sáng kiến kinh nghiệm mâm non

Môc  lôc

PhÇn mét : PhÇn chung

I – Lý do chän ®Ò tµi

 TiÕng nãi lµ ph­¬ng tiÖn giao tiÕp kh«ng thÓ thiÕu ®­îc cña con ng­êi . §ã chÝnh lµ nÒn t¶ng x©y dùng lªn nÒn v¨n ho¸, v¨n minh nh©n lo¹i. Trong giao tiÕp tiÕng nãi lµ  mét trong nh÷ng h×nh thøc gi÷ vÞ trÝ quan träng hµng ®Çu. Bëi v×, nhê cã ng«n ng÷ nãi con ng­êi giao tiÕp víi nhau mét c¸ch thuËn lîi , dÔ dµng vµ trao ®æi nh÷ng t©m t­, t×nh c¶m, nguyÖn väng cña m×nh víi ng­êi kh¸c. §ång thêi tiÕng nãi ®· gióp cho con ng­êi hiÓu h¬n vÒ truyÒn thèng quý b¸u lÞch sö vÎ vang cña c¸c d©n téc qua ngµn ®êi trªn mäi ®Êt n­íc. Tõ ®ã , mçi ng­êi sÏ n¶y në nh÷ng t×nh c¶m míi vµ niÒm tù hµo d©n  téc, t×nh yªu quª h­¬ng ®Êt nøoc, con ng­êi.

 ViÖc d¹y nãi cho trÎ kh«ng chØ lµ viÖc cña c« gi¸o mÇm non mµ ph¶i lµ cña c¸c bµ mÑ, tõ khi trÎ n»m trong bông mÑ ®Õn khi ra ®êi trÎ biÕt nãi c­êi th× ng­êi mÑ lµ c« gi¸o ®Çu ®êi cña trÎ, th«ng qua nh÷ng lêi nãi ©u yÕm, dÞu dµng nùng trÎ, nh÷ng lêi  ru ®­a trÎ vµo giÊc ngñ ngon lµnh. Qua ®ã trÎ ®· tiÕp thu tiÕng mÑ ®Î ®Ó h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ng«n ng÷ sau nµy.

 §èi víi tr­êng mÇm non, d¹y cho trÎ nhËn biÕt tËp nãi ë mäi ho¹t ®éng hµng ngµy lµ rÊt cÇn thiÕt ë løa tuæi 24-36 th¸ng ®ang ph¸t triÓn m¹nh. V× thÕ cÇn ph¶i cung cÊp vèn tõ cho trÎ, d¹y trÎ nãi ®óng, nãi ®ñ c©u ng÷ ph¸p. Chóng ta ai còng ®· tõng nghe c©u nãi: “ D¹y con tõ thuë cßn th¬”, mµ tuæi th¬ cña trÎ g¾n liÒn víi sù ch¨m sãc nu«i d­ìng cña c¸c c« gi¸o mÇm non. Do vËy, lµ gi¸o viªn mÇm non trùc tiÕp d¹y trÎ t«i ®· nhËn thøc ®­îc vai trß quan träng cña tiÕng nãi, tiÕng nãi  ®­îc ph¸t triÓn tõ ®©y, tõ khi trÎ míi bËp bÑ nãi nh÷ng tõ ®¬n gi¶n: Cha cha, ba ba, bµ bµ, m¨m m¨m...hµng ngµy c« gi¸o gÇn gòi d¹y trÎ ph¸t ©m nh÷ng tõ ®¬n gi¶n, dÇn dÇn trÎ ®· nãi ®­îc nh÷ng c©u ng¾n, ph¸t ©m chuÈn x¸c. D¹y trÎ ph¸t ©m  nh÷ng ©m ®Çu tiªn , tõ nh÷ng tiÕng bi b« ®Çu tiªn, cßn ngong ngiô. §ã lµ nhiÖm vô rÊt nÆng nÒ nh­ng còng l¹i lµ niÒm tù hµo, h¹nh phóc cña c« gi¸o mÇm non trong sù nghiÖp trång ng­êi.

 ChÝnh v× vËy , t«i ®· suy t­ tr¨n trë rÊt nhiÒu v×  ë tuæi nhµ trÎ, ng«n ng÷ cña trÎ ch­a ph¸t triÓn míi chØ bËp bÑ vµi tõ ®¬n gi¶n, ch­a nãi ®­îc c¶ c©u dµi chÝnh x¸c. VËy viÖc ®Çu tiªn lµ ph¶i d¹y trÎ nãi ®óng, ph¸t ©m chÝnh x¸c, bëi ®iÒu nµy quyÕt ®Þnh  ®Õn viÖc ph¸t triÓn ng«n ng÷ sau nµy cña trÎ...Lµm tèt ®iÒu nµy

, ®ßi hái mçi c« gi¸o mÇm non ph¶i kiªn tr×, nhÉn n¹i, cã nghÖ thuËt , s¸ng t¹o trong c«ng t¸c ch¨m sãc vµ gi¸o dôc trÎ th× míi hoµn tèt nhiÖm vô mµ §¶ng vµ Nhµ n­íc giao cho, ®¸p øng nhu cÇu cña ngµnh häc trong thêi kú ®æi míi . Cho nªn t«i ®· lùa chän ®Ò tµi : ” D¹y trÎ nhËn biÕt tËp nãi th«ng qua c¸c ho¹t ®éng hµng ngµy” ®Ó nghiªn cøu vµ ®Ò xu¸t mét sã gi¶i ph¸p trong viÖc øng dông d¹y trÎ ë tr­êng mÇm non.

II- Môc ®Ých nghiªn cøu:

Nghiªn cøu viÖc d¹y trÎ nhËn biÕt tËp nãi th«ng qua c¸c ho¹t ®éng hµng ngµy ®Ó t×m ra nh÷ng gi¶i ph¸p tèt nhÊt trong qu¸ tr×nh d¹y trÎ.

III- NhiÖm vô nghiªn cøu:

Nghiªn cøu ®Æc ®iÓm t©m sinh lý vµ kh¶ n¨ng ph¸t ©m cña trÎ ®Ó t×m ra c¸c biÖn ph¸p tÝch c­c nhÊt trong viÖc d¹y trÎ nhËn biÕt tËp nãi.

§Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p ®· ¸p dông trong qu¸ tr×nh d¹y trÎ nhËn biÕt tËp nãi.

IV- Nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n:

1-    ThuËn lîi:

- §­îc sù quan t©m cña Phßng gi¸o dôc vµ Ban gi¸m hiÖu nhµ tr­êng ®Õn c«ng t¸c ch¨m sãc giao dôc trÎ ë tr­êng mÇm non.

- C¬ së vËt chÊt, trang thiÕt bÞ, ®å dïng , tµi liÖu phôc vô cho viÖc ch¨m sãc- gi¸o dôc ®Çy ®ñ.

- Mét sè cha mÑ trÎ rÊt quan t©m ®Õn con c¸i nªn t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó gi¸o viªn phèi kÕt hîp trong viÖc d¹y trÎ.

2-    Khã kh¨n:

- Trong líp sè trÎ chªnh lÖch th¸ng tuæi nhiÒu ( cã nh÷ng trÎ h¬n nhau tíi 11 th¸ng tuæi) , nªn khi nhËn vµo líp cã nhiÒu trÎ cßn ch­a biÕt nãi.

- Trong cïng mét ®é tuæi nh­ng kh¶ n¨ng ph¸t ©m cña nhiÒu trÎ cßn qu¸ chËm.

- Mét sè phô huynh ch­a thùc sù quan t©m ®Õn trÎ, m¶i lµm ¨n, kh«ng d¹y trÎ tËp nãi nªn cã nh÷ng trÎ ®Õn tr­êng ch­a nãi ®­îc mét tõ nµo.

 Nh÷ng khã kh¨n trªn ¶nh h­ëng ®Õn viÖc d¹y trÎ nhËn biÕt tËp nãi . Nªn t«i ®· t×m c¸ch gi¶i quyÕt c¸c khã kh¨n trªn b»ng c¸c gi¶i ph¸p sau:

PhÇn hai: C¸c gi¶i ph¸p

1-    Lµm tèt c«ng t¸c phèi hîp víi phô huynh vµ ®ång nghiÖp:

• §èi víi phô huynh:

- Ngay tõ ®Çu n¨m häc t«i ®· gÆp gì vµ trao ®æi víi phô huynh häc sinh ph©n tÝch cho hä hiÓu viÖc cho con ®i häc ®Òu , liªn tôc sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho trÎ sinh ho¹t cã nÒ nÕp, ngoan ngo·n, ®Ó gi¸o viªn thùc hiÖn tèt ch­¬ng tr×nh ch¨m sãc gi¸o dôc trÎ theo chÕ ®é sinh ho¹t hµng ngµy vµ yªu cÇu cña ngµnh häc ®Ò ra.Tõ nh÷ng vËn ®éng ®ã t«i lu«n gÇn gòi víi phô huynh trao ®æi t×nh h×nh sinh ho¹t, søc khoÎ cña trÎ trong ngµy qua giê ®ãn trÎ, tr¶ trÎ, häp phô huynh. KÕt qu¶ t«i ®· nhËn ®­îc sù ®ång t×nh  ñng hé cña hÇu hÕt c¸c bËc phô huynh vµ hä ®· phÊn khëi, tin t­ëng cho con ®i häc ®Òu ®Æn , tû lÖ chuyªn cÇn th­êng xuyªn ®¹t ë møc 90% trë lªn. H»ng ngµy lªn líp t«i th­êng xuyªn d¹y trÎ tËp nãi b»ng c¸ch hái tªn trÎ, tªn bè mÑ vµ ®Æt ra nh÷ng c©u hái, t¹o ra nh÷ng t×nh huèng ®Ó kÝch thÝch trÎ nãi, gióp trÎ m¹nh d¹n dÇn trong viÖc giao tiÕp. Nh­ vËy t«i ®· n¾m b¾t ®­îc kh¶ n¨ng ph¸t ©m cña tõng trÎ vµ trao ®æi víi phô huynh ë giê tr¶ trÎ ®Ó  cha mÑ d¹y trÎ ë nhµ.

• §èi víi ®ång nghiÖp:

T«i lu«n lu«n trao ®æi th«ng qua giao tiÕp hµng ngµy vµ thèng nhÊt c¸c néi dung gi¸o dôc trÎ gi÷a c¸c gi¸o viªn trong líp víi nhau, th«ng qua c¸c buæi sinh ho¹t chuyªn m«n ®Ó t×m ra nh÷ng biÖn ph¸p, h×nh thøc d¹y trÎ phï hîp , cã hiÖu qu¶ cao.

2-    T¨ng c­êng lµm §D §C, t¹o m«i tr­êng cho trÎ ho¹t ®éng:

§Ó trÎ høng thó trong häc tËp vµ vui ch¬i t«i ®· th­êng xuyªn trang trÝ líp häc theo chñ ®Ò chñ ®iÓm, t¨ng c­êng lµm ®å dïng ®å ch¬i phôc vô cho viÖc häc vµ tæ chøc c¸c ho¹t ®éng kh¸c nh»m kÝch thÝch trÎ høng thó häc tËp vµ ho¹t ®éng . §©y chÝnh lµ c¬ héi ®Ó trÎ n¶y sinh nhu cÇu häc nãi, v× trÎ muèn cã ®­îc nh÷ng ®å dïng, ®å ch¬i, hay muèn bµy tá ý ®Þnh cña m×nh.

VÝ dô : Khi trÎ muèn uèng n­íc th× trÎ cã thÓ: D¾t tay c« ®Õn gÇn chç gi¸ ®Ó cèc -> C« cÇm cèc gi¬ lªn vµ hæi trÎ “ C¸i g× ®©y?” ->C« nãi “ C¸i cèc” trÎ nãi theo “ C¸i cèc”.

Khi cã ®Çy ®ñ ®å dïng ®å ch¬i gi¸o viªn sÏ tæ chøc cho trÎ nhËn biÕt vµ tËp nãi ë mäi ho¹t ®éng trong ngµy ®­îc dÔ dµng h¬n.

1-    D¹y trÎ nhËn biÕt tËp nãi th«ng qua c¸c ho¹t ®éng hµng ngµy.

3.1- Ho¹t ®éng trªn “tiÕt häc” ( Ho¹t ®éng chung)

 Day trÎ : NhËn biÕt tËp nãi lµ mét m«n häc ®· ®­îc quy ®Þnh trong ch­¬ng tr×nh. V× vËy mçi gi¸o viªn ph¶i thùc hiÖn ®óng tr×nh tù cña mét “ TiÕt häc”.

 VÝ dô : Víi bµi : “ NhËn biÕt tËp nãi c¸c lo¹i qu¶” gi¸o viªn tiÕn hµnh nh­ sau:

- H§ 1: Trß chuyÖn vÒ mét sã lo¹i qu¶ .

- H§ 2: C« giíi thiÖu b»ng nhiÒu c¸ch : C©u ®ã vÒ c¸c lo¹i qu¶

-> trÎ ®o¸n vµ nãi tªn c¸c lo¹i qu¶.

- H§3: TrÎ luyÖn tËp

§èi víi tõng lo¹i qu¶ trÎ ph¶i nãi ®­îc : Tªn goi, h×nh d¸ng, mµu s¾c, c«ng dông...B»ng c¸ch : C« ®Æt c©u hái- > TrÎ tr¶ lêi-> C« chÝnh x¸c ho¸ l¹i vµ cho ph¸t ©m qua nhiÒu h×nh thøc: C¶ líp- tæ – nhãm- c¸ nh©n. C« ®Æc biÖt chó ý khi c¸ nh©n trÎ ph¸t ©m ®Ó söa sai kÞp thêi.

Ch¼ng h¹n : Khi d¹y trÎ tªn gäi , c« ®­a Qu¶ ®u ®ñ - > Hái trÎ: “§©y lµ qu¶ g×?” -> TrÎ ®o¸n vµ gäi tªn “ Qu¶ ®u ®ñ” -> C¶ líp nãi theo c« : “ Qu¶ ®u ®ñ”. Sau ®ã c« cho trÎ ph¸t ©m nhiÒu lÇn th«ng qua h×nh thøc : Tæ – nhãm – c¸ nh©n . T­¬ng tù, c« ®Æt c©u hái vµ d¹y trÎ ph¸t ©m vÒ h×nh d¸ng, mµu s¾c, c«ng dông....

- H§4: C« liªn hÖ thùc tÕ ®Ó  më réng kiÕn thøc cho trÎ vÒ c¸c lo¹i qu¶ ( KÝch thÝch trÎ tù nãi hoÆc nãi theo c«)

- H§ 5: Gi¸o dôc trÎ vÒ Ých lîi cña c¸c lo¹i qu¶ víi ®êi  sèng vµ søc khoÎ cña con ng­êi.

3.2- D¹y trÎ ngoµi tiÕt häc ( mäi lóc mäi n¬i)

 + Giê ®ãn, tr¶ trÎ:

- D¹y trÎ c¸ch chµo c«, chµo bè mÑ.

- Tù nãi tªn ®å dïng c¸ nh©n trÎ.

- Nãi tªn b¹n ë líp m×nh.

- Nãi tªn ®å dµng ®å ch¬i cña líp....

+ Giê ch¬i:

- Cho trÎ nãi tªn ®å dïng ®å ch¬i ngoµi s©n.

- Gäi tªn mét sè lo¹i c©y cã trong s©n tr­êng.

- Gäi tªn mét s« lo¹i hoa...

+ Giê ¨n:

Cho trÎ nãi tªn ®å dïng ¨n uèng: C¸i bÊt, c¸i th×a,  c¸i xoong...

+ Giê ngñ :

TrÎ nãi tªn : “ C¸i gèi”, “ C¸i chiÕu”....

Tãm l¹i:

§Ó gãp phÇn h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn toµn diÖn cho gióp  trÎ trë thµnh con ng­êi míi ®¸p øng ®­îc nhu cÇu ®åi hái cña x· héi trong mäi thêi ®¹i, gi¸o viªn  cÇn ®Æc biÖt quan t©m tíi viÖc d¹y trÎ ngay tõ nh÷ng ngµy ®Çu cña tuæi Êu th¬, nhÊt lµ viÖc rÌn luyÖn cho trÎ nhËn biÕt tËp nãi. Bëi ®ã chÝnh lµ c¬ së ban ®Çu, lµ sù khëi nguån cña mäi vÊn ®Ò vÒ nhËn thøc cña con ng­êi trong nh÷ng giai ®o¹n tiÕp theo. Cã nh­ vËy c¸c bËc häc sau míi cã thÓ thùc hiÖn vµ hoµn thµnh nhiÖm vô d¹y häc cã hiÖu qu¶.

PhÇn ba: KÕt luËn

1-    KÕt qu¶:

Qua thêi gian ¸p dông ®Ò tµi ë líp , kÕt qu¶cña ttÎ ®· ®¹t nh­ sau:

2-    Bµi häc kinh nghiÖm:

- §Ó d¹y trÎ nhËn biÕt tËp nãi ®¹t kÕt qu¶ cao , tr­íc hÕt c« gi¸o ph¶i lµ ng­êi ph¸t ©m chuÈn x¸c, lêi nãi râ rµng, cã t×nh c¶m víi trÎ, t¹o t×nh huèng cho trÎ tËp nãi ë mäi lóc mäi n¬i vµ trªn tiÕt häc.C« gi¸o ph¶i biÕt c¸ch th­êng xuyªn thay ®æi ®å dïng ®å ch¬i cã nµu s¾c hÊp dÉn thu hót sù chó ý cña trÎ. Khi ®Æt c©u hái cÇn ng¸n gän, dÔ hiÓu, cho trÎ tËp nãi lÆp l¹i nhiÒu lÇn, sö dông ®å ch¬i cÇn hîp lý, thÝch hîp trong tõng m«n häc. C« ®Æt c©u hái gîi më n©ng dÇn ®é khã më réng vèn tõ cho trÎ.

- C« gi¸o ph¶i nhÑ nhµng, th­¬ng yªu, quÝ mÕn trÎ vµ kiªn tr× trong qu¸ tr×nh d¹y trÎ nãi ë mäi lóc mäi n¬i vµ trªn tiÕt häc víi nhiÒu h×nh thøc: C¶ líp- Tæ- Nhãm- C¸ nh©n. §Æc biÖt ph¶i quan t©m ®Õn nh÷ng trÎ nhót nh¸t, chËm nãi ®Ó trÎ ®­îc ph¸t ©m nhiÒu lÇn .

3- §Ò nghÞ- kiÕn nghÞ:

- T¹o ®iÒu kiÖn cho gi¸o viªn hµng n¨m ®­îc ®i tham quan häc hái c¸c ®¬n vÞ ®iÓn h×nh trong vµ ngoµi tØnh ®Ó cã dÞp trao ®æi, rót kinh nghiÖm vÒ c«ng t¸c chuyªn m«n víi b¹n bÌ , ®ång nghiÖp.             

Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu vµ ¸p dông ®Ò tµi vµo thùc tÕ ë tr­êng mÇm non, b¶n th©n t«i ®· rÊt cè g¾ng ®Ó t×m ra nh÷ng h×nh thøc, nh÷ng gi¶i ph¸p tèt nh©t ®Ó d¹y trÎ nhËn biÕt tËp nãi. Trong khu«n khæ thêi gian nghiªn cøu cã h¹n, ch¾c ch¾n cßn cã nh÷ng vÊn ®Ò ch­a ®Ò cÊp ®Õn . RÊt mong nhËn ®­îc sù ®ãng gãp, bæ xung cña c¸c ®ång nghiÖp ®Ó ®Ò tµi cã thªm nhiÒu gi¶i ph¸p tèt h¬n nh»m gãp phÇn vµo c«ng t¸c ch¾m sãc gi¸o dôc trÎ ®­îc tèt h¬n nhÊt lµ viÖc “ D¹y trÎ nhËn biÕt tËp nãi”./.

Tµi liÖu tham kh¶o:

1-    C¸c lo¹i ch­¬ng tr×nh ch¨m sãc gi¸o dôc trÎ ë l­a tuæi mÇm non.

2-    B¸o gi¸o dôc thêi ®¹i.

3-    C¸c lo¹i t¹p chÝ , tËp san gi¸o dôc mÇm non.

4-    TuyÓn tËp c¸c bµi th¬, c©u ®è, truyÖn kÕ c¸c ®é tuæi mÇm non.