Kể lại lời nói, ý nghĩ của nhân vật
TẬP LÀM VĂN
*Vì sao khi kể chuyện, cần chú ý tả ngoại hình của nhân vật?
Vì ngoại hình của nhân vật góp phần nói lên tính cách của nhân vật đó.
Làm cho câu chuyện sinh động,hấp dẫn hơn.
KHỞI ĐỘNG
Tập làm văn
Kể lại lời nói, ý nghĩ của nhân vật
Thứ tư ngày 22 tháng 9 năm 2021
1. Tìm những câu ghi lại lời nói và ý nghĩ của cậu bé trong truyện Người ăn xin.
a) - Cháu ơi, cảm ơn cháu! Như vậy là cháu đã cho lão rồi. - Ông lão nói bằng giọng khản đặc.
2. Lời nói và ý nghĩ của cậu bé nói lên điều gì về cậu?
I. Nhận xét
3. Lời nói và ý nghĩ của ông lão ăn xin trong hai cách kể sau đây có gì khác nhau?
b) Bằng giọng khản đặc, ông lão cảm ơn tôi và nói rằng như vậy là tôi đã cho ông rồi.
Lúc ấy, tôi đang đi trên phố. Một người ăn xin già lọm khọm đứng ngay trước mặt tôi.
Đôi mắt ông lão đỏ đọc và giàn giụa nước mắt. Đôi môi tái nhợt, áo quần tả tơi thảm hại... Chao ôi! Cảnh nghèo đói đã gặm nát con người đau khổ kia thành xấu xí biết nhường nào!
Ông già chìa trước mặt tôi bàn tay sưng húp, bẩn thỉu. Ông rên rỉ cầu xin cứu giúp.
Tôi lục tìm hết túi nọ túi kia, không có tiền, không có đồng hồ, không có cả một chiếc khăn tay. Trên người tôi chẳng có tài sản gì.
Người ăn xin vẫn đợi tôi. Tay vẫn chìa ra, run lẩy bẩy.
Tôi chẳng biết làm cách nào. Tôi nắm chặt lấy bàn tay run rẩy kia:
- Ông đừng giận cháu, cháu không có gì để cho ông cả.
Người ăn xin nhìn tôi chằm chằm bằng đôi mắt ướt đẫm. Đôi môi tái nhợt nở nụ cười và tay ông cũng xiết lấy tay tôi:
- Cháu ơi, cảm ơn cháu! Như vậy là cháu đã cho lão rồi. - Ông lão nói bằng giọng khản đặc.
Khi ấy, tôi chợt hiểu rằng: cả tôi nữa, tôi cũng vừa nhận được chút gì của ông lão.
Theo Tuốc-ghê-nhép
NGƯỜI ĂN XIN
1. Tìm trong truyện Người ăn xin, viết lại:
a. Những câu kể lại ý nghĩ của cậu bé:
b. Những câu kể lại lời nói của cậu bé:
2. Lời nói và ý nghĩ của cậu bé nói lên điều gì về cậu?
- Chao ôi! Cảnh nghèo đói đã gặm nát con người đau khổ kia thành xấu xí biết nhường nào!
- … cả tôi nữa, tôi cũng vừa nhận được chút gì của ông lão.
- Ông đừng giận cháu, cháu không có gì để cho ông cả.
Lời nói và ý nghĩ của cậu bé cho thấy cậu là người giàu lòng nhân ái, biết thương người nghèo khó.
I. Nhận xét
*Cách 1: Tác giả dẫn trực tiếp nguyên văn lời của ông lão. Do đó các từ xưng hô là từ xưng hô của chính ông lão với cậu bé (lão - cậu).
*Cách 2: Tác giả (nhân vật xưng tôi) thuật lại gián tiếp lời của ông lão. Người kể xưng tôi gọi người ăn xin là ông lão.
3. Lời nói và ý nghĩ của ông lão ăn xin trong hai cách kể sau đây có gì khác nhau ?
* Cháu ơi, cảm ơn cháu! Như vậy là cháu đã cho lão rồi. – Ông lão nói bằng giọng khản đặc.
* Bằng giọng khản đặc, ông lão cảm ơn tôi và nói rằng như vậy là tôi đã cho ông rồi.
Chú ý:
+ Lôøi daãn tröïc tieáp thöôøng ñöôïc ñaët sau daáu hai chaám phoái hôïp vôùi daáu gaïch ngang ñaàu doøng hoaëc phoái hôïp vôùi daáu ngoaëc keùp .
+ Lôøi daãn giaùn tieáp khoâng ñöôïc ñaët trong daáu ngoaëc keùp hay sau daáu gaïch ngang ñaàu doøng.
II. Ghi nhớ:
1.Trong bài văn kể chuyện, nhiều khi ta phải kể lại lời nói và ý nghĩ của nhân vật. Lời nói và ý nghĩ cũng nói lên tính cách nhân vật và ý nghĩa câu chuyện.
2. Có hai cách kể lại lời nói và ý nghĩ của nhân vật:
- Kể nguyên văn (lời dẫn trực tiếp).
- Kể bằng lời của người kể chuyện ( lời dẫn gián tiếp).
1. Tìm lời dẫn trực tiếp và lời dẫn gián tiếp trong đoạn văn sau:
Ba cậu bé rủ nhau vào rừng. Vì mải chơi nên các cậu về khá muộn. Ba cậu bàn nhau xem nên nói thế nào để bố mẹ khỏi mắng. Cậu bé thứ nhất định nói dối là bị chó sói đuổi.
Cậu thứ hai bảo:
- Còn tớ, tớ sẽ nói là đang đi thì gặp ông ngoại.
- Theo tớ, tốt nhất là chúng mình nhận lỗi với bố mẹ. – Cậu thứ ba bàn.
III. Luyện tập
+ Lời dẫn gián tiếp: ( Cậu bé thứ nhất định nói dối là) bị chó sói đuổi.
+ Lời dẫn trực tiếp: - Còn tớ, tớ sẽ nói là đang đi thì găp ông ngoại.
- Theo tớ, tốt nhất là chúng mình nhận lỗi với bố mẹ.
2. Chuyển lời dẫn gián tiếp trong đoạn văn sau thành lời dẫn trực tiếp.
Vua nhìn thấy những miếng trầu têm rất khéo bèn hỏi bà hàng nước xem trầu đó ai têm. Bà lão bảo chính tay bà têm. Vua gặng hỏi mãi, bà lão đành nói thật là con gái bà têm.
Gợi ý
-Muốn chuyển lời dẫn gián tiếp thành trực tiếp thì phải nắm vững đó là lời nói của ai , nói với ai .
- Khi chuyển :
Phải thay đổi từ xưng hô .
Phải đặt lời nói trực tiếp sau dấu hai chấm , trong dấu ngoặc kép hoặc đặt sau dấu hai chấm , xuống dòng , gạch đầu dòng .
Lời dẫn gián tiếp trong đoạn văn:
Vua nhìn thấy những miếng trầu têm rất khéo bèn hỏi bà hàng nước xem trầu đó ai têm.
Bà lão bảo chính tay bà têm.
Vua gặng hỏi mãi, bà lão đành nói thật là con gái bà têm.
Lời dẫn trực tiếp:
Vua nhìn thấy những miếng trầu têm rất khéo bèn hỏi bà hàng nước: - Xin cụ cho biết ai đã têm trầu này?
Bà lão bảo: - Tâu Bệ hạ, trầu do chính tay già têm đấy ạ!
Nhà vua không tin gặng hỏi mãi bà lão đành nói thật: - Thưa đó là trầu do con gái già têm.
Bài 3: Chuyển lời dẫn trực tiếp trong đoạn văn sau thành lời dẫn gián tiếp:
Bác thợ hỏi Hòe:
- Cháu có thích làm thợ xây không?
Hòe đáp:
- Cháu thích lắm!
Gợi ý : Bài tập này yêu cầu các em làm ngược lại với bài trên . Muốn làm đúng , em cần xác định rõ lời đó là của ai nói với ai . Sau đó tiến hành :
Thay đổi từ xưng hô .
Bỏ các dấu ngoặc kép hoặc gạch đầu dòng , gộp lại lời kể chuyện với lời nói của nhân vật .
3. Lời dẫn trực tiếp trong đoạn văn :
Bác thợ hỏi Hòe:
Cháu có thích làm thợ xây không?
Hòe đáp:
Cháu thích lắm !
3. Lời dẫn gián tiếp trong đoạn văn
Bác thợ hỏi Hòe là cậu có thích làm thợ xây không.
Hòe nói rằng Hòe thích lắm.
D?nh hu?ng:
- Học thuộc Ghi nhớ ; tìm 1 lời dẫn trực tiếp , 1 lời dẫn gián tiếp trong bài tập đọc bất kì .
Chúc các em sức khỏe và học tập tốt !
Ví dụ về một hiện tượng trong lớp :
Lê trách Hà đè tay lên vở , làm quăn vở của Lê.
Hà vội nói :"Mình xin lỗi. Mình không cố �"�.
Lê trách Hà đè tay lên vở , làm quăn vở của Lê
( Dẫn lời nói gián tiếp của Lê)
Hà vội nói : Mình xin lỗi . Mình không cố ý .
( Dẫn lời nói trực tiếp của Hà )
nguon VI OLET
