Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc

           V¨n tÕ nghÜa sÜ CÇn Giuéc _ NguyÔn §×nh ChiÓu

A/ Vµi nÐt vÒ thÓ lo¹i

B/ T¸c phÈm

I/ XuÊt xø ®¹i ý

II/ Ph©n tÝch :

1/ Lung khëi (1-2)

Më ®Çu bµi v¨n, t¸c gi¶ ®·

a/ Dùng lªn khung c¶nh b·o t¸p cña thêi ®¹i

                             Sóng giÆc ®Êt rÒn

                          Lßng d©n trêi tá

Hai c©u tø tù c« ®äng hµm xóc ®· kh¸i qu¸t ®Çy ®ñ hai mÆt cña biÕn cè chÝnh trÞ lín lao : Mét bªn lµ cuéc x©m l¨ng µo ¸t cña kÎ thï víi nh÷ng vò khi tèi t©n, mét bªn lµ vai trß ý chÝ chèng x©m l­îc cña nh©n d©n khi thêi b×nh vèn tiÒm Èn lÆng lÏ, nay hiÖn lªn s¸ng ngêi rùc rì. Hai mÆt ®ã trong thùc tÕ lÞch sö ®· xung ®ét m·nh liÖt, chi phèi toµn bé thêi cuéc. Cho nªn kh«ng ph¶i ngÉu nhiªn t¸c gi¶ sö dông nh÷ng yÕu tè ®èi lËp :  §Êt > < Trêi      RÒn > < Tá         Sóng giÆc > < Lßng d©n

 Nh÷ng yÕu tè kh«ng gian réng lín, nh÷ng h×nh ¶nh ®èi lËp kÕt hîp víi nh÷ng ®éng tõ m¹nh (rÒn, tá), NguyÔn §×nh ChiÓu ®· nªu bËt tÝnh chÊt nghiªm träng quyÕt liÖt cña t×nh thÕ.

Vµ còng b»ng c¸ch ®èi chäi sóng giÆc víi lßng d©n, søc m¹nh vËt chÊt víi søc m¹nh tinh thÇn,

 T¸c gi¶ cßn béc lé mét quan ®iÓm nh×n nhËn thêi cuéc kh¸ s©u s¾c vµ tiÕn bé.

TiÕp theo, NguyÔn §×nh ChiÓu

b/ Giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ ng­êi n«ng d©n trong lao ®éng s¶n xuÊt:

_  M­êi n¨m c«ng vì ruéng (thêi gian dµi)      _ Mét trËn nghÜa ®¸nh T©y (thêi gian ng¾n)

_ Cßn – Danh næi nh­ phao (nhÑ, bÒ mÆt        _ MÊt – TiÕng vang nh­ mâ (rÊt quan    

máng ch­a ®ñ søc l¾ng s©u vµo t©m hån                        träng trong ®êi sèng lµng quª x­a,  

                                                                                               th­êng bay xa, l¾ng ®äng

   Víi thñ ph¸p ®èi lËp vÒ thêi gian vµ kÕt qu¶, NguyÔn §×nh ChiÓu ®· ca ngîi vµ kh¼ng ®Þnh c¸i tèt ®Ñp h¬n h¼n cña nh÷ng con ng­êi v× nghÜa, ®ång thêi ph¶n ¸nh ch©n thùc sù chuyÓn biÕn ®ét xuÊt, søc vïng lªn mau lÑ cña nh÷ng ng­êi n«ng d©n yªu n­íc nh­ c¸i v­¬n vai thÇn k× cña Th¸nh Giãng

 Hai c©u lung khëi ng¨n gän ®· lµm ®ñ chøc n¨ng cña nã : Mét mÆt kh¸i qu¸t ®­îc bèi c¶nh lÞch sö vêi h×nh t­îng trung t©m cña thêi ®¹i, mét mÆt nªu râ ®­îc chñ ®Ò t­ t­ëng cña t¸c phÈm ®ã lµ th¸i ®é ca ngîi c¸i chÕt vÎ vang tinh thÇn bÊt diÖt cña nh÷ng ng­êi n«ng d©n yªu n­íc ®· hi sinh trong trËn CÇn Giuéc                                        

2/ ThÝch thùc

Trong phÇn nµy , b»ng bót ph¸p sinh ®éng, t¸c gi¶ tËp trung m« t¶ h×nh t­îng ng­êi nghÜa qu©n trong c¶ qu¸ tr×nh ®i tõ cuéc ®êi lao ®éng ©m thÇm khæ cùc ®Õn cuéc ®êi chiÕn ®Êu anh dòng vÎ vang.

Më ®Çu ®o¹n v¨n còng lµ hai c©u tø tù

a/ Giíi thiÖu nguån gèc cña ng­êi nghÜa sÜ :

                                      C«i cót lµm ¨n

                                  Toan lo nghÌo khã

ChØ 8 ch÷ th«i nh­ng NguyÔn §×nh ChiÓu ®· nªu ®­îc hai nÐt hiÖn thùc c¬ b¶n theo nhau nh­ bãng víi  trong ®êi sèng cña ng­êi n«ng d©n x­a : Quanh n¨m vÊt v¶ mµ suèt ®êi nghÌo khã lo toan

Vµ còng chØ 8 ch÷ Êy th«i nh­ng NguyÔn §×nh ChiÓu ®· chøa ®ùng trong ®ã bao nhiªu kiÕp sèng nÆng nÒ vµ c¶  TÊm lßng bïi ngïi th­¬ng mÕn v« h¹n cña t¸c gi¶.

ChuyÓn sang nh÷ng c©u sau(4-9), t¸c gi¶ kh«ng dïng c¸ch kh¸i qu¸t c« ®äng nh­ trªn mµ b»ng nh÷ng chi tiÕt cô thÓ méc m¹c nh­ng rÊt chän läc, tiªu biÓu, NguyÔn §×nh ChiÓu ®· giíi thiÖu :

b/ Qu¸ tr×nh ng­êi n«ng d©n tù gi¸c ®øng lªn v× nghÜa

*/ Lóc ®Çu :

_ Hä vèn xa l¹ víi viÖc binh ®ao

Sù xa l¹ nµy b¾t nguån tõ nÕp sèng sinh ho¹t vµ lao ®éng :

                     Ch­a quen  > < ChØ biÕt

                Vèn quen lµm > < Ch­a tõng ngã

Víi nh÷ng chi tiÕt ch©n thùc, c¸ch ®èi ý chÆt chÏ cña v¨n biÒn ngÉu, ®Æc biÖt lµ c¸ch dïng tõ t×nh th¸i cã sù t­¬ng ph¶n m¹nh mÏ, NguyÔn §×nh ChiÓu ®· nªu bËt b¶n chÊt cña hoµ b×nh trong cuéc sèng lao ®éng cña ng­êi n«ng d©n.

ChÝnh v× hä hoµn toµn xa l¹ víi binh ®ao trËn m¹c nªn

_ Khi chiÕn sù x¶y ra, hä ®· ph¶i tr¶i qua mét t©m tr¹ng lo ©u håi hép kÐo dµi :

+ PhËp ph«ng h¬n m­êi th¸ng  T©m tr¹ng lo ©u håi hép kÐo dµi chø kh«ng ph¶i khiÕp sî

+ Tr«ng tin quan nh­ trêi h¹n tr«ng m­a  So s¸nh ®iÔn t¶ cô thÓ sinh ®éng t©m tr¹ng bån chån chê ®îi

DÜ nhiªn kh«ng thÓ coi ®ã lµ th¸i ®é tiªu cùc tr­íc nguy c¬ cña ®Êt n­íc, v× thêi nµy tr¸ch nhiÖm l·nh ®¹o toµn d©n thuéc vÒ sø mÖnh cña giai cÊp thèng trÞ phong kiÕn. Nh­ng thùc tÕ cµng chøng tá vµi trß bÊt lùc ­¬n hÌn vµ th¸i ®é v« tr¸ch nhiÖm cña giai cÊp thèng trÞ ®­¬ng thêi mµ tiªu biÓu lµ triÒu ®×nh nhµ NguyÔn.

*/ Sau nµy

Yªu n­íc vµ c¨m thï giÆc, hä ®· ph¶i uæng c«ng chê ®îi trong khi ¸ch ngo¹i x©m cïng biÕt bao téi ¸c cña nã ngµy cµng ®Ò nÆng lªn cuéc sèng nh­ mét thø tinh chiªn nh­ thãi mäi , chøa chÊt bao c¨m ghÐt trong lßng ng­êi d©n l­¬ng thiÖn. Nªn :

_ §èi víi giÆc

+ Hä C¨m ghÐt

GhÐt thãi mäi nh­ nhµ n«ng ghÐt cá  BiÖn ph¸p so s¸nh diÔn t¶ ®­îc cô thÓ vµ s©u s¾c nÐt t©m lý vèn trõu t­îng.

Vµ sù c¨m ghÐt cña hä ®­îc n©ng lªn thµnh mét th¸i ®é

+ C¨m thï m·nh liÖt s½n sµng bïng næ ra thµnh hµnh ®éng :

         Bång bong tr«i tr¾ng lèp _ Muèn tíi ¨n gan

        èng khãi ch¹y ®en x× _ Muèn tíi c¾n cæ

Ng­êi n«ng d©n hiÒn lµnh trÇm tÝnh ®Õn ®©y ®· cã mét b­íc chuyÓn biÕn quyÕt ®Þnh trong t­ t­ëng : Kh«ng thÓ thô ®éng mong chê triÒu ®×nh mµ ph¶i kiªn quyÕt tù m×nh ®øng lªn giÕt giÆc cøu n­íc. §Ô diÔn t¶ ®­îc r¹ch rßi tù nhiªn ch©n thùc sù ®ét biÕn ®ã,

 T¸c gi¶ ®· dïng nh÷ng mµu s¾c kÝch ®éng t¹o nªn nh÷ng ph¶n øng t©m lÝ tù nhiªn vµ quyÕt liÖt

Cµng c¨m thï, ng­êi n«ng d©n cµng kh¸t khao ®­îc chiÕn ®Êu bëi yªu n­íc vµ c¨m thï giÆc lµ hai mÆt thèng nhÊt cña t×nh c¶m. Hä mong ­íc vµ kh¸t khao ®­îc ®¸nh giÆc víi mét tÊm lßng yªu n­íc nång nµn, mét ý thøc tr¸ch nhiÖm b¶o vÖ giang s¬n Tæ Quèc

_ §èi víi Tæ Quèc

+ Mét mèi xa th­ ®å sé - VÇng nhËt nguyÖt chãi loµ  H×nh ¶nh k× vÜ ®Ó nãi ý nghÜa cao quÝ  vÜ ®¹i                                                                                     

+  H¸ ®Ó - §©u dung  Nh÷ng h­ tõ lµm cho c©u v¨n t¨ng thªm phÇn trang träng nh­ mét lêi tuyªn ng«n chÝnh trÞ

So víi c¸c giai ®o¹n v¨n häc tr­íc, trong ®ã con ng­êi míi ý thøc vÒ c¸ nh©n, nh­ng ®Õn ®©y  con ng­êi ®· cã ý thøc vÒ nghÜa vô trùc tiÕp ®èi víi ®Êt n­íc, d©n téc. Nh­ thÕ ph¶i xem ®ã lµ mét b­íc ph¸t triÓn vµ cµng cã gi¸ trÞ h¬n khi xuÊt hiÖn ®Çu tiªn ë h×nh t­îng ng­êi n«ng d©n ®¸nh giÆc. Râ rµng trong quan niÖm cña NguyÔn §×nh ChiÓu, ng­êi n«ng d©n ®øng lªn ®¸nh giÆc cøu n­íc víi ®Çy ®ñ sù gi¸c ngé cÇn thiÕt mµ thêi ®¹i cho phÐp.

_ §èi víi chiÕn tranh

XuÊt ph¸t tõ sù gi¸c ngé trªn, t­ thÕ cña hä b­íc vµo chiÕn ®Êu lµ

+ T­ thÕ hiªn ngang h¨m hë tù tin                                                                                      

         Nµo ai ®ßi ai b¾t – Xin ra søc

         Ch¼ng thÌm trèn ng­îc tr«n xu«i – QuyÕt ra tay

§iÒu ®¸ng chó ý ë ®Ëy lµ th¸i ®é cña ng­êi n«ng d©n ®èi víi chiÕn tranh ®· hoµn toµn thay ®æi. NÕu tr­íc kia trong chiÕn tranh cña chóa, hä t×m mäi c¸ch ®Ó lÈn trèn, cã ng­êi thay c¶ hä tªn quª qu¸n th× b©y giê hä l¹i h¨ng h¸i tham gia chiÕn ®Êu. T×nh h×nh ®ã cã nguyªn nh©n kh¸ch quan lµ tÝnh chÊt cña cuéc chiÕn tranh ®· kh¸c tr­íc. Nh­ng xÐt vÒ mÆt chñ quan

           Hä cã ý thøc ph©n biÖt chiÕn tranh chÝnh nghÜa vµ chiÕn tranh phi nghÜa

Ch¸n ghÐt chiÕn tranh phi nghÜa bao nhiªu hä tù gi¸c x«ng vµo chiÕn tranh chÝnh nghÜa bÊy nhiªu. C©u v¨n gi¶n dÞ nh­ng hµm chøa mét ch©n lÝ lín : LÞch sö ®· chøng minh thêi nµo còng vËy, bän hiÕu chiÕn kh¸t m¸u kh«ng ai kh¸c chÝnh lµ giai cÊp thèng trÞ bãc lèt, cßn quÇn chóng lao ®éng chØ cÇm vò khi trong tr­êng hîp v¹n bÊt ®¾c dÜ :    §¹p qu©n thï xuèng ®Êt ®en

                                      Sóng g­¬m vøt bá l¹i hiÒn nh­ x­a

Ng­êi n«ng d©n ë ®Ëy còng vËy, cã ®iÒu khi hä næi dËy ®øng lªn th× kÎ thï kh«ng tr¸nh khái nh÷ng ®ßn sÊm sÐt.

c/ §iÒu kiÖn chiÕn ®Êu

Vèn suèt ®êi nghÌo khã nªn hä xuÊt hiÖn ë chiÕn tr­êng víi ®ñ thø thiÕu thèn mµ d­êng nh­ ®ã lµ c¸i duyªn nî truyÒn kiÕp

_ M­êi t¸m ban vâ nghÖ – Nµo ®îi

  Chón chôc trËn binh th­ _ kh«ng chê        ThiÕu rÌn luyÖn vâ nghÖ binh th­

_ Ch¼ng ph¶i qu©n c¬ qu©n vÖ

   Ch¼ng qua lµ dan Êp d©n l©n          ThiÕu tËp tµnh tèi thiÓu

_Nµo ®îi mang bao tÊu bÇu ngßi

  Chi nµi s¾m dao tu non gâ             ThiÕu trang bÞ tèi thiÓu      Cã thÓ nãi

  Hä b­íc vµo cuéc chiÕn ®Êu víi tÊt c¶ sù nghÌo khã trªn l­ng

H×nh ¶nh cña hä d­êng nh­ ch­a ph¶i lµ h×nh ¶nh ng­êi chiÕn binh hoÆc nh­ ng­êi ta th­êng nãi ng­êi n«ng d©n mÆc ¸o lÝnh. Mµ vÉn lµ bãng d¸ng quen thuéc cña hä trong gia ®×nh ngoµi ®ång ruéng víi nh÷ng dông cô th« s¬ s½n cã.

     Mét manh ¸o v¶i _  Mét ngän tÇm v«ng _  Mét l­ìi dao phay _    Mét r¬m con cói                                                

Hä b­íc vµo cuéc chiÕn ®Êu víi nh÷ng g× h«m qua cßn dïng trong sinh ho¹t gia ®×nh, trong s¶n xuÊt. Nh­ng NguyÔn §×nh ChiÓu nªu ra t×nh c¶nh nµy kh«ng ph¶i víp mét th¸i ®é tñi cùc mµ víi niÒm tù hµo s©u s¾c ph¶n ¸nh ®óng

 Tinh thÇn h¨ng h¸i bÊt chÊp khã kh¨n thiÕu thèn cña NghÜa qu©n trong chiÕn ®Êu ( th«ng qua mét lo¹t tõ phñ ®Þnh : Nµo ®îi, kh«ng chê, chi nµi …)

d/ Tinh thÇn chiÕn ®Êu

V­ît qua mäi gian nguy víi t×nh c¶m mÕn nghÜa cïng víi khÝ thÕ h¨ng h¸i tù hµo, ng­êi n«ng d©n CÇn Giuéc ®· x«ng lªn nh­ vò b·o

_ §¹p rµo l­ít tíi _   X« xöa x«ng vµo

   KÎ ®©m ngang _ Ng­êi chÐm ng­îc

Ngßi bót cña NguyÔn §×nh ChiÓu ®Õn ®©y nh­ bay nh¶y nh­ v« cïng s¶ng kho¸i

 Hµng lo¹t ®éng tõ m¹nh trµn ®Çy sinh lùc vµ dòng khÝ, nh÷ng ©m thanh n¸o ®«ng, nhÞp ®iªu c©u v¨n dån dËp s«i næi ®· lét t¶ ®­îc tinh thÇn anh dòng, khÝ thÕ vò b·o cña nghÜa qu©n

TÊt nhiªn trong cuéc giao chiÕn qu¸ chªnh lÖch vÒ nhiÒu ph­¬ng diÖn, nghÜa qu©n kh«ng thÓ tr¸nh khái tæn thÊt hi sinh. Nh­ng hä ®· nªu tÊm g­¬ng anh dòng tuyÖt vêi vµ ®· viÕt lªn nh÷ng trang sö chèng Ph¸p ®Çu tiªn cña d©n téc b»ng ý thøc tù gi¸c b»ng m¸u th¾m cña m×nh. Hä ®· lµm s¸ng tá ch©n lÝ vÒ kh¶ n¨ng chiÕn th¾ng cña con ng­êi víi vò khÝ tèi t©n, søc m¹nh cña chiÕn tranh nh©n d©n…

Nh×n chung ë phÇn thÝch thùc nµy NguyÔn §×nh ChiÓu ®· kh«ng dïng ®Õn mét h×nh thøc mÜ tõ ph¸p nµo mµ chØ lµ nh÷ng chi tiÕt thùc tinh rßng chÊt sèng cïng víi ng«n ng÷ gi¶n dÞ giµu chÊt d©n gian, lèi kÕt cÊu tù nhiªn hîp lÝ dùng lªn h×nh ¶nh quen thuéc nh­ng thËt ®ét xuÊt, giµu chÊt anh hïng ca cña ng­êi n«ng d©n CÇn Giuéc. §ã còng lµ h×nh t­îng n«ng d©n ch©n thùc nhÊt, ®Æc s¾c nhÊt trong v¨n häc cæ ®iÓn mµ bao nhiªu n¨m sau ch­a c©y bót nµo v­ît qua.

3/ Ai v·n vµ kÕt

PhÇn nµy th­êng ®­îc béc lé t×nh c¶m cña ng­êi sèng ®èi víi ng­êi ®· khuÊt. §©y lµ t×nh c¶m cña nh©n d©n cña t¸c gi¶ ®èi víi c¸c nghÜa sÜ

a/ §iÓm khëi ph¸t sù diÔn biÕn t×nh c¶m lµ c¶nh ngé oÐ le

                           Nh÷ng l¨m lßng nghÜa l©u dïng _ véi bá

TÊm lßng vÞ nghÜa lín lao ®¸ng lÏ ph¶i ®­îc phôc vô l©u dµi cho ®Êt n­íc nh­ ý nguyÖn chung. Nh­ng sinh mÖnh con ng­êi l¹i kÕt thóc mét c¸ch bÊt ngê ng¾n ngñi

          Thùc tÕ phò phµng ®· gËy nªn xóc ®éng m¹nh

T×nh c¶m cµng trë nªn m·nh liÖt h¬n bëi ®©y kh«ng ph¶i lµ sù xóc ®éng, nçi ®au cña mét t©m hån b×nh th­êng tr­íc c¸i chÕt th«ng th­êng mµ lµ

        sù xóc ®éng, nçi ®au cña mét con ng­êi nÆng lßng yªu n­íc tr­íc c¸i chÕt cao c¶ cña nh÷ng anh hïng cøu n­íc.

T×nh c¶m bao trïm phÇn ai v·n lµ

b/ DiÔn biÕn t×nh c¶m

*/ Mèi tiÕc th­¬ng c¸c liÖt sÜ

Nh­ trªn ®· nãi, mèi tiÕc th­¬ng c¸c liÖt sÜ ®­îc n¶y sinh tõ c¶nh ngé Ðo le : cuéc ®êi chiÕn ®Êu cña c¸c nghÜa sÜ ch­a tho¶ chi b×nh sinh mµ c¸i chÕt ®· phò phµng Ëp ®Õn. Cho nªn

_ MÊt hä nh©n d©n ngËm ngïi th­¬ng tiÕc :         Giµ trÎ hai hµng luþ nhá

_ Nh÷ng c¶nh vËt v« tri v« gi¸c còng c¶m kÝch khãc th­¬ng tr­íc tÊm lßng trung nghÜa cña hä :         S«ng CÇn Giuéc – chî Tr­êng B×nh – cá c©y mÊy dÆm sÇu gi¨ng

_ MÊt hä gia ®×nh ®au khæ b¬ v¬, n¹n d©n ¸ch n­íc thªm rèi bêi :

         MÑ giµ ngåi khãc trÎ – Ngän ®Ìn khuya leo lÐt trong lÒu

         Vî yÕu ch¹y t×m chång – bãng xÕ dËt dê tr­íc giã

 C¸ch t¹o h×nh t¹o c¶nh cã søc gîi c¶m tèi ®a

Trong giät n­íc m¾t cña bµ mÑ giµ bªn ngän ®Ìn khuya, trong b­íc ch©n b¬ v¬ cña ng­êi vî yÕu d­íi bãng xÕ chiÒu. Tõ ©m thanh sÇu th¶m vang lªn qua ®o¹n v¨n ta kh«ng ph©n biÖt ®­îc ®©u lµ tiÕng khãc cña t¸c gi¶ cña nh©n d©n cña gia ®×nh mµ ta nh­ nghe thÊy

 TiÕng khãc chung cña ®Êt n­íc.

T×nh c¶m lín thø hai bao trïm phÇn nµy cßn lµ

*/ Lßng c¶m phôc tr­íc c¸i chÕt vÎ vang cña c¸c nghÜa sÜ

_ §Ò cao c¸i chÕt vÎ vang

         Th¸c mµ ®Æng c©u ®Þch kh¸i, vÒ theo tæ phô còng vinh

 §ã lµ c¸i chÕt trßn nî n­íc ®­îc nh©n d©n ca ngîi.

Vµ h×nh ¶nh tËp trung nhÊt thÓ hiÖn sù c¶ ngîi ®ã lµ

           ¤i mét trËn khãi tan ngµn n¨m tiÕt rì

Råi thêi gian qua ®i, mäi d÷ d»n cña cuéc chiÕn kh«ng thÓ cßn l­u l¹i mét c¸ch ®Çy ®ñ qua kh«ng gian vµ thêi gian. Nh­ng c¸i cßn l¹i mµ ngµn n¨m sau kh«ng phai mê lµ tiÕng th¬m cña nh÷ng ng­êi trung nghÜa, nã sÏ sèng m·i trong lßng th­¬ng mÕn c¶m phôc cña nh©n d©n qua c¸c thÕ hÖ.

Cïng víi viÖc ®Ò cao c¸i chÕt vÎ vang cña ng­êi nghÜa sÜ, t¸c gi¶ kh«ng tiÕc lêi

*/ M¹t s¸t c¸ch sèng n« lÖ

           Sèng lµm chi theo qu©n tµ ®¹o

           Chia r­îu l¹t gÆm b¸nh m× nghe cµng thªm hæ

 Nh÷ng chi tiÕt h×nh ¶nh chän läc ch©n thùc cïng víi c¸ch dïng tõ chÝnh x¸c, t¸c gi¶ ®· biÓu thÞ th¸i ®é ch©m biÕm s©u cay vÒ c¸ch sèng n« lÖ

Sèng ®Êy nh­ng kh«ng ®¸ng ®­îc gäi lµ sèng. Bêi sèng mµ ph¶i l×a bá tÝn ng­ìng cña cha «ng, chÞu ®iÒu sØ nhôc vÒ tinh thÇn, ph¶i ¨n uèng ®ª tiÖn nh­ mét con vËt, chÞu nçi c¬ cùc vÒ vËt chÊt ®©u gäi lµ sèng.

M¹nh h¬n n÷a t¸c gi¶ cßn

_ Phñ ®Þnh hoµn toµn c¸ch sèng nhôc nh·

        Th¸c mµ ®Æng c©u ®Þch khai… ®Çu tËy

            Lèi so s¸nh quyÕt liÖt kh¼ng ®Þnh chÕt vinh cßn h¬n sèng nhôc

Trong t×nh h×nh ®Êt n­íc rèi ren t­ t­ëng cÇu an ®ín hÌn ®ang trçi dËy vµo hïa víi b¹o lùc phi nghÜa cña kÎ thï th× th¸i ®é kiªn quyÕt nµy cã ý nghÜa chiÕn ®Êu trùc tiÕp, quyÕt liÖt

¤ng ®· xËy dùng quan ®iÓm mÊu chèt trong nh©n sinh quan thêi ®¹i ®ã lµ th¸i ®é cña con ng­êi tr­íc c¸i sèng vµ c¸i chÕt trong c¬n b·o t¸p cña chiÕn tranh vÖ quèc.

C¶m phôc tr­íc c¸i chÕt vÎ vang tµ cµng thÊm thÝa nçi ®au mÊt m¸t cµng c¨m giËn kÎ thï. D­êng nh­ ng­êi chÕt ®­îc t¸i sinh còng kh«ng sao ngu«i ®­îc

                  Sèng ®¸nh giÆc- th¸c còng ®¸nh giÆc

                  Linh hån theo gióp c¬ binh..

Linh hån nghÜa sÜ trong t­ëng niÖm thµnh kÝnh cña t¸c gi¶ vÉn nÝu lÊy cuéc sèng ®Ó ®eo ®uæi ®Õn cïng sù nghiÖp ®¸nh giÆc cøu n­íc. Nh÷ng con ng­êi ®ã kh«ng chÕt v× theo nghÜa nh©n sinh cao c¶ hä vÉn tr­êng tån trong lßng nh÷ng ng­êi ®ang tiÕp tôc sù nghiÖp vÎ vang cña hä. KÕt thóc bµi v¨n tÕ, NguyÔn §×nh ChiÓu

_Trë vÒ t©m tr¹ng cña ng­êi d©n ®ang sèng ®Ó nãi nªn mèi c¶m th­¬ng s©u s¾c trong lßng m×nh còng nh­ trong lßng nh©n d©n

                 N­íc m¾t anh hïng _ v­¬ng thæ

ý thøc trung qu©n còng kh«ng ¶nh h­ëng nhiÒu ®Õn t×nh c¶m thèng thiÕt cña t¸c gi¶

III/ §¹i ý Bµi v¨n tÕ bµy tá lßng tiÕc th­¬ng v« h¹n ®èi víi nh÷ng ng­êi n«ng d©n nghÜa sÜ bá m×nh v× n­íc, ®Ò cao g­¬ng chiÕn ®Êu anh dòng cña hä ®Ó ®éng viªn lßng yªu n­íc c¨m thï giÆc, ý chÝ chèng x©m l¨ng cña nh©n d©n ta thêi ®ã