc nh÷ng trang rÊt buån th¶m. §o¹n v¨n ®· lµm næi bËt sù thÊt b¹i th¶m h¹i cña 2 tªn tay sai ®ång thêi còng cho ta thÊy râ søc m¹nh ph¶n kh¸ng tiÒm tµng, m·nh liÖt cña chÞ DËu. §ã lµ søc m¹nh cña lßng c¨m hên cao ®é vµ t×nh yªu th­¬ng chång con m·nh liÖt cña chÞ, hµnh ®éng quyÕt liÖt, d÷ déi, søc m¹nh bÊt ngê, trùc tiÕp xuÊt ph¸t tõ ®éng c¬ b¶o vÖ anh DËu.

* Cã thÓ xem ®©y lµ mét trong nh÷ng ®o¹n v¨n thµnh c«ng nhÊt trong tiÓu thuyÕt “T¾t ®Ìn”. Ngßi bót hiÖn thùc Ng« TÊt Tè ®Õn ®©y trë nªn hµo høng vµ «ng ®· truyÒn ®­îc c¸i hµo høng, s¶ng kho¸i ®ã ®Õn ng­êi ®äc. §»ng sau ®Êy thÊp tho¸ng ¸nh m¾t t­¬i c­êi hµi h­íc cña t¸c gi¶. Nhµ v¨n ®· dïng nh÷ng tõ ng÷ ®óng nhÊt, c©u v¨n ®Ñp nhÊt dµnh cho nh©n vËt yªu mÕn cña m×nh. Qua ®ã nhµ v¨n cã th¸i ®é yªu ghÐt r¹ch rßi, døt kho¸t, s©u s¾c, nhÊt qu¸n: «ng c¨m ghÐt lªn ¸n c¸i ¸c, c¸i xÊu qua nh©n vËt cai lÖ; quý mÕn, tin cËy, bªnh vùc, ®ång c¶m, xãt th­¬ng víi nçi khæ cña ng­êi n«ng d©n, tr©n träng hä. ¤ng thËt sù lµ tri ©m cña ng­êi n«ng d©n.

* KÕt bµi:

- Kh¼ng ®Þnh l¹i nhËn ®Þnh trªn v« cïng ®óng ®¾n.

- Suy nghÜ b¶n th©n.

* Cñng cè: Gäi hs tr×nh bµy bµi c¶m nhËn cña m×nh.

* DÆn dß:

- Lµm hoµn chØnh bµi c¶m nhËn vµo vë.

- ¤n v¨n b¶n “L·o H¹c”

* Rót kinh nghiÖm

 

 

 

 

Buæi 5

Nam Cao vµ truyÖn ng¾n “L·o H¹c”