NẾP SỐNG VĂN MINH, THANH LỊCH CỦA NGƯỜI HÀ NỘI
Thanh lịnh, văn minh là bản sắc đặc trưng của người Hà Nội. Thanh lịch, văn minh mang nghĩa rất rộng, một nếp sống bao quát trên nhiều mặc: Ăn mặc, ăn ở, ăn làm, ăn chơi, ăn học, ăn uống,..cho đến giữ gìn nếp nhà Hà Nội; phép lịch sự thân thiện, trung thực, đạo lí giữa người với người. ”Ăn”, ở đây theo cách nói đệm dân gian, không theo nghĩa đen như trong ăn uống. Thanh lịch chỉ là phong cách ứng xử, nền nă, mềm dẻo, văn minh, tế nhi,..lối sống hào hoa, phong nhã của người kinh thành kẻ chợ, chỉ cần nhìn vào trang phục, dáng đi, nghe tiếng nói là nhận ra ngay. Truyền thống;
“Chẳng thơm cũng để hoa nhài
Dẫu không thanh lịch cũng người Tràng An|”
Là tinh hoa tích tụ từ hàng nghìn năm, từ trăm miền đất được bồi đắp lên nét đẹp văn hóa Thăng Long- Hà Nội đáng quý, mang đạm giá trị của sự lịch lãm, tinh tế, hào hoa, mềm mỏng, thông tuệ, nghĩa hiệp, nhân ái, tôn trọng kỉ cương, luật lệ và phép nước,..
Tiếng nói Hà Nội tiêu biểu cho tiếng nói của dân tộc Việt Nam. Người Hà Nội không quen cách nói cộc lốc, trống không, thô tục, xách mé. Họ biết trọn những từ ngữ thanh thoát để nói những điều xấu nhất, bẩn nhất, thói quen tùy tiện nhất mà làm “ nhơ tai ” người nghe. Trong xưng hô giữ trật tự, kỉ cương, trong già quý trẻ, không tự đề cao mình cũng như không xun xoe, xu nịnh. Ai giúp đỡ việc gì biết cảm ơn, làm điều sai, lỡ va chạm biết xin lỗi. Không “ đao to búa lớn” nơi công cộng, chốn chợ búa, khéo léo mềm mỏng dàn xếp mọi xích mích, tranh chấp không để “ bé xé ra to”. Một sự nhẫn là chín sự lành, nhẫn nhịn chứ đâu phải nhẫn phục. Nói là làm, giữ chữ tín với khách hàng, tự trọng mình và tôn trọng người khác.
Nét thanh lịch của người Hà Nội được thể hiện ở trang phục. Trong trang phục của cả nữ và nam, của người già với trẻ em..luôn giữ được vẻ trang nhã, hòa giải, giản dị và mỗi người ăn vận đúng với vị thế xã hội và nghề nghiệp của mình. Trang phục áo dài của thanh nữ Hà Nội vẫn là nét đẹp tiêu biểu của người phụ nữ Việt Nam.
Tập quán ăn uống của người Hà Nội rất tế nhị. Ăn không gắp mãi miếng ngon, uống không dốc chén cả cặn. Tiếp cho khách, cho bậc người trên trước khi gắp cho mình.” Ăn trông nồ, ngồi trông hướng” Coi trọng chất hơn lượng, ăn để thòm thèm, nhớ mãi chú không ăn đến quá n, quá chán. Người Hà Nội rất sành ăn nên cũng giỏi nấu nướng, chế biến, quan tâm từ chút gia vị đến cách trình bày món ăn sao cho đẹp mắt. Đâu phải cứ cao lương, mĩ vị, đặc sản mới là ngon, dưa cà gia bản có khi quý hơn, ngon miệng hơn cả tiệc xếp tùng cao lương mĩ vị. Đặc biệt, quà Hà Nội vừa thanh cảnh, vừa hấp dẫn đến thực khách bốn phương. Chính cái chết sành trong ăn uống ấy mà người Hà Nội đã sáng tạo ra nhiều món ăn nổi tiếng trở thành đặc sản Hà Thành như: phở, bún thang, bún ốc, cốm vòng, chả cá, bán cuốc Thanh Trì, chè kho, bánh tôm Hồ Tây,..
Những đặc trưng về lối sống của người Hà Nội trải qua lịch sử đã cho ta thấy được: Có những đặc trưng, truyền thống đã trở thành giá trị văn hóa, có đặc trưng, truyền thống không có giá trị văn hóa. Nắm được, nhận thức được các đặc trưng truyền thống , để chọn lọc, phát huy và phát triển những nét truyền thống văn hóa bền vững và gạt bỏ những nếp truyền thống xấu là trách nhiệm của mỗi chúng ta hôm nay.
