Céng hoµ x· héi chñ nghÜa viÖt nam

§éc lËp - Tù do - H¹nh phóc

S¸ng kiÕn kinh nghiÖm

Mét sè ph­¬ng ph¸p rÌn kü n¨ng ®äc

cho Häc sinh líp 1

=====o0o=====

I. Më ®Çu :

Theo môc tiªu ®µo t¹o: Ng­êi gi¸o viªn ph¶i cã n¨ng lùc nghiªn  cøu ®Ó c¶i tiÕn ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y vµ gi¸o dôc cho häc sinh. Gi¸o dôc kh«ng ngõng ph¸t triÓn ng­êi gi¸o viªn ph¶i n©ng cao tr×nh ®é, ph¶i ngµy cµng tÝch luü ®­îc nhiÒu kinh nghiÖm trong gi¶ng d¹y.

Gi¸o dôc tiÓu häc ph¶i ®¶m b¶o cho häc sinh cã hiÓu biÕt ®¬n gi¶n, cÇn thiÕt vÒ tù nhiªn x· héi vµ con ng­êi: cã kÜ n¨ng c¬ b¶n vÒ nghe,®äc, nãi, viªt vµ tÝnh to¸n, cã ph¶i quen rÌn luyÒn th©n thÓ, gi÷ g×n vÖ sinh, cã hiÓu biÕt ban ®Çu vÒ nghÖ thuÇt.

Ph­¬ng ph¸p gi¸o dôc TiÓu häc ph¶i ph¸t huy tÝnh tÝch cùc, tù gi¸c, chñ ®éng s¸ng t¹o phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña tõng líp häc, m«n häc, båi d­ìng ph­¬ng ph¸p tù häc, rÌn luyÖn b»ng kÜ n¨ng vËn dông kiÕn thøc vµo thùc tiÔn, t¸c ®éng ®Õn t×nh c¶m, ®em l¹i niÒm vui, høng thó häc tËp cho häc sinh.

Ng­êi gi¸o viªn ph¶i lµ ng­êi mÉu mùc vÒ mäi mÆt . §Ó thùc hiÖn ®­îc ®iÒu ®ã t«i cã mét sè c«ng viÖc ®Ó h­íng häc sinh ®i vµo kØ c­¬ng nÒn nÕp ngay tõ ®Çu n¨m ®ã lµ: “®äc th«ng, viÕt th¹o ” c¸c em b¾t ®Çu b­íc vµo líp 1 cã nhiÒu bì ngì. B­íc ®Çu lµ häc ©m, häc vÇn, muèn ®äc ®­îc tiÕng tèt tr­íc hÕt ph¶i cho c¸c em ®äc häc tËp c¸c ©m, c¸c vÇn vµ viÕt ®­îc c¸c ©m, c¸c vÇn mét c¸ch ch¾c ch¾n. ViÖc lµm nµy ®· t¹o cho mét sè em ®äc ®­îc râ rµng, bít ph¸t ©m sai. Nh­ng häc sinh cßn nhá míi chØ lµ líp 1 cho nªn mét sè em ch­a “§äc th«ng viÕt th¹o”cßn rÊt nhiÒu bì ngì. V× vËy khi t«i lµ ng­êi trùc tiÕp gi¶ng d¹y t«i thÊy kÜ n¨ng ®äc cña häc sinh cßn h¹n chÕ. Tõ ®ã t«i ®· dÇn dÇn kh¾c phôc nh÷ng khã kh¨n gióp c¸c em lµm gi¶m nh÷ng thiÕu sãt cña m×nh. Vµ c¸c em ®äc cã nhiÒu tiÕn bé h¬n so víi ®Çu n¨m

Céng hoµ x· héi chñ nghÜa viÖt nam

§éc lËp - Tù do - H¹nh phóc

S¸ng kiÕn kinh nghiÖm

Mét sè ph­¬ng ph¸p rÌn kü n¨ng ®äc

cho Häc sinh líp 1

=====o0o=====

I. Më ®Çu :

Theo môc tiªu ®µo t¹o: Ng­êi gi¸o viªn ph¶i cã n¨ng lùc nghiªn  cøu ®Ó c¶i tiÕn ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y vµ gi¸o dôc cho häc sinh. Gi¸o dôc kh«ng ngõng ph¸t triÓn ng­êi gi¸o viªn ph¶i n©ng cao tr×nh ®é, ph¶i ngµy cµng tÝch luü ®­îc nhiÒu kinh nghiÖm trong gi¶ng d¹y.

Gi¸o dôc tiÓu häc ph¶i ®¶m b¶o cho häc sinh cã hiÓu biÕt ®¬n gi¶n, cÇn thiÕt vÒ tù nhiªn x· héi vµ con ng­êi: cã kÜ n¨ng c¬ b¶n vÒ nghe,®äc, nãi, viªt vµ tÝnh to¸n, cã ph¶i quen rÌn luyÒn th©n thÓ, gi÷ g×n vÖ sinh, cã hiÓu biÕt ban ®Çu vÒ nghÖ thuÇt.

Ph­¬ng ph¸p gi¸o dôc TiÓu häc ph¶i ph¸t huy tÝnh tÝch cùc, tù gi¸c, chñ ®éng s¸ng t¹o phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña tõng líp häc, m«n häc, båi d­ìng ph­¬ng ph¸p tù häc, rÌn luyÖn b»ng kÜ n¨ng vËn dông kiÕn thøc vµo thùc tiÔn, t¸c ®éng ®Õn t×nh c¶m, ®em l¹i niÒm vui, høng thó häc tËp cho häc sinh.

Ng­êi gi¸o viªn ph¶i lµ ng­êi mÉu mùc vÒ mäi mÆt . §Ó thùc hiÖn ®­îc ®iÒu ®ã t«i cã mét sè c«ng viÖc ®Ó h­íng häc sinh ®i vµo kØ c­¬ng nÒn nÕp ngay tõ ®Çu n¨m ®ã lµ: “®äc th«ng, viÕt th¹o ” c¸c em b¾t ®Çu b­íc vµo líp 1 cã nhiÒu bì ngì. B­íc ®Çu lµ häc ©m, häc vÇn, muèn ®äc ®­îc tiÕng tèt tr­íc hÕt ph¶i cho c¸c em ®äc häc tËp c¸c ©m, c¸c vÇn vµ viÕt ®­îc c¸c ©m, c¸c vÇn mét c¸ch ch¾c ch¾n. ViÖc lµm nµy ®· t¹o cho mét sè em ®äc ®­îc râ rµng, bít ph¸t ©m sai. Nh­ng häc sinh cßn nhá míi chØ lµ líp 1 cho nªn mét sè em ch­a “§äc th«ng viÕt th¹o”cßn rÊt nhiÒu bì ngì. V× vËy khi t«i lµ ng­êi trùc tiÕp gi¶ng d¹y t«i thÊy kÜ n¨ng ®äc cña häc sinh cßn h¹n chÕ. Tõ ®ã t«i ®· dÇn dÇn kh¾c phôc nh÷ng khã kh¨n gióp c¸c em lµm gi¶m nh÷ng thiÕu sãt cña m×nh. Vµ c¸c em ®äc cã nhiÒu tiÕn bé h¬n so víi ®Çu n¨m

II. Néi dung :

XuÊt ph¸t tõ môc tiªu gi¸o dôc song tiÓu häc ph¶i ®äc th«ng, viÕt th¹o. XuÊt ph¸t tõ môc tiªu gi¸o dôc trong nhµ tr­êng XHCN ®µo t¹o thÕ hÖ trÎ trë thµnh con ng­êi ph¸t triÓn toµn diÖn. V× lµm thÕ nµo ®Ó häc sinh ph¶i ®äc tèt h¬n ®Ó häc tèt h¬n c¸c m«n häc kh¸c ë bËc TiÓu häc nh­ nh÷ng  líp trªn.

M«n TiÕng ViÖt ë tr­êng tiÓu häc nh»m : H×nh thµnh ph¸t triÓn ë häc sinh c¸c kÜ n¨ng sö dông TiÕng viÖt (nghe, nãi, ®äc, viÕt) ®Ó häc tËp trong giao tiÕp trong c¸c m«i tr­êng ho¹t ®éng cña løa tuæi. Th«ng qua viÖc d¹y vµ häc TiÕng ViÖt, gãp phÇn rÌn luyÖn c¸c thao t¸c cña t­ duy.

Cung cÊp cho häc sinh nh÷ng kiÕn thøc s¬ gi¶n vÒ TiÕng ViÖt vµ nh÷ng hiÓu biÕt s¬ gi¶n vÒ x· héi tù nhiªn vµ con ng­êi, vÒ v¨n ho¸, v¨n häc ViÖt Nam vµ n­íc ngoµi.

Båi d­ìng t×nh yªu TiÕng viÖt vµ h×nh thµnh thãi quen gi÷ g×n sù trong s¸ng, giµu ®Ñp cña tiÕng viÒt gãp phÇn h×nh thµnh nh©n c¸c con ng­êi ViÖt Nam X· Héi Chñ NghÜa.

M«n TiÕng viÖt trong nhµ tr­êng tiÓu häc lµ m«n häc chiÕm thêi l­îng nhiÒu trong ch­¬ng tr×nh TiÓu häc.

MÆt kh¸c TiÕng ViÖt lµ c«ng cô giao tiÕp. Vµ tËp ®äc lµ ph©n m«n cña tiÕng viÖt. Lµ m«n häc c«ng cô khëi ®Çu trong qu¸ tr×nh häc tËp cña häc sinh vµ nã g¾n liÒn víi c¶ cuéc ®êi.

ë bËc TiÓu häc tËp ®äc b­íc ®Çu rÌn luyÖn cho c¸c em ®äc ®óng ©m, vÇn, tiÕn tiÕn tíi lµ ®äc nhanh vµ ®äc diÔn c¶m råi ®i ®Õn häc c¶m thô vÒ c¸c t¸c phÈm nghÖ thuËt. Do ®ã nÕu c¸c em ®äc th«ng viÕt th¹o sÏ cã t¸c dông tÝch cùc trong viÖc lÜnh héi c¸c kiÕn thøc vÒ nhiÒu mÆt. MÆt kh¸c th«ng qua ®äc kh¶ n¨ng giao tiªp cña c¸c em ®­îc phong phó h¬n nªn.

ViÖc rÌn cho häc sinh kÜ n¨ng ®äc trong nhµ tr­êng tiÓu häc lµ quan träng, cÇn thiÕt. XuÊt ph¸t tõ nhiÖm vô cña viÖc d¹y häc ph©n m«n t©p ®äc ë tiÓu häc ph¶i gi¶i quyÕt thèng nhÊt víi nhiÖm vô gi¸o dôc vµ gi¸o d­ìng. Tøc lµ d¹y cho häc sinh mét c¸ch ý thøc tù gi¸c vµ ®¹t ®­îc nh÷ng yªu cÇu rÌn luyÖn ®ã cho c¸c em. §äc thµnh th¹o cã hai h×nh thøc, ®äc thÇm vµ ®äc thµnh tiÕng víi chÊt l­îng rÊt tèt. MÆt kh¸c lµm giµu vèn kiÕn thøc v¨n häc ng«n ng÷ vµ ®êi sèng cho häc sinh gi¸o dôc t×nh c¶m  thÈm  mÜ cho häc sinh.

Gi¸o dôc nh»m gióp häc sinh h×nh thµnh nh÷ng c¬ së ban ®Çu cho sù ph¸t triÓn ®óng ®¾n vµ l©u dµi vÒ ®¹o ®øc, trÝ tuÖ, thÓ chÊt, kÜ n¨ng c¬ b¶n gãp phÇn h×nh thµnh nh©n c¸ch con ng­êi ViÖt Nam XHCN b­íc ®Çu x©y dùng t­ c¸ch vµ tr¸ch nhiÖm c«ng d©n, chuÈn bÞ t­ trang, nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n häc lªn líp trªn.

KÕ thõa c¸c thµnh tùu vµ kinh nghiÖm d¹y TiÕng ViÖt mÊy chôc n¨m qua, tiÕp thu vµ chän läc kinh nghiÖm cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi vµ khu vùc, ch­¬ng tr×nh tiÓu häc vÒ m«n TiÕng viÖt ®­îc x©y dùng theo c¸c ®Þnh h­íng sau.

- D¹y TiÕng viÖt th«ng qua ho¹t ®éng giao tiÕp.

- TËn dông nh÷ng kinh nghiÖm sö dông TiÕng viÖt cña häc sinh.

- Ngoµi ra cßn vËn dông quan ®iÓm tÝch hîp trong d¹y TiÕng viÖt, kÕt hîp d¹y TiÕng viÖt víi d¹y v¨n ho¸, d¹y v¨n.

Néi dung cña d¹y m«n TiÕng viÖt lµ h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn n¨ng lùc giao tiÕp cña häc sinh víi träng t©m lµ kÜ n¨ng ®äc, viÕt, nghe, nãi trong ®ã tËp trung nhiÒu h¬n lµ kÜ n¨ng ®äc vµ viÕt. Bªn c¹nh ®ã, c¸c kiÕn thøc vÒ ng÷ ©m, ch÷ ViÖt, chÝnh t¶, tõ vùng, ng÷ ph¸p, v¨n b¶n cña TiÕng viÖt ®­îc ®­a vµo ch­¬ng tr×nh mét c¸ch tinh gi¶n nh»m t¹o c¬ së cho viÖc thùc hµnh c¸c kÜ n¨ng.

 Häc sinh líp 1 tËp trung chñ yÕu lµ kÜ n¨ng ®äc, viÕt vµ ph¸t triÓn kÜ n¨ng nghe, nãi nh»m ®¹t nh÷ng yªu cÇu c¬ b¶n sau: ®äc th«ng th¹o, viÕt râ rµng vµ ®óng chÝnh t¶ c¸c ch÷ th«ng th­êng, th«ng qua thùc hµnh nhËn biÕt ®­îc mét sè kiÕn thøc s¬ gi¶n vÒ tõ vµ c©u.

§Ó viÖc d¹y häc TiÕng viÖt cã hiÖu qu¶ cÇn ph¶i vËn dông nh÷ng ph­¬ng ph¸p d¹y häc ph¸t huy tÝnh tÝch cùc chñ ®éng cña häc sinh, c¸c ph­¬ng ph¸p ®Æc tr­ng cña m«n häc: ph­¬ng ph¸p thùc hµnh giao tiÕp (®äc, viÕt, nghe, nãi trong c¸c t×nh huèng giao tiÕp cô thÓ), ph­¬ng ph¸p ®ãng vai, ph­¬ng ph¸p rÌn luyÖn theo mÉu, ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch ng«n ng÷. §­¬ng nhiªn c¸c ph­¬ng ph¸p d¹y häc nh­: DiÔn gi¶ng, th¶o luËn, ®Æt vµ gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò, sö dông ph­¬ng tiÖn trùc quan…..vÉn ®­îc dïng ®Ó d¹y häc TiÕng viÖt theo c¸ch phèi hîp mét c¸ch hîp lý víi c¸c ph­¬ng ph¸p ®· nªu.

Tr­íc t×nh h×nh ®äc cña häc sinh hiÖn nay, tr¸ch nhiÖm cña ng­êi gi¸o viªn tiÓu häc lµ ph¶i chó träng quan t©m ®Õn c¸c kÜ n¨ng ®äc cña häc sinh thùc tÕ nh­ thÕ nµo. Tõ ®ã t×m ra c¸c biÖn ph¸p kh¾c phôc nh»m ®¹t ®­îc chÊt l­îng ®äc h¬n. Nh­ vËy rÌn luyÖn kÜ n¨ng ®äc cho häc sinh tiÓu häc lµ cÇn thiÕt mang tÝnh chÊt cÊp b¸ch. V× thÕ b¶n th©n t«i ®· chän ®­îc mét sè ph­¬ng ph¸p ®Ó h­íng dÉn häc sinh ®äc th«ng viÕt th¹o. Tõ ®ã rót ra ®­îc mét sè kinh nghiÖm thùc tÕ cña b¶n th©n  phôc vô cho c«ng t¸c gi¶ng d¹y.

 Tr­íc khi rót ra ®­îc nh÷ng kinh nghiÖm ®Ó h­íng dÉn häc sinh ®äc tèt. Khi ®­îc giao nhËn líp t«i ®· bá ra mét thêi gian ng¾n ®Ó lµm quen vµ n¾m b¾t ®­îc tr×nh ®é cña tõng c¸ nh©n. Kh¶o s¸t tØ lÖ ®äc ®óng, ®äc sai cña tõng häc sinh, xem häc sinh sai ë tõng tr­êng hîp nµo ? Nguyªn nh©n dÉn ®Õn t×nh tr¹ng sai vµ tiÕn hµnh söa ch÷a söa sai cho häc sinh theo c¸ nh©n vµ söa ®ång trµ.

*T×m hiÓu nguyªn nh©n :

- Mét sè em ch­a nhËn ®­îc mÆt ch÷ (võa ®äc vµ ®¸nh vÇn) lµ do c¸c em cßn ®ang quen víi t­ c¸ch ë mÉu gi¸o nªn c¸c cßn m¶i ch¬i, n¾m bµi vÉn ch­a chÝnh x¸c. Tõ ®ã c¸c em ph¸t ©m ch­a chuÈn. MÆt kh¸c c¸c em häc ë thao t¸c ghÐp vÇn, tiÕng, tõ vÉn cßn l­êi häc, khi häc kh«ng chó ý nghe gi¶ng (häc vÑt) ®Õn khi häc tËp ®äc c¸c em cßn ghÐp vÉn kÐm. H¬n n÷a c¸c em kh«ng chÞu ®äc bµi tr­íc ë nhµ, bµi vÒ nhµ kh«ng häc mµ ngµy ngµy chØ c¾p s¸ch tíi tr­êng, trong líp m¶i nghÞch ngîm, mÊt trËt tù kh«ng chó ý nghe gi¶ng. V× vËy kh«ng nhËn ®­îc mÆt ch÷, ch­a ghÐp ®­îc vÇn tiÕng. §äc bµi Êp óng sai ©m, sai vÇn võa ®äc vµ ®¸nh vÇn.

*BiÖn ph¸p

Tõ nguyªn nh©n dÉn ®Õn chÊt l­îng ®äc yÕu cña häc sinh. T«i ®· tiÕn hµnh mét sè c¸c biÖn ph¸p söa sai cho häc sinh vµ rót ra mét sè kinh nghiÖm sau:

- BiÖn ph¸p chung nhÊt vÉn lµ rÌn ®äc cho häc sinh th­êng xuyªn trong c¸c giê d¹y. ¸p dông dïng c¸c bé ch÷ c¸i ®Ó h­íng dÉn nh÷ng häc sinh ch­a n¾m ®­îc hÕt mÆt ch÷ ®ång thêi gióp c¸c em biÕt ghÐp vÇn, tiÕng thµnh th¹o ®Ó cã chÊt l­îng cao theo t«i ng­êi gi¸o viªn ph¶i lµ mét tÊm g­¬ng s¸ng cho häc sinh noi theo. Muèn ®¹t ®­îc ®iÒu ®ã gi¸o viªn ph¶i ph¸t ©m thËt chuÈn, h­íng dÉn cho häc sinh mét c¸ch tØ mØ, chu ®¸o cho c¸c em ph¸t ©m ®óng, ®äc liÒn m¹ch, ®äc døt kho¸t. Ngoµi ra t«i cßn tiÕn hµnh söa ch÷a theo nhãm (Phô ©m ®Çu, vÇn thanh) vµ h­íng dÉn c¸c em ®äc ®óng, ®äc hay tiÕn tíi ®äc diÔn c¶m.

- §èi víi nh÷ng häc sinh ®äc sai phô ©m ®Çu theo tiÕng ®Þa ph­¬ng th× t«i tiÕn hµnh chän nh÷ng tõ khã cho nh÷ng ©m ®Çu cho c¸c em hay m¾c ph¶i. Tõ ®ã so s¸nh sù gièng nhau vµ sù kh¸c nhau gi÷a c¸c phô ©m nµy vµ rÌn c¸ch ®äc cho häc sinh. Víi biÖn ph¸p nµy t«i ®· tiÕn hµnh ho¹t ®éng th­êng xuyªn bëi v× c¸c em cßn nhá nÕu khån tiÕn hµnh th­êng xuyªn th× c¸c em sÏ quªn ngay.

Víi häc sinh cßn ®äc yÕu, t«i cho c¸c em ®äc theo tiÕng, tõ, ghÐp ©m, vÇn, vµ cuèi cïng lµ ®äc theo c©u ng¾n nhÊt.

- Mét biÖn ph¸p mµ b¶o ®¶m cho häc sinh cã kh¶ n¨ng ®äc ®óng ®ã lµ tuú thuéc vµo ®èi t­îng häc sinh ®Ó lùa chän bµi ®äc phï hîp víi søc cña c¸c em. T¸ch nh÷ng bµi qu¸ dµi vµ qu¸ nhiÒu tiÕng khã.

- §Ó rÌn luyÖn chÊt l­îng ®äc, kh«ng chØ rÌn luyÖn cho c¸c em ®äc ®óng mµ cßn ph¶i ®äc nhanh, b­íc ®Çu diÔn c¶m. §ã kh«ng ph¶i lµ môc tiªu mµ lµ chÊt l­îng kh¸. Vµ ®ã còng lµ c¸i ®Ých chÝnh mµ chóng ta cÇn ®¹t tíi.

- ViÖc ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh cÇn ®­îc ®æi míi ®Ó trë thµnh ®éng lùc quan träng thóc ®Èy cho häc sinh häc tËp vµ lµ mét c«ng cô qu¶n lý chÊt l­îng m«n häc. C¸ch ®¸nh gi¸ vÒ kÜ n¨ng nghe, nãi, ®äc thµnh tiÕng, viÕt ch÷ sÏ ®­îc ®¸nh gi¸ b»ng nhËn xÐt nh÷ng s¶n phÈm cña häc sinh. Lªn líp trªn c¸c kÜ n¨ng ®äc, hiÓu dïng tõ ®Æt c©u, nh÷ng kiÕn thøc vÒ quy t¾c chÝnh t¶, tõ vùng ng÷ ph¸p sÏ ®¸nh gi¸ b»ng c¸c c©u hái tr¾c nghiÖm kh¸ch qua vµ c©u hái më, nh÷ng kÜ n¨ng ®äc ®o¹n v¨n, bµi v¨n sÏ ®­îc ®¸nh gi¸ tèt h¬n.

*PhÇn kÕt luËn chung :

Trong thêi gian gi¶ng d¹y mÆc dÇu cßn ng¾n ngñi song ®­îc sù gióp ®ì cña b¹n bÌ, ®ång nghiÖp, cña Ban gi¸m hiÖu nhµ tr­êng vµ sù ham häc hái. T«i thÊy kinh nghiÖm trong viÖc gi¶ng d¹y cña t«i ngµy ch¾c r»ng sÏ mét tiÕn bé vµ hoµn thiÖn h¬n n÷a.

 Qua viÖc tÝch cùc ®äc vµ rÌn luyÖn cña häc sinh t«i thÊy c¸c em ngµy mét ®äc kh¸ dÇn lªn h¬n. Tuy nhiªn vÉn cßn rÊt Ýt mét vµi em ch­a thµnh th¹o theo ý muèn nh­ ®äc cßn ®¸nh vÇn song ®· cã nhiÒu kh¶ quan h¬n. Mét sè häc sinh ®äc chuÈn, ®óng ®· ®¹t tØ lÖ cao.

Qua ®©y t«i thÊy muèn söa lçi sai ph¸t ©m cho häc sinh lµ rÊt khã nh­ng rÊt cÇn thiÕt. CÇn ph¶i cã thêi gian vµ t©m huyÕt víi nghÒ. Ph¶i th­êng xuyªn, liªn tôc rÌn cho c¸c em b»ng viÖc kÕt hîp c¸c biÖn ph¸p linh ho¹t vµ hiÖu qu¶. Phèi hîp tèt c¸c m«i tr­êng gi¸o dôc gi÷a gia ®×nh vµ nhµ tr­êng, trong tÊt c¶ c¸c bé m«n häc vµ ë c¸c líp.

Trªn ®©y lµ mét sè kinh nghiÖm Ýt ái cña b¶n th©n, t«i rÊt mong ®­îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña b¹n bÌ, ®ång nghiÖp.

                                                       Lai Thµnh, ngµy      th¸ng       n¨m 2010

        Ng­êi viÕt

                        Vò ThÞ Dung

Céng hoµ x· héi chñ nghÜa viÖt nam

§éc lËp - Tù do - H¹nh phóc

------------------------------

S¸ng kiÕn kinh nghiÖm

“§æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc To¸n ë líp 1”

PhÇn I

Ch­¬ng I. Lý do chän ®Ò tµi :

 Nh­ chóng ta ®· biÕt, trong giai ®o¹n hiÖn nay ®· coi “Gi¸o dôc lµ Quèc s¸ch hµng ®Çu”. BËc TiÓu häc lµ bËc häc nÒn mãng v÷ng ch¾c cho c¶ qu¸ tr×nh häc tËp sau nµy. V× vËy trong nh÷ng n¨m häc gÇn ®©y Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o ®· chØ ®¹o thay s¸ch lÇn l­ît tõ líp 1 ®Õn líp 5. Cô thÓ n¨m häc 2002 – 2003 Bé Gi¸o dôc vµ ®µo t¹o ®· chØ ®¹o thay s¸ch líp 1 ch­¬ng tr×nh TiÓu häc míi trªn toµn quèc, nh»m n©ng cao chÊt l­îng ®µo t¹o h¬n n÷a ®Ó ®¸p øng xu thÕ ph¸t triÓn cña thêi ®¹i. ChÝnh v× lÏ ®ã ®ßi hái ë mçi gi¸o viªn ph¶i cã sù s¸ng t¹o, kh«ng ngõng n©ng cao chuyªn m«n nghiÖp vô vµ cËp nhËt nh÷ng ®æi míi vÒ néi dung vµ ph­¬ng ph¸p d¹y – häc theo ch­¬ng tr×nh s¸ch gi¸o khoa TiÓu häc míi.

 Trong nhµ tr­êng phæ th«ng nãi chung vµ tr­êng TiÓu häc nãi riªng m«n To¸n lµ mét m«n ®éc lËp, nã cã vÞ trÝ vµ tÇm quan träng bëi c¸c lý do sau :

 §æi míi häc sinh TiÓu häc m«n To¸n gãp phÇn quan träng trong viÖc rÌn luyÖn ph­¬ng ph¸p suy nghÜ, ph­¬ng ph¸p suy luËn, ph­¬ng ph¸p gi¶i quyÕt vÊn ®Ò….. TÊt c¶ c¸c kiÕn thøc, kü n¨ng cña m«n to¸n ®Òu ¸p dông trong ®êi sèng thùc tiÔn.

 ë giai ®o¹n ®Çu cña bËc häc TiÓu häc (líp 1, líp 2) c¸c em ch­a ý thøc ®Çy ®ñ ®­îc viÖc häc tËp lµ chÝnh mµ viÖc häc cña c¸c em ë ®©y cßn  mang h×nh thøc “Häc mµ ch¬i – Ch¬i mµ häc”. V× thÕ nh÷ng bµi to¸n cña c¸c em th­êng lµ bµi to¸n ®¬n gi¶n, gÇn gòi víi cuéc sèng hµng ngµy cña c¸c em  nh­ng ®Ó gi¶i quyÕt bµi to¸n ®ã b»ng phÐp tÝnh nµo th× c¸c em vÉn cßn lóng tóng.

 §Ó h­íng dÉn cho c¸c em hiÓu vµ gi¶i quyÕn nh÷ng bµi to¸n trªn t«i ®· chän ®Ò tµi nghiªn cøu vÒ “§æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc To¸n ë líp 1”.

Ch­¬ng II : Môc ®Ých nghiªn cøu

 Bµi tËp cña t«i nh»m môc ®Ých :

        - Häc sinh sö dông b¶ng céng trõ träng ph¹m vi 10 ®Ó thùc hiÖn c¸c phÐp tÝnh céng, trõ kh«ng nhí träng ph¹m vi 100.

- B­íc ®Çu häc sinh hiÓu ®­îc mèi quan hÖ gi÷a c¸c sè trong phÐp tÝnh céng, trõ.

- B­íc ®Çu cã mét sè kiÕn thøc c¬ b¶n, ®¬n gi¶n thiÕt thùc vÒ céng trõ kh«ng nhí trong ph¹m vi 100.

- Thùc hµnh rÌn luyÖn kü n¨ng vÒ céng vµ trõ .

 Ch­¬ng III: §èi t­îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu

 - §èi t­îng lµ häc sinh líp 1

 Ph¹m vi nghiªn cøu: Néi dung vµ ph­¬ng ph¸p d¹y häc c¸c phÐp tÝnh ë líp 1 s¸ch míi.

 Ch­¬ng IV: nhiÖm vô nghiªn cøu.

 1. T×m hiÓu vÒ “C¸c phÐp tÝnh ë líp 1”.

 2. H×nh thµnh ph¸t triÓn néi dung, ph­¬ng ph¸p d¹y c¸c phÐp tÝnh ë líp 1.

 3. Rót ra mét sè bµi häc s­ ph¹m vÒ viÖc d¹y häc c¸c phÐp tÝnh ë  líp 1.

 Ch­¬ng V: C¸c ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu

 - §äc vµ tham kh¶o tµi liÖu s¸ch gi¸o khoa, s¸ch h­íng dÉn gi¸o viªn 1

 - Quan s¸t thùc tÕ qua dù giê th¨m líp t×m hiÓu thªm th«ng qua ®ång nghiÖp, kÕt qu¶ thö nghiÖm cña b¶n th©n.

PhÇn 2

Néi dung ®Ò tµi

 Ch­¬ng I: C¬ së  lý luËn

 1. C¬ së lý luËn to¸n häc :

 Thùc tiÔn d¹y vµ häc m«n to¸n cÊp I trong h¬n 20 n¨m qua ®· x¸c nhËn nh÷ng ­u ®iÓm næi bËt cña ch­¬ng tr×nh to¸n cÊp I c¶i c¸ch gi¸o dôc (ban hµnh 1981) tuy ch­¬ng tr×nh c¶i c¸ch gi¸o dôc cßn m¾c ph¶i mèt sè nh­îc ®iÓm c¬ b¶n.

 - MÊt c©n ®èi gi÷a khèi l­îng kiÕn thøc s¾p xÕp trong giai ®o¹n ®Çu (líp 1, 2, 3) vµ giai ®o¹n sau (líp 4,5) ch­¬ng tr×nh líp 1, 2, 3 qu¸ ®¬n gi¶n cßn ch­¬ng tr×nh líp 4, 5 qu¸ nÆng.

 - Ch­a chuÈn bÞ tèt cho häc sinh häc tiÕp lªn trung häc c¬ së.

 - Ph­¬ng ph¸p d¹y häc cßn l¹c hËu

MÆt kh¸c sù C«ng nghiÖp ho¸ - HiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc vµ nh÷ng th¸ch thøc trong qu¸ tr×nh héi nhËp Quèc tÕ ®ßi hái chóng ta ph¶i chuÈn bÞ mét líp ng­êi lao ®éng míi, cã tµi, cã ®øc h¬n tr­íc, do ®ã cÇn kiªn quyÕt xo¸ bá t×nh tr¹ng d¹y häc to¸n d­íi tÇm nhËn thøc cña trÎ em 6 – 7 tuæi nh­ hiÖn nay. Riªng vÒ n©ng sè häc lµ kiÕn thøc träng t©m cña ch­¬ng tr×nh (CT) líp 1 míi

Ta cã thÓ liÖt kª theo b¶ng sau :

Nh×n vµo b¶ng trªn ta thÊy ch­¬ng tr×nh líp 1 míi ®· n©ng cao h¬n, néi dung kiÕn thøc ®­îc s¾p xÕp c©n ®èi h¬n, so víi líp 1 cò víi häc sinh. §Ó ®¹t ®­îc môc tiªu d¹ng c¸c phÐp tÝnh ë líp 1 míi ng­êi gi¸o viªn cÇn ph¶i ®æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc cho phï hîp, gióp häc sinh ph¸t triÓn n¨ng lùc vµ t­ duy ngay tõ ban ®Çu cña cÊp tiÓu häc.

 II. C¬ së lý luËn t©m lý häc :

- HiÖn nay ®Êt n­íc ta ®ang ®µ ph¸t triÓn. C¸c em lµ häc sinh cña ®Êt n­íc ViÖt Nam míi, cña thÕ kû XXI chø kh«ng ph¶i lµ ë ®Çu nh÷ng n¨m 80 cña thÕ kû tr­íc. Ngay tõ cßn nhá c¸c em ®· ®­îc tiÕp xóc víi nÒn v¨n minh, khoa häc, th«ng tin ®¹i chóng (ti vi, ®µi….) v× thÕ kh¶ n¨ng nhËn thøc, t­ duy cña c¸c em tèt h¬n. C¸c em cã kh¶ n¨ng tiÕp thu tèt ch­¬ng tr×nh c¶i c¸ch gi¸o dôc míi.

- Qua t×m hiÓu chóng t«i thÊy ®a sè c¸c em ham häc to¸n mét phÇn nhê sù ®æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc, sù cè g¾ng nç lùc cña gi¸o viªn.

- Nh×n chung t©m lý cña c¸c em thÝch c¸i ®Ñp v× thÓ s¸ch to¸n 1 cã môc ®Ých in ®­îc c¸c cì ch÷ lín h¬n, giÊy tèt h¬n, mµu s¾c ®Ñp h¬n, tr×nh bµy tho¸ng. ChÝnh v× thÕ ngay tõ n¨m ®Çu tiªn (líp 1) ®· l«i cuèn häc sinh ham häc, ham hiÓu biÕt vµ cè g¾ng häc h¬n.

 - C¸c bµi tËp thùc hµnh trong s¸ch ®­îc s¾p xÕp theo møc ®é tõ bµi tËp ®¬n gi¶n ®Õn bµi tËp ph¸t triÓn. C¶ phÇn bµi häc vµ phÇn thùc hµnh th­êng chiÕm gän 1 hoÆc 2 trang nªn rÊt thuËn lîi cho trÎ sö dông. TÊt c¶ nh÷ng c¬ së lý luËn trªn phï hîp víi t©m lý løa tuæi nh»m thu hót c¸c em lßng ham häc, ham hiÓu biÕt, t×m tßi s¸ng t¹o, vËn dông vµo thùc tÕ.

 III. Néi dung c¬ b¶n cña c¸c phÐp tÝnh líp 1

 1. Môc tiªu d¹y häc c¸c phÐp tÝnh ë líp 1

 - Sö dông b¶ng céng , b¶ng trõ trong ph¹m vi 10 ®Ó thùc hiÖn c¸c phÐp céng, trõ kh«ng nhí trong ph¹m vi 100.

 - B­íc ®Çu häc sinh hiÓu ®­îc mèi quan hÖ gi÷a c¸c sè mét c¸ch Èn tÇng trong phÐp tÝnh céng, trõ.

 - Thùc hµnh rÌn luyÖn kü n¨ng :  §Æt tÝnh (cét däc) råi tÝnh (vµo vë hoÆc b¶ng con), kÕt qu¶. TÝnh song kh«ng cÇn viÕt kÕt qu¶ theo hµng ngang. §èi víi lÖnh “tÝnh nhÈm” th× häc sinh chØ ®­îc tÝnh thÇm trog ãc råi ghi kÕt qu¶ vµo phÐp tÝnh (hµng ngang). RÌn kü n¨ng tr×nh bÇy râ  rµng s¹ch ®Ñp.

 2. Néi dung cô thÓ.

 a) C¸c phÐp tÝnh céng, trõ trong ph¹m vi 10

 - C¸c phÐp tÝnh ë líp 1 cò ®Òu viÕt theo hµng ngang v× ®Òu lµ tÝnh miÖng, ë líp 1 míi võa cã tÝnh miÖng, l¹i võa cã tÝnh viÕt (cét däc) nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho häc sinh häc c¸c phÐp tÝnh céng, trõ kh«ng dÊu trong ph¹m vi 100.

 VÝ dô : Theo hµng ngang :  1 + 2 = 3

      2 + 1 = 3

      3 – 1 = 2

  ViÖc cho häc sinh sím lµm quen víi c¸ch ®Æt tÝnh däc sÏ gióp c¸c em dÔ dµng tÝnh ®­îc nh÷ng phÐp céng lín h¬n 10.

 *VÒ phÐp céng, trõ trong ph¹m vi 10 häc sinh cÇn :

 + BiÕt ®­îc ý nghÜa cña phÐp céng qua thao t¸c “thªm” “gép” vµ ý nghÜa cña phÐp trõ qua thao t¸c “bít” “t¸ch ra”

 VÝ dô 1 : Cã 4 c¸i kÑo, thªm 1 c¸i kÑo n÷a. Cã tÊt c¶ bao nhiªu c¸i kÑo    (5 qu¶)

§­îc viÕt b»ng phÐp tÝnh 4 + 1 = 5