Hoạt động dạy

Hoạt động học

- GV hỏi học sinh cả lớp: Các em có biết đất nước ta nằm trong khu vục nào của thế giới không? Hãy chỉ vị trí của Việt Nam trên quả Địa cầu.

- GV treo lược đồ Việt Nam trong khu vực Đông Nam á và nêu: Chúng ta cùng tìm hiểu kĩ hơn về vị trí địa lí và giới hạn của Việt

- GV cho 2 đến 3 HS lên bảng tìm và chỉ vị trí của Việt Nam trên quả Địa cầu, huy động kiến thức theo kinh nghiệm bản thân để trả lời. Ví dụ:

+ Việt Nam thuộc châu á

+ Việt Nam nằm trên bán đảo Đông Dương

+ Việt nam nằm trong khu vực Đông Nam á

- HS quan sát lược đồ, nghe GV giới thiệu để xác định nhiệm vụ học tập

- 2 HS ngồi cạnh nhau cùng quan sát lược đồ,

Nam.

- GV nêu yêu cầu: 2 bạn ngồi cạnh nhau hãy cùng quan sát Lược đồ Việt Nam trong khu vục Đông Nam á trong SGK và:

+ Chỉ phần đất liền của nước ta trên lược đồ.

+ Nêu tên các nước giáp phần đất liền của nước ta.

+ Cho biết biển bao bọc phía nào phần đất liền của nước ta? Tên biển là gì?

+ Kể tên một số đảo và quần đảo của nước ta.

- GV gọi HS lên bảng trình bày kết quả thảo luận.

- GV nhận xét kết quả làm việc của HS, sau đó hỏi cả lớp: Vậy, đất nước Việt Nam gồm những bộ phận nào?

sau đó lần lượt từng em chỉ lược đồ và nêu câu trả lời cho bạn nhận xét. Kết quả làm việc là:

+ Dùng que chỉ chỉ theo đường biên giới của nước ta.

+ Vừa chỉ vừa nêu tên các nước: Trung Quốc , Lào , Cam - pu - chia.

+ Vừa chỉ vào phần biển của nước ta vừa nêu: Biển Đông bao bọc các phía đông, nam, tây nam của nước ta.

+ Chỉ vào từng đảo, từng quần đảo, vừa chỉ vừa nêu tên: Các đảo của nước ta là Cát Bà, Bạch Long Vĩ, Côn Đảo, Phú Quốc, ... các quần đảo là Hoàng Sa, Trường Sa.

- 3 HS lần lượt lên bảng, vừa chỉ lược đồ vừa trình bày về vị trí địa lí và giới hạn của Việt Nam theo các yêu cầu trên. HS cả lớp theo dõi và nhận xét, bổ xung ý kiến.

- HS nêu: Đất nước Việt Nam gồm phần đất liền, phần biển, các đảo và các quần đảo.

- GV yêu cầu HS cả lớp suy nghĩ và trả lời câu hỏi: Vì sao nói Việt Nam có nhiều thuận lợi cho việc giao lưu với các nước trên thế giới bằng đường bộ, đường biển và đường hàng không? (Gợi ý: Từ Việt Nam có thể đi đường bộ sang các nước nào? Vị trí giáp biển và có đường bờ biển dài có thuận lợi gì cho việc phát triển giao thông đường biển của Việt Nam?).

- GV gọi HS nêu ý kiến trước lớp

- GV nhận xét câu trả lời của HS và chính xác lại câu trả lời cho HS (nếu cần).

- HS suy nghĩ theo gợi ý của GV và rút ra câu trả lời cho mình.

Câu trả lời đúng là:

•      Phần đất liền của Việt Nam giáp với các nước Trung Quốc, Lào, Cam - pu - chia nên có thể mở đường bộ giao lưu với các nước này, khi đó cũng có thể đi qua các nước này để giao lưu với các nước khác.
•      Việt Nam giáp biển, có đường bờ biển dài, thuận lợi cho việc giao lưu với các nước trong khu vực và trên thế giới bằng đường biển.
•      Vị trí địa lí của Việt Nam có thể thiết lập đường bay đến nhiều nước trên thế giới.

- Một vài HS nêu ý kiến trước lớp, cả lớp nghe, bổ sung ý kiến và đi đến thống nhất câu trả lời như trên.

- GV chia lớp thành các nhóm nhỏ, phát cho mỗi nhóm 1 phiếu thảo luận và yêu cầu các em trao đổi trong nhóm để hoàn thành phiếu.

- Các nhóm cùng hoạt động để hoàn thành phiếu của nhóm mình(1 nhóm làm vào phiếu viết trên giấy khổ to).

phiếu thảo luận

Bài: Việt Nam - đất nước chúng ta

Nhóm: ............................

Các em hãy cùng xem lược đồ Việt Nam (trang 67, SGK), Bảng số liệu về diện tích của một số nước châu á và thảo luận để hoàn thành các bài tập sau:

1. phần đất liền của nước ta có đặc điểm gì? em hãy đánh dấu  vào ô  sau các ý đúng

       a) hẹp ngang    

       b) rộng, hình tam giác   

       c) chạy dài     

       d) có đường biển như hình chữ S 

2. Điền chữ hoặc số thích hợp vào ô    ....................    trong các câu sau:

a) Từ Bắc vào Nam theo đường thẳng, phần đất liền nước ta dài

...................................

b) Từ Tây sang Đông, nơi hẹp nhất là ở    ..................................    chưa đầy

    ..................................

c) Diện tích lãnh thổ Việt Nam rộng khoảng   ..................................

d) So với các nước Trung Quốc, Nhật Bản, Lào, Cam - pu - chia thì diện tích nước ta rộng hơn diện tích các nước     ...............................   và hẹp hơn diện tích của   ....................................

- GV theo dõi HS làm việc và giúp đỡ cácnhóm gặp khó khăn.

- GV yêu cầu nhóm HS đã làm vào phiếu khổ giấy to lên bảng trình bày kết quả thảo luận.

- GV nhận xét kết quả làm việc của HS, tuyên dương các nhóm làm việc tốt.

- Nêu khó khăn và nhờ GV giúp đỡ (nếu có).

- Nhóm HS được yêu cầu dán phiếu của nhóm lên bảng và trình bày kết quả thảo luận, các nhóm khác theo dõi và bổ sung ý kiến (nếu cần).

Đáp án:

1. Đánh dấu vào các ý a, c, d

2. a)1650km

    b) Đồng Hới; 50km

    c) 330000km2

    d) Lào, Cam - pu - chia; Trung Quốc, Nhật Bản.

GV tổ chức cuộc thi giới thiệu "Việt Nam đất nước tôi"

- GV nêu cách chơi: Mỗi tổ cử 1 bạn (hoặc 1 nhóm bạn) tham gia cuộc thi. Các em sẽ

- Các tổ nghe GV hướng dẫn, sau đó nhận đồ dùng và chuẩn bị trong tổ. Có thể chọn một

nhận được 1 lược đồ Việt Nam trong khu vực Đông Nam á nhưng còn trống 1 số chú thích, một bộ gồm 7 thẻ từ ghi tên các đảo, quần đảo của Việt Nam, các nước giáp với phần đất liền của Việt Nam. Các em sử dụng các đồ dùng này, vận dụng các kiến thức trong bài để giới thiệu với các bạn về vị trí địa lí, giới hạn, hình dạng, diện tích của Việt Nam.

- GV cho các tổ bốc thăm thứ tự thi, sau đó gọi đại diện các tổ lên trình bày theo thứ tự đã bốc thăm.

- GV cho HS cả lớp bình chọn nhóm giới thiệu về đất nước Việt Nam hay, đúng, hấp dẫn nhất.

- GV nhận xét về cuộc thi, tuyên dương nhóm giới thiệu hay nhất.

- GV tổng kết tiết học, dặn dò HS về nhà học thuộc bài và chuẩn bị bài sau.

nhóm bạn, sau đó phân chia các phần giới thiệu cho từng bạn. Sau đây là một ví dụ về bài giới thiệu của HS:

    Chào mừng các bạn đếnvới Việt Nam, đất nước xinh đẹp của chúng tôi. Đất nước chúng tôi nằm trên bán đảo Đông Dương, trong khu vực Đông Nam á (chỉ lược đồ). Phía Bắc nước tôi giáp với Trung Quốc, phía Tây và Tây Bắc giáp với Lào, phía Tây Nam giáp Cam - pu - chia (lần lượt dán các thẻ từ Trung Quốc, Lào, Cam - pu - chia lên lược đồ). Phần đất liền của nước tôi trông giống như chữ S, trải dài 1650km từ Bắc đến Nam, từ Tây sang Đông nơi hẹp nhất chưa đầy 50km. Ngoài phần đất liền, nước tôi còn có biển với các đảo và quần đảo như: Phú Quốc, Côn Đảo, Hoàng Sa, Trường Sa (gắn các thẻ từ này lên lược đồ).

- Đại diện các nhóm tham gia trình bày trước lớp.

- HS cả lớp cùng bình chọn (có thể theo hình thức giơ tay, chấm điểm).

Hoạt động dạy

Hoạt động học

- GV gọi 3 HS lên bảng, yêu cầu trả lời các câu

- 3 HS lần lượt lên bảng trả lời các câu hỏi sau:

hỏi về nội dung bài cũ, sau đó nhận xét và cho điểm HS

- Giới thiệu bài: Trong tiết học này chúng ta cùng tìm hiểu về địa hình, khoáng sản của nước ta và những thuận lợi do địa hình và khoáng sản đem lại.

+ Chỉ vị trí địa lí của nước ta trên lược đồ Việt Nam trong khu vực Đông Nam á và trên quả địa cầu.

+ Phần đất liền của nước ta giáp với những nước nào? Diện tích lãnh thổ là bao nhiêu ki - lô - mét vuông?

+ Chỉ và nêu tên một số đảo và quần đảo của nước ta.

- GV yêu cầu 2 HS ngồi cạnh nhau cùng quan sát lược đồ địa hình Việt Nam và thực hiện các nhiệm vụ sau:

+ Chỉ vùng núi và vùng đồng bằng của nước ta.

+ So sánh diện tích của vùng đồi núi với vùng đồng bằng của nước ta.

+ Nêu tên và chỉ trên lược đồ các dãy núi của nước ta. Trong các dãy núi đó, những dãy núi nào có hướng tây bắc - đông nam, những dãy núi nào có hình cánh cung?

+ Nêu tên và chỉ trên lược đồ các đồng bằng và cao nguyên ở nước ta.

- GV gọi HS trình bày kết quả thảo luận trước lớp.

- GV nhận xét và giúp HS hoàn thiện câu trả lời.

- GV hỏi thêm cả lớp: Núi nước ta có mấy hướng chính, đó là những hướng nào?

- GV tổ chức cho một số HS thi thuyết trình các đặc điểm về địa hình Việt Nam trên bản đồ địa lí tự nhiên Việt Nam.

- GV tuyên dương cả 3 HS đã tham gia thi, đặc biệt khen ngợi bạn được cả lớp bình chọn.

- HS nhận nhiệm vụ và cúng nhau thực hiện.

Kết quả làm việc tốt là:

+ Dùng que chỉ khoanh vào từng vùng trên lược đồ.

+ Diện tích đồi núi lớn hơn đồng bằng nhiều lần (gấp khoảng 3 lần).

+ Nêu tên đến dãy núi nào thì chỉ vào vị trí của dãy núi đó trên lược đồ:

•      Các dãy núi hình cánh cung là: Sông Gâm, Ngân Sơn, Bắc Sơn, Đông Triều (ngoài ra còn dãy Trường Sơn Nam).
•      Các dãy núi có hướng tây bắc - đông nam là: Hoàng Liên Sơn, Trường Sơn Bắc.

+ Các đồng bằng: Bắc Bộ, Nam Bộ, duyên hải miền Trung.

+ Các cao nguyên: Sơn La, Mộc Châu, Kon Tum, Plây - ku, Đắk Lắk, Mơ Nông, Lâm Viên, Di Linh.

- 4 HS lần lượt lên bảng thực hiện 4 nhiệm vụ trên, cả lớp theo dõi, nhận xét và bổ xung ý kiến (nếu cần)

- 1 HS phát biểu ý kiến, cả lớp nghe và bổ xung ý kiến (nếu cần):

    Núi nước ta có hai hướng chính đó là hướng tây bắc - đông nam và hình vòng cung.

- 3 HS xung phong lên bảng thi thuyết trình (vừa thuyết trình vừa chỉ trên bản đồ), HS cả lớp theo dõi nhận xét và bình chọn bạn thuyết trình hay, đúng nhất.

- GV treo lược đồ một số khoáng sản Việt Nam và yêu cầu HS trả lời các câu hỏi sau:

+ Hãy đọc tên lược đồ và cho biết lược đồ này dùng để làm gì?

+ Dựa vào lược đồ và kiến thức của em, hãy nêu tên một số loại khoáng sản ở nước ta. Loại khoáng sản nào có nhiều nhất?

+ Chỉ những nơi có mỏ than, sắt, a - pa - tít, bô - xít, dầu mỏ.

- GV nhận xét các câu trả lời của HS, sau đó yêu cầu HS vừa chỉ lược đồ trong SGK vừa nêu khái quát về khoáng sản ở nước ta cho bạn bên cạnh nghe.

- GV gọi HS trình bày trước lớp về đặc điểm khoáng sản của nước ta.

- GV nhận xét, hoàn thiện phần trình bày của HS.

- HS quan sát lược đồ, xung phong trả lời câu hỏi. Mối HS chỉ trả lời 1 câu hỏi, các học sinh khác theo dõi và bổ xung cho bạn để có câu trả lời đúng nhất:

+ Lược đồ một số khoáng sản Việt Nam giúp ta nhận xét về khoáng sản Việt Nam (có các loại khoáng sản nào? Nơi có loại khoáng sản đó?).

+ Nước ta có nhiều loại khoáng sản như dầu mỏ, khí tự nhiên, than, sắt, thiếc, đồng, bô - xít, vàng, a - pa - tít, ... Than đá là loại khoáng sản có nhiều nhất.

+ HS lên bảng chỉ trên lược đồ, chỉ đến vị trí nào thì nêu trên vị trí đó.

•      Mỏ than: Cẩm Phả, Vàng Danh ở Quảng Ninh.
•      Mỏ sắt: Yên Bái, Thái Nguyên, Thạch Khe (Hà Tĩnh).
•      Mỏ a - pa - tít: Cam Đường (Lào Cai)
•      Mỏ bô - xít có nhiều ở Tây Nguyên.
•      Dầu mỏ đã phát hiện các mỏ Hồng Ngọc, Rạng Đông, Bạch Hổ, Rồng trên Biển Đông ...

- HS làm việc theo cặp, lần lượt từng HS trình bày theo các câu hỏi trên, HS kia theo dõi và nhận xét, sửa chữa, bổ sung phần trình bày cho bạn.

- 1 HS lên bảng thực hiện yêu cầu, HS cả lớp theo dõi và bổ sung ý kiến.

- GV chia HS thành các nhóm nhỏ, phát cho mỗi nhóm 1 phiếu học tập và yêu cầu các em cùng thảo luận để hoàn thành phiếu.

- HS chia tành các nhóm, mỗi nhóm khoảng 4 em, nhận nhiệm vụ và triển khai thảo luận để hoàn thành phiếu sau:

phiếu học tập

Bài: Địa hình và khoáng sản

Nhóm: ...................................

Hãy cùng trao đổi với các bạn trong nhóm để hoàn thành các bài tập sau:

1.Hoàn thành các sơ đồ sau theo các bước

  Bước 1: Điền thông tin thích hợp vaod chỗ "........"

  Bước 2: Vẽ mũi tên để hoàn thành sơ đồ.

 a)        

 b)

2. Theo các em chúng ta phải sử dụng đất, khai thác khoáng sản như thế nào cho hợp lí? Tại sao phải làm như vậy?

............................................................................................................................................................................................................................................................................

- GV theo dõi HS làm việc và giúp đỡ các nhóm gặp khó khăn.

- GV yêu cầu 2 nhóm HS lên bảng trình bày kết quả thảo luận, mỗi nhóm trình bày theo 1 bài tập. GV theo dõi HS báo cáo và sửa chữa hoàn thiện câu trả lời của HS.

- GV nhận xét kết quả làm việc của HS, tuyên dương các nhóm làm việc tốt.

- Nêu khó khăn và nhờ GV giúp đỡ (nếu có).

- 2 nhóm HS lên bảng và trình bày kết quả thảo luận, các nhóm khác theo dõi và bổ sung ý kiến (nếu cần).

Đáp án:

1. a) nông nghiệp (trồng lúa)

b) khai thác khoáng sản; công nghiệp

Vẽ mũi tên theo chiều 

2. Sử dụng đất phải đi đôi với việc bồi bổ đất để đất không bị bạc màu, xói mòn ...

Khai thác và sử dụng khoáng sản phải tiết kiệm, có hiệu quả vì khoáng sản không phải là vô tận.