TRU?NG THCS & THPT TH?NH TH?NG
Giáo viên: Trần Minh Thông
NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG CÁC THẦY CÔ GIÁO
VỀ DỰ GIỜ!
MỸ THUẬT LỚP 8
Bài 3: THƯỜNG THỨC MỸ THUẬT
MỘT SỐ CÔNG TRÌNH TIÊU BIỂU CỦA MỸ THUẬT THỜI LÊ
Gâc Chu�ng
Ch�a Keo
Ph?t Bă Quan Đm
H�nh Tu?ng R?ng
I. Kiến Trúc
Theo tư liệu lịch sử, năm Tân Sửu, niên hiệu Chương Thánh Gia Khánh thứ 3 (1061) đời Lý Thánh Tông dựng chùa Nghiêm Quang trên đất Giao Thuỷ (làng Keo/ấp Keo), thuộc Nam Định ngày nay. Tháng 3 năm Đinh Hợi, niên hiệu Chính Long Bảo Ứng thứ 5 (1167) đời Lý Anh Tông, chùa này được đổi tên thành chùa Thần Quang. Năm Tân Hợi (1611), một trận lụt lớn làm chùa bị trôi dạt, dân ấp Keo phải di dời đi 2 nơi: một bộ phận định cư ở phía Đông Nam - hữu ngạn sông Hồng (nay thuộc làng Hành Thiện, xã Xuân Hồng, huyện Xuân Trường, Nam Định); một bộ định cư ở phía Đông Bắc - tả ngạn sông Hồng (nay thuộc thôn Hành Dũng Nghĩa, xã Duy Nhất, huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình). Như vậy, sau năm 1611, làng Keo (gốc ở Nam Định) được chia thành hai làng. Sau đó, hai làng dựng lại chùa, tên Nôm đều gọi là “chùa Keo”. Để phân biệt, dân gian thường gọi chùa Keo ở Thái Bình là Keo Thái Bình hoặc Keo trên; chùa Keo ở Nam Định là Keo Nam Định hoặc Keo dưới. Chùa Keo Thái Bình được dựng năm 1632, tên chữ là Thần Quang tự.
Ngoài chức năng thờ Phật, chùa Keo Thái Bình cũng như chùa Keo Nam Định còn là nơi thờ Thánh Dương Không Lộ và những người có có công lớn trong việc dựng chùa (Trịnh Thị Ngọc Lễ, Hoàng Nhân Dũng, Trần Thị Ngọc Duyên, Lê Hồng Quốc, Nguyễn Văn Trụ).
Gác chuông chùa Keo được làm theo kiểu chồng diêm cổ các nhưng có tới ba tầng, 12 mái, kiến trúc mặt bằng theo hình vuông, có chiều cạnh 8,53 x 8,92m (diện tích 72m2), độ cao từ nền tới bờ nóc là 12m. Gác chuông làm hoàn toàn bằng gỗ, chạm khắc trang trí mỹ thuật tôn vẻ đẹp lộng lẫy được đánh giá là công trình gác chuông to đẹp vào hàng bậc nhất các gác chuông của ngôi chùa cổ Việt Nam.
Ở mỗi tầng của gác chuông đều được làm 4 mái, mỗi mái đều có đầu đao cong mềm mại. Ngoại trừ tầng dưới cùng người ta dựng một chiếc kẻ, một đầu của nó ăn sâu vào cột cái, còn đầu kia chạy qua đầu cột hiên đưa ra đỡ mái và ở hai hàng mái trên người ta sử dụng một hệ thống chồng đấu, chạy suốt theo chiều dài của mái ngoài. Hệ thống “rui” có chức năng hữu ích chạy sát rìa mái hai tầng mái trên, còn thấy “rui bay” nửa đặt ở trên đầu các hàng đấu, chồng nhau nhô hẳn ra phía ngoài và càng xa tầng mái tạo thành yếu tố trang trí cho Gác chuông. Điều đặc biệt là hệ thống “chồng đấu tiếp rui” ở gác chuông chùa Keo chưa hề gặp trong kiến trúc gỗ Việt Nam truyền thống.
II. Điêu khắc và Chạm khắc
1, Điêu khắc
- Tượng được tạc vào năm 1656, chất liệu gỗ, hiện tượng được đặt tại chùa Bút Tháp – Bắc Ninh.
- Toàn bộ tượng cao 3.7m (Bệ cao 1.7m). Tượng có 42 tay lớn, 952 tay nhỏ. Trong mỗi lòng bàn tay có một con mắt tạo thành vầng hào quang tỏa sáng xung quanh tượng.
- Tượng được tạc với kĩ thuật điêu luyện, tinh xảo diễn tả được vẻ đẹp tự nhiên, hài hòa, đẹp mắt.
* Tác giả tạo tác nên tượng là Nghệ nhân Trương Thọ Nam
(Trên bệ tượng ghi: Nam Đông Giao, Thọ Nam - Trương tiên sinh - phụng khắc. Tạm hiểu: Nam Đông Giao là địa chỉ, Thọ Nam là tên hiệu, Trương là họ, tiên sinh là bậc trí giả, phụng khắc là phụng mệnh trời đất dựng tượng để thờ)
Kinh Phật giải thích rằng Quan Âm nghìn tay nghìn mắt chính là “lục căn diệu dụng”, còn có ý nghĩa là tri và hành hợp nhất.
Hiểu một cách đơn giản, Phật bà có bao nhiêu bàn tay là có bấy nhiêu con mắt; có biết là có làm, có làm là có biết. Nếu chỉ có một trăm tay nhưng có tới nghìn mắt thì chỉ là biểu hiện cho việc biết nhiều làm ít, không lợi ích gì cho chúng sinh
Ngược lại, nếu có nghìn tay nhưng chỉ trăm mắt thì làm nhiều, làm một cách nhiệt tình, nhưng do không biết đầy đủ nên đem lại tổn hại cho chúng sinh.
Giáo lý nhà Phật đã thể hiện một cách sinh động và đầy hiện thực con đường tu hành thông qua hình tượng Phật bà Quan Âm nghìn mắt nghìn tay. Nếu đi đúng con đường ấy thì khả năng làm lợi ích an lạc cho chúng sinh là rất lớn.
II. Điêu khắc và Chạm khắc
2. Chạm khắc trang trí
DẶN DÒ
- Học bài
Chuẩn bị Bài 3: Vẽ Trang Trí
TẠO DÁNG VÀ TRANG TRÍ CHẬU CẢNH
Kính chúc các thầy cô
Mạnh khỏe – hạnh phúc
Công tác tốt!
Chúc các em chăm ngoan
Học Tốt!
nguon VI OLET
