Hướng dẫn soạn bài giảng Learning

Hướng dẫn tóm tắt

sử dụng Adobe Presenter 7.0

để tạo bài giảng e-Learning từ Powerpoint

hay e-Learning thật là đơn giản !

Quách Tuấn Ngọc

Cục Công nghệ Thông tin – Bộ Giáo dục và Đào tạo

16/2/2009,

cập nhật 3/2010, phiên bản 2.

1. Mở đầu

Bối cảnh hỉện tại: Giáo viên đã rất quen và thạo soạn bài trình chiếu (presentation) bằng powerpoint. Nay, muốn chuyển qua công nghệ e-Learning một cách nhanh, tiết kiệm, dễ dàng, hợp chuẩn. Câu trả lời: chỉ cần gài bổ sung phần mềm Adobe Presenter.

Adobe Presenter giúp chuyển đổi các bài trình chiếu powerpoint sang dạng tương tác multimedia, có lời thuyết minh (narration), có thể câu hỏi tương tác (quizze) và khảo sát (surveys), tạo hoạt động điều khiển dẫn dắt chương trình (animation), và tạo mô phỏng (simulation) một cách chuyên nghiệp.

Điều khẳng định là Adobe Presenter tạo ra bài giảng điện tử tương thích với chuẩn quốc tế về eLearning là AICC, SCORM 1.2, and SCORM 2004.

Nếu dùng thêm với Adobe Connect, là phần mềm họp và học ảo, bạn có thể tạo ra môi trường học tập mọi lúc, mọi nơi (any where, any time), trên mọi thiết bị (any devices) miễn là thiết bị có nối mạng với trình duyệt web và phần mềm Flash player là đủ. Cục CNTT đã cũng cấp các phòng học ảo tới nhiều cơ sở giáo dục. Các bạn có thể dùng thử tại http://hop.edu.net.vn/dungthu và xem tài liệu hướng dẫn sử dụng tại http://edu.net.vn/media, mục Phòng họp ảo.

 Bài viết này như là một cách để giúp giáo viên hiểu nhanh và ứng dụng nhanh các công nghệ hiện đại một cách đơn giản nhất.

2. Powerpoint khác Presenter thế nào ?

Powerpoint thuần túy là để trình chiếu, cần phải có người dẫn chương trình và thuyết minh (là giáo viên, báo cáo viên). Chúng ta cần phải tận dụng Powerpoint vì nó rất mạnh và mềm dẻo trong việc soạn thảo bài trình chiếu. Cũng cần nói thêm, trong bộ Open Office cũng có phần mềm Presentation rất mạnh, nhưng hiện Adobe Presenter chưa chạy trên Open Office. Cục CNTT đã đề xuất với hãng Adobe bổ sung thêm tính năng này.

Adobe Presenter đã biến Powerpoint thành công cụ soạn bài giảng e-Learning, có thể tạo bài giảng để học sinh tự học, có thể ghi lại lời giảng, hình ảnh bạn giảng bài, chèn các câu hỏi tương tác, chèn các bản flash, chèn các hoạt động ghi lại từ bất cứ phần mềm nào khác qua flash, có thể đưa bài giảng lên giảng trực tuyến …

Bài giảng điện tử e-Learning có thể được đưa trực tiếp vào hệ thống quản lý học tập LMS (Learning Management System) để quản lý tài nguyên, quản lý tiến trình học tập, quản lý học viên như Moodle (mã nguồn mở). Bên cạnh đó xét về giá, nếu có mua thì cũng còn rẻ hơn nhiều lần so với một số phần mềm tạo bài trình chiếu do một số công ty khác trong nước sản xuất (đắt, cứng nhắc, bó hẹp trong một vài ứng dụng, không hợp chuẩn).

1. Các công cụ soạn bài giảng điện tử khác (Authoring tools)

Adobe Presenter mới chỉ là phần mềm giúp Powerpoint. Chúng tôi giới thiệu trước tiên vì tính đơn giản, tiện lợi. Ngoài Adobe Presenter ra, còn có nhiều phần mềm soạn bài giảng điện tử khác. Đây là một vài thí dụ:

a) Adobe Captivate, phần mềm soạn bài giảng e-Learning độc lập, khá đắt. Họ cũng cho tải về dùng thử 30 ngày.

Adobe Captivate có nhiều tính năng hơn:

- Quay phim các thao tác và hoạt động của màn hình. Vì vậy thuận lợi cho việc làm bài giảng về cách sử dụng các phần mềm.

- Bài giảng và bài trình chiếu có chung một ý tưởng là mỗi nội dung trình bày được biểu diễn qua các slide, đóng vai trò như các màn diễn, sân khấu diễn. Powerpoint và Presenter cho tất cả các “diễn viên” của một màn diễn lên hết sân khấu cùng một lúc. Trong khi Captivate cho phép điều khiển kịch bản của từng diễn viên ra sân khấu: Ra lúc nào, nói bao lâu, nói cái gì.

Adobe Authoware là công cụ e-Learning rất nổi tiếng.

b) Daulsoft Lecture Maker là công cụ soạn bài giảng Multimdia. Dễ dùng và giá thích hợp. Tuy nhiên Lecture Maker xuất ra bài giảng theo SCORM 2004 trong khi Moodle lại chưa sẵn sàng hỗ trợ.

c) Microsoft Producer và LCDS: Miễn phí, tải về từ Internet.

 Việc tải về từ website của Microsoft rất phức tạp vì họ hỏi nhiều thứ. Vì vậy các bạn có thể tải trực tiếp về từ http://edu.net.vn/media thì nhanh hơn.

d) Camtasia của Techsmith: Công cụ ghi Multimedia và ghi tiến trình hoạt động Powerpoint (quay phim powerpoint) giống như Captivate.

2. Chuẩn bị máy móc

Ngoài máy tính và phần mềm phù hợp, bạn cần mua microphone và webcam để có thể tạo ra âm thanh, hình ảnh sinh động.

Webcam Logitech Quickcam S5500 là một trong các webcam có chất lượng âm thanh và hình ảnh rất tốt. Giá khoảng 55 USD.

Có thể mua thiết bị Kworld Easycap, giá độ 15 USD, có thể nối máy ảnh số (có hình rất nét) thành webcam qua cổng USB.

1. Các bước để tạo bài giảng eLearning khi sử dụng Adobe Presenter

Bước 1: Tạo bài trình chiếu

Giáo viên sử dụng powerpoint và hãy tận dụng các bài powerpoint.

Có thể cần một vài thay đổi, cải thiện: Đưa logo của trường vào, tạo mục lục các slide, chỉnh trang lại mầu sắc cho không bị lòe loẹt quá …

Việc đưa âm thanh, hình ảnh, các câu hỏi trắc nghiệm … nên nhờ qua Adobe Presenter ở bước 2.

Bước 2: Biên tập.

Đưa multimedia vào bài giảng: cụ thể là đưa video và âm thanh vào, thí dụ âm thanh thuyết minh bài giảng; đưa các tệp flash; đưa câu hỏi tương tác (quizze), câu hỏi khảo sát và có thể ghép tệp âm thanh đã ghi sẵn sao cho phù hợp với đúng hoạt hình.

Bước 3: Xuất bản

Adobe Presenter xuất bản (Publishing) bài giảng đến tay người dùng theo 3 cách:

a)     Đĩa CD: Người dùng có thể học trên máy tính không nối mạng.

b)     Ra trang web.

c)     Ra tệp pdf.

Và cuối cùng, bản thân Presenter đã được tích hợp vào hệ thống phần mềm họp và học ảo Adobe Connect, với phần mềm Captivate, các tệp Flash video (FLV). Nghĩa là nếu bạn có một phòng trong Adobe Connect, thí dụ như http://hop.edu.net.vn/dungthu  do Cục CNTT cung cấp, bạn upload nội dung được tạo ra bằng powerpoint + Adobe Presenter, thế là thành bài giảng e-Learning trực tuyến.

Có thể đưa bài giảng điện tử e-Learning soạn bằng Adobe Presenter vào các hệ thống quản lý học tập Learning Management Systems (LMS) vì Adobe Presenter tạo ra nội dung theo chuẩn SCORM và AICC. Ở Việt Nam, hiện nay LMS nổi tiếng là Moodle, phần mềm mã nguồn mở và miễn phí. (Xem tại http://el.edu.net.vn). Mỗi nhà trường, mỗi giáo viên có thể có một trang web được tạo ra bằng Moodle riêng.

 Hiện tại, Cục CNTT đang xây dựng và mua một hệ thống LMS để chia sẻ cho giáo viên dùng chung, mỗi người một account.

2. Sau khi gài đặt Adobe Presenter

Bạn có thể tải Adobe Presenter về để dùng thử từ địa chỉ www.adobe.com

Hiện có bản 7.0 dùng thử 30 ngày.

Sau khi gài đặt, nháy chuột vào chữ Adobe Presenter trên Menu của Powerpoint. Kết quả hiện ra bảng điều khiển như sau:

Phiên bản 6.0                                         Phiên bản 7.0

1. Một số kinh nghiệm khi tạo slides:

a)     Nên phông chữ chân phương như Arial, không nên dùng những phông chữ bóng bẩy, mỹ thuật vì khó đọc, khó nhìn. Cũng không nên dùng âm thanh hỗn loạn. Hãy đặt vị trí là người học phải tiếp xúc nhiều với bài giảng để xem tâm lý người học.

b)     Trang mở đầu: Có tên bài, trình độ lớp, môn và tên tác giả, email của tác giả. Thí dụ:

Bài giảng: ÂM THANH

Môn Vật lý, lớp 12

Giáo viên (người soạn): Nguyễn Văn A

nguyenvana@lequydon.edu.vn

Trường THPT Lê Quý Đôn, Ba Đình, Hà Nội

4/2010

c)     Trang kết thúc: Tài liệu tham khảo và đường link tới các trang web tham khảo.

d)     Đưa logo của trường, hay của riêng bạn vào.

e)     Tạo các trang phân cách chủ đề nếu bài quá dài.

a)     Tạo các câu hỏi tương tác (quizze) giúp người học chủ động, hứng thú theo dõi bài giảng. 

b)     Sử dụng đa phương tiện để truyền tải bài giảng: âm thanh, video, hình ảnh...

1. Thiết lập ban đầu cho bài trình chiếu

Chọn mục Presentation Setting, cho ra màn hình như sau:

Đặt tít (Title), tệp đính kèm …

Xuất ra kết quả

Chọn mục Publish trên menu Adobe Presenter, cho ra màn hình:

Chọn My Computer nếu xuất bài giảng ra ngay máy tính của mình để xem:

Mục Output Option cho thấy: Có thể xuất ra đĩa CD để tự động chạy (tuyệt vời), hoặc file nén lại (Zip files).

Sau khi bấm nút Publish, máy xử lý và báo,

Nháy chuột vào View Output để xem sản phẩm ra sao (Preview):

Nháy vào biểu tượng này để thay đổi cách trình bày các nút và bảng điều khiển. Hãy thử xem.

Nút    để xem các tệp đính kèm.

Các nút để điều khiển chạy slides.

Bảng mục lục các slide nằm bên tay phải màn hình nói trên.

Xuất bài giảng trực tiếp lên mạng qua Adobe Connect

Nháy chọn 

Sau đó nháy chọn , nhập địa chỉ http://hop.edu.net.vn

Máy sẽ hỏi tiếp tên và mật khẩu đăng nhập. Những ai đăng kí được phép mới ắp bài giảng lên phòng học ảo được. Đây là phòng học ảo và thư viện bài giảng điện tử e-Learning đã được Cục CNTT dựng lên. Xin liên hệ với CucCNTT@moet.edu.vn để tham gia tải lên (upload) bài giảng của mình vào phòng học ảo này.

1. Thiết lập thông số ban đầu của giáo viên, báo cáo viên

Thiết lập hồ sơ giáo viên hay báo cáo viên

Hãy vào menu của Adobe Presenter, chọn Preference.

Trong tab đầu tiên, tab Presenter, hãy nháy chuột vào mục Add, để điền các thông tin cá nhân của báo cáo viên. Thí dụ: Họ và tên, nghề nghiệp, ảnh, logo và sơ yếu lý lịch khoa học nếu muốn (Biography).

Kết quả là:

Chọn  từ menu của Adobe Presenter:  Slide Manager

Chọn Sellect All, rồi Edit để chọn tên người báo cáo cho tất cả slide.

Navigation name: Thay đổi tên slide để hiện thị cho gọn, nếu thấy cần.

1. Chèn hình ảnh video giáo viên giảng bài

(Xem hình trên)

Bạn có thể ghi hình video giáo viên giảng bài vào mỗi slide. Hãy dùng webcam ghi video.

1. Chèn âm thanh

Từ menu của Adobe Presenter, nháy chọn các mục Audio với 4 công việc như sau:

Nguyên lý liên quan đến âm thanh và hình ảnh:

1. Âm thanh và hình ảnh đều gắn bó tới từng slide một.
2. Có thể ghi âm, ghi hình trực tiếp (Record), nhưng cũng có thể chèn vào từ một file đã có (Import).

Phần âm thanh và hình ảnh, các bạn hãy tự thao tác để cảm nhận. Chúng tôi không đi vào chi tiết. Tuy nhiên ưu điểm chính của âm thanh trong Adobe Presenter là đồng bộ âm thanh với các hoạt động của slide và biên tập âm thanh.

2. Tạo câu hỏi trắc nghiệm, tương tác, vấn đáp (quizze)

Đây là một ưu điểm rất mạnh của Adobe Presenter. Giáo viên cần khai thác để thể hiện trình độ sư phạm cao khi xây dựng bài giảng điện tử. Chúng tôi đưa ra khái niệm xây dựng hệ thống tương tác thông minh. Các câu hỏi trắc nghiệm khi đi thi tốt nghiệp THPT hay thi đại học có nhiệm vụ đánh giá năng lực thí sinh một cách máy móc: đúng thì được điểm, sai thì thôi. Vì vậy mẫu câu hỏi là “khô cứng”, đơn điệu. Trái lại, các câu hỏi trắc nghiệm trong Adobe Presenter được thiết kế nhằm mục đích giúp người học học được kiến thứ, có hỗ trợ xử lý tình huống, gợi ý. Trong một số trường hợp, CNTT giúp cho mẫu câu hỏi phong phú đa dạng, thí dụ máy phát ra giọng đọc tiếng Anh để người học luyện nghe, rồi điền câu trả lời.

Adobe Presenter giúp giáo viên thiết kế hệ thống câu hỏi tương tác thông minh, xử lý theo tình huống, có nhiều loại, nhiều dạng câu hỏi khác nhau.

Từ menu của Adobe Presenter, nháy chọn mục Quizze Manager.

Thêm câu hỏi trắc nghiệm với nhiều loại khác nhau