Giáo án học kì 1

HOẠT ĐỘNG GV VÀ HS

NỘI DUNG

Hoạt động 1:Hệ thống lại chương trình

GV: Hệ thống lại các kiến thức cơ bản trọng tâm của chương trình hoá lớp 10

qua đó giới thiệu chương trình lớp 11

Chương 1: Cấu tạo nguyên tử

Chướng 2: Bảng HTTH

Chương 3: Liên kết hóa học

Chướng 4: PU oxi hóa khử

Chương 5: Halogen

Chương 6: Oxi lưu huỳnh

Chương 7: Tốc độ phản ứng- CBHH

Hoạt động 2: Ôn tập CT nguyên tử

GV: Nguyên tử cấu tạo mấy phần? mấy loại hạt ?. Những hạt nào mang điện?

HS: Dựa vào kến thức đã học trả lời

GV: Từ câu trả lời vẽ sơ đồ cấu tạo nguyên tử lên bảng

HS: Nhắc lại kí hiệu nguyên tử và ý nghĩa A, Z

GV: Nhấn mạnh lại CT Số p = số e= Z (Số hiệu nguyên tử) = STT ô (BTN)

GV: Cho BT gọi HS điền vâo

         ÔN TẬP ĐẦU NĂM (tiết 1)

I. Cấu tạo nguyên tử

1. Nguyên tử

    Kí hiệu nguyên tử : :

      + A = Z + N : số khối.

     +  Số p = số e= Z (Số hiệu nguyên tử) = STT ô (BTN)

2. Nguyên tố hóa hoc và Đồng vị

Bài tập 1  Cho ,

Cho ,

- Có..4.. nguyên tử

- Có ...2...nguyên tố

-  .../.....và .../...là các đồng vị của nhau.

GV: Nhắc lại nguyên tố là gì ? Đồng vị là gì ? Công thức tính Tính khối lượng nguyên tử trung bình cua 1 nguyên tố

HS:giải bt

GV: Nhận xét

Hoạt động 3: Ôn tập cấu hình

GV: Nhắc lại cách ghi cấu hình electron nguyên tử ?

HS: Đọc lại trật tự phân bố e trong nguyên tử

GV: Lưu ý lại cách nhớ nhanh

HS: Viết cấu hình electron nguyên tử 19K, 20Ca, 26Fe, 35Br.

GV Nhấn mạnh  viết phân bố năng lượng rồi chuyển sang cấu hình electron nguyên tử.

Hoạt động 4: Ôn tập bảng TH

GV : Bảng TH cấu tạo bởi những phần nào?

HS: Nhắc lại cấu tạo chung BTH

GV: Nhắc lại các CT  và nhấn mạnh cách xác định vị trí từ cấu tạo

(Lớp 11A1, 11B làm thêm Fe)

GV:Nêu quy luật biến đổi tính chất kim loại, phi kim, độ âm điện, bán kính nguyên tử trong một chu kì, trong một phân nhóm chính?

GV: Lưu ý HS cáh ghi nhớ F là Pkim mạnh nhất-->

- Có.......nguyên tử

- Có ......nguyên tố

-  ........và ......là các đồng vị của nhau

- Nguyên tố hoá học : tập hợp các nguyên tử có cùng điện tích hạt nhân.

  -Đồng vị : các nguyên tử của cùng một nguyên tố hoá học có cùng số p nhưng khác nhau về số n.

  - Công thức tính NTKTB

Bài tập 2  : Tính khối lượng nguyên tử trung bình  của Clo biết clo có 2 đồng vị là chiếm 75,77% và chiếm 24,23% tổng số nguyên tử.

                   ≈ 35,5

3. Cấu hình electron nguyên tử

B1: Ghi phân bố e: 1s2s2p3s3p4s3d4p5s4d5p…

B2: Sắp xếp lại theo lớp

19K       Phân bố  E : 1s22s22p63s23p64s1

             Ch : 1s22s22p63s23p64s1

20Ca

             Phân bố E : 1s22s22p63s23p64s2

            Ch : 1s22s22p63s23p64s2

26Fe

             Phân bố E : 1s22s22p63s23p64s23d6

            Ch : 1s22s22p63s23p63d64s2

35Br

            Phân bố E :1s22s22p63s23p64s23d104p5

           Ch :1s22s22p63s23p63d104s24p5

II. Định luật tuần hoàn

1. Cấu tạo BTH

                            Ô  : 110 nguyên tố

Bảng TH gồm      Chu kì : 7 (1,2,3 nhỏ, 4,5,6 ck lớn )

                            Nhóm : 8 nhóm (8PNC,8PNP), 18 cột

Stt ô = Z = số p= số e

STT chu kì = số lớp e

STT nhóm = e hóa trị

STT nhóm A = số e LNC

-Nếu e LNC là 12,3--> nguyên tố là kim loại (Nhóm I,II,IIIA)

-Nếu e LNC là ,5,67--> nguyên tố là phi kim( Nhóm V,VI,VII)

-Nếu e LNC là 8 --> nguyên tố là khí hiếm) VIIIA)

-Riêng IV thì C, Si là phi kim , còn lại kim loại

- Kim loại nằm phía dưới, bên trái đuờng thẳng đi qua các nguyên tố B,As, Te, Si, At

   20Ca: 1s22s22p63s23p64s2  --> Ô 20, Chu kì 4, Nhóm IIA

    26Fe    1s22s22p63s23p63d64s2  --> Ô 26, Chu kì 4, Nhóm VIIIB

2. Quy luật biến đổi tính chất

Trong BTH :

Chu kỳ :

            - Bán kính giảm dần

            - Độ âm điện tăng dần

            - Tính axit của oxit và hiđrôxit tương ứng tăng dần

Phân nhóm       - Bán kính tăng dần

  chính               - Độ âm điện  giảm dần

                           - Tính bazơ của oxit và hiđrôxit

(tức độ âm điện lớn nhất, bán kính nguyên tử nhỏ nhất, …)

GV: Yêu cầu HS so sánh tính chất của đơn chất và hợp chất của nitơ và photpho.

Hoạt động 5:Ôn tập liên kết hóa học

- GV: ? Hãy phân loại liên kết hoá học ? Mối quan hệ giữa hiệu độ âm điện và liên kết hoá học ?

- GV: ? Mối quan hệ giữa liên kết hoá học và một số tính chất vật lí ?

HS: Trả lời từ kiến thức đã học

HS: Lên bảng làm

-Hợp chất có LK ion gồm…Na2O,CaCl2

-Hợp chất có LK CHT p/c gồmHCl

NH3, H2O

-Hợp chất có LK CHT không p/c gồmN

CH4

Hoạt động 6:

GV: hãy nhắc lại các khái niệm: Chất khư, oxi hóa, QT khử, QT oxi hóa ?

                           tương ưng tăng dần

VD: so sánh tính chất của đơn chất và hợp chất của nitơ và photpho.

7N : 1s22s22p3

15P : 1s22s22p63s23p3

Chúng thuộc nhóm VA

Bán kính nguyên tử N < P

Độ âm điện N > P

Tính phi kim N > P

Hiđroxit HNO3 có tính axit mạnh hơn H3PO4

III. Liên kết hoá học

1. Liên kết ion hình thành do lực hút tĩnh điện giữa các ion mang điện tích trái dấu:

2. Liên kết cộng hoá trị được hình thành do sự góp chung cặp electron:

3. Mối quan hệ giữa hiệu độ âm điện và loại liên kết hoá học:

BT3 : Cho các chất sau  N2, Na2O, CH4, HCl, CaCl2.  NH3, H2O

a. Hãy cho biết :

-Hợp chất có LK ion gồm……………

-Hợp chất có LK CHT p/c gồm……………

-Hợp chất có LK CHT không p/c gồm……………

-Hợp chất dễ bay hơi gồm…………………

b. Viết CTCT Cte cuat N2,H2O NH3 nhận xét loại LK

IV. Phản ứng oxi hoá khử:

1. Khái niệm:

- Chất khư là chất nhường e có số oxi hóa tăng sau phản ứng

- Chất oxi hóa là chất nhận  e có số oxi hóa giảm sau phản ứng

- Quá trình khư là QT nhận  e

-Quá trình khư là QTnhường e

- Phản ứng Oxi hóa khử là phản ứng có xảy ra sự cho và nhận e

(Σe cho = Σe nhận)

Cách nhớ : KHỬ -CHO-TĂNG ; O –NHẬN- GIẢM

 2KMnO4+16HCl  2 MnCl2+ 5Cl2 + 2KCl + 8H2O

Oxi hóa     khử

HOẠT ĐỘNG GV VÀ HS

NỘI DUNG

Hoạt động 1: Ôn tập CPT

GV: Minh họa chi tiết PP nhẩm nhanh cân bằng

GV: Lưu ý cách tính H2O hay sai do không trừ H của muối

                    ÔN TẬP ĐẦU NĂM (tiết 2)

1. Cân bằng phản ứng oxi hóa khử

B1: Tìm số e cho đặt bên chất nhận và tìm e nhận đặt chất cho

B2: Cân bằng kim loại --> Phi kim --> H và O

Vi dụ 1: Cân bằng các phản ứng sau

 8Al  +  30HNO3 8Al(NO3)3  +  3N2O  +  15H2O

2.

3.

4.

HS: Áp dụng tương tự

GV: Sửa các lỗi hs

GV: Chỉ dạy cho lớp

HS: Thảo luận làm 5 phút theo 5 nhóm

Với lop nâng cao

5.

6.

Ví dụ 2 - Cân bằng ph­ơng trình phản ứng sau:

Ví dụ 3:

Nếu tỉ lệ NO:NO2=2:1 ta có

Bài tập áp dụng

Bài 1: Cân bằng các phản ứng sau bằng phương pháp thăng bằng electron

1. S + HNO3  H2SO4 + NO
2. KClO3  KCl + KClO4
3. Mg + HNO3  Mg(NO3)2 + NO + H2O
4. Al + H2SO4  Al2(SO4)3  + SO2 + H2O
5. Zn + HNO3  Zn(NO3)2 + NH4NO3 + H2O

Bài 2. Lập PTHH của các PƯ  oxi hóa – Khử sau bằng phương pháp thăng bằng e.

   a)  Fe  +  H2SO4  Fe2(SO4)3  +   SO2 + H2O.

      b) FexOy    +   CO     FemOn   +  CO2 .

   c) Al  +  HNO3    Al(NO3)3  +   N2O   +  NO  +  H2O.

Biết  .

Bài 2.

a) 2 + 6 H2O42(SO4)3  + 3O2 + 6H2O.

1x    2     2  + 6e.

3x       + 2e      

c)            +         +    .

Hoạt động 2: V-CBHH

GV: Nhắc lại khái niệm và tốc độ PƯ

HS: Nêu lại các yếu tố ảnh hưởng đến V pư

? Nhắc lại nguyên lí chuyển dịch CBHH ?

GV: Cho ghi lại

GV: Nhắc lại cách xác định chiều chuyển dịch CB khi tác động

GV: Chỉ dạy lop khá

HS: Vận dụng nguyên lí Le Chatelier

đề chọn và giải thích các đáp án

          1x   xm  +  2(my-nx) e     xm

(my-nx)x           +   2e

m+ (my-nx)x+ (my-nx).

   +      + +  + H2O.

Từ    

       3x   5  +  17e        2     +     3

     17x                     + 3e

17   +   66    17 + 3 +  9  +   33 H2O.

2. Cân bằng hóa học

a.  Tốc độ phản ứng là độ biến thiên nồng độ của một trong các chất phản ứng hoặc sản phẩm trong một đơn vị thời gian.

C: độ biến thiên nồng độ (mol/l),  t: độ biến thiên thời gian (s), x: hệ số tỉ lượng.

Các yếu tố ảnh hưởng tốc độ phản ứng:C,T,P,Xt,S

b. Nguyên lí chuyển dịch cân bằng (Le Chatelier): “Một hệ đang ở trạng thái cân bằng ,khi thay đổi các điều kiện C, T, P  thi cân bằng của phản ứng sẽ chuyển dời theo chiều : chống lại sự thay đổi đó

Ví dụ 1:  Trong CN người ta điều chế NH3 theo phương trình

. khi tăng nồng độ H2 lên hai  lần (giữ nguyên nồng độ của N2 và nhiệt độ phản ứng) thì tốc độ phản ứng tăng lên bao nhiêu lần?

A. 2 lần   B. 4 lần  C. 8 lần  D. 16lần

 Hướng dẫn giải:       giả sử ban đầu [N2] = a M.   [H2] = bM

tốc độ pư ban đầu được tính bằng CT.   v1 = k[N2][H2]3 = k.a.b3

     -  -  -   - sau  -   -  -   -   -  -   -   -  CT:   v2= k[N2][H2]3= k.a.(2b)3

                                      => v2 = 8 v1.. Chọn đáp án C

c. Các câu hỏi vận dụng

1. Cho phản ứng thuận nghịch ở trạng thái cân bằng:

4NH3 (k)  + 3O2 (k)     ⇌    2N2 (k) + 6H2O(h)   <0

Cân bằng sẽ chuyển  dịch theo chiều thuận khi:

A. Tăng nhiệt độ B. Thêm chất xúc tác 

C. Tăng áp suất  D. Loại bỏ hơi nước

Hướng dẫn giải

A : Vì CBCD sang thu nhiệt (nghịch)

GV:Sửa và giải thích thêm lí do loại các đấp án A, C,B

GV: màu của hỗn hợp do màu 2 khí quyết định

-Nhạt màu N2O4 nhiều

-Đậm màu NO2

HS: Giải thích : Ngâm vào đá tức giảm nhiệt đô--> CBCD tăng nhiệt (tỏa)= chiều nghịch --> là chiều tạo nhiều N2O4 --> màu nhạt ddi

HS: Nêu chọn và giải thích đấp án

GV: Sửa và chú ý nhấn mạnh: Khi 2 mol khí bằng nhau, thì P không ảnh hưởng đến CBHH

B: Xúc tác không ảnh hương đến CB

C: Tăng áp suất CBCD giảm mol khí 8-7 chiều nghịch

D. Giảm H2O CBCD tăng H2O tức ttạo ra H2O --> chiều thuận

1. Xét phản ứng sau ở trạng thái cân bằng

              N2O4 (k)            ⇄ 2NO2 (k)  ΔH = 78 kJ

                  (không màu)   (nâu đỏ)

Màu của hỗn hợp chất phản ứng sẽ thay đổi như thế nào nếu ta ngâm bình đựng hỗn hợp khí vào nước đá:

A. Không đổi B. Đậm lênC. Nhạt đi   D. Đậm lên sau đó nhạt đi

Hướng dẫn giải

Ngâm vào đá tức giảm nhiệt đô--> CBCD tăng nhiệt (tỏa)= chiều nghịch --> là chiều tạo nhiều N2O4 --> màu nhạt ddi

2. Cho các cân bằng sau:

(I) 2HI (k) ⇄ H2 (k) + I2 (k);   

(II) CaCO3 (r) ⇄ CaO (r) + CO2 (k);

(III) FeO (r) + CO (k) ⇄ Fe (r) + CO2 (k);   

(IV) 2SO2 (k) + O2 (k) ⇄ 2SO3 (k). 

Khi giảm áp suất của hệ, số cân bằng bị chuyển dịch theo chiều nghịch là

A. 4.  B. 3.  C. 2. D. 1.   DHB 2010

Hướng dẫn giải

Khi giảm áp suất CBCD chiều tăng mol khí

I) 2HI (k) ⇄ H2 (k) + I2 (k); --> CBCD không chuyển dịch 

(II) CaCO3 (r) ⇄ CaO (r) + CO2 (k);--> CBCD chiều thuận

(III) FeO (r) + CO (k) ⇄ Fe (r) + CO2 (k); --> CBCD không CD 

(IV) 2SO2 (k) + O2 (k) ⇄ 2SO3 (k).> CBCD chiều nghịc

HOẠT ĐỘNG GV VÀ HS

NỘI DUNG

Hoạt động 1:

- Gv: Chiếu phim TN 1 .

: http://www.youtube.com/watch?v=mp96DevatUc

Yêu cầu hs trả lời:

Những chất nào dẫn điện? chất nào không dẫn điện?

Hs: Quan sát, nhận xét và trả lời

GV: Khái quát các dd dẫn điện ta có đó là những dd axit, bazơ, muối --> Kêt luận Dung dịch muối, axít, bazơ: dẫn điện.

GV: NaCl rắn không dẫn điện nhưg dd NaCl dẫn điện vậy điều gì đã xả ra khi cho NaCl vào nước

Hay Tại sao dd này dẫn điện được mà dd khác lại không dẫn điện được?

Hoạt động 2:

GV: Chiếu phim TN2:

:http://www.youtube.com/watch?v=szOgvWYu7A0

Hs: Vận dụng kiến thức dòng điện đã học lớp 9 và nguyên cứu trong sgk về nguyên nhân tính dẫn điện của các dd axít, bazơ, muối trong nước để trả lời.

- Gv: Giới thiệu khái niệm: sự điện li, chất điện li, biểu diễn phương trình điện li Giải thích vì sao nước tự nhiên dẫn được điện

- Gv: Hướng dẫn hs cách viết phương trình điện li của NaCl, HCl, NaOH.

Hs: Viết pt điện li của axit, bazơ, muối.

HS: Khái quát thành PT chung

Hoạt động 3:

- Gv: Chiếu phim TN 3

http://www.youtube.com/watch?v=_4P-Kr0bJew

? Nhận xét đô dẫn điện của 2 axit ?

? Chất nào điện li mạnh hơn

Hoạt động 4:

- Gv: Đặt vấn đề: Tại sao dd HCl  0,1M dẫn điện mạnh hơn dd CH

I. Hiện tượng điện li:

1. Thí nghiệm:

-dd NaCl, HCl, NaOH..dẫn điện

-H2O , đường, NaCl rắn không dẫn điện

* Kết luận:

-Dung dịch muối, axít, bazơ: dẫn điện.

-Các chất rắn khan: NaCl,  NaOH và 1 số dung dịch rượu, đường: không dẫn điện.

2. Nguyên nhân tính dẫn điện của các dd axít, bazơ, muối trong nước:

-Các muối, axít, bazơ khi tan trong nước phân li ra các ion làm cho dd của chúng dẫn điện.

-Quá trình phân li các chất trong H2O ra ion là sự điện li.

-Những chất tan trong H2O phân li thành các ion gọi là chất điện li.

-Sự điện li được biểu diễn bằng pt điện li:

NaCl  Na+ + Cl-

HCl  H+ + Cl-

NaOH Na+ + OH-

 Chất điện li --> Catino + Anion

II. Phân loại các chất điện li:

1. Thí nghiệm: sgk

- Nhận xét: ở cùng nồng độ thì HCl phân li ra ion nhiều hơn CH3COOH .

2. Chất điện li mạnh và chất điện li yếu:

a. Chất điện li mạnh:

3COOH 0,1M?

Hs: Nghiên cứu sgk để trả lời: Nồng độ các ion trong dd HCl lớn hơn nồng độ các ion trong dd CH3COOH, nghĩa là số phân tử  HCl  phân li ra ion nhiều hơn số phân tử CH3COOH phân li ra ion.

- Gv: Gợi ý để hs rút ra các khái niệm chất điện li mạnh.

Gv: Khi cho các tính thể NaCl vào nước có hiện tượng gì xảy ra ?

Hs: Viết pt biểu diễn sự điện li.

- Gv: Kết luận về chất điện li mạnh gồm các chất nào.

- Gv: Lấy ví dụ CH3COOH để phân tích, rồi cho hs rút ra định nghĩa về chất điện li yếu.

   Cung cấp cho hs cách viết pt điện li của chất điện li yếu.

- Gv: Yêu cầu hs nêu đặc điểm của quá trình thuận nghịch và từ đó cho hs liên hệ với quá trình điện li.

- Khái niệm: Chất điện li mạnh là chất khi tan trong nước, các phân tử hoà tan đều phân li ra ion.

- Phương trình điện li NaCl:

NaCl        Na+ + Cl-

100 ptử  100 ion Na+ và 100 ion Cl-

-Gồm:

+ Các axít mạnh HCl, HNO3, H2SO4…

+ Các bazơ mạnh:NaOH, KOH, Ba(OH)2

+ Hầu hết các muối.

b. Chất điện li yếu:

- Khái niệm: Chất điện li yếu là chất khi tan trong nước, chỉ có 1 phần số phân tử hoà tan phân li ra ion, phần còn lại vẫn tồn tại dưới dạng phân tử trong dung dịch.

- Pt điện li: CH3COOH  CH3COO- + H+

- Gồm:

+ Các axít yếu: H2S , HClO, CH3COOH, HF, H2SO3, HNO2, H3PO4, H2CO3, ...

+ Bazơ yếu: Mg(OH)2, Bi(OH)3...

* Quá trình phân li của chất điện li yếu là quá trình cân bằng động, tuân theo nguyên lí Lơ Satơliê.

HOẠT ĐỘNG GV VÀ HS

NỘI DUNG

Hoạt động 1:

- Gv: Cho hs nhắc lại các khái niệm về axít đã học ở các lớp dưới và cho ví dụ.

- Gv: Dựa vào bài cũ, xác định axit?

→ Nhận xét về các ion do axít phân li?

- Gv: Theo A-rê-ni-ut, axit  được định nghĩa như thế nào?

Hs: Kết luận

- Gv: Dựa vào pt điện li hs viết trên bảng cho hs nhận xét về số ion H+ được phân li ra từ mỗi phân tử axít.

- Gv: Phân tích cách viết pt điện li 2 nấc của H2SO4 và 3 nấc của H3PO4.

- Gv: Dẫn dắt hs hình thành khái niệm axít 1 nấc và axít nhiều nấc.

Hs: Nêu khái niệm axít.

- Gv: Lưu ý cho hs: đối với axít mạnh và bazơ mạnh nhiều nấc thì chỉ có nấc thứ nhất điện li hoàn toàn.

I. Axít:

1. Định nghĩa: (theo A-rê-ni-ut)

- Axít là chất khi tan trong nước phân li ra cation H+.

Vd: HCl  H+ + Cl-

CH3COOH CH3COO + H+.

2. Axít nhiều nấc:

-Axít mà 1 phân tử chỉ phân li 1 nấc ra ion H+ là axít 1 nấc.

Vd: HCl, CH3COOH , HNO3…

-Axít mà 1 phân tử phân li nhiều nấc ra ion H+ là axít nhiều nấc.

Vd: H2SO4, H3PO4

H2SO4   → H+ + HSO4-

HSO4       H+ + SO4 2-

H3PO4      H+ + H2PO4-

H2PO4-     H+ + HPO4 2-

HPO4 2-     H+ + PO4 3-