ĐỀ 9 : Tả cảnh và tư tương thương dân Nguyễn Trãi trong “ cảnh tình mùa hè ”
BÀI LÀM
Rất nhiều tác phẩm thể hiện tài năng đa dạng , phong phú của Nguyễn Trãi , trong đó tập thơ chữ nôm “ Quốc âm thi tập ” là tập thơ đáng chú ý . Được sáng tác không liên tục từ hòi trẻ , hồi chưa đỗ đạt lưu lạc , cho đến lúc làm quan to , công thành danh toại và khi về già, bị biếm trich , ở ẩn Côn SƠN …có thể nói rằng tập thơ là một tập đại thành mang chứa không biết bao nhiêu nỗi lòng , tâm sự của Nguyễn Trãi . Dẫu vẫy khép lại “ Quốc âm thi tập ” , nỏi bật hơn cả , đó vẫn là một tình yêu nồng đượm , tha thiết với thiên nhiên , đất nước , thể hiện triết lí sống mà suốt đời giác giả , luôn theo đuổi . Triết lí sống vì sự ấm no , hạnh phúc của người dân .
Bài thơ số 43 trong chùm đề tài “ Bảo kính cảm giới ” được sách giáo khoa lớp 10 ( tập 1 ) đặt đầu đề là “ cảnh tình mùa hè ’’ chính là một bài thơ tiêu biểu cho chủ đề này
Rồi hóng mát thuở ngày trường ,
Hè lục đùn đùn tán rợp trương .
Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ .
Hồng liên đã tịn một mùi hương .
Lao xao chợ cá hàng ngư phủ .
Dắng dỏi cầm ve lầu tịnh dương .
Lẽ có ngu cầm đàn một tiếng ,
Dân giàu đủ khắp đòi phương .
Điểm đáng chú ý ở bài thơ trước hết thể hiện , sự sáng tạo của tác giả trong việc sử dụng và cách tân thể thơ bát cú Trung Quốc . Việc giữ lại số lượng câu , chữ của thể thơ này nhưng xem câu thơ 6 chữ ở câu 1 và câu 8 thể hiện sự sáng tạo .
Và ý thức trân trong đối với nggoon ngữ và văn hóa dân tộc sự phân cách cộng với nggon ngữ , Tiếng Việt được sử dụng trong tập thơ , , bài thơ , suy cho cùng đó cũng chính là tấm lòng với đất nước , Quê Hương , rõ ràng điều đó với Nguyễn Trãi không chỉ thể hiện bằng những hành động , thiết thực nhằm bảo vệ tổ quốc , của thời kì lam sơn khởi nghĩa hào hùng . Ông chú ý điều này cả khi sáng tác thơ , , sáng tác văn chường . Chính vì vậy tiếp cận với “ cảnh mùa hè ”nói riêng , và “ Quốc âm thi tập ”nói chung điều trên đây chính là một trong những điểm sáng đầu tiên , mà người đọc phải hướng đến trước khi đi vào một hệ thống hình ảnh thiên nhiên mùa hè , vẽ lên một bức trnh mùa hè hết sức sắc sảo của bài thơ .
Mở đầu như thường lệ của kết cấu thể thơ thất ngôn bát cú , Nguyễn Trãi giới thiệu tâm cảnh sáng tác của mình :
Rồi hóng mát thuở ngày trường ,
Huề lục đùn đùn tán lớp dương .
Tức là trong trường hợp này , ông cũng khẳng định mối “ tiên ưu ” canh cánh bên lòng thế mà ở đây Nguyễn Trãi làm kẻ nhàn tán . Rõ ràng với con người ông , bài thơ chắc chắn ra đời trong hoàn cảnh đau đớn nhất của Nguyễn Trãi hoàn cảnh của một giai đoạn mà Nguyễn Trãi bắt buộc phải cáo quan về ở ẩn ở Côn Sơn . Khác với Nguyễn Du về sau Nguyễn Trãi là con người sinh ra để hành đọng . Thể mà con , lúc này , con người hành động ấy phải nói : “ Ròi , hóng mát thuở ngày trường ” … Câu thơ chỉ hoàn cảnh sáng tác mà ngấm ngầm , mọt tấc lòng , một tâm tư . Thế nhưng , nhìn ở khía cạnh tinh thần , Nguyễn Trãi không phải là kẻ bi quan , yếm thế . Nghị lục , niềm tin , những nghị lực , những niềm tin đã được mài dũa từ thời kì “ nếm mật nằm gai ” đã giúp ông vượt lên , hoàn cảnh , số phận . Ông vãn nhận ra vẻ đẹp của thiên nhiên đất nước . Vẻ đẹp của cuộc sống người dân đáng lẽ là sung túc , no ấm hơn nữa là trong buổi thái bình . Vẻ đẹp ấy giúp chúng ta khẳng định rằng , ông không chỉ là một nhà quân sự ,một bậc “ khai quốc cong thần ’’, ông còn là một nghệ sĩ lớn . Người nghệ sĩ ấy vượt lên một nỗi buồn tê tái , dựng lên một bức tranh mùa hè đày sắc màu , đầy những thức vị điển hình . Hình ảnh cây tre “ Tán rợp trương ” , hình ảnh “ lửa lựu lập lòe đơm bông ” . trong câu : “ Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ
Hồng liên đã tịn một mùi hương ”. Hình ảnh sen hồng – một loài hoa tiêu biểu của mùa hè – tỏa hương … tất cả tạo nên một bức tranh mùa hè đầy màu sắc , thể hiện khả năng cảm nhận , thấu đáo của người nghệ sĩ khi họa bút . . Oử đây khi họa bút rất nhiều giác quan sử dụng . Từ thị
nguon VI OLET
