Bài 5. Nguyên tố hoá học

Quý thầy cô và các em học sinh
Kính chào
TRƯỜNG THCS CỰ NẪM
Câu 1: - Nguyên tố hóa học là gì?
- Hãy viết kí hiệu hóa học của các nguyên tố sau:

Câu 2: Các cách viết sau lần lượt chỉ ý gì?
C
P
S
O
K
Fe
Cl
Ca
Một nguyên tử Hiđro
Ba nguyên tử Natri
Bốn nguyên tử Oxi
Năm nguyên tử Nhôm
Hai nguyên tử Photpho
2N
6Cu
C
3K
4S
KIỂM TRA MIỆNG
Đáp án: Nguyên tố hoá học là tập hợp những nguyên tử cùng loại, có cùng số proton trong hạt nhân.

I. Nguyên tố hóa học là gì?
II. Nguyên tử khối:
Tiết 7-Bài 5: NGUYÊN TỐ HÓA HỌC(tt)
Như các em đã biết nguyên tử là hạt vô cùng nhỏ.
Vậy nguyên tử có khối lượng như thế nào?
Dùng đơn vị nào để làm đơn vị khối lượng nguyên tử?

I. Nguyên tố hóa học là gì?
Nghĩa là:
II. Nguyên tử khối:
Tiết 7-Bài 5: NGUYÊN TỐ HÓA HỌC(tt)
Nguyên tử có khối lượng vô cùng bé.
= 0,000.000.000.000.000.000.000.019.926g
Khối lượng của 1 nguyên tử Cacbon tính bằng gam là:
mC = 1,9926. 10-23g.
Một số trị vô cùng nhỏ, không thuận tiện cho việc tính toán.
- Khối lượng của 1 nguyên tử Cacbon tính bằng gam là:
mC = 1,9926. 10-23g.
Trong khoa học dùng đơn vị đặc biệt để tính khối lượng nguyên tử là đơn vị Cacbon (đvC).
- Qui ước:
1đvC = mC
Từ đó tính được khối lượng nguyên tử.
C
1 đvC
H
C=
12 đvC
?
1,9926.10-23g
Tiết 7-Bài 5: NGUYÊN TỐ HÓA HỌC(tt)
C
1 đvC
H
C=
12 đvC
1,9926.10-23g
Tiết 7-Bài 5: NGUYÊN TỐ HÓA HỌC(tt)
C
1 đvC
C=
12 đvC
H= 1 đvC
1,9926.10-23g
Tiết 7-Bài 5: NGUYÊN TỐ HÓA HỌC(tt)
C
1 đvC
O
Tiết 7-Bài 5: NGUYÊN TỐ HÓA HỌC(tt)
C
1 đvC
O
Tiết 7-Bài 5: NGUYÊN TỐ HÓA HỌC(tt)
C
1 đvC
O
O=16 đvC
Tiết 7-Bài 5: NGUYÊN TỐ HÓA HỌC(tt)
C
C
H
H
? Hãy so sánh xem nguyên tử Cacbon nặng hay nhẹ hơn, bằng bao nhiêu lần so với nguyên tử Hiđro?
Vậy: Nguyên tử Cacbon nặng hơn nguyên tử Hiđro 12 lần
C
H
=
12
1
12
=
C
C
H
H
?Hãy so sánh xem nguyên tử Hiđro nặng hay nhẹ hơn, bằng bao nhiêu lần so với nguyên tử Cacbon?
Vậy: Nguyên tử Hiđro nhẹ hơn nguyên tử Cacbon 0,083 lần
H
C
=
1
12
0,083
Bài tập:
Dựa vào bảng 1 trang 42 hãy cho biết:
1. Trong các nguyên tử trên, nguyên tử nào nhẹ nhất?
2. Hãy so sánh xem:
a. Nguyên tử Cacbon nặng hay nhẹ hơn, bằng bao nhiêu lần so với nguyên tử Oxi?
b. Nguyên tử Oxi nặng hay nhẹ hơn, bằng bao nhiêu lần so với nguyên tử Cacbon?
1. Nguyên tử Hiđro (H) nhẹ nhất.
Đáp án:
2. a. Nguyên tử Cacbon so với nguyên tử Oxi:
Vậy: Nguyên tử Cacbon nhẹ hơn nguyên tử Oxi 0,75 lần
b. Nguyên tử Oxi so với nguyên tử Cacbon:
Vậy: Nguyên tử Oxi nặng hơn nguyên tử Cacbon 1,33 lần
C
O
=
O
C
=
12
16
=
3
4
=
0,75
16
12
=
4
3
1,33
=

I. Nguyên tố hóa học là gì?
II. Nguyên tử khối:
Tiết 7-Bài 5: NGUYÊN TỐ HÓA HỌC(tt)
- Khối lượng của 1 nguyên tử Cacbon tính bằng gam là:
mC = 1,9926. 10-23g.
- Qui ước:
1đvC = mC
Vậy nhìn vào giá trị khối lượng của các nguyên tử còn cho ta biết được điều gì?
- Các giá trị khối lượng của các nguyên tử còn cho ta biết sự nặng, nhẹ giữa các nguyên tử.

I. Nguyên tố hóa học là gì?
II. Nguyên tử khối:
Tiết 7-Bài 5: NGUYÊN TỐ HÓA HỌC(tt)
Khối lượng tính bằng đơn vị Cacbon (đvC) chỉ là khối lượng tương đối giữa các nguyên tử. Người ta gọi khối lượng này là Nguyên tử khối.
Vậy nguyên tử khối (NTK) là gì?
- Nguyên tử khối là khối lượng của một nguyên tử tính bằng đơn vị Cacbon (đvC).

I. Nguyên tố hóa học là gì?
II. Nguyên tử khối:
Tiết 7-Bài 5: NGUYÊN TỐ HÓA HỌC(tt)
- Nguyên tử khối là khối lượng của một nguyên tử tính bằng đơn vị Cacbon (đvC).
Thường có thể bỏ bớt các chữ đvC sau các số trị nguyên tử khối.
VD: H = 1 đvC
O = 16 đvC
S = 32
= 16
Ca = 40
= 1
Bảng 1: MỘT SỐ NGUYÊN TỐ HÓA HỌC
Dựa vào bảng 1 trang 42. Em có nhận xét gì về nguyên tử khối của các nguyên tố?
Mỗi nguyên tố có nguyên tử khối riêng biệt.

I. Nguyên tố hóa học là gì?
II. Nguyên tử khối:
Tiết 7-Bài 5: NGUYÊN TỐ HÓA HỌC(tt)
- Nguyên tử khối là khối lượng của một nguyên tử tính bằng đơn vị Cacbon (đvC).
- Mỗi nguyên tố có nguyên tử khối riêng biệt.
Như vậy khi biết nguyên tử khối của một nguyên tố ta có thể xác định được điều gì?
Dựa vào nguyên tử khối của 1 nguyên tố ta xác định được đó là nguyên tố nào.
Kết luận: Số p và nguyên tử khối là hai đại lượng đặc trưng cho 1 nguyên tố hoá học nhất định.
Hoàn thành bảng sau:
Hoạt động nhóm: (3 phút)
Ca
40
Nặng hơn 1,7 lần
C
Cacbon
Nhẹ hơn 0,5 lần
Nặng hơn 1,3 lần
32
Lưu huỳnh

TRÒ CHƠI GIẢI Ô CHỮ
♣ Gợi ý: (Từ khóa có 6 chữ cái): Từ khóa có liên quan đến khái niệm trong chương 1: Chất – Nguyên tử - Phân tử.
♣ Luật chơi: Các nhóm đưa ra đáp án để trả lời câu hỏi, nếu đúng đạt 10đ. Nhóm nào đưa ra từ khóa trước và đúng đạt 40đ.
1
2
3
4
5
6

HÀNG 1: GỒM 8 CHỮ CÁI
Hạt vô cùng nhỏ trung hoà về điện
HÀNG 2: GỒM 6 CHỮ CÁI
Gồm nhiều chất trộn lẫn vào nhau
Khối lượng nguyên tử tập trung hầu hết ở phần này.
HÀNG 3 : GỒM 7 CHỮ CÁI
HÀNG 4: GỒM 8 CHỮ CÁI
Hạt cấu tạo nên nguyên tử, mang giá trị điện tích bằng -1
HÀNG 5: GỒM 6 CHỮ CÁI
Hạt cấu tạo nên hạt nhân nguyên tử, mang điện tích bằng +1
HÀNG 6: GỒM 8 CHỮ CÁI
Đó là cụm từ chỉ tập hợp những nguyên tử cùng loại (có cùng số proton)
HƯỚNG DẪN TỰ HỌC :
* Đối với bài học ở tiết học này :
- Học bài- làm bài tập 5,6,7, 8 SGK trang 20.
- Học thuộc các nguyên tố thường gặp trong bảng 1 SGK trang 42.
- Bài 8 SGK trang 20: Dựa vào định nghĩa nguyên tố hóa học để trả lời.
* Đối với bài học ở tiết học tiếp theo :
- Chuẩn bị bài 6: Đơn chất và hợp chất. Phân tử.
+ Tìm hiểu sự khác nhau về thành phần, liên kết giữa đơn chất và hợp chất.
+ Sưu tầm một số vật dụng bằng kim loại.


Chúc các cô mạnh khỏe, hạnh phúc, thành đạt!
Chúc các em học tập tốt!