Ô nhiễm nước

Chương 3. Ô nhiꢀm môi trưꢁng Chương 3. Ô NHIꢀM MÔI TRƯꢁNG 3 .1. Ô nhiꢂm nưꢃc .1.1. Khái niꢅm chung vꢆ ô nhiꢀm nưꢇc Theo Hiꢁn chương châu Âu, “Sꢀ ô nhiꢁm nưꢂc là mꢃt biꢄn ñꢅi chꢆ yꢄu do 3 ꢀ con ngưꢇi gây ra ñꢈi vꢂi chꢉt lưꢊng nưꢂc, làm ô nhiꢁm nưꢂc và gây nguy hꢋi cho viꢌc sꢍ dꢎng, cho công nghiꢌp, nông nghiꢌp, nuôi cá, nghꢏ ngơiꢐgiꢑi trí, cho ñꢃng vꢒt nuôi cũng như các loài hoang dꢋi”. ꢀ Theo như quan ñiꢂm truyꢃn thꢄng ꢅ Viꢆt Nam: “Ô nhi

Thể loại Giáo án bài giảng Quản lý Giáo dục (CĐ-ĐH)

Số trang 7

Ngày tạo 10/25/2016 10:32:21 PM +00:00

Loại tệp pdf

Kích thước

Tên tệp bai giang o nhiem nuoc nguyen minh ky pdf

Download

Chương 3. Ô nhiꢀm môi trưꢁng

Chương 3. Ô NHIꢀM MÔI TRƯꢁNG

.1. Ô nhiꢂm nưꢃc

.1.1. Khái niꢅm chung vꢆ ô nhiꢀm nưꢇc

Theo Hiꢁn chương châu Âu, “Sꢀ ô nhiꢁm nưꢂc là mꢃt biꢄn ñꢅi chꢆ yꢄu do

ꢀ

con ngưꢇi gây ra ñꢈi vꢂi chꢉt lưꢊng nưꢂc, làm ô nhiꢁm nưꢂc và gây nguy hꢋi cho

viꢌc sꢍ dꢎng, cho công nghiꢌp, nông nghiꢌp, nuôi cá, nghꢏ ngơiꢐgiꢑi trí, cho ñꢃng

vꢒt nuôi cũng như các loài hoang dꢋi”.

ꢀ

Theo như quan ñiꢂm truyꢃn thꢄng ꢅ Viꢆt Nam: “Ô nhiꢁm nưꢂc là hiꢌn

tưꢊng thay ñꢅi xꢉu vꢓ chꢉt lưꢊng nưꢂc do trong nưꢂc có chꢔa quá mꢔc các thành

phꢕn vꢒt chꢉt, các chꢉt ñꢃc hꢋi và các vi khuꢖn, vi sinh vꢒt gây bꢌnh ñã làm giꢑm

giá trꢗ sꢍ dꢎng cꢆa nưꢂc, ꢑnh hưꢘng xꢉu tꢂi sꢀ tꢙn tꢋi và phát triꢚn cꢆa các sinh vꢒt

cũng như tꢂi sꢔc khoꢛ cꢆa con ngưꢇi“.

Như vꢇy, có thꢂ hiꢂu ô nhiꢈm nưꢉc là sꢊ làm thay ñꢋi thành phꢌn và tính chꢍt

cꢎa nưꢉc gây ꢏnh hưꢅng ñꢁn hoꢐt ñꢑng sꢄng bình thưꢒng cꢎa con ngưꢒi và sinh vꢇt.

.1.2. Nguꢈn và các tác nhân gây ô nhiꢀm nưꢇc

.1.2.1. Nguꢙn gây ô nhiꢁm nưꢂc

Sꢊ ô nhiꢈm nưꢉc có thꢂ do nguꢓn gꢄc tꢊ nhiên hay nhân tꢐo:

. Nguꢙn gꢈc tꢀ nhiên

Ô nhiꢈm nưꢉc có nguꢓn gꢄc tꢊ nhiên là do mưa, nhiꢈm mꢔn, nhiꢈm phèn, lũ

lꢕt,… Nưꢉc mưa rơi xuꢄng mꢔt ñꢍt, mái nhà, ñưꢒng phꢄ ñô thꢖ, khu công nghiꢆp, kéo

theo các chꢍt bꢗn xuꢄng sông, hꢓ hoꢔc các sꢏn phꢗm cꢎa hoꢐt ñꢑng sꢄng cꢎa sinh vꢇt, vi

sinh vꢇt kꢂ cꢏ các xác chꢁt cꢎa chúng. Sꢊ ô nhiꢈm này còn ñưꢘc gꢙi là ô nhiꢈm không

xác ñꢖnh ñưꢘc nguꢓn.

. Nguꢙn gꢈc nhân tꢋo

Ô nhiꢈm nưꢉc có nguꢓn gꢄc nhân tꢐo chꢎ yꢁu do xꢏ nưꢉc thꢏi tꢚ các khu dân

cư, khu công nghiꢆp, hoꢐt ñꢑng giao thông vꢇn tꢏi, hóa chꢍt bꢏo vꢆ thꢊc vꢇt (thuꢄc

trꢚ sâu, thuꢄc diꢆt cꢛ) và phân bón trong nông nghiꢆp,… vào môi trưꢒng nưꢉc.

Thꢊc tꢁ, nguꢓn gây ô nhiꢈm nưꢉc chꢎ yꢁu gꢜn liꢃn vꢉi các hoꢐt ñꢑng cꢎa con

ngưꢒi. Dưꢉi ñây là các nguꢓn gây ô nhiꢈm nưꢉc chꢎ yꢁu có nguꢓn gꢄc liên quan

ñꢁn các hoꢐt ñꢑng cꢎa con ngưꢒi:

a. Nguꢙn ô nhiꢁm do sinh hoꢋt

Các khu vꢊc ñô thꢖ, các vùng tꢇp trung ñông dân cư có dân sꢄ và mꢇt ñꢑ dân

cư rꢍt cao so vꢉi các vùng khác, nên hàng ngày cũng thꢏi ra môi trưꢒng mꢑt lưꢘng

rꢍt lꢉn rác thꢏi rꢜn và nưꢉc thꢏi sinh hoꢐt.

Nưꢉc thꢏi sinh hoꢐt chꢝa mꢑt lưꢘng các chꢍt vô cơ, chꢍt hꢞu cơ có nguꢓn

gꢄc ñꢑng thꢊc vꢇt và các mꢌm vi khuꢗn gây bꢆnh. Quá trình phân hꢎy chꢍt hꢞu cơ

trong nguꢓn nưꢉc bꢖ ô nhiꢈm làm suy giꢏm lưꢘng hàm lưꢘng ôxy hoà tan trong

nưꢉc dꢟn ñꢁn nhꢞng hꢇu quꢏ xꢍu cho hꢆ sinh thái nưꢉc. Ngoài ra, viꢆc xꢏ thꢏi nguꢓn

Bài giꢂng Cơ sꢃ khoa hꢄc môi trưꢁng

ThS. Nguyꢀn Minh Kỳ

Chương 3. Ô nhiꢀm môi trưꢁng

nưꢉc thꢏi tꢚ hꢆ thꢄng cơ sꢅ y tꢁ ꢅ các ñô thꢖ là nguyên nhân làm lây lan dꢖch bꢆnh

và ꢏnh hưꢅng tꢉi sꢝc khoꢠ cꢑng ñꢓng.

b. Nguꢙn ô nhiꢁm do nông nghiꢌp

Trong các hoꢐt ñꢑng sꢏn xuꢍt nông nghiꢆp có thꢂ gây ô nhiꢈm nưꢉc như:

ꢀ

Nưꢉc thꢏi cꢎa chuꢓng trꢐi chăn nuôi, nưꢉc chꢏy tràn trên bꢃ mꢔt cuꢄn theo

nhiꢃu chꢍt thꢏi gia súc gia cꢌm là nguyên nhân làm ô nhiꢈm nguꢓn nưꢉc.

ꢀ

Viꢆc sꢡ dꢕng quá mꢝc các loꢐi phân bón ñꢂ tăng năng suꢍt cây trꢓng trong

nông nghiꢆp nên dư lưꢘng phân bón này ꢏnh hưꢅng xꢍu ñꢁn nguꢓn nưꢉc. Ngoài ra,

phân bón hoá hꢙc chꢝa nhiꢃu chꢍt dinh dưꢢng như nitơ và phꢄtpho. Chính vì vꢇy,

làm phát sinh hiꢆn tưꢘng phú dưꢢng nguꢓn nưꢉc ꢅ các con sông, ao, hꢓ,.... Hꢇu quꢏ

cꢎa quá trình phát triꢂn mꢐnh mꢣ các loài rong tꢏo là sꢊ phân hꢎy chúng gây mùi

khó chꢖu, mꢍt mꢤ quan ñô thꢖ, tăng ñꢑc tꢄ trong nguꢓn nưꢉc, giꢏm hàm lưꢘng ôxy

hòa tan, ꢏnh hưꢅng nghiêm trꢙng ñꢁn viꢆc khai thác và sꢡ dꢕng nguꢓn nưꢉc.

ꢀ

Dư lưꢘng thuꢄc trꢚ sâu, thuꢄc diꢆt cꢛ, hóa chꢍt kích thích sinh trưꢅng ñưꢘc

sꢡ dꢕng trong nông nghiꢆp không chꢥ ꢏnh hưꢅng ñꢁn nông sꢏn, nguꢓn nưꢉc mꢔt mà

còn tích lũy, di chuyꢂn vào các tꢌng ñꢍt, mꢐch nưꢉc ngꢌm thông qua ñó gây ꢏnh

hưꢅng ñꢁn sꢝc khꢛe cꢎa con ngưꢒi và môi trưꢒng.

c. Nguꢙn ô nhiꢁm do công nghiꢌp

Ô nhiꢈm chꢎ yꢁu là do các rác thꢏi và nưꢉc thꢏi công nghiꢆp bꢦng nhiꢃu con

ñưꢒng khác nhau tꢇp trung hoꢔc chꢏy vào sông, hꢓ, biꢂn hoꢔc thꢍm xuꢄng tꢌng chꢝa

nưꢉc ngꢌm. Tuỳ theo tꢚng ngành công nghiꢆp mà các nưꢉc thꢏi công nghiꢆp có

thành phꢌn và ñꢔc tính khác nhau. Nưꢉc thꢏi cꢎa các ngành công nghiꢆp thꢊc phꢗm,

thí dꢕ như nưꢉc thꢏi các ngành công nghiꢆp chꢁ biꢁn lương thꢊc, sꢏn xuꢍt sꢞa, công

nghiꢆp sꢏn xuꢍt giꢍy và bꢑt giꢍy, công nghiꢆp dꢆt... thưꢒng có thành phꢌn tương tꢊ

như nưꢉc thꢏi sinh hoꢐt vꢉi ñꢔc ñiꢂm chꢝa nhiꢃu chꢍt ô nhiꢈm hꢞu cơ, khi xꢏ vào

nguꢓn nưꢉc sꢣ tiêu hao lꢉn lưꢘng ôxy hoà tan trong nưꢉc do quá trình phân huꢧ sinh

hꢙc.

ðꢄi vꢉi các nguꢓn nưꢉc thꢏi công nghiꢆp cꢎa nhiꢃu ngành sꢏn xuꢍt khác, thí

dꢕ như nưꢉc thꢏi cꢎa các nhà máy hoá chꢍt, nhà máy luyꢆn kim, các xí nghiꢆp mꢐ

ñiꢆn... có nhiꢃu hoá chꢍt ñꢑc hꢐi, các kim loꢐi nꢔng, khi xꢏ vào môi trưꢒng nưꢉc

nhiꢃu chꢍt khó bꢖ phân huꢧ, gây ñꢑc ñꢄi vꢉi các loài sinh vꢇt trong nưꢉc. Nhiꢃu chꢍt

ô nhiꢈm trong ñó có các kim loꢐi nꢔng có khꢏ năng tích tꢕ sinh hꢙc qua dây chuyꢃn

thꢝc ăn, ꢏnh hưꢅng ñꢁn các loài thuꢧ sinh và ñꢁn ña dꢐng sinh hꢙc cꢎa hꢆ sinh thái.

Nưꢉc thꢏi công nghiꢆp khi xꢏ vào nguꢓn nưꢉc vꢉi khꢄi lưꢘng lꢉn có thꢂ làm

thay ñꢋi các tính chꢍt vꢇt lý cꢎa nguꢓn nưꢉc như làm thay ñꢋi nhiꢆt ñꢑ nưꢉc, làm

tăng lưꢘng chꢍt rꢜn hoà tan, lưꢘng chꢍt rꢜn lơ lꢡng, ꢏnh hưꢅng ñꢁn màu, mùi cꢎa

nưꢉc... Nhꢞng thay ñꢋi ñó làm giꢏm giá trꢖ sꢡ dꢕng cꢎa nguꢓn nưꢉc, nhꢍt là cho

mꢕc ñích vui chơi giꢏi trí.

Ngoài các nguꢓn gây ô nhiꢈm nưꢉc chꢎ yꢁu như nêu trên, các hoꢐt ñꢑng phát

triꢂn khác cũng gây ô nhiꢈm nưꢉc như hoꢐt ñꢑng xây dꢊng các công trình dân dꢕng

như xây dꢊng nhà cꢡa trên các khu ñô thꢖ, xây dꢊng thꢎy lꢘi, thꢎy ñiꢆn, làm ñưꢒng

Bài giꢂng Cơ sꢃ khoa hꢄc môi trưꢁng

ThS. Nguyꢀn Minh Kỳ

Chương 3. Ô nhiꢀm môi trưꢁng

giao thông... các hoꢐt ñꢑng này làm tăng bùn cát hay ñꢑ ñꢕc cꢎa nưꢉc sông ꢅ hꢐ lưu

khu vꢊc xây dꢊng trong thꢒi gian xây dꢊng công trình do tăng lưꢘng ñꢍt bꢖ rꢡa trôi

do mưa xuꢄng dòng sông ꢏnh hưꢅng ñꢁn ñꢙ ñꢕc cꢎa nưꢉc sông, do dꢌu mꢢ cꢎa xe

máy thi công, các chꢍt thꢏi cꢎa khu vꢊc lán trꢐi công nhân không quꢏn lý chꢔt chꢣ

trôi xuꢄng dòng sông làm ô nhiꢈm nưꢉc sông. Vì thꢁ rꢍt cꢌn thiꢁt quꢏn lý chꢔt chꢣ

các nguꢓn thꢏi này trong thꢒi gian thi công các công trình ñꢂ giꢏm thiꢂu ô nhiꢈm

nưꢉc.

d. Nguꢙn ô nhiꢁm do hoꢋt ñꢃng giao thông

Các hoꢐt ñꢑng giao thông ñưꢒng thꢎy ꢅ hꢆ thꢄng sông suꢄi, ao hꢓ hay ꢅ biꢂn

và ñꢐi dương là nguyên nhân làm ô nhiꢈm dꢌu mꢢ cho nguꢓn nưꢉc. Các sꢊ cꢄ tai

nꢐn vꢃ va chꢐm, chìm tàu, ñꢔc biꢆt là các sꢊ cꢄ va chꢐm, vꢢ, chìm tàu chꢅ dꢌu trên

biꢂn và ñꢐi dương làm ô nhiꢈm dꢌu nghiêm trꢙng, ꢏnh hưꢅng ñꢁn hꢆ sinh thái, các

nguꢓn tài nguyên sinh hꢙc biꢂn,... Ngoài ra, hoꢐt ñꢑng giao thông ñưꢒng bꢑ và

ñưꢒng hàng không cũng góp phꢌn gián tiꢁp gây ô nhiꢈm nguꢓn nưꢉc do sꢊ phát thꢏi

các khí thꢏi ñꢑc hꢐi vào bꢌu không khí. Mưa sꢣ rꢡa sꢐch bꢌu không khí và kéo các

chꢍt bꢗn ñꢋ vào hꢆ thꢄng ao hꢓ, sông suꢄi...

.1.2.2. Tác nhân gây ô nhiꢁm nưꢂc

Có thꢂ chia tác nhân gây ô nhiꢈm nưꢉc thành các nhóm cơ bꢏn sau:

. Tác nhân hóa lý

ꢀ

Màu sꢜc: Khi nưꢉc chꢝa các chꢍt rꢜn lơ lꢡng, các loꢐi tꢏo, các chꢍt hꢞu

cơ…nó trꢅ nên kém thꢍu quang ánh sáng tꢊ nhiên. Tꢚ ñó, làm cꢏn trꢅ sꢊ sꢄng cꢎa

các loài thꢎy sinh và suy giꢏm chꢍt lưꢘng môi trưꢒng nưꢉc. ðꢂ ñánh giá màu sꢜc

cꢎa nưꢉc ngưꢒi ta dùng máy ño màu hoꢔc may ño ñꢑ thꢍu quang cꢎa nưꢉc.

ꢀ

Mùi và vꢖ: Nưꢉc tꢊ nhiên sꢐch không có mùi và vꢖ. Khi nguꢓn nưꢉc tiꢁp

nhꢇn các sꢏn phꢗm phân hꢎy chꢍt hꢞu cơ, chꢍt thꢏi công nghiꢆp, các kim loꢐi thì

mùi vꢖ cꢎa nưꢉc trꢅ nên khó chꢖu. Thông thưꢒng, các chꢍt có mùi bao gꢓm các chꢍt

hꢞu cơ tꢚ cꢄng rãnh khu dân cư, xí nghiꢆp chꢁ biꢁn thꢊc phꢗm; nưꢉc thꢏi công

nghiꢆp, hóa chꢍt; sꢏn phꢗm tꢚ sꢊ phân hꢎy xác ñꢑng thꢊc vꢇt...ðꢂ ñánh giá mùi và

vꢖ cꢎa nưꢉc ngưꢒi ta dùng phương pháp pha loãng nhiꢃu lꢌn bꢦng mꢑt lưꢘng nưꢉc

cꢍt ñꢂ nó không còn mùi vꢖ nꢞa.

ꢀ

ðꢑ ñꢕc: Nguꢓn nưꢉc tꢊ nhiên thưꢒng không có các chꢍt rꢜn lơ lꢡng nên

trong suꢄt và không màu. Khi chꢝa các hꢐt sét, mùn, vi sinh vꢇt, hꢐt bꢕi, các hꢐt keo,

chꢍt kꢁt tꢎa thì nưꢉc trꢅ nên ñꢕc. Nưꢉc ñꢕc ngăn cꢏn sꢊ thꢍu quang ánh sáng xuꢄng

các tꢌng bên dưꢉi các thꢎy vꢊc do ño ꢏnh hưꢅng ñꢁn sꢊ sꢄng các loài thꢎy sinh. ðꢑ

ñꢕc ñưꢘc xác ñꢖnh bꢦng máy ño ñꢑ ñꢕc hiꢆn trưꢒng hoꢔc phương pháp hóa lý trong

phòng thí nghiꢆm.

ꢀ

Nhiꢆt ñꢑ: Nhiꢆt ñꢑ cꢎa nưꢉc phꢕ thuꢑc vào ñiꢃu kiꢆn khí hꢇu, thꢒi tiꢁt cꢎa

môi trưꢒng. Các nguꢓn nưꢉc thꢏi làm mát tꢚ các nhà máy ñiꢆn, phân xưꢅng sꢏn xuꢍt

công nghiꢆp làm tăng nhiꢆt ñꢑ cꢎa nưꢉc. Nhiꢆt ñꢑ cao phá hꢎy các quá trình sinh,

hóa, lý hꢙc cꢎa hꢆ sinh thái nưꢉc. ðꢂ ño nhiꢆt ñꢑ nưꢉc có thꢂ dùng các loꢐi nhiꢆt kꢁ

khác nhau hay máy ño nhanh hiꢆn trưꢒng ña chꢥ tiêu.

Bài giꢂng Cơ sꢃ khoa hꢄc môi trưꢁng

ThS. Nguyꢀn Minh Kỳ

Chương 3. Ô nhiꢀm môi trưꢁng

Chꢍt rꢜn lơ lꢡng SS: Là nꢓng ñꢑ các hꢐt chꢍt rꢜn vô cơ hoꢔc hꢞu cơ không

ꢀ

ꢀ1

ꢀ2

tan trong nưꢉc (thưꢒng có kích thưꢉc tꢚ 10 ñꢁn 10 ꢨm như khoáng sét, bꢕi than,

mùn,…). Nꢓng ñꢑ các chꢍt rꢜn lơ lꢡng ñưꢘc xác ñꢖnh bꢦng cách lꢙc mꢟu nưꢉc qua

giꢍy lꢙc tiêu chuꢗn; cꢔn thu ñưꢘc trên giꢍy lꢙc sau khi sꢍy ꢅ nhiꢆt ñꢑ 105 C ñꢁn khi

khꢄi lưꢘng không ñꢋi ñem cân xác ñꢖnh khꢄi lưꢘng. ðơn vꢖ: mg/L.

ꢀ

ðꢑ cꢝng: ðꢑ cꢝng cꢎa nưꢉc do sꢊ có mꢔt cꢎa các muꢄi Ca và Mg gây ra.

2ꢀ 2ꢀ

ðꢑ cꢝng tꢐm thꢒi là do các muꢄi cacbonat (CO ) hoꢔc bicacbonat (HCO ) cꢎa Ca

và Mg gây ra. ðꢑ cꢝng vĩnh cꢡu cꢎa nưꢉc là do các muꢄi sunphate (SO ) hoꢔc

clorua (Cl ) cꢎa Ca và Mg gây ra. Căn cꢝ vào hàm lưꢘng CaCO có thꢂ phân loꢐi

ꢀ

nưꢉc thành 3 loꢐi: Nưꢉc mꢃm (<60mg/l CaCO ), nưꢉc cꢝng trung bình (60ꢀ180mg/l

CaCO ) và nưꢉc cꢝng (>180mg/l CaCO ). Có thꢂ xác ñꢖnh ñꢑ cꢝng cꢎa nưꢉc bꢦng

phương pháp chuꢗn ñꢑ.

ꢀ

ðꢑ dꢟn ñiꢆn: ðꢑ dꢟn ñiꢆn cꢎa nưꢉc liên quan ñꢁn sꢊ hiꢆn diꢆn cꢎa các ion

muꢄi kim loꢐi như NaCl, KCl, Na SO , KNO … trong nưꢉc. Tác ñꢑng ô nhiꢈm cꢎa

nưꢉc có ñꢑ dꢟn ñiꢆn cao thưꢒng liên quan tꢉi tính ñꢑc hꢐi cꢎa các ion hòa tan trong

nưꢉc. ðꢂ xác ñꢖnh có thꢂ sꢡ dꢕng máy ño ñiꢆn trꢅ hoꢔc cưꢒng ñꢑ dòng diꢆn.

ꢀ

ðꢑ pH: ðꢑ pH cꢎa nưꢉc ñưꢘc xác ñꢖnh theo công thꢝc pH = ꢀlg[H+].

ðꢄi vꢉi nguꢓn nưꢉc tinh khiꢁt có pH = 7, nưꢉc có tính axit pH<7 và nguꢓn

nưꢉc có tính bazơ pH>7. ðꢑ pH ꢏnh hưꢅng ñꢁn sꢊ sꢄng các loài thꢎy sinh. Ví dꢕ

như cá thưꢒng không sinh sꢄng ñưꢘc ꢅ môi trưꢒng pH<4 hoꢔc pH>10. ðꢑ pH có thꢂ

ñưꢘc xác ñꢖnh bꢦng phương pháp ñiꢆn hóa, chuꢗn ñꢑ hoꢔc sꢡ dꢕng các loꢐi thuꢄc

thꢡ khác nhau.

ꢀ

Hàm lưꢘng Ôxy hòa tan trong nưꢉc DO: Hàm lưꢘng ôxy hòa tan trong nưꢉc

có vai trò quan trꢙng và rꢍt cꢌn thiꢁt cho sꢊ sꢄng cꢎa các loài sinh vꢇt ꢅ nưꢉc. Ôxy

hòa tan ñưꢘc khuꢁch tán tꢚ khí quyꢂn hoꢔc do sꢊ quang hꢘp cꢎa các loài tꢏo. Khi

hàm lưꢘng ôxy hòa tan thꢍp các loài sinh vꢇt sꢄng trong nưꢉc sꢣ thiꢁu ôxy, giꢏm các

hoꢐt ñꢑng và có thꢂ chꢁt. Viꢆc xác ñꢖnh ôxy hòa tan có thꢂ bꢦng phương pháp

Winkler hoꢔc phương pháp ñiꢆn cꢊc.

ꢀ

Nhu cꢌu ôxy sinh hóa BOD: Là lưꢘng ôxy cꢌn thiꢁt sꢡ dꢕng bꢅi các vi sinh

vꢇt hiꢁu khí ñꢂ ôxy hóa các chꢍt hꢞu cơ có trong nưꢉc (ñơn vꢖ: mgO /L). BOD dùng

phꢋ biꢂn ñꢂ ñánh giá mꢝc ñꢑ ô nhiꢈm chꢍt hꢞu cơ, ñꢔc biꢆt là chꢍt hꢞu cơ dꢈ phân

hꢎy sinh hꢙc trong nưꢉc. Do quá trình ôxy hóa sinh hꢙc trong nưꢉc xꢏy ra chꢇm

(trên 20 ngày ñꢂ ôxy hóa gꢌn hꢁt), thông thưꢒng ngưꢒi ta xác ñꢖnh nhu cꢌu ôxy sau

ngày gꢙi là BOD . Nguyên tꢜc xác ñꢖnh BOD là xác ñꢖnh DO cꢎa mꢟu ban ñꢌu và

DO sau 5 ngày ꢎ mꢟu (trong chai kín, ꢅ 20 C) rꢓi lꢍy hiꢆu sꢄ (quy trình thꢊc tꢁ có

thꢂ phꢝc tꢐp hơn do phꢏi pha loãng mꢟu, cꢍy thêm vi sinh vꢇt,…).

ꢀ

Nhu cꢌu ôxy hóa hꢙc COD: Là lưꢘng ôxy cꢌn thiꢁt ñꢂ ôxy hóa hóa hꢙc các

hꢘp chꢍt hꢞu cơ trong nưꢉc. ðơn vꢖ mgO /L. COD dùng ñꢂ ñánh giá ô nhiꢈm các

chꢍt hꢞu cơ, nhưng gꢓm cꢏ chꢍt hꢞu cơ bꢖ ôxy hóa và không bꢖ ôxy hóa sinh hꢙc.

Thông thưꢒng COD ñưꢘc xác ñꢖnh bꢦng phương pháp hꢓi lưu kínꢀtrꢜc quang vꢉi

2ꢀ

thuꢄc thꢡ Bicromat (Cr O ).

Bài giꢂng Cơ sꢃ khoa hꢄc môi trưꢁng

ThS. Nguyꢀn Minh Kỳ

Chương 3. Ô nhiꢀm môi trưꢁng

Các khí hòa tan (H S, NH ,...): Các khí hòa tan này thưꢒng là sꢏn phꢗm cꢎa

ꢀ

các quá trình phân hꢎy các hꢘp chꢍt hꢞu cơ trong nguꢓn nưꢉc.

ꢀ

. Tác nhân hóa hꢜc

Các chꢍt hꢞu cơ dꢈ bꢖ phân hꢎy sinh hꢙc (các hydrocacbon, protein, lipit,...)

có trong nưꢉc thꢏi sinh hoꢐt và nưꢉc thꢏi cꢎa mꢑt sꢄ ngành sꢏn xuꢍt công nghiꢆp

như chꢁ biꢁn thꢎy sꢏn, sꢏn xuꢍt bia,…

ꢀ

Các chꢍt hꢞu cơ bꢃn vꢞng như polychlorophenol (PCPs),

polychlorobiphenyl (PCBs), các hydrocacbon thơm ña vòng (PAHs: Polycyclic

Aromatic Hydrocarbon), .... Các chꢍt này có ñꢑc tính cao và bꢃn vꢞng trong môi

trưꢒng. Chúng thưꢒng có trong nưꢉc thꢏi công nghiꢆp (dꢆt, nhuꢑm, giꢍy,…) và

nguꢓn nưꢉc chꢏy tràn qua các vùng nông, lâm nghiꢆp có sꢡ dꢕng nhiꢃu hóa chꢍt

BVTV.

+ ꢀ ꢀ

Các nhóm anion vô cơ (NH , NO , NO , PO ,...): Các nguyên tꢄ N, P, S

4 3 2

3ꢀ

ꢀ

ꢅ nꢓng ñꢑ thꢍp là các chꢍt dinh dưꢢng cho tꢏo và các vi sinh vꢇt trong nưꢉc. Khi

nꢓng ñꢑ cao chúng là các tác nhân gây ra sꢊ phú dưꢢng các thꢎy vꢊc, làm biꢁn ñꢋi

môi trưꢒng, hꢆ sinh thái. Ngoài ra, chúng còn có thꢂ làm biꢁn ñꢋi sinh hóa trong cơ

ꢀ

thꢂ sinh vꢇt và ngưꢒi. Nguꢓn nưꢉc ăn uꢄng có nhiꢈm hàm lưꢘng NO cao có thꢂ

gây ra bꢆnh ung thư.

ꢀ

Các kim loꢐi nꢔng (Hg, As, Cd, Pb, Mn,...) thưꢒng có trong nưꢉc thꢏi cꢎa

các ngành công nghiꢆp luyꢆn kim, khai khoáng,… Hꢌu hꢁt chúng ít tham gia vào

các quá trình sinh hóa mà thưꢒng tích lũy lꢐi trong cơ thꢂ sinh vꢇt, gây tác ñꢑng

nghiêm trꢙng ñꢁn các sinh vꢇt theo chuꢩi thꢝc ăn.

ꢀ

Thuꢄc bꢏo vꢆ thꢊc vꢇt: là nhꢞng chꢍt ñꢑc hꢐi có nguꢓn gꢄc tꢊ nhiên hoꢔc

tꢋng hꢘp hóa hꢙc, ñưꢘc dùng ñꢂ phòng và trꢚ sinh vꢇt có hꢐi cho cây trꢓng. nông

sꢏn vꢉi các tên gꢙi khác nhau như thuꢄc trꢚ sâu, thuꢄc trꢚ bꢆnh, thuꢄc diꢆt cꢛ,… Có

thꢂ chia thuꢄc bꢏo vꢆ thꢊc vꢇt làm ba nhóm chính: nhóm clo hꢞu cơ, nhóm lân hꢞu

cơ và nhóm cacbanat. Trong ñó, nhóm clo hꢞu cơ là các hꢘp chꢍt hóa hꢙc gꢄc clo

rꢍt bꢃn vꢞng trong môi trưꢒng tꢊ nhiên và thꢒi gian phân hꢎy. Thuꢑc nhóm này có

Aldrin, Diedrin, DDT, Endrin,… Nhóm lân hꢞu cơ gꢓm hai hꢘp chꢍt parathion và

malathion. Nhóm này có thꢒi gian phân hꢎy ngꢜn hơn so vꢉi nhóm clo hꢞu cơ

nhưng lꢐi có ñꢑ ñꢑc cao ñꢄi vꢉi ngưꢒi và ñꢑng vꢇt. Nhóm cacbanat gꢓm các hóa

chꢍt ít bꢃn vꢞng trong môi trưꢒng nhưng cũng rꢍt ñꢑc vꢉi con ngưꢒi, ñꢑng vꢇt. ðꢐi

diꢆn cho nhóm này gꢓm các hꢘp chꢍt gꢄc cacbanat như Sevin, Puradan,… Nhìn

chung, dꢊ thuꢄc bꢏo vꢆ thꢊc vꢇt ñưꢘc tích lũy trong môi trưꢒng, nông sꢏn và gây

ꢏnh hưꢅng xꢍu ñꢁn sꢝc khꢛe con ngưꢒi, sinh vꢇt.

. Tác nhân sinh hꢜc

Tác nhân sinh hꢙc chꢎ yꢁu bao gꢓm các sinh vꢇt gây bꢆnh như vi khuꢗn, siêu

vi khuꢗn, ký sinh trùng gây bꢆnh như tꢏ, lꢪ, thương hàn; virus gây tiêu chꢏy,….

Nguꢓn ô nhiꢈm sinh hꢙc cho môi trưꢒng nưꢉc chꢎ yꢁu do phân, rác, chꢍt thꢏi sinh

hoꢐt, xác chꢁt sinh vꢇt, chꢍt thꢏi bꢆnh viꢆn. ðꢂ ñánh giá mꢝc ñꢑ ô nhiꢈm sinh hꢙc

thưꢒng hay sꢡ dꢕng các thông sꢄ quan trꢙng như Total coliform, Fecal coliform,

E.Coli.

Bài giꢂng Cơ sꢃ khoa hꢄc môi trưꢁng

ThS. Nguyꢀn Minh Kỳ

Chương 3. Ô nhiꢀm môi trưꢁng

CÂU HꢄI ÔN TꢅP

. Trình bày và phân tích khái niꢆm ô nhiꢈm nưꢉc?

. Liꢆt kê các nguyên nhân gây ô nhiꢈm nưꢉc?

. Nêu các tác nhân gây ô nhiꢈm môi trưꢒng nưꢉc?

Hưꢃng dꢆn ôn tꢇp – Ô nhiꢂm nưꢃc

Thuꢇt ngꢈ

Hiꢚu biꢄt và có khꢑ năng ꢔng dꢎng các thuꢒt ngꢝ sau.

. Ô nhiꢈm môi trưꢒng

. Ô nhiꢈm nưꢉc

. Chꢍt rꢜn lơ lꢡng SS

. Hàm lưꢘng ôxy hòa tan DO

. Nhu cꢌu ôxy sinh hóa BOD

. Nhu cꢌu ôxy hóa hꢙc COD

Tư duy phân tích

ðꢜc, phân tích và trꢑ lꢇi các câu hꢞi dưꢂi.

. Sꢊ

nhiꢈm

nưꢉc

có

thꢂ

nguyên

nhân

…………….…….hay……….……….

. Chꢍt rꢜn lơ lꢡng SS là nꢓng ñꢑ các hꢐt chꢍt rꢜn ……....…… hoꢔc

ꢀ1 ꢀ2

……..…. không tan trong nưꢉc (thưꢒng có kích thưꢉc tꢚ 10 ñꢁn 10 ꢨm

…

như khoáng sét, bꢕi than, mùn,…)

. ðꢑ cꢝng cꢎa nưꢉc do sꢊ có mꢔt cꢎa các muꢄi ………. và …………..… gây

ra.

. ðꢑ pH ꢏnh hưꢅng ñꢁn sꢊ sꢄng các loài thꢎy sinh. Ví dꢕ như cá thưꢒng không

sinh sꢄng ñưꢘc ꢅ môi trưꢒng pH <………… hoꢔc pH >………………

. Ôxy hòa tan ñưꢘc ………..……….…… hoꢔc do ….……….…….. cꢎa các

loài tꢏo.

. Nhu cꢌu ôxy sinh hóa BOD là lưꢘng ôxy cꢌn thiꢁt sꢡ dꢕng bꢅi

…………………. ñꢂ ôxy hóa ………………….. có trong nưꢉc. ðơn vꢖ

mgO /L.

. BOD dùng phꢋ biꢂn ñꢂ ñánh giá mꢝc ñꢑ ô nhiꢈm ……….…………, ñꢔc biꢆt

là chꢍt hꢞu cơ ………………… trong nưꢉc.

Bài giꢂng Cơ sꢃ khoa hꢄc môi trưꢁng

ThS. Nguyꢀn Minh Kỳ

Chương 3. Ô nhiꢀm môi trưꢁng

. Nhu cꢌu ôxy hóa hꢙc COD là lưꢘng ôxy cꢌn thiꢁt ñꢂ …….…….…… các hꢘp

chꢍt hꢞu cơ trong nưꢉc. ðơn vꢖ mgO /L. COD dùng ñꢂ ñánh giá ô nhiꢈm các

chꢍt hꢞu cơ, nhưng gꢓm cꢏ chꢍt hꢞu cơ ………..………. và

……………………..

. ðꢂ ñánh giá mꢝc ñꢑ ô nhiꢈm sinh hꢙc thưꢒng hay sꢡ dꢕng các thông sꢄ quan

trꢙng như ……….………..., …………….., và E.Coli.

ꢀꢀꢀ Hꢁt ꢀꢀꢀ

TÀI LIꢉU THAM KHꢊO

[1]. Lưu ðꢝc Hꢏi (2002), Cơ sꢘ khoa hꢜc môi trưꢇng, NXB ðꢐi hꢙc Quꢄc gia Hà

Nꢑi.

[2]. Lê Văn Khoa (2004), Khoa hꢜc Môi trưꢇng, NXB Giáo dꢕc.

[3]. Nguyꢈn Thꢖ Ngꢙc ꢫn (2001), Sinh thái hꢜc ñꢋi cương, NXB ðꢐi hꢙc Khoa hꢙc

Tꢊ nhiên TP HCM.

[

4]. Lê Huy Bá, Lâm Minh Triꢁt (2005), Sinh thái môi trưꢇng hꢜc cơ bꢑn, NXB ðꢐi

hꢙc Quꢄc gia TP HCM.

5]. Lê Huy Bá, Lâm Minh Triꢁt (2005), Sinh thái môi trưꢇng ꢔng dꢎng, NXB Khoa

hꢙc và kꢤ thuꢇt.

6]. Phꢐm Ngꢙc ðăng (1997), Quꢑn lý Môi trưꢇng ðô thꢗ và Khu công nghiꢌp, NXB

Khoa hꢙc và Kꢤ thuꢇt.

7]. Lưu ðꢝc Hà, Nguyꢈn Ngꢙc Sinh (2000), Quꢑn lý môi trưꢇng cho sꢀ phát triꢚn

bꢓn vꢝng, NXB ðꢐi hꢙc Quꢄc gia, Hà Nꢑi.

8]. Nguyꢈn Nguyên Hꢓng và nnk (2003), Hꢞi ñáp vꢓ môi trưꢇng sinh thái, NXB

Giáo dꢕc.

Bài giꢂng Cơ sꢃ khoa hꢄc môi trưꢁng

ThS. Nguyꢀn Minh Kỳ

nguon VI OLET

Toán học (CĐ-ĐH) Vật lý (CĐ-ĐH) Hóa học (CĐ-ĐH) Sinh học (CĐ-ĐH) Lịch sử (CĐ-ĐH) Địa lý (CĐ-ĐH) Ngữ văn (CĐ-ĐH) Ngoại ngữ Giáo dục Công dân (CĐ-ĐH) Giáo dục Quốc phòng (CĐ-ĐH) Nghệ thuật (CĐ-ĐH) Giáo dục Thể chất (CĐ-ĐH) Công nghệ thông tin (CĐ-ĐH) Lí luận Chính trị (CĐ-ĐH) Triết học (CĐ-ĐH) Tâm lý học (CĐ-ĐH) Giáo dục học (CĐ-ĐH) Công tác xã hội (CĐ-ĐH) Quản lý Giáo dục (CĐ-ĐH) Giáo dục Tiểu học (CĐ-ĐH) Giáo dục Mầm non (CĐ-ĐH) Giáo dục Đặc biệt (CĐ-ĐH) Khác (CĐ-ĐH)