Bài 3. Các phương pháp nhân giống cây ăn quả

Bài 47- Tiết 58: CHẤT BÉO
Chào mừng
các em học sinh
TRƯỜNG THCS AN LẬP
Giáo viên: Lương Thị Thùy Dương

BÀI 3: CÁC PHƯƠNG PHÁP
NHÂN GIỐNG CÂY ĂN QUẢ (Tiết 1)
I. XÂY DỰNG VƯỜN ƯƠM CÂY ĂN QUẢ
Học sinh về nhà tự nghiên cứu
II. CÁC PHƯƠNG PHÁP NHÂN GIỐNG CÂY ĂN QUẢ
1.Phương pháp nhân giống hữu tính:

.
Nhân giống hữu tính là phương pháp tạo cây con bằng hạt.
II. Các phương pháp nhân giống cây ăn quả.
1. Phương pháp nhân giống hữu tính.
- Là phương pháp tạo cây con bằng hạt.
? Em hãy lấy ví dụ về các loại cây ăn quả có thể nhân giống bằng hạt?
Quýt
Cherry
Đào
Táo
Lê
Mận
Bơ
? Em hãy nêu những ưu, nhược điểm của phương pháp nhân giống hữu tính?
+ Kỹ thuật đơn giản, dễ làm.
+ Chi phí lao động thấp, do đó giá thành cây con thấp
+ Nhanh tạo ra cây con.
+ Cây tạo ra đồng loạt, cùng kích cỡ, độ tuổi.
+ Cây thích nghi tốt, bộ rễ khỏe.
- Ưu điểm:
- Nhược điểm:
+ Dễ thoái hóa giống.
+ Khó kiểm soát được các phẩm chất của cây con do có thể có hiện tượng biến dị di truyền.
+ Cây ra hoa, kết quả muộn.
II. Các phương pháp nhân giống cây ăn quả.
1. Phương pháp nhân giống hữu tính.
- Phương pháp nhân giống bằng hạt chỉ được sử dụng trong một số trường hợp:
+ Gieo hạt lấy cây làm gốc ghép.
+ Dùng đối với loại cây chưa có phương pháp nhân giống nào khác.
+ Dùng trong công tác lai tạo chọn lọc giống.
? Em hãy cho biết phương pháp nhân giống hữu tính được sử dụng trong các trường hợp nào?
? Em hãy nêu một số điểm cần chú ý khi tiến hành nhân giống hữu tính?
- Một số điểm cần chú ý khi tiến hành nhân giống hữu tính
+ Phải biết được đặc tính chín của hạt để có biện pháp xử lý phù hợp.
+ Khi gieo hạt trên luống hoặc trong bầu đất phải tưới nước, phủ rơm rạ để giữ ẩm, chăm sóc thường xuyên.
? Em hãy lấy ví dụ về đặc tính chín của một số loại hạt?
+ Hạt cam, quýt, bưởi, mít, đu đủ... chín sớm, hạt nảy mầm ngay trong quả.
+ Hạt nhã, na, vải... để lâu, sức nảy mầm giảm nên phải gieo ngay
+ Hạt đào, hồng, mân phải bảo quản ở nhiệt độ 3 -5 độ C mới nảy mầm được.
II. Các phương pháp nhân giống cây ăn quả.
2. Phương pháp nhân giống vô tính
- Chiết cành
- Giâm cành
- Ghép
? Em hãy kể tên những phương pháp nhân giống vô tính cây ăn quả?
? Quan sát một số hình ảnh minh họa phương pháp chiết cành và cho biết chiết cành là phương pháp nhân giống như thế nào?
- Chiết cành.
- Giâm cành
- Ghép.
- Tách chồi.
- Nuối cấy mô tế bào.
a) Chiết cành
- Là phương pháp nhân giống bằng cách tách cành từ cây mẹ để tạo ra cây con.
II. Các phương pháp nhân giống cây ăn quả.
2. Phương pháp nhân giống vô tính
- Chiết cành
- Giâm cành
- Ghép
? Cây và cành chiết được chọn như thế nào?
a) Chiết cành
- Là phương pháp nhân giống bằng cách tách cành từ cây mẹ để tạo ra cây con.
- Cành chiết phải là cành khỏe, có 1 - 2 năm tuổi, không bị sâu, bệnh, ở giữa tầng tán cây vươn ra ánh sáng, có đường kính từ 1 - 1,5cm.
Chọn cây: Nên chọn những cây đã ra quả từ 3-5 vụ, chọn những cây có năng suất cao, ổn định, chất lượng tốt, cây sinh trưởng khoẻ và không bị sâu bệnh.
Chọn cành: Trong chiết cành không nên chọn cành già, cành ở thấp, cành mọc trên ngọn, cành bị sâu bệnh, cành vượt. Tốt nhất nên chọn cành ở giữa tầng tán phơi ra ngoài ánh sáng, gióng ngắn, cành mập, đường kính từ 1,0-1,5 cm, màu vỏ cây không quá xanh và cũng không quá thẫm, nên chọn cành bánh tẻ để chiết. Chiều dài cành chiết từ 40-60 cm, có hai nhánh. Trong chiết cành thì cành nhỏ có khả năng ra rễ, sinh trưởng tốt hơn cành to, nhưng nếu chiết cành nhỏ quá, cành dễ bị gãy, không mang nổi bầu.
II. Các phương pháp nhân giống cây ăn quả.
2. Phương pháp nhân giống vô tính
- Chiết cành
- Giâm cành
- Ghép
? Chiết cành được tiến hành vào thời vụ nào? Tại sao lại lựa chọn thời vụ đó?
a) Chiết cành
- Là phương pháp nhân giống bằng cách tách cành từ cây mẹ để tạo ra cây con.
- Cành chiết phải là cành khỏe, có 1 - 2 năm tuổi, không bị sâu, bệnh, ở giữa tầng tán cây vươn ra ánh sáng, có đường kính từ 1 - 1,5cm.
- Thời vụ:
+ Miền Bắc: tháng 2 - 4 (vụ xuân) và tháng 8 - 9 (vụ thu).
+ Miền Nam: đầu mùa mưa (tháng 4 - 5).
II. Các phương pháp nhân giống cây ăn quả.
2. Phương pháp nhân giống vô tính
- Chiết cành
- Giâm cành
- Ghép
a) Chiết cành
- Là phương pháp nhân giống bằng cách tách cành từ cây mẹ để tạo ra cây con.
- Cành chiết phải là cành khỏe, có 1 - 2 năm tuổi, không bị sâu, bệnh, ở giữa tầng tán cây vươn ra ánh sáng, có đường kính từ 1 - 1,5cm.
- Thời vụ:
+ Miền Bắc: tháng 2 - 4 (vụ xuân) và tháng 8 - 9 (vụ thu).
+ Miền Nam: đầu mùa mưa (tháng 4 - 5).
? Em hãy phân tích ưu nhược điểm của phương pháp nhân giống cây ăn quả bằng chiết cành?
II. Các phương pháp nhân giống cây ăn quả.
2. Phương pháp nhân giống vô tính
? Quan sát một số hình ảnh minh họa phương pháp giâm cành và cho biết giâm cành là phương pháp nhân giống như thế nào?
a) Chiết cành
- Là phương pháp nhân giống dựa trên khả năng hình thành rễ phụ của các đoạn cành (hoặc các đoạn rễ) đã cắt rời khỏi cây mẹ.
b) Giâm cành
II. Các phương pháp nhân giống cây ăn quả.
2. Phương pháp nhân giống vô tính
? Để thực hiện phương pháp giâm cành đạt kết quả cao, cần chú ý các khâu kỹ thuật nào?
- Một số chú ý trong kỹ thuật giâm cành:
+ Làm nhà giâm ở nơi thoáng mát, gần nơi ra ngôi cây con.
+ Chọn những cành non 1- 2 năm tuổi, ở giữa tầng tán cây vươn ra ánh sáng, chưa ra hoa, quả và không bị sâu, bệnh để giâm.
+ Thời vụ: miền Bắc (vụ xuân: từ tháng 2 – 4, vụ thu: từ tháng 8 – 10); miền Nam (đầu mùa mưa từ tháng 4 – 5).
+ Trước khi giâm, nhúng gốc hom vào dung dịch chất kích thích ra rễ với nồng độ và thời gian tùy theo mỗi loại cây.
+ Mật độ giâm cành: các lá không che khuất nhau.
+ Phải thường xuyên duy trì độ ẩm trên mặt lá và đất.
b) Giâm cành
13
Câu 1: Em hãy kể tên các phương pháp nhân giống cây ăn quả?
Câu 2: Ở địa phương em sử dụng phương pháp
nhân giống hữu tính và vô tính với loại cây ăn quả nào?
14
15
CẢM ƠN CÁC EM
ĐÃ LẮNG NGHE
BÀI GIẢNG!

BÀI 3: CÁC PHƯƠNG PHÁP NHÂN GIỐNG CÂY ĂN QUẢ (Tiết 2)
- Chiết cành
Bao gồm các phương pháp:
- Ghép
II. Các phương pháp nhân giống cây ăn quả (tt).
2. Phương pháp nhân giống vô tính (tt)
- Giâm cành
c) Ghép
c) Ghép
Em hãy nêu khái niệm phương pháp ghép?
Ghép là phương pháp gắn một đoạn cành (hoặc cành) hay mắt (chồi) lên gốc của cây cùng họ để tạo nên một cây mới.
Cần phải chọn cành, mắt ghép, cây gốc ghép như thế nào?
Chọn cành ghép, mắt ghép ở trên cây mẹ có năng suất cao, ổn định, chất lượng tốt. Mắt ghép được lấy trên cành có đường kính 4 – 10mm, ở giữa tần tán cây vươn ra ánh sáng, có từ 4 – 6 tháng tuổi.
Chọn cây gốc ghép được gieo từ hạt của các cây cùng họ với cành ghép, là giống địa phương có ưu điểm: khả năng thích ứng cao, bộ rễ khỏe, chống sâu, bệnh tốt.
Lấy ví dụ về phương pháp ghép?
Dùng gốc bưởi chua để ghép cam hoặc quýt.
Gốc khế chua để ghép khế ngọt.
21
Em hãy cho biết thời vụ ghép ở các tỉnh phía Bắc và các tỉnh phía Nam?
- Các tỉnh phía Bắc: từ tháng 2 đến tháng 4 (vụ xuân), từ tháng 8 đến tháng 10 (vụ thu).
- Các tỉnh phía Nam: từ tháng 4 đến tháng 5 (đầu mùa mưa).
* Lưu ý: Phải giữ sạch vết ghép, dao ghép phải sắc.
22
Cho biết ưu và nhược điểm của các phương pháp Ghép?
Ưu điểm
Nhược điểm
- Giữ được đặc tính của cây mẹ.
- Ra hoa quả sớm.
- Hệ số nhân giống cao.
- Tăng sức chống chịu với điều kiện ngoại cảnh.
- Duy trì được nòi giống
- Đòi hỏi kĩ thuật phức tạp trong việc chọn gốc ghép và thao tác ghép.
- Tốn nhiều công chăm sóc.
Ghép cành được áp dụng trong trường hợp nào?
Có mấy cách ghép?
Có hai cách ghép: ghép cành và ghép mắt.
Ghép cành:
Ghép cành có những kiểu ghép nào?
Là cách ghép được áp dụng cho các loại cây ăn quả khó lấy mắt (gỗ cứng, vỏ mỏng, giòn và khó bóc…).
Có nhiều kiểu ghép cành khác nhau: ghép áp, ghép nêm, ghép chẻ bên…
- Em hãy cho biết cách thực hiện ghép áp?
Cách ghép này có tỉ lệ sống cao nhưng công phu và tỉ lệ nhân giống thấp. Cách ghép này được áp dụng cho các cây ăn quả khó ghép bằng các phương pháp khác và cần số lượng ít như mít, điều, khế, nhãn.
+ Ghép áp:
- SGK/19
+ Ghép chẻ bên:
+ Em hãy cho biết cách thực hiện
ghép chẻ bên?
+ SGK/20
+ Ghép nêm:
+ Em hãy cho biết cách thực hiện ghép nêm?
Cách ghép này thường áp dụng cho các cây ăn quả như nhãn, vải, xoài,...
+ SGK/20
- Ghép mắt:
Là cách ghép rất phổ biến cho nhiều loại cây ăn quả. Có nhiều cách ghép khác nhau như ghép cửa sổ, chữ T, mắt nhỏ có gỗ,....
+ Ghép cửa sổ:
Cách ghép này cho tỉ lệ mắt ghép sống cao, thường áp dụng cho các
cây to như nhãn, vải xoài, sầu riêng... và một số cây dễ bóc vỏ
+ Em hãy cho biết cách thực hiện ghép cửa sổ?
+ Ghép chữ T và ghép mắt nhỏ có gỗ sẽ được trình bày ở bài thực hành.
+ SGK/21 - 22
28
29