1
TẬP HUẤN GIÁO DỤC SỬ DỤNG
NĂNG LƯỢNG TIẾT KIỆM
vµ HIỆU QUẢ
TRONG MÔN: Thñ c«ng, kü thuËt ë tiÓu häc
2
I. Mục tiêu tích hợp giáo dục sử dụng NLTK và HQ vào môn Thủ công, Kĩ thuật tiểu học:
1. Về kiến thức: Giúp cho học sinh bước đầu biết được:
- Thế nào là năng lượng, sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.
- Mối quan hệ giữa con người và năng lượng. Lợi ích của việc sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả với cuộc sống con người.
- Cách sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả thông qua các hoạt động dạy học môn Thủ công, Kỹ thuật và các hoạt động ngoại khoá từ các chủ đề môn học.
- Biết quan tâm tới môi trường xung quanh, sống hoà hợp, thân thiện với thiên nhiên.
3
2. Về kỹ năng - hành vi :
Tham gia hoạt động sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.
Thuyết phục người thân, bạn bè có ý thức, hành vi sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.
Sống tiết kiệm, chia sẻ và hợp tác với mọi người.
- Tích cực tham gia các hoạt động giáo dục sử dụng NLTKHQ ở trường và địa phương phù hợp với lứa tuổi.
4
3. Về thái độ - tình cảm:
Biết quí trọng, sử dụng năng lượng tiết kiệm cho bản thân, gia đình, quê hương, đất nước.
Có thái độ tích cực sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, phê phán các hành vi lãng phí năng lượng; thân thiện với môi trường sống.
Có ý thức sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.
5
II. Phương thức tích hợp
1. Tích hợp giáo dục sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả vào môn Thủ công, Kĩ thuật tiểu học
1.1. Tích hợp vào các bài học trên lớp:
Căn cứ vào nội dung các bài học môn Thủ công, môn Kĩ thuật để tích hợp giáo dục sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả vào các bài học có liên quan, gần gũi.
Có 2 mức độ tích hợp như sau:
Mức độ bộ phận: Là mức độ tích hợp cho các bài học có nội dung giáo dục sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả
Mức độ liên hệ: Là mức độ tích hợp cho bài học có nội dung gần gũi để liên hệ giáo dục sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả
6
Lưu ý:
Lựa chọn các bài học có khả năng tích hợp giáo dục sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.
Xác định mức độ, nội dung tránh áp đặt gò bó và quá tải đối với học sinh.
Đảm bảo mục tiêu bài học của môn Thủ công, Kĩ thuật đồng thời đảm bảo mục tiêu giáo dục sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.
Khi chuẩn bị bài dạy giáo viên cần chuẩn bị những vấn đề gợi mở liên hệ nhằm giáo dục cho học sinh về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả có ý thức và kĩ năng sống, học tập tiết kiệm trong môi trường phát triển bền vững
Tổ chức hướng dẫn học sinh liên hệ tự nhiên hài hoà tránh lan man, sa đà, gượng ép, không phù hợp với đặc trưng bộ môn.
7
Ví dụ:
Bài "Cắt, dán và trang trí ngôi nhà" (Môn thủ công lớp 1)
Để đạt mục tiêu trên, giáo viên tổ chức 3 hoạt động chủ yếu:
+ Hoạt động 1: Hướng dẫn học sinh quan sát và nhận xét mẫu ngôi nhà đã cắt, dán và trang trí
Trong hoạt động này, học sinh phải quan sát và nhận biết được ngôi nhà có những bộ phận nào? Hình dáng và màu sắc các bộ phận của ngôi nhà ra sao?
+ Hoạt động 2: Hướng dẫn thao tác mẫu
ở hoạt động này, giáo viên hướng dẫn học sinh cách cắt, dán và trang trí để làm được ngôi nhà.
+ Hoạt động 3: Hướng dẫn học sinh thực hành cắt, dán, trang trí ngôi nhà.
8
- Đây là hoạt động học sinh thực hành để làm ra ngôi nhà. Học sinh sẽ phải tư duy từ những biểu tượng thu nhận được, những hiểu biết từ hoạt động 1 và 2 để cắt, dán, trang trí được ngôi nhà.
- Từ các hoạt động của bài học Thủ công, giáo viên có thể lồng ghép giáo dục tiết kiệm năng lượng trong hoạt động 1. Học sinh biết rằng, một ngôi nhà có những cửa sổ, cửa ra vào không những làm cho nhà có đủ ánh sáng, không khí trong nhà thoáng mát mà còn tiết kiệm được năng lượng điện sử dụng chiếu sáng như đèn điện, quạt điện, máy điều hoà không khí.
- Khi tổ chức hoạt dộng 2 và 3, giáo viên có thể lồng ghép giáo dục tiết kiệm năng lượng khi hướng dẫn học sinh trang trí ngôi nhà. Giáo viên hướng dẫn học sinh trang trí thêm mặt trời và gắn thiết bị thu năng lượng mặt trời thay thế cho việc sử dụng điện nang trong sinh hoạt.
9
Như vậy, với 3 hoạt động dạy học chủ yếu của bài học Thủ công trên, chúng ta đã tích hợp vào bài học để giáo dục tiết kiệm năng lượng điện và có thể khai thác năng lượng mặt trời phục vụ cuộc sống con người.
- Bài "Gấp cái quạt", sau khi học sinh đã làm được cái quạt bằng giấy, giáo viên cho học sinh sử dụng quạt để tạo gió. Từ đó, giáo viên liên hệ với việc dùng sức gió để tiết kiệm năng lượng điện.
- Các bài học gấp cắt, dán biển báo giao thông (lớp 2), có thể tích hợp giáo dục học sinh ý thức tiết kiệm nhiên liệu khi chạy xe; chấp hành luật lệ giao thông, chống ùn tắc là tiết kiệm năng lượng xăng dầu của các phương tiện giao thông trên đường phố.
10
- Các bài lắp ghép mô hình xe (lớp 4, 5), có thể tích hợp giáo dục học sinh việc tiết kiệm xăng, dầu, ga bằng việc gắn thêm phía trên đầu xe tấm pin mặt trời để sử dụng nguồn năng lượng mặt trời. Trên thực tế, nước ta và các nước khác trên thế giới đang cố gắng khai thác nguồn năng lượng mặt trời để phục vụ cuộc sống của con người.
- Các bài học lắp ghép mô hình tự chọn, có thể hướng dẫn học sinh chọn lắp cối xay gió và giáo dục cho học sinh biết rằng: sử dụng sức gió sẽ tiết kiệm điện năng.
- Các bài học của chủ đề nấu ăn, có thể tích hợp giáo dục cho học sinh biết: khi cơm đã cạn, cần nhỏ lửa để cơm không bị cháy mà còn tiết kiệm củi, ga trong quá trình nấu ăn.
11
1.2. Tích hợp bằng cách tổ chức các hoạt động khác theo chủ đề môn học gắn với giáo dục SDNLTK&HQ
Mỗi chủ đề có thể tổ chức một số hoạt động. Những hoạt động này có thể tổ chức vào các buổi học thứ hai đối với học sinh các trường học 2 buổi/ngày hoặc các buổi học ngoại khoá.
Hoạt động : Trò chơi đóng vai tuyên truyền viên nhỏ về các đề tài
+ Tiết kiệm giấy (sau khi học các bài thủ công)
+ Tiết kiệm vải (sau các bài khâu thêu)
+ Tiết kiệm củi, ga (sau khi học các bài học nấu ăn)
+ Tiết kiệm xăng, dầu chạy xe (sau khi học các bài học lắp ghép mô hình xe)
12
Khi dạy học tích hợp giáo dục sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả vào môn Thủ công, Kĩ thuật, giáo viên sử dụng các phương pháp dạy học của bộ môn, nhưng lưu ý một số vấn đề sau:
2. Một số phương pháp dạy học tích hợp sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.
2.1. Phương pháp thảo luận:
Thảo luận cả lớp:
Ví dụ: Khi dạy bài "cắt dán và trang trí ngôi nhà"(lớp 1), giáo viên có thể cho học sinh cả lớp thảo luận những vấn đề sau:
+ Ngôi nhà có những bộ phận nào ?
+ Ngôi nhà có nhiều cửa có lợi ích gì?
13
Thảo luận nhóm
Ví dụ:
Dạy bài: "Một số dụng cụ nấu ăn và ăn uống trong gia đình" (môn Kĩ thuật lớp 5), giáo viên có thể tổ chức cho học sinh thảo luận nhóm các câu hỏi sau:
+ Hãy kể tên các loại bếp đun trong gia đình
+ Loại bếp nào tiết kiệm năng lượng?
- Dạy bài: "Nấu cơm" (môn Kĩ thuật lớp 5), giáo viên có thể tổ chức cho học sinh thảo luận nhóm câu hỏi:
+ Gia đình em thường nấu cơm bằng cách nào? Theo em, cách nấu cơm như vậy đã tiết kiệm năng lượng chưa? Vì sao?
+ Cần tiết kiệm năng lượng như thế nào khi nấu ăn?
14
2.2. Phương pháp quan sát
* Đây là phương pháp dạy học đặc trưng của môn thủ Công và môn Kĩ thuật và cũng là phương pháp quan trọng trong giáo dục sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả cho học sinh tiểu học.
* Dạy các bài học thực hành với 3 hoạt động dạy học chủ yếu (đã nêu ở phần trên), hoạt động 1 là hoạt động hướng dẫn học sinh quan sát và nhận xét mẫu, giáo viên sử dụng phương pháp quan sát để lồng ghép những nội dung cần quan sát phải phù hợp, đúng nơi, đúng chỗ,
15
2.3. Phương pháp trò chơi
Trò chơi có ý nghĩa rất quan trọng đối với học sinh tiểu học. Trò chơi gây hứng thú học tập cho học sinh giúp các em lĩnh hội kiến thức về môn học và giáo dục sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả nhẹ nhàng, tự nhiên, hiệu quả. Khi sử dụng phương pháp trò chơi, giáo viên lưu ý tổ chức thực hiện theo trình tự sau: chuẩn bị trò chơi; giới thiệu tên trò chơi; hướng dẫn cách chơi, thời gian chơi và luật chơi; nhận xét kết quả của trò chơi; rút ra bài học qua trò chơi.
16
III. Nội dung địa chỉ và mức độ tích hợp GD S? D?NG NLTKHQ trong môn Thủ công , Kĩ thuật:
17
18
19
20
21
22
IV. TH?C H�NH SO?N GI�O �N
Để dạy tốt các bài Thủ công kĩ thuật tích hợp nội dung GD sử dụng NLTKHQ, khi soạn giáo án cần lưu ý một số điểm sau:
1. Xác định Mục tiêu
Để xác định được mục tiêu của một bài học cần trả lời được các câu hỏi sau:
- Bài học cung cấp được những kiến thức gì về GD sử dụng NLTKHQ ?
- Bài học góp phần rèn luyện kĩ năng, hành vi sử dụng NLTKHQ cho học sinh như thế nào?
- Bài học giáo dục hành vi sử dụng NLTKHQ cho học sinh như thế nào?
23
2. Nghiên cứu nội dung bài
X¸c định nội dung GD sử dụng NLTKHQ cã khả năng tÝch hợp.
X¸c định mục tiªu gi¸o dục GD sử dụng NLTKHQ của bµi
24
Giáo án minh hoạ
Bài: Cắt , dán và trang trí ngôi nhà
(2 Tiết)
Mục tiêu:
- Biết cách cắt , dán và trang trí ngôi nhà.
- Cắt dán trang trí được ngôi nhà.
chuẩn bị:
1. Giáo viên:
- Mẫu ngôi nhà được cắt, dán và trang trí đẹp
- Tranh quy trình cắt, dán và trang trí ngôi nhà
- 1 tờ giấy trắng để làm nền
- Bút dạ, hồ dán, khăn lau
- Hai sản phẩm đẹp của HS năm trước
2. Học sinh:
Giấy thủ công nhiều màu.
Bút chì, thước kẻ, kéo, hồ dán, khăn lau tay
Vở để dán sản phẩm thủ công
hoạt động dạy học :
(Tiết 1)
25
GV kiểm tra sự chuẩn bị của HS
Giới thiệu bài :
Dùng tranh ảnh hoặc liên hệ thực tế để gới thiệu bài học.
Hoạt động 1: Hướng dẫn HS quan sát, nhận xét mẫu
Cách tiến hành
Giới thiệu hình mẫu, hướng dẫn HS quan sát, nhận xét
Yêu cầu HS trả lời:
+ Ngôi nhà gồm những bộ phận nào?
+ Ngôi nhà có nhiều cửa có tác dụng gì?
+ Nêu nhận xét về về hình dạng và màu sắc của từng bộ phận của ngôi nhà.
Nhận xét câu trả lời của HS và kết luận: Ngôi nhà gồm có..
* Nhà có nhiều cửa làm cho ngôi nhà có nhiều ánh sáng, sử dụng ít điện để chiếu sáng. Về mùa hè mở các cửa, không khí trong nhà thoáng mát, có thể không dùng điều hoà không khí nên tiết kiệm được điện sinh hoạt.
26
Hoạt động 2: Hướng dẫn thao tác mẫu
Cách tiến hành
Hướng dẫn HS quan sát các bước thực hiện
Nêu tóm tắt các bước:
+ Kẻ cắt các bộ phận của ngôi nhà.
+ Dán hình ngôi nhà.
+ Trang trí ngôi nhà
Hướng dẫn kẻ, cắt các bộ phận của ngôi nhà
Yêu cầu HS kẻ, cắt từng bộ phận của ngôi nhà.
Nhận xét câu trả lời của HS và tóm tắt cách kẻ, cắt các bộ phận của ngôi nhà kết hợp với hình ảnh của tranh quy trình:
27
+ Kẻ, cắt hình chữ nhật có cạnh dài 8 ô, cạnh ngắn 5 ô để làm thân nhà (H1)
+ Kẻ, cắt hình chữ nhật có cạnh dài 10 ô, cạnh ngắn 3 ô, sau đó kẻ, cắt vát 2 bên để làm mái nhà (H2)
+ Kẻ, cắt hình vuông có cạnh dài 2 ô, để làm cửa sổ (H3)
+ Kẻ, cắt hình chữ nhật có cạnh dài 4 ô, cạnh ngắn 2 ô để làm cửa ra vào (H3)
Yêu cầu 1 số HS lên bảng kẻ, cắt các bộ phận của ngôi nhà. GV quan sát, uốn nắn và hướng dẫn thêm (Nếu cần)
2. Hướng dẫn dán và trang trí ngôi nhà
Yêu cầu HS quan sát H4 trong tranh quy trình và nêu trình tự dán các bộ phận của ngôi nhà.
Nhận xét, tóm tắt: các bộ phận được dán theo trình tự thân nhà, mái nhà, cửa ra vào, cửa sổ.
Lưu ý khi dán mép cửa sổ và cửa ra vào phải thẳng hàng nhau.
Gợi ý 1 số cách trang trí ngôi nhà bằng cách dán thêm những hình cắt, hình xé đã học hoặc dùng bút màu vẽ trang trí.
28
Có thể làm thêm nhiều cửa sổ để ngôi nhà có nhiều ánh sáng, thoáng mát.
Có thể vẽ hoặc cắt thêm một hình chữ nhật hoặc hình tròn làm thiết bị thu năng lượng mặt trời để thay thế năng lượng điện
Hoạt động 3: HS thực hành kẻ, cắt các bộ phận của hình ngôi nhà
Cách tiến hành
Kiểm tra sự chuẩn bị thực hành của HS.
Nêu nhiệm vụ thực hành: Kẻ, cắt các bộ phận của ngôi nhà.
Tổ chức cho HS thực hành, nhắc HS cần lưu ý lựa chọn màu giấy phù hợp với từng bộ phận của ngôi nhà.
- Ch?n giấy màu phù hợp KT từng bộ phận ngôi nhà (tiết kiệm giấy)
Giáo viên đến các bàn quan sát HS thực hành.
Chọn một vài sản phẩm để nhận xét
Nhắc HS lưu giữ sản phẩm để giờ sau học tiếp
29
- Có thể làm thêm nhiều cửa sổ để ngôi nhà có nhiều ánh sáng, thoáng mát.
Có thể vẽ hoặc cắt thêm một hình chữ nhật hoặc hình tròn làm thiết bị thu năng lượng mặt trời để thay thế năng lượng điện
Hoạt động 3: HS thực hành kẻ, cắt các bộ phận của hình ngôi nhà
Cách tiến hành
- Kiểm tra sự chuẩn bị thực hành của HS.
- Nêu nhiệm vụ thực hành: Kẻ, cắt các bộ phận của ngôi nhà.
- Tổ chức cho HS thực hành, nhắc HS cần lưu ý lựa chọn màu giấy phù hợp với từng bộ phận của ngôi nhà.
- Ch?n giấy màu phù hợp KT từng bộ phận ngôi nhà (tiết kiệm giấy)
Giáo viên đến các bàn quan sát HS thực hành.
Chọn một vài sản phẩm để nhận xét
Nhắc HS lưu giữ sản phẩm để giờ sau học tiếp
- Thu dọn giấy vụn bỏ vào nơi quy định, vệ sinh sạch sẽ
30
(Tiết 2)
Hoạt động 4: HS thực hành dán và trang trí hình ngôi nhà
Cách tiến hành:
Chia nhóm thực hành. Đề nghị các nhóm bầu nhóm trưởng. Yêu cầu nhóm trưởng kiểm tra sự chuẩn bị của nhóm và báo cáo.
Nêu nhiệm vụ thực hành:
+ Dán ngôi nhà.
+ Trang trí ngôi nhà.
Cho HS xem sản phẩm của HS năm trước.
Phát tờ giấy cho các nhóm trình bày sản phẩm
Yêu cầu HS thực hành (GV đến các nhóm để quan sát, nhắc nhở thêm nếu cần)
31
Hoạt động 5: Trưng bày đánh giá sản phẩm
Cách tiến hành:
Nêu các yêu cầu cần đạt của sản phẩm:
+ Cắt , dán và trang trí được ngôi nhà.
+ Đường cắt tương đối thẳng. Hình dán tương đối phẳng
Với HS khéo tay:
+ Cắt, dán được ngôi nhà cân đối, trang trí đẹp.
+ Đường cắt thẳng, hình dán phẳng.
Bố trí vị trí trưng bày cho các nhóm.
Cử đại diện các nhóm nhận xét sản phảm
Nhận xét, đánh giá sản phẩm của một vài nhóm theo các mức độ.
Trả lại sản phẩm cho các nhóm
Nhận xét, dặn dò
Nhận xét chung về tinh thần thái độ và kết quả học tập của HS
nguon VI OLET
